Document

7. Co wiesz na temat powierzchniowych ruchów masowych?
Powierzchniowe ruchy masowe – przemieszczanie się mas skalnych pod wpływem siły
ciężkości. Ruchy te mogą być powolne lub bardzo szybkie.
Dzielą się na subaeralne(na ladzie) i subakwalne (w wodzie)
Osuwisko: szybkie zsuwanie się mas skalnych po stoku pod wpływem siły ciężkości, także
nazwa nagromadzonego z ten sposób materiału.
Klasyfikacja osuwisk:
Obrywy: ruch prawie wyłącznie pionowy, spadek w powietrzu lub po stromym zboczu
połączony z toczeniem się oderwanych fragmentów skalnych.
Zsuwy: ruch ślizgowy, ześlizg wzdłuż określonej płaszczyzny.
Zsuwy strukturalne: ruch wzdłuż płaszczyzny strukturalnej, ruch ślizgowy masy skalnej bez
obrotu.
Zsuwy ze ścinania: ruch wzdłuż powierzchni ścinania po przekroczeniu wytrzymałości na
ścianie, ruch masy skalnej wraz z obrotem wstecz.
Spływy: płynięcie, spływanie, ruch płynięcia, brak określonej powierzchni przemieszczenia,
nierówna szybkość poruszających się okruchów skalnych.
Spełzywanie: bardzo powolne przemieszczenie się luźnych utworów po zboczu pod
wpływem sił ciężkości.
W morfologii osuwiska wyróżniamy półkoliste obniżenia zwane niszą osuwiskową, poniżej
od niszy ciągnie się rynna osuwiskowa, którą masy zjechały w dół. Następnie przechodzi
ona w język osuwiskowy. Rynna osuwiskowa nie musi występować zawsze.
Warunkiem powstawania osuwiska jest duże nachylenie stoku i odpowiednia budowa
geologiczna. Bezpośrednią zaś przyczyną powstawania osuwiska np. podcięcie stoku przez
potok, rzekę, kipiel morski lub działalność człowieka, zwietrzenie..
Sposoby zapobiegania powstawaniu osuwisk oraz ich negatywnym skutkom są różne i
zależne od głównego czynnika sprawczego. Jeżeli podstawowym czynnikiem przemiany
rzeźby i pokrywy glebowej na stokach są zaburzenia obiegu wody, to główną drogą
zapobiegania erozji gleb i procesom takim jak ruchy masowe jest regulacja obiegu wody.