Transgeneza

Transgeneza
Transgeneza to modyfikacja materiału genetycznego polegająca na:
- wycięciu
- dołączeniu
- zmianie
fragmentu DNA.
Organizmy transgeniczne:
-
prokariotyczne:
U bakterii występuje zjawisko transformacji i transdukcji, czyli transgeneza naturalna.
(Przykład – włączenie materiału genetycznego wirusa HIV do kom. limfocytu T).
Możliwa jest transgeneza sztuczna
przykład: wprowadzenie fragmentu wirusa WZW typu B do drożdży (warunkuje produkcje
przeciwciał)-> szczepionka przeciw WZW typ B.
*Antygen – substancja wprowadzona drogą pozajelitową do organizmu, pobudza go do
wytworzenia przeciwciał i jest rozpoznawana przez limfocyty T i B.
Gen S odpowiedzialny jest za wytworzenie struktury powierzchniowej:
< - - - odpowiedzialny za wytworzenie przeciwciał
*ja to rozumiem tak, że drożdżom wszczepia się fragment DNA z genem S
odpowiedzialnym za wytworzenie antygenu powierzchniowego HbsAg, który po
wprowadzeniu do organizmu prowokuje wytwarzanie przeciwciał...
Gen wycina się nie sam, ale w towarzystwie chroniącego DNA.
Antygen HbsAg służy jako szczepionka. Materiał wszczepia się do drożdży i hoduje na
tkankach wątroby lub nerek małpy (chyba).
Inny przykład:
Uzyskanie szczepów E. Coli z genem produkcji insuliny. (wmontowanie z kom. człowieka
odpowiedzialnych za produkcję insuliny)
Korzyści ze zjawiska i miłe perspektywy:
Terapia genowa: wprowadzenie do wirusa odpowiednich genów, które mają zastąpić geny
zmutowane. Wykorzystuje się do ego retrowirusy. Zmienionym wirusem należy zakazic
organizm eukariotyczny i poczekać aż się wbuduje.
-
rośliny transgeniczne:
badania Pusztaia nad ziemniakami z wprowadzonym genem lektyna (wypreparowanym z
kwiatów – przebiśniegów), który produkuje toksynę niszczącą nicienie glebowe, które
niszczą liście i bulwy. Badał różne grupy szczurów
Ziemniaki transgeniczne
Słaby rozwój fizyczny i
umysłowy
Normalne ziemniaki
Bez objawów
Sama lektyna
Żadnych objawów
nie sam gen jest odpowiedzialny za produkcję lektyny, ale też DNA chroniące.
Transgeniczne rośliny mogą wyprzeć z nisz ekologicznych naturalne, bo są bardziej odporne.
Przykłady:
- pomidory SAVAR – nie gniją, mogą być dłużej przechowywane
- kukurydza i soje z genem z bakterii bacillus turingensis odpowiedzialnym za produkcję
toksyn wybiórczo działających na pewne owady, np. larwy motyli, muchówki,
chrząszcze, ale nie na pszczoły, ludzi itd.
- Naturalnie rosnąca kolorowa bawełna
- Sałata ze szczepionką przeciw WZW B (Poznań)
- Len produkujący naturalny plastik (Wrocław)
-
zwierzęta transgeniczne:
myszy posiadają genom w dużym stopniu podobny do ludzkiego, położenie genów
sprzężonych jest identyczne; chorują na podobne choroby, np. cukrzyca, nadciśnienie,
Alzheimera.
2 modele transgenezy:
I Od ciężarnej myszy pobiera się zarodek jednokomórkowy, który posiada 2 jądra (?), do
(tzw. ciąża transgeniczna, pseudociąża)
II Z wykorzystaniem retrowirusów
Wydajność transgenezy jest bardzo niska, gdyż obce DNA wbudowuje się w sposób
przypadkowy. Trudne jest uzyskanie 2 identycznych organizmów.
Myszy transgeniczne wykorzystuje się d badania chorób Alzheimera, mukowiscydozy,
dystrofii mięśniowej, stwardnienia rozsianego, osteoporozy, otyłości genetycznej.