Zainteresowanie nadciśnieniem tętniczym NT u dzieci i młodzieży
advertisement
,,Jesienne Spotkania Pediatryczne” W dniu 03 października 2014r. odbyła się V Ogólnopolska Konferencja Naukowo – Szkoleniowa z cyklu ,,Jesienne Spotkania Pediatryczne’’ dla pielęgniarek i położnych. Organizatorem konferencji był Instytut ,,Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka’’ we współpracy z Kołem Naukowym Pielęgniarek i Położnych przy IPCZD, Warszawską Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych oraz Polskim Stowarzyszeniem Pielęgniarek Pediatrycznych. Konferencję o godz. 9.00 otworzyła Pani Kierownik Działu Organizacji Pracy Pielęgniarskiej mgr Maryla Serafinowicz, przywitała przybyłych gości, prelegentów i wszystkich uczestników. Pani Kierownik zaakcentowała niezwykle ważne zadania współczesnego pielęgniarstwa pediatrycznego, wśród nich edukację zdrowotną, profilaktykę, promocję zdrowia jako inwestycję dla zdrowia przyszłych pokoleń. Wyraziła ciepłe słowa uznania dla udziału w konferencji, który przyczynia się do uzupełniania i poszerzania wiedzy, wzmacnia profesjonalizm pielęgniarek pediatrycznych. Patronat naukowy nad konferencją objęła dr n. o zdr. Grażyna Wójcik - Prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego, wygłosiła wykład inauguracyjny nt. ,,Zarządzanie potencjałem społecznym w podmiotach medycznych - wyzwania dla kierowników i personelu’’. Pani Prezes PTP podkreśliła znaczący wpływ pielęgniarek w procesie zmian zachodzących w systemie nawiązując do założeń ICN 2014. Przedstawiła analizę uwarunkowań kulturowo - społecznych zarządzania w sektorze zdrowia w odniesieniu do zarządzających i ich podwładnych. Podkreśliła oddziaływanie dużej liczby podmiotów decyzyjno - nadzorujących z równoczesnym ciągłym niedoborem odpowiednich środków finansowych na realizację zadań w sektorze medycznym, a przy tym stale rosnące oczekiwania odbiorców świadczeń zdrowotnych. Pani Wójcik zaakcentowała, iż zarządzanie ludźmi może być kluczowym elementem kultury organizacji i podjęła się rozważań - kto odpowiada za rozwój zawodowy pielęgniarek. Następnie przybliżyła współczesne poziomy praktyki zawodowej pielęgniarek i położnych. Podjęła się próby oceny, udzielenia rad i odpowiedzi na pytania: Co zrobić, aby praca była dla nas przyjemnością ? Czego pracownik pragnie, co lubi, co potrafi, jakie są jego ograniczenia, jakie są możliwości czy talenty ? Jaki powinien być kierownik? Pani dr G. Wójcik powołując się na doświadczenia własne menadżera, nauczyciela akademickiego, dyrektora podmiotu leczniczego wskazała jak działać profesjonalnie i w oparciu o przepisy budować pozytywną markę zawodu pielęgniarki z ukierunkowaniem na odbiorcę usług pacjenta. Moderatorami I – szej sesji konferencji były przedstawicielka Koła Naukowego Pielęgniarek i Położnych przy IPCZD mgr Renata Wiencław i pielęgniarka oddziałowa Kliniki Pediatrii i Żywienia mgr Bożena Małachowska. Pierwszy wykład „1000 pierwszych dni – najlepszy czas na profilaktykę chorób wieku dorosłego‘‘ wygłosiła mgr inż. Joanna Neuhoff-Murawska. Niezwykle energetyczny przekaz przedstawiający materiał dowodowy, iż zdrowie człowieka determinowane jest przez wiele czynników, a nieobojętną rolę odgrywa zapis genetyczny. …,,Wpływ czynników z okresu ,,1000 pierwszych dni’’ na późniejsze zdrowie człowieka, ma proces kształtowania się nawyków żywieniowych, rozpoczynający się już w okresie prenatalnym. To wyjątkowy czas w którym mamy realny wpływ na jakość życia teraz i w przyszłości, programuje się metabolizm, który warunkuje funkcjonowanie organizmu. Jest to okres kluczowy dla rozwoju narządów i tkanek, a powstałe w tym okresie zwiększone ryzyko zachorowania trudno zmienić w wieku późniejszym. Ponadto ekspresji genów towarzyszą zazwyczaj warunki środowiskowe w tym niewłaściwy sposób odżywiania się oraz siedzący tryb życia. Jest wiele dowodów na to, iż choroby wieku dorosłego, takie jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie i miażdżyca mają swój początek we wczesnym dzieciństwie, na skutek nauki niewłaściwych zwyczajów żywieniowych oraz tzw. programowania żywieniowego’’… W wykładzie zaakcentowano, że ciężarna kobieta, aby kontrolować przyrost masy ciała nie powinna jeść „za dwoje”, a „ dla dwojga”. …,,Zbyt duży przyrost masy ciała płodu obserwowany jest również u kobiet ciężarnych z cukrzycą ciążową, które nie kontrolują prawidłowo poziomu cukru. Ten sam problem obserwuje się w przypadku dzieci przyszłych mam spożywających nadmiar kwasów tłuszczowych w izomerii trans, których źródłem jest pieczywo cukiernicze: słodkie bułki, drożdżówki itp., słodycze, szczególnie zawierające masę kremową, np. nadziewane wafelki oraz tłuste przekąski i dania fast food. Z kolei przyczyną zbyt małego przyrostu masy ciała u kobiety ciężarnej oraz małej masy urodzeniowej dziecka często jest niedożywienie w okresie prenatalnym. Dieta takiej przyszłej mamy powinna być konsultowana przez dietetyka. Szczególną uwagę należy zwrócić na kobiety ciężarne z problemem anoreksji, kobiety o niskim statusie ekonomicznym, które mogą mieć problem z zapewnieniem właściwej podaży energii oraz składników pokarmowych z uwagi na brak środków finansowych oraz kobiety stosujące diety eliminacyjne’’…. Współcześnie w środowisku dziecka jest zbyt dużo cukrów prostych i soli, a preferencja smaku słodkiego, słonego i „umami” czyli białka, przyczynia się do wzrostu spożycia niezdrowej żywności. Pani Neuhoff-Murawska zwróciła też uwagę na profilaktykę chorób naczyniowo - sercowych oraz nowotworowych, podkreśliła ogromne znaczenie warzyw w diecie człowieka i fakty, iż ich spożycie jest wciąż zbyt małe. Do osiągnięcia wymiernych efektów profilaktyki w przyszłości, niezmiernie korzystna jest nauka jedzenia warzyw już przez niemowlę, zanim pozna ono słodki smak kaszek i owoców. Pani prelegent dowodziła, że opiekunowie niemowląt i małych dzieci mają realny wpływ na zmniejszenie ryzyka powstania otyłości i chorób towarzyszących wieku późniejszego już od momentu poczęcia. Doradzała jak można to osiągnąć poprzez: stosowanie zbilansowanej diety kobiety w ciąży, karmienie piersią co najmniej 6 miesięcy, nie rozszerzanie diety dziecka przed 16 tygodniem życia, dbanie o kształtowanie się właściwych nawyków żywieniowych, w tym rezygnację z dosalania i słodzenia potraw dziecka, naukę jedzenia produktów strategicznych dla przyszłego zdrowia człowieka. Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla noworodka. Zawiera składniki odżywcze potrzebne do prawidłowego rozwoju dziecka. Chroni niemowlę przed chorobami i infekcjami. Jest przy tym idealnie dostosowane do możliwości niedojrzałego układu pokarmowego dziecka – lekkostrawne i łatwo przyswajalne. Nie istnieje żaden inny pokarm, który dorównywałby mleku matki i cechował się wszystkimi jego właściwościami. Należy pamiętać, że właściwości te są kluczowe w początkowych miesiącach życia dziecka i mają wpływ na jego zdrowie w kolejnych latach . Powinniśmy z najwyższa starannością zadbać o odpowiednią dietę naszych dzieci i dzięki prawidłowemu żywieniu programować zdrowie dziecka na kolejne lata. Niezmiernie istotne jest także zapewnienie warunków do regularnego snu, adekwatnie do potrzeb dziecka wynikających z jego wieku oraz ograniczenie kontaktu dziecka z telewizją i negatywnego wpływu reklam. Drugi wykład nt. ,,Ostre neuroinfekcje - zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych i zapalenia mózgu u dzieci’’ przedstawiła dr Anna Własienko z Kliniki Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych IPCZD. W oparciu o bogate doświadczenie Kliniki Pediatrii Żywienia i Chorób Metabolicznych IP-CZD pani prelegent przedstawiła opracowane w klinice rekomendacje dotyczące rozpoznawania, diagnostyki oraz leczenia bakteryjnego zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych (BZOMR) i zapalenia mózgu u dzieci, które są stanem bezpośredniego zagrożenia życia u dzieci. Są to infekcje o ciężkim przebiegu i poważnym rokowaniu. Stanowią jedną z głównych przyczyn śmiertelności u dzieci, a ich powikłania mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności. Pani doktor przedstawiła najczęstszą etiologię i omówiła charakterystyczny przebieg kliniczny, w tym postacie zapaleń mózgu o podłożu immunologicznym, ostre, rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, które wymagają leczenia wielokierunkowego. Omówiła leczenie neuroinfekcji i podkreśliła rolę wdrożenia natychmiastowej skojarzonej antybiotykoterapii empirycznej oraz leczenia wspomagającego. Przedstawiła korzystny wpływ wczesnej podaży deksametazonu, intensywnego leczenia przeciwobrzękowego, przeciwdrgawkowego, przeciwbólowego oraz płynoterapii. Pani dr A. Własienko podkreśliła ogromną rolę działania zespołowego, zwłaszcza pracę zespołu pielęgniarskiego w opiece nad dziećmi z ciężkimi neuroinfekcjami. Szczególnie istotna jest rola pielęgniarki w rozpoznawaniu i monitorowaniu zaburzeń świadomości, objawów wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego (triada Cushinga) czy objawów zagrażającego wklinowania mózgu. Nieodzowne jest stałe monitorowanie parametrów życiowych oraz prowadzenie dokładnego bilansu płynów pacjenta z neuroinfekcją. Zespół pielęgniarski odgrywa niesłychanie ważną rolę w asystowaniu przy zabiegu punkcji lędźwiowej – prawidłowa technika trzymania pacjenta warunkuje szybkie pobranie płynu mózgowo - rdzeniowego i dalsze skuteczne ukierunkowane leczenie pacjenta z neuroinfekcją. Podkreślona została możliwość wystąpienia powikłań wczesnych i odległych a także konieczność profilaktyki poekspozycyjnej (w tym personelu medycznego) dla osób z kontaktu z chorym na BZOMR. Zwrócono uwagę na istotne kwestie dotyczące szczepień ochronnych w profilaktyce neuroinfekcji, szczególnie inwazyjnych zakażeń pneumokokowych i meningokokowych u dzieci w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, które wciąż bardzo często budzą wiele kontrowersji wśród rodziców i opiekunów. Trzeci wykład nt. „Profilaktyka próchnicy zębów i chorób błony śluzowej jamy ustnej u dzieci” zreferowała lek. stom. Ewa Krasuska – Sławińska, IPCZD Pani doktor podkreśliła, że próchnica zębów jest obok niedokrwiennej choroby serca, nowotworów, cukrzycy typu II, czy alergii współczesną chorobą cywilizacyjną silnie uwarunkowaną stylem życia, czynnikami systemowymi i środowiskowymi. Przedstawione dane epidemiologiczne są zatrważające, …,,ok. 88% sześciolatków i 98% dorosłych’’… ma problem z próchnicą. Z uwagi na niewątpliwie narastający problem naszych czasów ważna jest poprawa świadomości zagrożeń jakie niesie ta choroba i postępy w kompleksowej profilaktyce próchnicy. Prowadzenie edukacji prozdrowotnej rodziców, właściwa opieka stomatologiczna ciężarnych, następnie matek i dzieci aby w konsekwencji zadbali o własne zdrowie. Pani prelegent omówiła skrupulatnie różne formy i cele profilaktyki w chorobach jamy ustnej. …,,Profilaktyka pierwotnie pierwotna ma na celu stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju uzębienia w tym: opóźnienie kolonizacji jamy ustnej przez bakterie kriogenne i ograniczenie ich liczebności, kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych. Celem profilaktyki pierwotnej i wtórnej jest ograniczenie liczebności patogenów i ich negatywnego wpływu na tkanki twarde zęba poprzez mechaniczne usuwanie biofilmu (szczotkowanie, nitkowanie, stosowanie płukanek > 6 roku życia, oczyszczanie języka, profesjonalne usunięcie złogów nazębnych w gabinecie stomatologicznym). Celowe stosowanie metod chemicznych z użyciem związków fluoru, chlorheksydyny, ksylitolu oraz ograniczenie dostępu bakterii do miejsc zagrożonych rozwojem próchnicy poprzez uszczelnianie bruzd i szczelin. Profilaktyka fluorkowa stosowana jest w celu hamowania aktywności bakterii kriogennych, zmniejszenia demineralizacji szkliwa i wspomagania procesów remineralizacji. Wskazane jest stosowanie odpowiednich past do zębów. Na realizację celów profilaktyki próchnicy wpływ ma również dieta, która powinna być zbilansowana zgodnie z piramidą żywieniową. Zapewnienie regularnych posiłków i odpowiednich rodzajów spożywanych produktów. Nieprawidłowe odżywianie powoduje niekorzystne zmiany ilościowe i jakościowe śliny, prowadzi to do zaburzeń rozwoju tkanek twardych zębów. Powstają zmiany patologiczne na błonie śluzowej i w tkankach przyzębia oraz zaburzenia warunków zgryzowo - zwarciowych. Profilaktyka fluorkowa pierwszorzędowa dedykowana jest pacjentom ze zdrowym przyzębiem i ma na celu edukację, motywację pacjenta do prawidłowej higieny jamy ustnej. Zalecane jest regularne wykonywanie profesjonalnych zabiegów oczyszczania zębów z płytki nazębnej/kamienia nazębnego (1-2 razy w roku). Dostępne są skuteczne drogi podawania fluoru: jedna to endogenna w postaci tabletek i kropli oraz druga egzogenna w postaci past, płukanek, lakierów czy żeli. Profilaktyka drugorzędowa dotyczy pacjentów z zapaleniem dziąseł, której celem jest szybkie rozpoznanie, szybkie wdrożenie leczenia, eliminacja złogów nazębnych i płytki bakteryjnej. Ważna jest eliminacja czynników jatrogennych poprzez korektę złych uzupełnień protetycznych. Niebagatelne znaczenie ma rehabilitacja narządu żucia i przestrzeganie wizyt u stomatologa. Profilaktyka trzeciorzędowa obejmuje pacjentów z zapaleniem przyzębia i polega na systematycznym leczeniu zmienionych zapalnie tkanek przyzębia, zapobieganiu nawrotom i powikłaniom. Konieczne jest przestrzeganie wizyt u stomatologa w fazie podtrzymującej leczenia’’… Moderatorami II – giej sesji konferencji były przedstawicielka Koła Naukowego Pielęgniarek i Położnych przy IPCZD mgr Elżbieta Iłendo i pielęgniarka oddziałowa Kliniki Okulistyki IPCZD mgr Barbara Witan. Czwarty wykład ,,Wirusowe zakażenia dróg oddechowych u małych dzieci” zreferowała pielęgniarka oddziałowa Oddziału Pediatrii mgr Stanisława Mackiewicz ze Szpitala Specjalistycznego św. Rodziny w Warszawie. …,,Zakażenia układu oddechowego są najczęstszymi infekcjami w populacji dziecięcej. Ostre infekcje układu oddechowego są główną przyczyną śmiertelności noworodków i małych dzieci. Szacuje się, że ok. 80% zakażeń dróg oddechowych wywołanych jest przez wirusy. Przyczynami nawrotów infekcji oddechowych u dzieci są: niedojrzałe mechanizmy obronne u dziecka, układ oddechowy jest w bezpośrednim kontakcie ze środowiskiem, choroby i wady rozwojowe układu oddechowego, choroby ogólnorozwojowe oraz wady innych narządów predysponują do zakażeń’’… Celem wystąpienia było przedstawienie udziału Oddziału Pediatrii Szpitala Specjalistycznego im. Świętej Rodziny w Warszawie we współpracy z Zakładem Wirusologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego od stycznia 2013 r. w projekcie naukowym pt. „Badania naukowe nad występowaniem i zróżnicowaniem Adenowirusów wywołujących zakażenia oddechowe”. W ramach projektu nad identyfikacją adenowirusów, badano występowanie zakażeń dróg oddechowych wywołanych przez: Pneumowirusy, Enterowirusy, Koronawirusy i Bokawirusy. Zadanie badawcze ma na celu określenie profilu wirusów wywołujących zakażenia dróg oddechowych u dzieci, częstości i okresu występowania zachorowań, obrazu klinicznego, wieku, płci, czynników ryzyka. Pani Mackiewicz omówiła przebieg badań, rolę pielęgniarki w tym projekcie oraz przedstawiła uzyskane do obecnej chwili wynikające z badania wnioski: 1. Najwięcej zakażeń wirusowych dróg oddechowych u dzieci występuje w okresie zimowym (styczeń-marzec). 2. Częściej do zakażeń dochodzi u niemowląt poniżej 6 miesiąca życia, a także u dzieci uczęszczających do żłobka i przedszkola oraz ich rodzeństwa (przenoszenie zakażeń). 3. Najczęściej zakażenia wywołują rinowirusy RS (w sezonie zimowym styczeń-marzec) oraz koronawirusy CoV (przez cały rok).’’ Kolejny piąty wykład nt. „Noworodkowy Zespół Abstynencyjny” przedstawiła dr Katarzyna Zaniuk z Oddziału Neonatologii ze Szpitala Specjalistycznego im. Świętej Rodziny w Warszawie. Z przedstawionych zatrważających danych epidemiologicznych wynika, że ponad połowa kobiet w wieku rozrodczym przyjmuje substancje potencjalnie uznawane za toksyczne dla płodu lub noworodka. Z przedstawionych danych wynika, iż ok. 2,4-4,3% przyjmuje substancje psychoaktywne w ciąży, w tym są kobiety zażywające substancje „od czasu do czasu” lub dla tzw. towarzystwa. Najczęściej spotykane uzależnia od: nikotyny, alkoholu, kofeiny, różnych opiatów, psychostymulantów wśród nich marihuany, canabisu, kokainay, ekstazy. Zdarza się, że kobiety ciężarne przyjmują leki poprawiające nastrój i uspokajające oraz przyjmowane leki ze wskazań medycznych np. przeciwdrgawkowe i przeciwdepresyjne. Zespół abstynencyjny u noworodka związany jest z uzależnieniem płodu od substancji przyjmowanych przez matkę w czasie ciąży i ich nagłym odstawieniem związane z porodem. Należy podkreślić, że noworodki matek uzależnionych są mniejsze i bardziej zagrożone zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej, narażone są na zakażenia bakteryjne i wirusowe, występują u nich zaburzenia rozwojowe oraz trudności adaptacyjne. Do objawów zespołu odstawiennego noworodka należą m.in.: niepokój, nadwrażliwość na bodźce, piskliwy płacz, trudności w karmieniu, zaburzenia oddechowe. Objawy abstynencji (odstawienne) rozwijają się zwykle w ciągu kilku dni od urodzenia, kiedy w organizmie noworodka obniża się stężenie substancji uzależniającej. W celu identyfikacji substancji psychoaktywnej badanie należy wykonać od razu po urodzeniu (najlepiej równolegle z badaniem u matki), minimum 4 godziny od zażycia substancji, ale najpóźniej w 2 dobie życia. Do diagnostyki używana jest krew pępowinowa, żylna, mocz, smółka. Wykonywane są także badania morfologia, glikemia, jonogram. Ze względu na występowanie uzależnień i złych warunków socjoekonomicznych konieczna jest diagnostyka wykluczająca zakażenia w kierunku kiły, WZW B i C, HIV. W postępowaniu pielęgniarskim ważne jest bezwzględne monitorowanie parametrów życiowych, diurezy noworodka. Otoczenie dziecka troskliwą opieką z minimalizacją dźwięków z otoczenia. Istotną rolę odgrywa komfortowe ubieranie i zawijanie dziecka, obniżanie temperatury i zwiększenie podaży pokarmu (karmienie większymi porcjami, częściej). Leczenie farmakologiczne jest przede wszystkim objawowe. Pani doktor przedstawiła zalecenia dotyczące …,,karmienia piersią przez matkę uzależnioną: nie zaleca się bezwzględnego odstawienia noworodka od piersi, ilość środków psychoaktywnych wydzielana z pokarmem nie powinna mieć wpływu na aktywność dziecka, a wręcz może złagodzić objawy NAS, w przypadku opiatów, canabis i alkoholu nie zaleca się rozpoczynać karmienia przed upływem 24 godzin od ostatniej zażytej dawki środka psychoaktywnego, w przypadku matek zażywających kilka z zakazanych substancji równocześnie, karmienie piersią należy bezwzględnie odradzić…’’ Kolejny szósty wykład nt. „Siatkówczak – najczęstszy nowotwór złośliwy gałki ocznej u dzieci” - diagnostyka i leczenie przedstawił dr n. med. Wojciech Hautz, Klinika Okulistyki IPCZD. Siatkówczak (Retinoblastoma) to złośliwy wewnątrzgałkowy nowotwór…,,choroba występuje w dwóch postaciach: pierwsza z nich to postać genetyczna (zarodkowa) ok.40% przypadków, pierwsze objawy występują ok. 1 r.ż., jest to zwykle kilka guzów, występują obuocznie, druga postać niegenetyczna (niezarodkowa) ok. 60% przypadków, pierwsze objawy w 2 r.ż., zawsze jeden guz i zawsze dotyczy jednego oka. Charakterystyczne objawy siatkówczaka to: biała źrenica, zez, pogorszenie widzenia, jaskra wtórna, pseudohypopyon (rzekomy ropostek - wysięk ropny w przedniej komorze oka), wytrzeszcz gałki ocznej, hyphema (krwistek – wylew krwi do przedniej komory oka), heterochromia tęczówek (różnobarwność), jednostronna mydriaza (rozszerzenie źrenicy). Diagnostyka siatkówczaka obejmuje badanie przez okulistę i jest to wziernikowanie pośrednie w znieczuleniu ogólnym, ultrasonografia oka i dokumentacja foto. Badania obrazowe CT głowy i oczodołów oraz NMR głowy i oczodołów. Badania konieczne do ustalenia stopnia zaawansowania choroby i leczenia zalecane przez onkologa to badanie płynu mózgowo - rdzeniowego, punkcja szpiku, scyntygrafia kości i badania laboratoryjne. Niezbędna jest diagnostyka różnicowa siatkówczaka z chorobami wirusowymi, zapalnymi, chorobami dziedzicznymi, zaburzeniami rozwojowymi bądź innymi. Zazwyczaj schemat postępowania terapeutycznego w leczeniu siatkówczaka obejmuje 2 kursy chemioterapii, badanie okulistyczne w ZN + dokumentacja foto, kolejne 2 kursy chemioterapii, następne badanie okulistyczne w ZN + dokumentacja foto i ustalenie dalszego postępowania w zależności od uzyskanych wyników leczenia. Zastosowanie mają także różne rodzaje leczenia miejscowego, są to: krioterapia - guzy małe, do 3mm średnicy leżące na obwodzie, termochemioterapia - guzy do 5mm grubości, leżące w tylnym biegunie lub na bliskim obwodzie oka, chemioterapia - iniekcje do ciała szklistego, około gałkowe, do tętnicy ocznej, termoterapia, radioterapia - preferowane jest napromienianie zewnętrzne oszczędzające soczewkę oka, wykonywane jest także napromienianie oczodołu np. po enukleacji kiedy występują cechy nacieku oczodołu, enukleacja czyli usunięcie gałki ocznej. Najbardziej niepożądana forma leczenia miejscowego, wywołującą wiele negatywnych emocji. Czasami jednak jest to zabieg niezbędny do ratowania życia. Wykonywany, kiedy są wskazania bezwzględne takie jak naciek pozagałkowy, całkowite wypełnienie gałki ocznej z jaskrą wtórną, z przerzutami w komorze przedniej oka. Mogą być także wskazania względne - w momencie kiedy guz wypełnia ponad połowę gałki, dochodzi do całkowitego odwarstwienia siatkówki lub jest wznowa wzdłuż podstawy ciała szklistego. Niezmiernie ważne jest zrozumienie istoty zabiegu. Po enukleacji gałki ocznej podczas tego samego zabiegu wykonuje się wszczep oczodołowy. Wszczep umożliwia rozrost kości oczodołu i umożliwia ruchomość epiprotezy, w ten sposób osiągany jest lepszy efekt kosmetyczny. Dla wybrania odpowiedniej formy leczenia siatkówczaka i dla rokowania istotna jest ocena preparatu histopatologicznego i odpowiedź: czy jest naciek błony naczyniowej, czy jest naciek nerwu wzrokowego i w którym miejscu odcięcia nerwu. Siatkówczak jest chorobą, która może dawać przerzuty wzdłuż nerwu wzrokowego do CUN, z krwią (naciek naczyniówki) do szpiku, do kości, do CUN oraz przez twardówkę do oczodołu…’’ Niezwykle przystępna, obrazowa forma prezentacji na pewno przyczyniła się do zrozumienia zagadnienia wśród uczestników konferencji i być może zostało zasiane kolejne ziarenko edukacyjne w procesie poprawy wykrywania wczesnych objawów nowotworów wieku dziecięcego. Moderatorami III – ej sesji konferencji były mgr Barbara Burzyńska członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Pediatrycznych i mgr Maria Narojczyk v-ce przewodnicząca Koła Naukowego Pielęgniarek i Położnych przy IPCZD. Siódmy wykład „Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży” wygłosiła dr n. med. Jolanta Antoniewicz z Kliniki Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego, IPCZD. Zainteresowanie nadciśnieniem tętniczym NT u dzieci i młodzieży obserwuje się od około 20 lat. Wcześniej był to problem mało dostrzegany. Może to mieć związek nie tylko ze znacznie mniejszą częstotliwością występowania nadciśnienia w wieku rozwojowym, ale również z brakiem regularnych pomiarów ciśnienia tętniczego RR u dzieci w trakcie wizyt ambulatoryjnych, tak jak ma to miejsce w przypadku osób dorosłych, u których pomiar ciśnienia wchodzi w skład podstawowego badania fizykalnego. Pani doktor Antoniewicz po przedstawieniu charakterystyki nadciśnienia tętniczego u dorosłych omówiła epidemiologię nadciśnienia tętniczego u dzieci, które występuje u ok. 1-5% populacji dziecięcej tj. 10 krotnie rzadziej niż u dorosłych. W tej grupie pacjentów dominuje nadciśnienie tętnicze wtórne ok. 95%. Z uwagi na przyczynę wyróżnia się NT nerkowe, sercowo - naczyniowe, hormonalne, ze strony OUN, polekowe, po zabiegach, urazach, czy np. zespół bezdechu sennego. Nadciśnienie tętnicze pierwotne występuje tym częściej im starsze dziecko – występują znamiona otyłości. Podczas wykładu przybliżone zostały definicje: …,,prawidłowe ciśnienie tętnicze wartości RRs i RRr < 90 percentyla (pc), nadciśnienie tętnicze u dzieci - stwierdzane jest gdy średnie ciśnienie skurczowe i/lub rozkurczowe wynosi ≥ 95 pc dla płci, wieku i wzrostu w co najmniej trzech niezależnych pomiarach. Charakterystyczne jest występowanie tzw. nadciśnienia tętniczego „białego fartucha” kiedy wartości ciśnienia tętniczego mierzone w szpitalu lub przychodni mają wartość ≥ 95 pc, podczas gdy średnie ciśnienie tętnicze mierzone w domu jest < 90 pc obserwuje się to u 1 – 44% pacjentów. Obserwuje się nadciśnienie tętnicze „zamaskowane” lub „ukryte” - wartości ciśnienia tętniczego mierzone w szpitalu lub przychodni wynoszą < 90 pc, podczas gdy średnie ciśnienie tętnicze mierzone w domu jest ≥ 95 pc (5,7 – 13%), różnica między 95 a 99 pc wynosi 7 - 8 mmHg… Pani doktor podkreśliła, aby wykonywać obligatoryjny pomiar RR u dzieci > 3 roku życia podczas wizyty lekarskiej, a u dzieci < 3 roku życia – pomiar RR w przypadku obciążającego wywiadu chorobowego i/lub rodzinnego. Podkreśliła, aby przestrzegać właściwych warunków pomiaru RR min. dobór wielkości mankietu, warunki ogólne - spokój!, pozycja siedząca z podpartymi plecami, prawa kończyna górna, pierwszy raz obie kończyny górne (wszystkie kończyny!) 2 pomiary. Zaakcentowała - obowiązkowy pomiar RR u dzieci < 3 roku życia w następujących sytuacjach: wcześniactwo, niska masa urodzeniowa, powikłania okresu okołoporodowego (OIOM), wrodzone wady serca, choroby nerek lub wady układu moczowego (wrodzone lub nabyte),obciążony wywiad rodzinny (przede wszystkim w kierunku chorób nerek), transplantacja narządów, nowotwory lub przeszczep szpiku, leczenie lekami zwiększającymi RR, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe. W postępowaniu diagnostycznym NT u dzieci istotne jest rozpoznanie rodzaju NT, ustalenie przyczyny NT i określenie fenotypu pośredniego. Niezbędna jest ocena zmian narządowych spowodowanych NT: dno oka (angiopatia), układ krążenia (przerost mięśnia serca), nerki (funkcja nerek, białkomocz, albuminuria), naczynia, ocena czynników ryzyka sercowo – naczyniowego i wybór metody leczenia. Konieczny wywiad dotyczący czynników ryzyka (palenie, alkohol, wysiłek fizyczny, nawyki żywieniowe), przyjmowanych leków (leki immunosupresyjne, sterydy anaboliczne, antykoncepcyjne, erytropoetyna, sympatykomimetyki, NLPZ, środki energizujące, trójcykliczne antydepresyjne, antypsychotyczne), używki (narkotyki, „dopalacze”), pacjent w szpitalu: po odstawieniu leków hipotensyjnych, ból, przewodnienie! Cele leczenia NT u dzieci: • Wartości ciśnienia tętniczego < 90 pc dla płci, wieku i wzrostu, • W chorobach nerek i w cukrzycy wartości RR powinny utrzymywać się w granicach < 75 pc, a przy towarzyszącym białkomoczu < 50 pc (podobnie, jak w populacji dorosłych, gdzie graniczne wartości RR wynoszą 130/80 mmHg, a dla pacjentów z białkomoczem - 120/75 mmHg), • Redukcja czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, • Regresja powikłań narządowych spowodowanych NT. WNIOSKI • Nadciśnienie tętnicze u dzieci jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju NT w wieku dorosłym. • Najczęściej ma charakter wtórny, jedynie w grupie dzieci starszych i nastolatków dominuje NT pierwotne, związane z nadmierną masą ciała. • Nawet w grupie dzieci najmłodszych stwierdza się czynniki ryzyka chorób sercowo – naczyniowych (przerost mięśnia lewej komory serca, zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej) wymagające leczenia. • Nadciśnienie tętnicze u dzieci jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju NT w wieku dorosłym. • Najczęściej ma charakter wtórny, jedynie w grupie dzieci starszych i nastolatków dominuje NT pierwotne, związane z nadmierną masą ciała. • Nawet w grupie dzieci najmłodszych stwierdza się czynniki ryzyka chorób sercowo – naczyniowych (przerost mięśnia lewej komory serca, zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej) wymagające leczenia’’… W IPCZD został przeprowadzony projekt badawczy ,, Opracowanie norm ciśnienia tętniczego dzieci i młodzieży w Polsce" OLAF, którego celem głównym było opracowanie norm ciśnienia tętniczego w postaci siatek centylowych dla płci, wieku i wysokości ciała, dzieci i młodzieży w wieku 7- 18 lat, reprezentatywnej dla populacji polskiej. Na stronie IPCZD w projekcie Olaf zamieszczony jest specjalny kalkulator, który oblicza centyle opracowane na podstawie projektu. Ostatni ósmy wykład „Zadania pielęgniarki w interdyscyplinarnym zespole sprawującym opiekę nad dzieckiem w śpiączce” przedstawiła mgr Elżbieta Dróżdż – Kubicka na podstawie doświadczeń pracy pielęgniarek w Klinice Budzik. Wykład zapoczątkowało wyjaśnienie pojęć w tym: Zespół interdyscyplinarny skupiający w swoim składzie wielu specjalistów medycznych i nie tylko, których łączy wspólny cel działania, odpowiedzialności za jego realizację i osiągnięty efekt. Każdy jego członek ma indywidualne uprawnienia i obowiązki w określonym zakresie wobec chorego, które realizuje w ścisłej współpracy z pozostałymi członkami zespołu oraz z samym pacjentem. Pani E. Dróżdż - Kubicka podkreśliła, że sukces w rehabilitacji to efekt ciężkiej, powtarzalnej do skutku codziennej pracy całego zespoły terapeutycznego. Uważa, że nie byłoby sukcesów gdyby pozostawiono pacjenta tylko jednej grupie zawodowej. Obok lekarzy i fizjoterapeutów codziennie pracują psycholodzy, logopedzi, pedagodzy, artoterapeuci, dogoterapeuci i pielęgniarki które stanowią procentowo największą grupę zawodową. Nie należy również niedoceniać pracy innych grup zawodowych i wolontariuszy dla wspólnego sukcesu. Praca pielęgniarek nie jest tak efektowna, ale jest podstawowa i niezbędna. To pielęgniarki są przy pacjentach 24 godziny na dobę, wykonują wiele podstawowych, bardzo ważnych czynności: dbanie o czystość pacjenta i jego otoczenia, zapewnienie bezpieczeństwa, podawanie posiłków, wykonywanie zleconej przez lekarzy farmakoterapii. Praca pielęgniarek pozwala pacjentom przygotować się i przejść przez proces rehabilitacji . Kompetencje pielęgniarki wspierającej osoby niepełnosprawne wg Knoll i Racino: Umiejętność i zaangażowanie w odkrywanie sił w ludziach i grupach. Autentyczny szacunek dla odmiennych ujęć i stylów życia. Zdolność słuchania i odzwierciedlania. Umiejętność podporządkowania swojego własnego ja w obręb zainteresowania grupy. Wprawne i twórcze pomaganie ludziom w stawaniu się bardziej świadomymi i posiadającymi zaufanie do swoich zdolności. Zrozumienie kiedy należy wycofać się i umiejętność pomagania brania na siebie odpowiedzialności za podejmowane decyzje i działania. Wiedza na temat sposobu uzyskiwania informacji. Umiejętność refleksji i krytyki przebiegających procesów oraz świadomość roli, jaka samemu się pełni w tych procesach. Pani E. Dróżdż- Kubicka poparła dowodami elementarne cechy pielęgniarki pracującej z osobami w śpiączce, są to umiejętność wnikliwej obserwacji, analizowania i podejmowania szybkich decyzji. W rehabilitacji nie ma miejsca dla osób preferujących samodzielną pracę. Podkreśliła, że tu musi być pełne zaufanie, płynność i precyzja ruchów bo cztery ręce to minimum aby wykonać jakąkolwiek czynność przy pacjencie. Rehabilitacja jest najlepszym wyznacznikiem holistycznego (bio-psycho-społecznoduchowego) podejścia do pacjenta w medycynie. Obok precyzyjnych umiejętności założenia wejścia obwodowego do żył, często ważniejsze jest odpowiednio dobrane słowo skierowane do dziecka czy pocieszenie płaczącej mamy. Pani Elżbieta akcentowała ,,nasi podopieczni mają często zamknięte oczy lub patrzą w przestrzeń, ale my wiemy że są i w jakiś sposób uczestniczą w codziennym życiu. Potrafią współpracować, okazać wdzięczność, sympatię ale i niezadowolenie. Praca z dziećmi w śpiączce wbrew negatywnym opiniom wielu osób nam daje dużo satysfakcji...’’ Organizatorzy konferencji uzyskali zgodę dyrekcji Kliniki Budziki na zwiedzanie obiektu. Inicjatywa spotkała z dużym zainteresowaniem uczestników konferencji. Konferencji towarzyszyła sesja posterowa, za jej przebieg odpowiadało PSPP. Na zakończenie konferencji zostały wręczone dwie nagrody dla autorów plakatów. Wyróżniono: 1. ,,Rozwój fizyczny uczniów szkół podstawowych z gminy Bojanów" autor Eliza Grondecka, Studenckie Koło Naukowe Pielęgniarstwa, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski. 2. ,,Elektroniczne dokumentowanie opieki nad dzieckiem z osobistą pompą insulinową’’ autor Dorota Czyż, Studenckie Koło Naukowe Pielęgniarstwa, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski. Konferencję podsumowała Maria Narojczyk, podziękowała wszystkim za udział, sponsorom i zaprosiła na kolejne VI Jesienne Spotkania Pediatryczne za rok. Opracowanie i fragmenty streszczeń zaprezentowanych podczas konferencji wykładów przygotowała na podstawie przekazanych dla uczestników materiałów mgr Maria Narojczyk. Koło naukowe Pielęgniarek i Położnych przy IPCZD
