OCENA RYTMU SERCA – METODA 6 KROKÓW Ocena kliniczna ma ograniczona wartość w rozpoznawaniu z jakiego rodzaju zaburzeniami rytmu serca mamy do czynienia (ocena tętna – czy jest regularne, ocena AS – wolna, prawidłowa, czy przyspieszona). Trudno oceniać rodzaj zaburzenia rytmu serca na podstawie jednego odprowadzenia (monitor) – stąd, jeżeli tylko to możliwe należy wykonać dla tej oceny 12-odprowadzeniowe EKG. Trzeba także pamiętać, że 12-odprowadzeniowe EKG należy także wykonać po skutecznym leczeniu arytmii (pomoc w identyfikacji jej przyczyny). 1. Czy występuje aktywność elektryczna? brak aktywności elektrycznej => sprawdź wzmocnienie sygnału oraz czy elektrody i przewody są podłączone do pacjenta i aparatu, czy pacjent ma zachowane tętno? - brak tętna, brak aktywności elektrycznej => asystolia przedsionków i komór lub asystolia komór - brak tętna – zachowana aktywność elektryczna => VF, VT, PEA 2. Jaka jest częstość zespołów QRS? do oceny uwzględnij odstępy RR (przesuw 25 mm/s – 1500 podzielone przez liczbę małych kratek) prawidłowa częstość rytmu serca: 60-100 ud/ min tachykardia – rytm szybszy niż 100 ud/min bradykardia – rytm wolniejszy niż 60 ud/min 3. Czy zespoły QRS są regularne, czy nie? do oceny uwzględnij odstępy RR czy rytm jest całkowicie niemiarowy, bez powtarzalnych sekwencji odstępów RR => np. AF czy podstawowy rytm jest miarowy, a niemiarowość pojawia się okresowo => ekstarsystolia (pobudzenia dodatkowe pochodzenia przedsionkowego - wąski QRS lub pochodzenia komorowego – szeroki QRS. Szeroki QRS z blokiem odnogi – możliwe pobudzenia nadkomorowe) czy zmiany odstępów RR mają charakter nawracający => arytmia napadowa 4. Czy zespoły QRS są wąskie czy szerokie? prawidłowy zespół QRS wynosi 0,12 s (3 małe kwadraty przy przesuwie 25 mm/s) jeżeli szerokość zespołu QRS jest mniejsza niż 0,12 s, rytm pochodzi z rozrusznika znajdującego się powyżej podziału pęczka Hisa (węzeł zatokowo-przedsionkowy, przedsionki, węzeł zatokowo-komorowy) Jeżeli zespół QRS trwa 0,12s i dłużej, rytm może pochodzić z mięśnia komór lub może być rytmem nadkomorowym, przewiedzionym z aberracją (np. z blokiem odnogi) 5. Czy występuje aktywność elektryczna przedsionków? załamki P mogą się pokrywać z zespołami QRS, odcinkami ST lub załamkami T i powodować ich zniekształcenie lub zmiany załamki P zwykle dobrze widoczna są w odprowadzeniu II AFI – całkowicie regularne fale trzepotania, powtarzające się wychylenie o wyglądzie zębów piły, typowo o częstości ok. 300/min. Zwykle najlepiej widoczne w odprowadzeniach znad ściany dolnej (II, III, aVF) AF – brak załamków P, fala migotania widoczna jako szybkie wychylenia od linii izoelektrycznej o zmiennej amplitudzie i czasie trwania – zwykle najlepiej widoczne w odprowadzeniu V1 podczas tachykardii można nie obserwować aktywności przedsionków jeśli rytm ma pochodzenie przedsionkowe można uwidocznić aktywność przedsionków zwalniając częstość rytmu komór, równocześnie wykonując zapis EKG, najlepiej wieloodprowadzeniowy. P pochodzenia zatokowego dodatnie wychylenie w II i aVF wsteczne pobudzenia z obszaru węzła AV (rytm ma pochodzenie węzłowe lub z komór) powodują , że załamki P będą odwrócone w odprowadzeniach II i aVF 6. Jaki jest związek aktywności elektrycznej przedsionków z aktywnością elektryczną komór? O blok p-k I – odstęp PQ wydłużony pow. 0,20 s O blok p-k II typu I (periodyka Wenckebacha, Mobitz I) – stopniowe wydłużanie PQ, okresowe wypadanie QRS (najczęściej stosunek P do QRS wynosi 3:2 lub 4:3) O blok p-k II typu II (Mobitz II) – stały odstęp PQ, okresowe wypadanie QRS O blok p-k III (blok całkowity) – niezależna czynność przedsionków i komór, częstość załamków P większa od częstości zespołów QRS Opracował: Krzysztof Palimonka, Katedra Medycyny Ratunkowej, KAiAFM, 2013