Rok po Fukushimie

Warszawa, sierpień 2012 r.
Informacja nt. sytuacji w zakresie energetyki jądrowej
w wybranych krajach, rok po awarii w elektrowni Fukushima
I.
EUROPA
1. Białoruś
18 lipca 2012 r. w Mińsku w ramach wizyty premiera Dmitrija Miedwiediewa został
podpisany generalny kontrakt na budowę elektrowni (2 x WWER po 1200 MW/Każdy).
Budowę pierwszego bloku planuje się zakończyć w 2017 r., a początek eksploatacji
zaplanowano na 2018 r. Na drugim bloku odpowiednio w 2019 r. i 2020 r.
2. Belgia
W czerwcu 2012 r., belgijska Rada Ministrów zapowiedziała, że reaktory Doel 1 i
Doel 2 (każdy 430 MW typu PWR) zostaną wygaszone w 2015 r. po 40 latach pracy. Z
obawy na możliwe przerwy w dostawach energii podjęto decyzję o wydłużeniu życia
innego 40-letniego reaktora Tihange 1 do 2025 r. (962 MW PWR).
Badanie opinii publicznej, przeprowadzone pod koniec 2011 r., pokazało, że 58%
Belgów popiera pozyskiwanie energii z elektrowni atomowych, ale 62% z nich chciałoby
zmniejszyć ich udział w belgijskim bilansie energetycznym do poziomu niższego niż
50%. Około 69% uważa jednak, że trudno będzie zmniejszyć udział energii jądrowej w
belgijskim bilansie energetycznym, zaś 74% z nich uważa, że takie posunięcie wiązałoby
się ze wzrostem kosztów energii elektrycznej.
3. Bułgaria
Bułgaria wycofała się z budowy elektrowni w Belene, a zamiast tego planuje
zainstalować w Kozłoduju reaktor zamówiony do Belene. Na terenie przygotowanym w
Belene pod budowę siłowni atomowej powstanie elektrownia gazowa, która ma być
zasilana gazem z South Stream.
4. Rep. Czeska
Oprócz rozbudowy elektrowni w Temelinie, Praga planuje również modernizację
uruchomionej w połowie lat 80-ych elektrowni w Dukovanych. Plany zakładają
zwiększenie mocy każdego z reaktorów o 15% przy jednoczesnym przedłużeniu długości
życia ich pracy do 2025 r. Operator elektrowni Dukonany, spółka CEZ, rozważa
wydłużenie życia wszystkich czterech reaktorów o kolejne 20 lat, do 2045 r.
5. Finlandia
Trwa budowa trzeciego bloku elektrowni w Olkiluto (Olkiluto 3, 1xEPR 1600MW).
Realizatorem inwestycji jest Areva. Jej wartość wyniosła 3,2 mld. euro. Według
1
inwestora, trwająca od 2005 r. budowa bloku Olkiluto 3 powinna się zakończyć w 2013 r.
Elektrownia powinna rozpocząć pracę w 2014 r.
W lipcu 2011 r., spółka Fennovoima (należąca w 70% do prywatnego kapitału
fińskiego, a w 30% do E.ON) zaprosiła Arevę i Toshibę do złożenia ofert na dostarczenie
reaktora atomowego dla planowanej elektrowni w Pyhäjoki. Rozpoczęcie inwestycji
planowane jest na 2014 r. Elektrownia powinna rozpocząć pracę w 2020 r.
Równolegle, z końcem marca 2012 r. Fennovima zaprosiła Arevę, GE Hitachi,
Korea Hydro and Nuclear Power, Mitsubishi i Toshibę do złożenia ofert na dostarczenie
reaktora na budowę nowego bloku elektrowni w Olkiluoto (Olkiluto 4). Nowy blok
elektrowni w Olkituoto powinien rozpocząć pracę w 2020 r. Jednocześnie, władze w
Helsinkach zapowiedziały na koniec 2012 r. nowelizację przepisów dotyczących zasad
funkcjonowania elektrowni jądrowych. Nowe przepisy mają zwiększyć bezpieczeństwo
pracy fińskich reaktorów.
6. Francja
Prowadząc swoją kampanię wyborczą, prezydent François Hollande zapowiedział,
że życzyłby sobie by do 2025 r. Francja obniżyła udział energii jądrowej w swoim bilansie
energetycznym do poziomu 50%. W maju 2012 r. Hollande ogłosił, że w ciągu najbliższej
kadencji, Francji wygasi tylko jedną elektrownię jądrową zlokalizowaną w Fessenheim (2
x PWR o mocy 900 MW/każdy). W 2017 r. oba pracujące w niej reaktory skończą 40 lat.
Wtedy też mają zostać wygaszone.
7. Hiszpania
W listopadzie 2011 r., centroprawicowa Partia Ludowa podjęła decyzję o
kontynuowaniu polityki wydłużania pracy hiszpańskich elektrowni jądrowych. W lipcu
2012 r., wydłużono okres użytkowania 40-letniej elektrowni w Gironie do 2019 r. 1 Nowe
władze ogłosiły jednak, że wykluczają budowę nowych reaktorów jądrowych.
8. Holandia
W styczniu 2012 r., firma DELTA, posiadająca wraz ze spółką Essent 2 po połowie
udziałów w elektrowni w Borssele zapowiedziała, że proces rozbudowy elektrowni
jądrowej w Borssele musi zostać „odłożony na kilka lat”. Wśród powodów tej decyzji
wymieniono głównie względy ekonomiczne, m.in. kryzys finansowy oraz niskie ceny
energii elektrycznej.
9. Litwa
21 czerwca 2012 r. w trzecim czytaniu Sejm RL przyjął poprawki do Ustawy o
Elektrowni Jądrowej Visaginas oraz przegłosował tekst umowy koncesyjnej z Hitachi-GE.
Na 28 czerwca br. zaplanowano podpisanie umowy z inwestorem strategicznym. Jednak
1
Według poprzednich założeń, elektrownia w Gironie miała zostać wygaszona w połowie 2013 r.
2
DELTA i Essent są holenderskimi spółkami działającymi na rynku energetycznym. Obie są kontrolowane
przez holenderski skarb państwa.
2
termin ten przesunięto do końca 2012 r., ponieważ Litwa musi do projektu przekonać
Łotwę, Estonię i ewentualnie Polskę.
10. Niemcy
Niemiecki rząd formalnie potwierdził 6 czerwca 2011 r. decyzję o rezygnacji
Niemiec z energii jądrowej do końca 2022 r. Po kontrolach dozorowych w niemieckich ej,
N. Roettgen (niemiecki minister środowiska i bezpieczeństwa reaktorowego) stwierdził,
że nie ma powodu, aby natychmiast zamykać niemieckie ej (z powodu bezpieczeństwa).
Analizy wykazały, że żaden z 17 niemieckich bloków jądrowych nie jest zabezpieczony
na wypadek katastrofy dużego samolotu. Według ministra cztery spośród starszych
elektrowni jądrowych (Biblis A i Biblis B w Hesji, Philipsburg 1 w Badenii-Wirtembergii
oraz Bruensbuettel w Szlezwiku-Holsztynie) nie mają żadnej ochrony, nawet na
ewentualność katastrofy małego samolotu. Roettgen zasygnalizował, że pozostaną one
wyłączone. Pozostałe trzy starsze elektrownie jądrowe, zbudowane jeszcze przed 1980
r., są zabezpieczone jedynie na wypadek katastrofy lżejszego samolotu, zaś reszta
byłaby bezpieczna również wtedy, gdyby na jej terenie rozbił się średniej wielkości
samolot.
11. Rosja
Planuje budowę kolejnych obiektów. Nowe obiekty mają zastępować elektrownie
starszych generacji, które są stopniowo wygaszane. W lipcu 2012 r. Rosja zamknęła 38letnią elektrownię w Sosnowym Borze blisko Petersburga. W elektrowni pracowały 4
reaktory typu RBMK (takie same jak w Czarnobylu). Po zamknięciu elektrowni w
Sownowym Borze, w Rosji pracowało jeszcze 7 reaktorów tego typu. Cztery z nich,
pracujące w elektrowni Smoleńsku, mają przejść gruntowaną modernizację co pozwoli
na wydłużeniu ich czasu pracy o 15 lat.
12. Rumunia
W maju 2012 r., premier Victor Ponta zapowiedział, że ostateczne decyzję
dotyczące rozbudowy elektrowni w Czerna Wodzie powinny zapaść do 15-ego września
2012 r.
13. Słowacja
W ramach swoich zobowiązań akcesyjnych do UE, Bratysława zgodziła się na
wyłączenie dwóch reaktorów jądrowych starszego typu działających przy elektrowni w
Mohovcach. Były one wyłączane kolejno w 2006 i 2008 r. UE przeznaczyła 115 mln.
euro celem unieszkodliwienia odpadów radioaktywnych powstałych w wyniku
wygaszenia obu reaktorów. W czerwcu 2012 r., premier Rober Fico zagroził, że jeżeli
jego kraj nie otrzyma dodatkowych 185 mln euro na ten cel, to proces unieszkodliwiana
odpadów zostanie wstrzymany.
14. Słowenia
Najnowsze plany Lubiany zakładają wydłużenie okresu użytkowania istniejących
elektrowni o 20 lat do 2043 r. Równolegle, Słowenia planuje budowę nowej elektrowni
jądrowej o mocy ok. 600 MW. Według założeń inwestycja ma być gotowa w 2017 r.
3
15. Szwajcaria
Rząd federalny Szwajcarii przyjął założenia programu stopniowego odchodzenia od
energetyki jądrowej, a towarzyszący mu pakiet energetyczny - jako projekt ustawy zostanie przekazany do konsultacji pod koniec lata 2012 r. Oceniono go jako ambitny,
ale wykonalny, natomiast negatywne skutki gospodarcze uznano za ograniczone.
Rząd jest przekonany, że nowa polityka energetyczna, oparta na wykorzystaniu
potencjału odnawialnych źródeł energii (OZE) otworzy dla Szwajcarii nowe szanse i
możliwości. Rezygnacja z programu jądrowego może kosztować Szwajcarię ok. 30 mld
franków, jak ocenił federalny departament środowiska, transportu, energii i komunikacji
(DETEC) Szwajcarii.
16. Szwecja
Z badań przeprowadzanych przez Uniwersytet w Goteborgu wynika, że w
następstwie katastrofy w Fukushimie Szwedzi stali się bardziej krytyczni względem
energii jądrowej:
 44% badanych opowiada się za całkowitym odejściem od energetyki
jądrowej.
 91% badanych uważa energetykę jądrową jako „przestarzałą” i „mało
przyszłościową”.
17. Ukraina
Koncentruje się na modernizacji reaktorów (decyzja z połowy 2012 r.), co pozwoli na
wydłużenie czasu ich pracy o kolejnych 30 lat i budowie 11 nowych reaktorów jądrowych
do 2030 r.
W lipcu 2012 r. rada ministrów Ukrainy zatwierdziła stadium wykonalności dwóch
bloków energetycznych chmielnickiej elektrowni jądrowej. Projekt jest wspólnym
przedsięwzięciem Ukrainy i Rosji. W lipcu 2012 r. Ukraina i Rosja podpisały
memorandum w sprawie współpracy w dziedzinie energetyki jądrowej.
18. Turcja
Społeczeństwo tureckie sprzeciwia się inwestycjom w energetykę jądrową. Z
badań przeprowadzonych w czerwcu 2011 r. wynika, że 80% Turków opowiada się za
całkowitym zaprzestaniem w inwestowanie w energetykę jądrową, zaś 77% z nich uważa
produkowanie prądu w elektrowniach jądrowych jako sposób, który „niebawem będzie
przestarzały”.
19. Wielka Brytania
Pomimo katastrofy w Fukushimie, Wielka Brytania zamierza kontynuować
inwestycje w energetykę jądrową. W lipcu 2011 r. brytyjski rząd ogłosił, że: „spółki
energetyczne powinny mieć możliwość inwestowania w nowe elektrownie jądrowe. Nowe
elektrownie jądrowe […] będą odgrywać kluczową rolę w procesie dostarczania
niezawodnego źródła energii, oraz będą ważną częścią bezpiecznego i
zdywersyfikowanego bilansu energetycznego, w czasie przechodzenia przez
Zjednoczone Królestwo na gospodarkę niskoemisyjną”. Jednocześnie ogłoszono
4
możliwość wybudowania ośmiu nowych elektrowni jądrowych przed 2025 r. Inwestycje
miałyby zostać przeprowadzone na terenie Anglii i Walii.
W czwartym kwartale 2011 r. spółka NNB Generation3 wyraziła chęć wybudowania
nowego bloku elektrowni w Hinkley Point. W marcu 2012 r., w pierwszą rocznicę
katastrofy w Fukushima, kilkuset aktywistów rozmaitych organizacji pozarządowych
zablokowało na 24 godziny bramę wjazdową elektrowni w Hinkley Point.
W pierwszych miesiącach 2012 r. E.ON zapowiedział, że wycofuje się z planów
wybudowania instalacji jądrowych o łącznej mocy 6 GW na terenie Wielkiej Brytanii.
20. Węgry
W grudniu 2011 r. premier Viktor Orban zapowiedział, że docelowo energia
jądrowa powinna pokrywać 60% węgierskiego zapotrzebowana na energię elektryczną.
W maju 2012 r., rząd zapowiedział, że planuje rozbudowę elektrowni w Paks o dwa
kolejne bloki o łącznej mocy ok. 2500-3400 MW. Pierwszy z nich miałby zostać oddany
do użytku w 2020 r., drugi w 2025 r. Z badań opinii publicznej wynika, że w następstwie
katastrofy w Fukushimie, 62% Węgrów sprzeciwia się nowym inwestycjom w energetykę
jądrową, natomiast ponad 80% uważa ją za „szybko starzejący się i nieopłacalny”
sposób pozyskiwania energii.
II.
AZJA
21. Chiny
W następstwie katastrofy w Fukushimie, rząd zlecił kontrolę 41 działających i
będących w budowie reaktorów atomowych, a także 3 reaktorów których budowa miała
dopiero się rozpocząć. Trwające dziewięć miesięcy kontrole doprowadziły do opóźnienia
chińskiego programu energetyki jądrowej. Według pierwotnych założeń Pekinu, w 2020
r. Chiny miały pozyskiwać 80.000 MW z elektrowni jądrowych. Z powodu opóźnień
inwestycyjnych szacuje się, że liczby te mogą zmaleć do ok. 60.000-70.000 MW.
Reakcja Pekinu na katastrofę w Fukushimie doprowadziła do przyśpieszenia
przez chińskie spółki prac nad własnymi reaktorami III generacji, celem zwiększenia
bezpieczeństwa pracy nowobudowanych elektrowni jądrowych.
Katastrofa w Fukushimie wpłynęła na poparcie chińskiego społeczeństwa dla
rozwoju energetyki jądrowej. Z badań przeprowadzonych w czerwcu 2011 r. wynika, że
48% Chińczyków sprzeciwia się idei dalszego rozwoju energetyki jądrowej, 42% ją
popiera, zaś 10% z pośród nich nie wyraziła zdania na ten temat.
22. Indie
Katastrofa w Fukushimie wpłynęła na rozwój hinduskiej energetyki jądrowej. Z
powodu silnych protestów społecznych w pierwszych tygodniach po katastrofie, oddanie
do użytku pierwszego reaktora elektrowni w Kudankulam opóźniło się. Jego
uruchomienie nastąpi najprawdopodobniej w drugiej połowie 2012 r.
23. Japonia
3
Spółka natury joint-venture (80% EDF Energy, 20% Centrica).
5
Katastrofa w Fukushimie znacząco wpłynęła na wizję rozwoju japońskiej
energetyki atomowej. Przed tsunami i awarią w Fukushimie, na terenie Japonii
pracowały 54 reaktory atomowe. Pokrywały one ponad 30% zapotrzebowania kraju na
energię elektryczną.
Cztery z japońskich reaktorów atomowych zostało zniszczonych w wyniku
katastrofy. W jej następstwie wszystkie japońskie reaktory były, jeden po drugim,
wygaszane. W marcu 2012 r. Japońska Agencja Bezpieczeństwa Jądrowego i
Przemysłowego (NICA) otrzymała wyniki badań 17 reaktorów, rekomendując wznowienie
pracy przez trzy z nich. Komisja ds. Energii Jądrowej poparła decyzję NICA w dwóch z
trzech zarekomendowanych do wybudzenia reaktorów. W kwietniu 2012 r., w obawie o
możliwość pojawienia się przerw w dostawach prądu latem, rząd podjął decyzję o
przywróceniu do pracy reaktorów Ohi-3 i Ohi-4 z elektrowni atomowej Ōi. Pomimo
silnych protestów społecznych, reaktory wznowiły pracę w lipcu br.
W wyniku katastrofy w Fukushimie społeczeństwo japońskie jest wrogo
nastawione do energetyki jądrowej. Petycję wzywającą władze do całkowitego
porzucenia energetyki jądrowej podpisało ponad 7,5 mln Japończyków (dane na
czerwiec 2012 r.). W marcu 2012 r., Yukio Edano, Minister gospodarki, handlu i
przemysłu zapowiedział, że w 2030 r. udział atomu w japońskim miksie energetycznym
powinien być możliwie najbliższy zeru. Jednakże, jak zaznaczają władze, do tego czasu,
niezbędne będzie uruchomienie części reaktorów jądrowych. Na dłuższą metę kraj
mógłby sobie nie poradzić z ograniczonymi dostawami prądu. Japończycy regularnie
protestują przeciw planom, nawet częściowego, powrotu do atomu. Z początkiem lipca,
w jednej z demonstracji antyjądrowych na ulicach Tokio wzięło udział ponad 170 tys.
ludzi. Akcje protestacyjne nabierają wymiaru politycznego. W takich okolicznościach
została powołana do życia Partia Ekologiczna, która zamierza wystawić kandydatów w
przyszłorocznych wyborach parlamentarnych. Jednocześnie, również w lipcu br.
japońska komisja parlamentarna, badająca przyczyny katastrofy w Fukushimie,
stwierdziła w swoim raporcie, że doszło do niej w wyniku błędu człowieka. Winę ponosić
miały władze rządowe oraz operator elektrowni koncern TEPCO.
24. Korea Południowa
W budowie znajdują się 3 reaktory; Seul planuje budowę 7 kolejnych. Niespełna
miesiąc po katastrofie w Fukushimie, koncern Korea Electric Power Corporation
(KEPCO), przedstawił swoje plany dotyczące rozwoju południowokoreańskiej energetyki
jądrowej. Według założeń, do 2030 r., produkcja energii wytwarzanej w elektrowniach
jądrowej miałaby wzrosnąć do poziomu 43.000 MW, stanowiąc blisko 59% energii
produkowanej w Korei Południowej.
2/3 mieszkańców Korei Południowej jest przeciwnych dalszemu rozwojowi
energetyki jądrowej. Ponad połowa z nich deklaruje, że zmieniła swoje nastawienie
wobec energii jądrowej w wyniku wydarzeń w Fukushimie. Rośnie liczba i aktywność
południowokoreańskich ngo sprzeciwiających się energii jądrowej.
25. Kuwejt
W lipcu 2011 r. władze Kuwejtu zapowiedziały budowę czterech reaktorów
jądrowych do 2022 r. W lutym 2012 r. Kuwejt ogłosił, że wycofuje się z rozwoju własnej
6
energetyki jądrowej. Wpływ na tę decyzję miała katastrofa w Fukushimie. Na jej skutek,
miejscowe społeczeństwo zaczęło podnosić sens budowy elektrowni jądrowych przez
bogaty w zasoby ropy naftowej Kuwejt. Na forum publicznym podniesiono także problem
składowania odpadów radioaktywnych.
26. Tajwan
Tajwańskie elektrownie jądrowe znajdują się na gęsto zaludnionych obszarach.
Są to często rejony aktywne sejsmicznie, gdzie ryzyko pojawienia się tsunami jest
relatywnie wysokie. W listopadzie 2011 r. władze przedstawiły nową strategię dotyczącą
energii, mającą polegać na stopniowym odchodzeniu od energetyki jądrowej, przy
jednoczesnym inwestowaniu w OZE. Władze w Tajpej ogłosiły także, że uruchomienie
elektrowni w Lungmen zbiegnie się z wygaszeniem dwóch najstarszych reaktorów
jądrowych pracujących na wyspie (Chinshan-1 i Chinshan-2), oddanych do użytku w
1978 i 1979 r. Strategia zakłada też, że czterdziestoletnie licencje na eksploatację
reaktorów jądrowych nie będą odnawiane.
27. Zjednoczone Emiraty Arabskie
Zgodnie z ogłoszoną w 2008 r. strategią rozwoju energetyki jądrowej, ZEA chcą do 2020 r. - postawić cztery reaktory jądrowe o łącznej mocy 5.000 MW. Wystarczyłoby
to na pokrycie 22% zapotrzebowania kraju na energię eklektyczną.
W marcu 2011 r., rozpoczęto budowę elektrowni Braka (4 x PWR o mocy 1.350
MW/Każdy). Południowokoreańskie konsorcjum w składzie Korea Electric Power
Corporation, Hyundai Engineering and Construction, Samsung i Doosan Heavy
Industries, wygrało przetarg na dostawę i postawienie wszystkich czterech reaktorów.
Pierwszy z nich ma rozpocząć pracę w 2017 r. Pomimo katastrofy w Fukushimie, ponad
85% mieszkańców ZEA opowiada się za rozwojem cywilnego programu jądrowego.
III.
AMERYKA PÓŁNOCNA
28. Kanada
W marcu 2012 r. roku minister Ontario ds. energii ogłosił, że „decyzja o
rozpoczęciu inwestycji w Darlington musi być zgodna z interesem podatników”.
Ewentualna decyzja o rezygnacji z rozbudowy elektrowni w Darlington może być
spowodowana spadkiem popytu na energię elektryczną w Ontario, a także nienajlepszą
kondycją finansową prowincji.
Z badań przeprowadzonych w czerwcu 2011 r. wynika, że 64% Kanadyjczyków
sprzeciwia się pozyskiwania energii z elektrowni jądrowych. Co trzeci Kanadyjczyk
sprzeciwiający się rozwojowi energetyki jądrowej deklarował, że jego stanowisko w tej
sprawie zmieniło się na skutek katastrofy w Fukushimie.
29. Stany Zjednoczone
W maju 2012 r., podjęto decyzje o prolongowaniu życia 72 ze 104 pracujących
reaktorów, a 15 kolejnych wniosków czeka na rozpatrzenie. W lutym 2012 r., po raz
pierwszy od 35 lat, amerykańska Komisja ds. Energii Jądrowej (NRC), wydała zgodę na
postawienie nowych reaktorów jądrowych. Decyzja dotyczyła zgody na budowę
7
jednostek Voglte-3 i Voglte-4 (2 x PWR o mocy 1154 MW/każdy) w stanie Georgia. Z
końcem marca NRC dała zielone światło na budowę reaktorów Summer-2 i Summer-3 (2
x PWR o mocy 1154 MW/każdy) w Południowej Karolinie. Działania te spotkały się z
ostrymi protestami organizacji środowiskowych.
IV.
AMERYKA POŁUDNIOWA
30. Argentyna
Katastrofa w Fukushimie wzmocniła antynuklearne nastawienie argentyńskiego
społeczeństwa. Aż 82% mieszkańców Argentyny sprzeciwia się dalszym inwestycjom w
energetykę jądrową.
31. Brazylia
W maju 2012 r., przedstawiciel rządu zapowiedział, że według najnowszych
założeń Brazylia nie planuje uruchomienia nowych elektrowni jądrowych przed 2020 r.
gdyż „nie ma takiej potrzeby”. Brazylia zamierza się silnie zaangażować w rozwój
energetyki odnawialnej. Do 2020 r. jej udział w brazylijskim bilansie energetycznym ma
wzrosnąć z 8 do 16%.
Społeczeństwo brazylijskie silnie sprzeciwia się budowie nowych elektrowni
jądrowych. Z przeprowadzonych w 2011 r. badań wynika, że 89% Brazylijczyków
opowiada się przeciw się rozwojowi energetyki jądrowej.
V.
AFRYKA
32. Republika Południowej Afryki
Wstępnie planuje się ogłoszenie przetargu na budowę południowoafrykańskich
reaktorów w 2014 r.
8