INNOWACJA PEDAGOGICZNA TEATRALNIE AKTYWNI Autor: mgr Anna Pieczykola 1 Spis treści: 1. Wstęp……………………………………………………………………...3 2. Rodzaj innowacji………………………………………………………….4 3. Zakres innowacji………………………………………………………….4 4. Cele innowacji…………………………………………………………….4 5. Oczekiwane rezultaty……………………………………………………..5 6. Ewaluacja…………………………………………………………………5 7. Koszty innowacji………………………………………………………….6 8. Współpraca z rodzicami…………………………………………………..6 9. Pomocna literatura……………………………………………………….6 10. Harmonogram realizacji zadań programowych………………………….7 11. Przykłady metodycznych rozwiązań programowych…………………….9 12. Przykładowe zabawy rozwijające mowę dzieci………………………...10 13. Zabawy i zabawy emocjami…………………………………………….15 14. Przedstawienia teatralne i scenariusze zajęć……………………………17 15. Ankiety …………………………………………………………………29 2 Wstęp Każde dziecko posiada naturalną potrzebę wyrażania siebie w różnych formach ekspresji. Jedną z nich jest teatr, który łączą w sobie literaturę, muzykę, taniec, plastykę i ruch sceniczny. Czym dla dzieci jest zabawa w teatr? To nic innego jak spontaniczna zabawa z rówieśnikami, która prowadzi do rozwoju wyobraźni, myślenia, mowy, pamięci, odwagi, śmiałości, umiejętności współdziałania w grupie i wyrażania emocji. Ważny jest nie tylko spektakl teatralny, ale również cały proces jego przygotowania oraz towarzyszące mu sytuacje społeczne i wychowawcze. Zabawa w teatr kształtuje postawę twórczą dziecka. Edukacja przedszkolna daje wiele możliwości do podejmowania działań twórczych, w wyniku których dzieci rozwijają swoje zainteresowani. Jedną z nich jest właśnie edukacja teatralna. Dzieci uwielbiają wcielać się w różne role, odgrywać scenki, być aktorami. Rolą nauczyciela jest pokierować tak zabawą w teatr, aby sprawiała dzieciom radość, odkrywała przed nimi tajemnice sztuki teatralnej, wzbogacała ich w nowe wiadomości i wyposażała w nowe umiejętności. Aby dzieci stały się aktorami, nie wystarczy przygotować z nimi przedstawienia. Ono jest już etapem końcowym zabawy w teatr. A jak go osiągnąć? Podpowie innowacja pedagogiczna „Teatralnie aktywni”. 3 Rodzaj innowacji: „Teatralnie aktywni” jest innowacją programową, poszerzającą treści programowe zawarte w realizowanym programie nauczania „Nasze przedszkole” Małgorzaty Kwaśniewskiej i Wiesławy Żaby –Żabińskiej, wyd. MAC. Zakres innowacji: Innowacja będzie realizowana przez 4 kolejne lata szkolne w ramach prowadzonych zajęć i godzin ujętych w planie nauczania ( wychowania). Jej założeniem jest wzbogacenie programu nauczania o nowe treści oraz wzbudzenie zainteresowania dzieci teatrem. Innowacją będą objęte wszystkie dzieci z Przedszkola nr 5 im „Bajeczka” w Krasnymstawie w następujący sposób: dzieci 5 i 6 letnie w roku szkolnym 2013/2014, dzieci 6 i 3 letnie w roku szkolnym 2014/2015, dzieci 3 i 4 letnie w roku szkolnym 2015/2016 i dzieci 4 i 5 letnie w roku szkolnym 2016/2017. Cele innowacji Cel ogólny: Wyposażenie dzieci w wiedzę o teatrze Nabywanie umiejętności czystej i poprawnej wymowy, właściwej modulacji i siły głosu Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie Aktywna współpraca ze środowiskiem rodzinnym Cele szczegółowe: Wspomaganie rozwoju dzieci Poznanie zawodu aktora Nabycie techniki poprawnego wypowiadania się Rozwijanie i kształtowanie wrażliwości artystycznej dzieci 4 Stymulowanie aktywności pojedynczego dziecka poprzez wzmacnianie w im poczucia własnej wartości Kształtowanie i wzbogacanie osobowości dziecka Dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych Rozwijanie uzdolnień teatralnych i muzycznych Przygotowanie do odbioru sztuki teatralnej Oczekiwane rezultaty: Dziecko: Potrafi współdziałać w grupie Rozwija swoje zainteresowania teatralne i muzyczne Zna słownictwo związane z teatrem Potrafi wypowiadać się słowem, gestem, ruchem i mimiką Panuje nad emocjami Radzi sobie z tremą Potrafi kulturalnie się zachować podczas przedstawień teatralnych Potrafi wyrażać swoje opinie na temat podejmowanych aktywności Ewaluacja W czasie trwania innowacji należy prowadzić dokumentację, na podstawie której zostaną podsumowane wnioski dotyczące realizacji założonych celów. Proponuje się dokonać ewaluacji na podstawie: Bezpośredniej obserwacji dziecka Organizacji przeglądów recytatorskich i przedstawień teatralnych Dokumentacji fotograficznej Zapisu w planie rocznym i dzienniku zajęć Obserwacji dyrektora Ankiet dla rodziców 5 Koszty innowacji Wdrażanie innowacji nie wymaga dodatkowych środków finansowych. Realizacja zamierzeń finansowania będzie ze źródeł własnych placówki. W trakcie realizacji będziemy korzystać z pomocy rodziców oraz pracowników przedszkola angażując ich w prace społeczne. Współpraca z rodzicami Angażowanie w przygotowanie dekoracji, strojów Pomoc w nauce tekstów na pamięć Wspieranie dzieci w aktywności Udział w przedstawieniach Wykaz książek zawierających scenariusze do teatrzyków dziecięcych: B. Forma „ Dziecko aktorem” Iwanowski WiP Płock 1999r. J. Brzechwa „ Bajki samograjki” Czytelnik Warszawa 1986r. H. Piaścik „ Nasz teatrzyk” NK Warszawa 1982r J. Śmieciński „ Mój mały świat” Żak Warszawa 1996r R. Przymus „ Inscenizacje pełne radości” Juka 1995r T. Fiutowska „ Przedstawienia na dzień dobry i na do widzenia” Didasko 1997r J. Świątek „ Małe formy sceniczne w pracy przedszkola” PZWS Warszawa 1982r J. Cybulska „ Inscenizowanie zabaw na podstawie literatury dziecięcej” WSiP Warszawa 1971r D. Megrier „ Zabawy teatralne w przedszkolu” 6 Harmonogram realizacji zadań programowych 1. Oglądanie przedstawień teatralnych dla dzieci w przedszkolu i w teatrze Dziecko: Potrafi kulturalnie zachować się podczas przedstawienia oraz w miejscu publicznym, jakim jest teatr Wyraża emocje w sposób akceptowany społecznie 2. Poznanie teatru od podstaw Dziecko: Wie, kto jest kim w teatrze Zna pojęcia związane z teatrem 3. Poznanie pracy aktora Dziecko: Wie na czym polega praca aktora Stara się wcielać w role aktorskie 4. Dziecko widzem Dziecko: Z uwagą ogląda przedstawienia Wdraża „kodeks widza” Potrafi wskazać wartości estetyczne i moralne danego przedstawienia 5. Drama- nauczyciel w roli, wywiad, rzeźba, metoda „gorącego krzesła” Dziecko: Potrafi zastosować wskazówki nauczyciela w praktyce Odgrywa role i zabawy wskazane przez nauczyciela 6. Dziecko aktorem - ćw. dykcji i intonacji - improwizacje - pantomima - kukiełka - zabawy tematyczne - rekwizyty 7 Dziecko: Poprawnie wypowiada się stosując zasady intonacji i dykcji Dokonuje improwizacji tematycznych i dowolnych Odgrywa scenki pantomimiczne Posługuje się kukiełkami, rekwizytami 7. Muzyka w teatrze Dziecko: Wie, jaką rolę odgrywa muzyka w teatrze Recytuje do muzyki Śpiewa i tańczy do przedstawień teatralnych oraz zabaw tematycznych 8. Kącik teatralny Dziecko: Bierze udział w tworzeniu kącika teatralnego Podejmuje aktywność teatralną w kąciku 9. Przeglądy recytatorskie Dziecko: Recytuje wiersze Potrafi poradzić sobie z tremą Potrafi grać emocjami 10. Inscenizacje Dziecko: Bierze udział w przygotowywaniu przedstawień teatralnych Odgrywa role teatralne Bierze udział w przygotowywaniu dekoracji do inscenizacji 8 PRZYKŁADY METODYCZNYCH ROZWIĄZAŃ PROGRAMOWYCH ZABAWA „NASTOJE” Jedno dziecko opuszcza salę. Pozostałe dostają instrukcję od nauczyciela ,w jakim są nastroju. Dziecko wróciwszy do Sali pyta 3 kolegów o dowolne sprawy, a oni muszą odpowiedzieć ruchem, gestem, mimiką „jacy są” zgodnie z instrukcją nauczyciela. ZABAWA „INTONACJE” Nauczyciel wymyśla zdanie, a następnie wyznacza różne role np. królewny, krasnoludka, mówcy, aktora, żołnierza itp.. dzieci powtarzają zdanie wczuwając się w role. Ważny jest głos i mimika. Zdanie powinno być zabawne w treści. ZABAWA „DOMEK NA KOGUCIEJ NÓŻCE’ Na koguciej nóżce stoi chatka mała Drzwiczki na z piernika (oblizujemy wargi) Gwoździe z migdała(oblizujemy wargi) Landrynkowe okna(oblizujemy wargi) Komin z marcepana(oblizujemy wargi) W progu siedzi sowa (chu- chu) Gada dziwne słowa ( Au- Eu- Ou) Kot przed progiem staje I zapala faje. 9 PRZYKŁADOWE ZABAWY ROZWIJAJĄCE MOWĘ DZIECI: „PANI SPRZĄTA SWOJE MIESZKANIE” – gimnastyka narządów mowy. ,,Pewnego dnia pewna pani, która mieszka u nas w buzi robiła wielkie porządki. Rozejrzała się po swoim mieszkaniu” (dzieci przesuwają językiem po podniebieniu, wewnętrznych ścianach policzków). Najpierw nalała do miski wody” (dz. robią miskę z języka).Potem umyła dokładnie ściany” (przesunięcie języka w stronę policzków i wypychanie ich wewnętrznej powierzchni ).Starła kurze”(dzieci oblizują wargi czubkiem języka).,,Potem umyła sufit”( język dotyka podniebienia i wykonujemy ruchy do przodu i do tyłu). Podłoga była bardzo brudna, więc umyła ją dokładnie”(opuszczamy jak najniżej język i myjemy dolne dziąsła. Okna też zostały umyte. Najpierw umyła ich stronę zewnętrzną, a potem od środka”(język wędruje po stronie zewnętrznej zębów, a potem po ich stronie wewnętrznej).,,Część okien była otwarta, więc ich nie umyła”(szczerby po przednich zębach). Potem umyła schody w przedsionku”(język przesuwa się w kierunku dolnej wargi i wysuwa na brodę). Komin też musiał zostać wyczyszczony”(język wysuwa się w kierunku wargi górnej i nosa). ,,Kiedy spostrzegła z okna konika (kląskanie), pomachała mu ściereczką”( język wędruje z jednego kącika ust do drugiego zwracamy uwagę przy tym by usta były szeroko otwarte) Na koniec odkurzyła dywany”( język przeciska się miedzy zębami, ząbki szorują po języku). W ten sposób „dom” został wysprzątany”. „PIĘĆ MAŁYCH MAŁPEK” – ćwiczenie umiejętności prawidłowego połykania „Pięć małych małpek kołysze się na drzewie, (kołysanie dłonią) pod drzewem śpi krokodyl: Kłap, kłap……(wyciągnięte obie ręce do przodu) Nie zjesz nas, nie złapiesz nas. (kołysanie dłonią) A pan krokodyl na to Łaaaaaa……………(pokazywanie palcami otwartej paszczy krokodyla a następnie połykanie śliny z uniesionym językiem za górnymi zębami i ze wskazaniem na gardło) 10 „W NASZYM POKOJU” – piosenka z ćwiczeniami narządów artykulacyjnych. W naszym pokoju pełno muzyki jest, są instrumenty, o których mało wiesz, nasze buzie (usta, policzki. podniebienia) robią tak: kląskamy 4 x (parskamy, gwiżdżemy, cmokamy itp.) To jest muzyka, która cieszy nas (2x) ,,KONIE NA WYŚCIGACH’’ – usprawnianie języka. koniki przygotowują się do drogi – automasaż warg, koniki ruszają z miejsca – cmokamy, konie jadą wolno – kląskamy, konie jadą szybciej – kląskamy szybciej, konie jadą przez błoto – kląskamy i uderzamy rękami o kolana, konie jadą przez wodę – klaszczemy, koniki jadą przez drogę – kląskamy, buzia w uśmiechu, koniki jadą przez most – kląskamy buzia w ryjek, na prowadzenie wysuwa się biały koń – wdech nosem, ramiona w górę, opuszczamy ręce i na wydechu mówimy iiii, na prowadzenie wysuwa się czarny koń – jw. na wydechu mówimy uuu obserwujemy, który koń pierwszy dobiega do mety – ręce układamy w lornetkę, koniki zatrzymują się – prrrr – HURA! 11 ,,ROZMOWY PALCÓW” – usprawnianie warg. Mamo, mamo – co, co ,co! Jadą goście – no to co ! Dzień dobry, dzień dobry, dzień dobry, cmok, cmok, cmok. Goście jedzą, goście piją, rozmawiają i odjeżdżają. „WĄŻ STRAŻACKI” – zabawa rozwijająca umiejętności słuchowe Dzieci siadają jedno za drugim tworząc wąż strażacki. Jedno dziecko wychodzi z sali. Pozostałe naśladują szum wody płynącej w wężu, z zasłoniętymi ustami wymawiając głoskę szszsz...Jedno z nich, z zasłoniętymi dłonią ustami, naśladuje dźwięk wody wypływającej z pękniętego węża, wymawiając głoskę sssss.. Na dany sygnał wszyscy jednocześnie na długim wydechu wymawiają umówione głoski. W tym czasie wchodzi odgadujące dziecko, szuka „dziury w wężu” koncentrując się na dźwiękach. Po wyk. zadania wąż należy ,,zalepić” układając usta do głoski sz. Zabawę powtarzamy kilka razy. ZAGADKI SŁUCHOWE – odgadywanie odgłosów zwierząt, czynności, zjawisk atmosferycznych itp. odtwarzanych z kasety, bądź z najbliższego otoczenia ( np. „głosy gazety”, odgłosy różnych przedmiotów otoczenia) „SPACER W DESZCZU” – zabawa słuchowo – ruchowo – oddechowa Rozkładamy na dywanie deszczowe kropelki z papieru. Dzieci poruszają się w rytm muzyki w dowolnym kierunku. Na dźwięk „trójkąta” stają na jednej nodze przy kropli deszczu. Z rąk tworzą parasol. Gdy dźwięk ucichnie, zdmuchują z dłoni „kroplę deszczu” podniesioną z dywanu. (pomoce: muzyka J. Straussa – „Marsz Radetzky’ego”, papierowe krople deszczu, trójkąt) 12 „KUKUŁCZE JAJO” – zabawa słuchowo – ruchowa. Dzieci siadają w kręgu. Nauczyciel opowiada o zwyczaju kukułek związanym z podrzucaniem jaj do gniazd innych ptaków. Wybrane dziecko otrzymuje papierową kulę, chodzi za plecami siedzących osób, naśladując głos kukułki. Po chwili zostawia za plecami jednego z uczestników „jajo”, milknie i szybko wraca na swoje miejsce. Zadaniem osoby, która otrzymała jajo, jest złapanie uciekiniera póki nie zajmie on wolnego miejsca w kręgu. Jeśli nie zdąży, w następnej rundzie zostaje kukułką. (pomoce: papierowa kula) „CZERWONY KAPTUREK” – zabawa słuchowo – ruchowa. Nauczyciel dzieli dzieci na cztery grupy: myśliwych, wilków, babć i Czerwonych Kapturków. Każdej z nich przypisuje określony gest i odgłos. W trakcie słuchania bajki, kiedy pojawia się słowo, np. myśliwy, odpowiednia grupa prezentuje swój gest i odgłos. (pomoce: bajka o Czerwonym Kapturku) „ARMATA” – zabawa oddechowa. Dzieci kładą na dłoni okrągły wacik, a następnie przybliżają dłoń do buzi. Wymawiają głoskę „cz” tak aby zdmuchnąć kulę z dłoni. (pomoce: kulka z waty dla każdego dziecka) „LENIWA ÓSEMKA” – zabawa oddechowa. Dzieci rysują na kartkach „leniwą ósemkę”. Dmuchają w słomkę kreśląc na jednym wydechu jedną „ósemkę”, a następnie wydłużając wydech dwie lub trzy „ósemki”. (pomoce: kartki, słomki od napojów) ,,PIESKI” – zabawa prowadzona dla rozruszania przepony. Dzieci siadają na brzegu krzesła, naśladują „zziajanego pieska” – he, he he., szczekanie – hał, hał, hał.. ,,WESOŁE FRĘDZELKI” – zabawa wydłużająca wydech. Dzieci rozrywają kartkę papieru tak aby powstały „frędzelki” dmuchają na nie, policzki nie mogą być napełnione powietrzem. (pomoce: papierowe frędzle) 13 „BRZUSZKI JAK BALONIKI” – zabawa oddechowa przy muzyce relaksacyjnej. Dzieci leżą na plecach, wykonując powolne wdechy i wydechy) (pomoce: muzyka relaksacyjna) „BALONIK” – zabawa oddechowa. Dzieciną w przysiadzie podpartym, nabierając powietrze naśladują „rosnący” balonik. Wydychając i „kurcząc się” naśladują odgłos spuszczanego z balonu powietrza na głosce: sssss…(może też być to s-s-s…przerywane). „TAŃCZĄCE WĘŻE” – zabawa oddechowa. Nauczyciel rozdaje dzieciom papierowe węże. Poleca dmuchać na nie delikatnie ciągłym strumieniem powietrza, tak by „tańczyły”. (pomoce: papierowe węże) „SAMOGŁOSKI NA WYCIECZCE” – zabawa artykulacyjna Samogłoska „A” wybrała się na wycieczkę. Najpierw jechała autobusem po równej drodze (dzieci długo i płynnie wymawiają głoskę a). Następnie wysiadła i maszerowała (wymawiają rytmicznie a, a, a). Po chwili przystanął przy niej samochód, w którym jechała koleżanka głoski „A”, głoska „O” z mamą. „A” pojechała razem z nimi (dzieci na jednym wydechu wymawiają aaaaoooo – płynnie przechodząc od głoski „a” do „o”). Dojechały do parku, w którym znajdował się duży plac zabaw. Koleżanki poszły bawić się. Jeździły na koniku (powtarzają rytmicznie na jednym wydechu a a a a o o o o). Konik biegł najpierw po woli, potem coraz szybciej (zwiększają tempo wymawiania głosek). W pewnym momencie głoska „a” dostrzegła swoich przyjaciół stojących obok dużej ślizgawki (dzieci wyraziście wymawiają samogłoski: i e u). Wszyscy byli zadowoleni ze spotkania. Słychać było radosny śmiech (wymawiają w różnej tonacji i w różnym tempie hi hi; ha ha; he he; hu hu). Razem poszli na zjeżdżalnię (uczestnicy wymawiają oddzielnie każdą z samogłosek: a, o, u, e, i, wydłużając jej brzmienie i stopniując od maksymalnego do minimalnego). Po zabawie wsiadły do autobusu i wróciły ze śpiewem do domu. 14 „CO ZNAJDUJE SIĘ W WORKU?” – zabawa artykulacyjna. Nauczyciel przygotowuje worek z różnymi przedmiotami zawierającymi w swojej nazwie głoskę ćwiczoną, utrwalaną, lub grupę głosek np. samogłoski, gł. ciszące, syczące szumiące i in. Dzieci losują kolejno przedmiot z worka, odgadują, co to jest i poprawnie nazywają. Zwracamy tu uwagę na poprawną artykulację. (pomoce: różne przedmioty z ćwiczoną głoską lub głoskami) „PORZĄDKI” – zabawa artykulacyjno – słuchowa Nauczyciel układa obrazki i tablice przedstawiające: szafę, kosz, zagrodę. Każde dziecko kolejno wybiera jeden obrazek, podaje jego nazwę, zwracając szczególną uwagę na prawidłową wymowę głosek szeregu ciszącego, syczącego szumiącego. Następnie decyduje o przyporządkowaniu go do odpowiedniej tablicy. Po wykonaniu zadania nauczyciel ustala wspólnie z dziećmi nazwę utworzonych zbiorów (ubrania, warzywa zwierzęta). (pomoce: ilustracje: szafy, kosza, zagrody, oraz obrazki z głoskami ciszącymi, syczącymi, szumiącymi) „ZAKUPY” – zabawa artykulacyjna Dzieci siedzą w kole. Nauczyciel rozpoczyna zabawę, mówiąc: Tola kupiła…..– i wymienia nazwę przedmiotu zawierającego głoskę np. „l”. Następna osoba powtarza zdanie dodając kolejną nazwę przedmiotu z gł. „l”. W razie trudności z zapamiętaniem można wykorzystać obrazki z daną głoską i kolejno je układając na środku koła. (pomoce: obrazki z głoską ćwiczoną) 15 MAŁA MYSIA Wczesnym rankiem mała myszka Mysia wyszła ze swojej norki na poszukiwanie przygód (język wysuwamy daleko do przodu). Rozgląda się ciekawie dookoła (język oblizuje szeroko otwarte usta). Zastanawia się, w którą stronę iść na spacer: w lewo ( język dotyka do lewego kącika warg) czy w prawo (język dotyka do prawego kącika warg). Poszła w lewo i weszła do dużego lasu. Rozgląda się (oblizujemy wargi), patrzy do góry na rosnące na drzewach szyszki (język dotyka do górnej wargi) i w dół na mięciutki mech (język wysunięty na brodę). W oddali słychać odgłosy leśnych ptaków. Mała myszka próbuje je naśladować: - kuku, kuku, kuku – tak kuka kukułka - huuhuu, huuhuu, huuhuu – teraz słychać sowę - puk, puk, puk – to dzięcioł stukający w drzewa. Po krótkiej wędrówce Mysia doszła na polankę. Poczuła się zmęczona i głodna. Wyjęła z torby śniadanie i zaczęła je jeść (naśladujemy ruchy żucia). Po jedzeniu myszka oblizuje wąsiki (język oblizuje górną wargę) oraz ząbki (język oblizuje górne i dolne zęby). Zrobiło się późno i Mysia postanowiła wrócić do domu. A tam czekała na nią niespodzianka. Przyszli do niej goście: - kurka (ko, ko, ko, ko), żabka (kum, kum, kum, kum) i kaczuszka (kwa, kwa, kwa, kwa). Mysia przywitała ich serdecznie (cmokając, całujemy palce obu rąk). Poczęstowała ich herbatą, ale picie było gorące. Goście musieli mocno dmuchać, aby je ostudzić (dmuchamy kilka razy: wdech nosem – wydech buzią). Gdy nastał wieczór, goście pożegnali się z Mysią (cmokając, całujemy palce obu rąk). Myszka poszła do łazienki, aby się umyć. Umyła zęby (język oblizuje górne i dolne zęby) i wypłukała buzię (nabieramy do ust powietrza i poruszamy policzkami). Potem ubrała piżamkę i poszła spać (chrapanie). DOBRANOC MYSIU! 16 ZABAWY: AGNIESZKA – AMBITNA Dzieci stoją w kole. Każda osoba wchodzi do środka koła, mówi swoje imię i przymiotnik określający daną osobę. Pozostałe osoby powtarzają dwa raz i robią krok do przodu. Wersja dla dzieci – imię + ruch WIKING Osoba prowadząca wywołuje imię. Osoba wywołana przybiera pozę Wikinga a dwie sąsiadujące osoby wiosłują. Wiking wywołuje następną osobę. SŁOŃ Podobnie jak przy Wikingu. Osoba wywołana – robi trąbę, osoby sąsiadujące uszy. BATERYJKI Poruszamy się w różnych kierunkach po Sali, na przerwę w muzyce dobieramy się parami, opieramy się do siebie plecami, aż między nami wytworzy się ciepło. Zasada każdy z każdym. Pobieramy energię od każdego. MIŚ I DRZEWO Dobieramy się dwójkami. Stoimy plecami do siebie. Jedna osoba to drzewo, druga to miś i opiera się o drzewo, drapie się o swoje drzewo. DRZEWO O LEŚNICZY Jedna osoba to leśniczy druga to drzewo. Leśniczy z daleka ogląda swoje drzewo czy jest zdrowe. Z każdej strony ok. 0,5 – 1 m. Nie dotyka go. ZABAWY Z EMOCJAMI: DYWAN Latający dywan (podróż do ….) Dzieci stoją w rozsypce, jedna osoba stoi z przodu (pilot). Zadaniem pilota jest poprowadzić ruchem dzieci, odwrócić się potem do dzieci, powitać ich, wymyśleć krainę z wyobraźni i sposób witania się (np. brzuszkami, nogami, noskami). Gesty teatralne. Gesty teatralne (wcześniej omawiane z dziećmi) Można wykorzystać do obserwacji, kto ma problem ze stronami (prawa- lewa) Zwrócić uwagę: Jednostka kontra grupa (grupa naśladuje jednostkę) 17 Myślenie twórcze (pomysły dzieci) Wszystkie dzieci robią to co pierwsza osoba Umawiamy się z pierwsza osobą co ma robić, a pozostałe tylko naśladują Ustawienie się w rozsypce Chodzimy w rozsypce na hasło STOP , dzieci staja w rozsypce (próba zagospodarowania miejsca). STOP KLATKA – zatrzymanie się w danym momencie bez ruchu. Idziemy – poruszamy się dalej „Ożywianie kamienia” – ożywianie się przez oddech lekki i płynny ruch. POZYCJA UKŁON Dzieci spacerują w różnych kierunkach po dywanie, nauczyciel krąży wokół dywanu. Na hasło STOP dzieci mają stanąć w rozsypce – twarzą do widza (nauczyciela) Pozycja proste plecy i ukłon W rozsypce – „pozycja ukłon” w stronę nauczyciela. Dzieci wymyślają sobie sposoby kłaniania (księżniczka, królowie) LUSTRA Dzieci stoją w rzędzie lub półkole. Jedna osoba stoi przed nimi, robi jakiś ruch, pozostałe osoby ją naśladują. KRÓL I DWORZANIE Taka sama zasada jak w lustrach. Król robi ruch, reszta go naśladuje. PRZEDSTAWIENIE Wychodzimy, zatrzymanie, ukłon, umienie, ukłon, schodzę ze sceny. ZASTYGANIE – OŻYWIANIE Idziemy w rozsypce i bez sygnału zatrzymujemy się równocześnie (umiejętność wzajemnego słuchania się) Ruszenie bez sygnału. 18 PRZEDSTAWIENIA TEATRALNE: CZERWONY KAPTUREK Osoby: - Czerwony kapturek Wilk Mama Tata Pan leśniczy Babcia Dzieci przebrane za drzewa i kwiaty SCENA I Przed domem stoją: mama, tata i Czerwony Kapturek. MAMA Czerwony Kapturku, córeczko miła, proszę, byś babcię odwiedziła. Zaniesiesz krople od bólu ucha i słodki syrop od bólu brzucha. TATA Uważaj w drodze, Czerwony Kapturku, bo wilk grasuje na leśnym pagórku. Mama daje dziewczynce koszyk. Czerwony Kapturek odchodzi i macha rodzicom na pożegnanie. SCENA II Dzieci przebrane za drzewa ( paski brązowej bibuły przyczepione do pasa i rąk ). Gra muzyka naśladująca szum wiatru – dzieci unoszą ręce (gałęzie) i naśladują wiatr. Gdy muzyka cichnie, dzieci opuszczają ręce. DRZEWA My drzewa rośniemy w lesie, różne nowiny wiatr nam niesie. Zły wilk tutaj rozrabia. 19 Łobuz! Jedzenie innym wykrada. Drzewa cichną. Słychać spokojną, miłą melodię – na scenę wychodzą dzieci przebrane za kwiatki i kucają obok drzew. Nagle muzyka zmienia się w „groźną”. Kwiatki chowają głowy, na scenę wchodzi wilk. Wilk skrada się, uważnie rozgląda dookoła. WILK Głodny jestem niesłychanie, nic nie jadłem na śniadanie. O! Idzie mała dziewczynka. Wylłąda jak malinka. Wilk chowa się za drzewo. Wchodzi Czerwony Kapturek, zbiera kwiatki i nuci piosenkę „Hej, ho, hej, ho, do babci by się szło”. Wyskakuje wilk. WILK Dzień dobry dziewczynko mała. Co robisz w lesie sama? CZERWONY KAPTUREK Idę odwiedzić babcię, bo jest chora. Wilku, ty nie wyglądasz na potwora. WILK – siedzi skulony, uśmiechnięty Jestem grzeczny, jestem miły, chcę, by mnie dzieci lubiły. Wilk i Czerwony Kapturek bawią się razem w berka. CZERWONY KAPTUREK Ojej! Muszę już uciekać, babcia na mnie czeka. Czerwony Kapturek wybiega, macha wilkowi na pożegnanie ręką. Wilk zaciera ręce. WILK Mniam, mniam. 20 Najpierw zjem babcię, potem dziewczynkę i już nie będę głodnym wilkiem. „Groźna” muzyka, wilk biegnie przez las. Dobiega do chatki babci. Staje pod chatką, chwilę odpoczywa. SCENA III Wilk puka do drzwi chatki babci. BABCIA Kto tam? WILK To ja, Czerwony Kapturek, twoja wnuczka kochana. BABCIA Wejdź proszę, czekam na ciebie już od rana. Wilk wbiega do domku i zjada przerażoną babcię. Następnie nakłada babci czepek i okulary, kładzie się do łóżka i przykrywa kocem po szyję. „Groźna” muzyka, Czerwony Kapturek niepewnie zbliża się do chatki babci. Rozgląda się i puka do drzwi. WILK Kto tam? CZERWONY KAPTUREK To ja, Czerwony Kapturek, twoja wnuczka kochana. WILK Wejdź szybko! – ( woła głośno ) (Trochę ciszej) – Mam na ciebie apetyt już od rana. Czerwony Kapturek podchodzi do babci i zadaje pytania, wilk zasłania się. CZERWONY KAPTUREK Babciu? Dlaczego masz takie duże oczy? 21 WILK Żeby cię dobrze widzieć. CZERWONY KAPTUREK Babciu? Dlaczego masz taki wielki nos? WILK Żeby cię z daleka poczuć. CZERWONY KAPTUREK Babciu? Dlaczego masz takie duże uszy? WILK Żeby cię dobrze słyszeć. CZERWONY KAPTUREK Babciu? Dlaczego masz takie wielkie zęby? WILK Żeby cię szybciej zjeść. Wilk zjada Czerwonego Kapturka. Następnie kładzie się do łóżka głaszcze po brzuchu. i WILK Ale miałem obiad wspaniały, teraz odpocznę, żeby zęby się wyspały. Wilk zasypia i głośno chrapie. SCENA IV Muzyka do marszu – w stronę chatki zbliża się pan leśniczy. Zatrzymuje się przy chatce i zdumiony słyszy chrapanie wilka. PAN LEŚNICZY Czy ja dobrze słyszę? Czy mnie słuch nie myli? Babcia chrapie jak sto krokodyli. Pan leśniczy wchodzi do chatki i budzi wilka. 22 PAN LEŚNICZY Wilku! Co tu robisz? WILK – (przestraszony) Zjadłem babcię i wnuczkę. (Zaczyna płakać) PAN LEŚNICZY Dam ci bolesną nauczkę. Pan leśniczy chwyta miotłę i goni wilka po chatce. Wybiegają ze sceny, słychać głośny skowyt wilka i wszyscy wracają na scenę: najpierw pan leśniczy prowadzi za ucho wilka, następnie babcia z wnuczką. WILK Bardzo przepraszam, narozrabiałem, ale ja tylko najeść się chciałem. BABCIA Wilku! Obiecaj, że będziesz grzeczny. WILK – (rękę podnosi do góry) Przyrzekam wszystkim tutaj obecnym: warzywa i owoce od dziś kupuję, nikogo już nie zjem – obiecuję. Wszyscy wychodzą na scenę, śpiewają piosenkę, kłaniają się. 23 SZEWCZYK DRATEWKA Narrator: Żył sobie Szewczyk Dratewka. Biedak z niego był wielki. Wędrował po świecie i buty ludziom naprawiał. Oto i on (wchodzi Dratewka ) Dratewka: Wędruje od wsi do wsi i naprawiam buty dziurawe Tu załatam, tam przyszyję i cieszę się że pomagam ludziom. Ale co to? Ktoś zniszczył mrowisko. Pewnie tu był niedźwiedź. Nie martwcie się, pomogę naprawić dom Mrówki: (królowa) Jak będziesz w potrzebie, przyjdziemy ci z pomocą Szewczyk: Dziękuje wam za dobre serce Narrator: Idzie Szewczyk, idzie i patrzy, plastry miodu powyrzucane Pomogę wam pszczółki. (plastry miodu wkłada do drzewa) Pszczoła (królowa): Dziękujemy Ci dobry człowieku. Jak będziesz w potrzebie przyjdziemy Ci z pomocą Szewczyk: Jakąż ja pomoc mogę mieć od was, ale ślicznie dziękuje Narrator: Idzie Szewczyk, idzie, aż zawędrował do krainy stawów Szewczyk: Jak tu ładnie, ale czemu uciekacie przede mną ja nie zrobię wam krzywdy chce was chlebem poczęstować i wasza urodą nacieszyć Kaczor: Dziękujemy ci dobry człowieku, jak będziesz w potrzebie przyjdziemy Ci z pomocą Szewczyk: Dziękuje wam, żegnajcie Narrator: Poszedł Szewczyk dalej, II scena -ZAMEK 24 Narrator: Długo Szewczyk wędrował, aż zawędrował do krainy gdzie był zamek, a w tym zamku zły czarownik więził pannę Rycerze: (ludzie) Biedna panna, może uratować ją tylko ten co dwie roboty zrobi i zagadkę odgadnie Nie poradzisz sobie to zginiesz, czarownik utnie ci głowę Dratewka: Idę, spróbuję, może mi się uda. Narrator: Poszedł Dratewka na zamek Czarownik: Czego szukasz, czego chcesz? Szewczyk: Chce uratować tę pannę co w wieży siedzi Czarownik: Musisz wykonać zadania i odgadnąć zagadkę Chodź ze mną do komnat. Pamiętaj jak nie poradzisz sobie to ci urwę głowę Część III- W ZAMKU Czarownik: Masz tu worek maku z piaskiem. Do rana przebierz mak. Jeśli nie oddzielisz piasku od maku to stracisz głowę Szewczyk: Chwyta się za głowę. Taki wielki wór mam przebrać do rana! Toż to nie możliwe! Narrator: Wtem mrówki przyszły mu z pomocą. W mig przebrały i poszły do lasu Szewczyk położył się spać Czarownik: (wchodzi zdziwiony) Widzę, że wykonałeś zadanie Teraz cię czeka drugie zadanie Panna kąpiąc się, zgubiła kluczyk w stawie Do rana masz go odszukać i przynieś mi Jeśli tego nie zrobisz to zginiesz! Narrator: Zmartwiony Dratewka idzie nad staw 25 Część IV – STAW Narrator: Siedzi Szewczyk i duma, co zrobić, żeby kluczyk wydobyć Nie wie nawet, gdzie się Panna kąpała Szewczyk : Teraz to już zginę i pewnością Kaczor: Nie martw się chłopcze. Wszystkie rybki będą szukać i wszystkie kaczki nurkować I kluczyk Ci przyniesiemy Szewczyk: Dziękuje Wam za kluczyk Kaczor: Bądź szczęśliwy Część V- ZAMEK Szewczyk daje klucz czarownikowi Czarownik: Widzę, że wykonałeś dwa zadania Teraz ostatnia próba, albo śluby, albo zguba W komnacie siedzą panny Czarownik: Ostatnia próba ,która z tych panien jest panną z wieży Szewczyk : Teraz to naprawdę zginę. Jak ją odnajdę skoro wszystkie są jednakowe Narrator: Stoi Szewczyk i duma, przygląda się nagle pszczoły przyleciały i zatoczyły koło nad Głową panny z wieży Panna: Dziękuję, że mnie uratowałeś, czy zostaniesz moim mężem? Narrator: Czarownik uciekł i więcej o nim nie słyszano Wesele (taniec parami) Autor: Lidia Bogunia 26 SCENARIUSZ ZAJĘCIA TEATRZYKU KUKIEŁKOWEGO P.T. „SZEWCZYK DRATEWKA” Temat: Teatrzyk kukiełkowy p.t.: „Szewczyk Dratewka” na podstawie książki J. Porazińskiej. Cel: Uwrażliwienie dzieci na dobro i zło w literaturze dziecięcej Cele operacyjne: - zapoznają się z treścią utworu; - odtwarzają treść zdarzeń własnymi słowami; - potrafią manipulować kukiełkami; - wyróżniają dobro i zło w przedstawionym utworze. Metoda: słowna, oglądowa. Pomoce: kukiełki, kolorowe bilety, teatrzyk. Przebieg: 1. Dzieci otrzymują kolorowe bilety z odpowiednim oznakowaniem , po czym szukają takiego oznakowania na krzesełku i zajmują swoje miejsca. 2. Dzieci oglądają przedstawienie w wykonaniu nauczycielki. 3. Rozmowa na temat oglądanego przedstawienia - Kto jest głównym bohaterem? - Jakie było jego postanowienie? - Gdzie najpierw zawędrował? - Co zobaczył w lesie i co zrobił? - Komu pomógł wędrując przez las? - Co mu się dalej przydarzyło? - Jak trafił do zamku? - O czym się dowiedział, gdy trafił do zamku? - Kto pomógł szewczykowi uwolnić księżniczkę? - Dlaczego zwierzęta pomogły Dratewce? 4. Ocena postępowania Szewczyka. 5. Zabawa ruchowa – dzieci maszerują przy akompaniamencie tamburina. Na uniesioną w górę sylwetę kaczki – maszerują w przysiadzie, na sylwetę pszczoły – biegają machając rękami i wypowiadają głoski „ bzz-bzz”, na sylwetę mrówki – czworakują. 6. Występy dzieci w teatrze – własna interpretacja utworu. 27 SCENARIUSZ ZAJĘCIA TEATRZYKU CIENI P.T.,, MIŚ USZATEK NA WSI”. Temat: Poznajemy przygody Misia Uszatka – teatr cieni . Cel: Rozwijanie zainteresowań literaturą dziecięcą . Cele operacyjne: - uważnie słucha opowiadania - potrafi opowiedzieć treść własnymi słowami - wie jak powstaje cień - prawidłowo wykonuje ćwiczenia artykulacyjne na głoskach ,,ko-ko, chał-chał, ćwir-ćwir” - potrafi operować sylwetami ,tak aby powstał cień. Metoda: Słowna, oglądowa Pomoce: Teatrzyk cieni, sylwety postaci, książka ,,Przygody Misia Uszatka” Cz. Janczarskiego, emblematy do zabawy ruchowej. Przebieg: 1. Zaproszenie dzieci do teatru. 2. Zapoznanie z nową formą przedstawienia teatralnego jaką jest teatr cieni , pokazanie w jaki sposób uzyskujemy cień. 3. Przedstawienie utworu w teatrze cieni przez nauczycielkę. 4. Rozmowa na temat oglądanej inscenizacji – ocena głównych postaci , odwołanie się do przeżyć i doświadczeń dzieci. 5. Prezentacja książki ,, Przygody Misia Uszatka”, wspólne oglądanie ilustracji, zachęcenie do czytania książek. 6. Zabawa ruchowa ,, Zwierzęta na spacerze” – dzieci otrzymują emblematy z postaciami zwierząt , na miarowe uderzania w tamburyno wszystkie ,,zwierzęta” spacerują, i wypowiadają głoski ,, ko-ko, chał-chał, ćwir-ćwir”- odpowiednio do otrzymanego symbolu – na tremolo wszystkie ,, zwierzęta” chowają się do ,, kryjówek” – oznaczonych miejscach sali. 7. Występy dzieci w teatrze cieni – własna interpretacja utworu. 28 Zał. 1 Ankieta wprowadzająca w innowację pedagogiczną dla rodziców Drodzy Rodzice ! Rzetelne wypełnienie ankiety pomoże podjąć skuteczne i efektywne planowanie działań dotyczące procesu edukacyjno-wychowawczego Waszych dzieci. Działania dotyczą innowacji pedagogicznej „Teatralnie aktywni” realizowanej od 2 września 2013 r. w naszym przedszkolu. 1. Jakie są Państwa oczekiwania związane z pobytem Waszych dzieci w przedszkolu? ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 2. Jak pan, pani wyobraża sobie współpracę na linii dom – przedszkole? ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 3. Jaką pomoc możecie Państwo zaoferować w ramach współpracy przy innowacji? ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Dziękuję mgr Anna Pieczykolan 29 Zał. 2 Ankieta ewaluacyjna. Szanowni Państwo, przez cały rok szkolny braliście czynny udział w realizacji innowacji pedagogicznej „Teatralnie aktywni”. Proszę odpowiedzieć na kilka pytań, które pomogą dokonać podsumowań oraz wyciągnąć wnioski z realizacji innowacji. 1. Czy znacie Państwo treść, cele realizowanej w tym roku szkolnym innowacji pedagogicznej? Tak Nie 2. Czy dostrzegają państwo celowość prowadzonej innowacji pedagogicznej Tak Nie 3. Czy innowacja przyniosła efekty ? Jeżeli tak – to jakie? Dzieciom Tak Nie Jakie? ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. Rodzicom Tak Nie Jakie? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ……………………………… Nauczycielom Tak Nie Jakie? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 30 4. Czy dostrzegacie Państwo potrzebę kontynuowania takiej formy współpracy ? Tak Nie 5. Co należałoby zmienić w działaniach realizowanej innowacji ? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 6. Z jakich działań jesteście Państwo najbardziej zadowoleni ? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Dziękuję mgr Anna Pieczykolan 31