Streszczenie

- w ramach prowadzonego nadzoru epidemiologicznego dochodzeniami epidemiologicznymi w związku z IChM
objęto 1467 osób z bliskiego kontaktu z chorymi.
Najczęściej występującą postacią kliniczną IChM była posocznica (n=47), następnie zapalenie opon mózgowo rdzeniowych (n=20), najrzadziej postać mieszana posocznica + zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych (n=7).
W 25 przypadkach IChM występujących w woj. opolskim w ww. okresie 38 przypadków zakończyło się
wyleczeniem bez powikłań, w 25 przypadkach wystąpiły powikłania a w 11 przypadkach choroba zakończyła
się zgonem (w 8 przypadkach posocznic, w 2 przypadkach mieszanych posocznica + zapalenie opon mózgowo –
rdzeniowych, 1 przypadku zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych).
Śmiertelność z
powodu Inwazyjnej
Choroby Meningokokowej
ogółem w
województwie
w analizowanym okresie czasu (2005-2012) wynosiła 0,1486 (liczba zgonów 11, liczba zachorowań 74).
Podejmowane akcje szczepień w województwie opolskim (powiat brzeski i kluczborski) wpłynęły na to,
że zapadalność w kolejnych latach w województwie opolskim uległa obniżeniu w porównaniu do zapadalności
krajowej. Zmianie uległa częstotliwość występowania IChM oraz serogrupa wywołująca zachorowania.
W obserwowanym okresie czasu wzrosła znacznie liczba osób w województwie opolskim szczepiona przeciw
meningokokom.
Podsumowanie:
W ostatnich latach w Polsce zmieniła się sytuacja epidemiologiczna. Nastąpił wzrost zachorowań na IChM,
oprócz zachorowań sporadycznych pojawiły się ogniska epidemiczne wywoływane głównie przez meningokoki
serogrupy C. Wzmocniono nadzór epidemiologiczny i mikrobiologiczny, tj. powołano Krajowy Ośrodek
Referencyjny
ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego – KOROUN, zmieniono sposób
zgłaszania i rejestracji zakażeń, wprowadzono definicje przypadków chorób zakaźnych, które uszczegółowiły
kryteria zgłaszania, wprowadzono obowiązek przesyłania izolatów i materiału biologicznego mogącego
zawierać meningokoki do KOROUN, wprowadzono techniki niehodowlane do diagnostyki. Tak prowadzony
nadzór jest niezbędny w wykrywaniu, zrozumieniu i przewidywaniu zmian w epidemiologii choroby
meningokokowej. Niewątpliwie z wielką nadzieją oczekujemy na nowe szczepionki przeciwko meningokokom
szczególnie serogrupy B, które dominują obecnie w epidemiologii tej choroby.
Wnioski:
1. W latach 2005-2012 sytuacja epidemiologiczna zachorowań na IChM na terenie województwa opolskiego
była zbliżona do sytuacji epidemiologicznej obserwowanej na terenie kraju, z wyłączeniem roku 2007 kiedy
to odnotowano wystąpienie dwóch ognisk epidemicznych IChM oraz zanotowano najwyższy wskaźnik
zapadalności na IChM w Polsce.
2. Dominującą serogrupą Neisseria meningitidis odpowiedzialną za zachorowania na terenie województwa
opolskiego w latach 2005-2012 była serogrupa B podobnie jak w Polsce.
3. W województwie opolskim pomimo spadku zapadalności obserwowanego w kolejnych latach daje się
zauważyć występowanie hiperwirulentnego szczepu Neisseria meningitidis serogrupy ST-11, który był
przyczyną wystąpienia ognisk epidemicznych w 2007r. w województwie opolskim.
4. Przeprowadzona akcja szczepień ochronnych przeciwko meningokokom serogrupy C oraz wdrożenie działań
edukacyjno – organizacyjnych wpłynęła na zmianę sytuacji epidemiologicznej oraz zmianę częstości
występowania serogrupy C (w tym C ST-11) na dominującą serogrupę B przeciwko, której dotychczas nie było
skutecznych szczepień profilaktycznych.
5. Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu jawnej klinicznej postaci IChM były wiek, płeć, środowisko, kontakty
towarzyskie, szczególnie często obserwowano zakażenia w grupie mężczyzn w wieku 15-19– 11 przypadków.
Imię i nazwisko doktoranta:
Urszula Posmyk
Miejsce pracy i zajmowane stanowisko:
Kierownik Oddziału Epidemiologii
Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Opolu
Tytuł pracy doktorskiej:
Ewolucja sytuacji epidemiologicznej Inwazyjnej Choroby Meningokokowej
w województwie opolskim w latach 2005-2012
Promotor:
prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Simon
Zakład Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wydział Lekarsko – Stomatologiczny
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Recenzenci:
dr hab. Leszek Szenborn, prof. nadzw.
Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
dr hab. Grzegorz Mazur, prof. nadzw.
Klinika Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego
Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu
Wrocław, data 20.10.2013rok
Urszula Posmyk
Data i miejsce urodzenia: 02.12.1969r. Namysłów
Wykształcenie: 1990-1994 Akademia Medyczna Wrocław
mgr pielęgniarstwa
Przebieg pracy zawodowej:
04.2003- nadal
Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna
Opole
Oddział Epidemiologii – Kierownik Oddziału
07.2002- 04.2003 Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna
Opole
Oddział Epidemiologii – Młodszy asystent
12.2000- 06.2002 Biuro Rozliczeń Międzynarodowych
Warszawa
Dział medyczny – Główny specjalista
06.1996- 08.2002 Wojewódzkie Centrum Medyczne - Oddział Anestezjologii Opole
i Intensywnej Terapii - Pielęgniarka oddziałowa
02.1995- 02.1996 Wojewódzkie Centrum Medyczne
Opole
Zespół ds. organizowania oddziałów – Starsza pielęgniarka
06.1994- 02.1995 Specjalistyczny Szpital Zespolony im. A. Falkiewicza
Wrocław
Dział Anestezjologii – Starsza pielęgniarka
09.1989- 10.1990 4 Wojskowy Szpital Kliniczny Oddział Anestezjologii
Wrocław
i Intensywnej Terapii – Pielęgniarka anestezjologiczna
Dodatkowe zatrudnienie:
09.201- do nadal – Zespół Szkół w Brzegu – Nauczyciel przedmiotów zawodowych
10.2009- do nadal Wyższa Szkoła Administracji i Zarządzania w Opolu – Wykładowca
10.2008- 12.12.2010 – Zespół Szkół Stowarzyszenia Oświatowców Polskich – Opolska
Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu - Wykładowca
10.2007- 11.2007 Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu - Opiekun
praktyki zawodowej
Dorobek naukowy a w szczególności ilość opublikowanych prac:
1) Posmyk U, Hryniewicz W, Skoczyńska A, Kumala R. Inwazyjna choroba meningokokowa
w województwie opolskim w latach 2005-2010. Pol Merk Lek. 2012;32:287–292
2) A Matejuk, U Posmyk, K Simon: Występowanie pałeczek Legionella sp. w instalacjach wodnych
obiektów użyteczności publicznej w województwie opolskim w latach 2010-2011. PRZEGL
EPIDEMIOL 2012; 66: 623 - 628
3) E. Karasek, M. Głuchowska, N. Parda (Warsaw/PL), M. Haponiuk (Kielce/PL) G. Hudzik
(Katowice/PL), M. Kazimierska (Kielce/PL), U. Posmyk (Opole/PL) R. Konior (Krakow/PL),
I. Paradowska – Stankiewicz (Warsaw/PL), Costs associated with meningococcal disease
outbreaks in Poland in 2006-2008
XVIIIth International Pathogenic Neisseria
Conference(IPNC)http://www.conventus.de/fileadmin/media/2012/ipnc/IPNC2012_Program
me_and_Abstractbook_web.pdf
4) M. Głuchowska, E. Karasek, N. Parda (Warsaw/PL), M. Haponiuk (Kielce/PL) G. Hudzik
(Katowice/PL), M. Kazimierska (Kielce/PL), U. Posmyk (Opole/PL)) A. Skoczyńska, I.
Paradowska – Stankiewicz (Warsaw/PL): Investigation of meningococcal disease outbreaks
in Polish voivodeships in 2006–2008 XVIIIth International Pathogenic Neisseria
Conference(IPNC)http://www.conventus.de/fileadmin/media/2012/ipnc/IPNC2012_Program
me_and_Abstractbook_web.pdf
5) Matejuk A., Posmyk U., „Zakażenia wirusami hepatotropowymi w woj. opolskim
w latach 2001 – 2010”. XIX Zjazd Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy
Chorób Zakaźnych
Streszczenie
Wstęp: Inwazyjną Chorobę Meningokokową (IChM) wywołują Gram (-) ujemne dwoinki Neisseria
meningitidis. Sytuacja epidemiologiczna Inwazyjnej Choroby Meningokokowej nie jest stabilna i zmienia się na
świecie w sposób dynamiczny. Endemiczne występowanie szczepów Neisseria meningitidis ulega wahaniom
i coraz częściej obserwuje się pojawianie się szczepów dotychczas nie występujących na danym terenie.
Inwazyjna Choroba Meningokokowa w dalszym ciągu stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego.
Pomimo znacznego rozwoju metod diagnostycznych i terapeutycznych, istnienia skutecznych metod
profilaktycznych, budzi ciągle duży niepokój wśród personelu medycznego ale także wśród społeczeństwa.
Cele pracy:
Podstawowymi celami pracy były:
1. Analiza sytuacji epidemiologicznej Inwazyjnej Choroby Meningokokowej na terenie województwa
opolskiego w latach 2005-2012 w porównaniu do Polski i innych województw
2. Analiza czynników mogących mieć wpływ na szerzenie się zakażeń meningokokowych na terenie
województwa opolskiego w ocenianym okresie czasowym
3. Ocena skuteczności podjętych działań profilaktycznych mających na celu zahamowanie szerzenia się zakażeń
meningokokowych na terenie województwa opolskiego w ocenianym okresie czasowym
4. Analiza przebiegu klinicznego Inwazyjnej Choroby Meningokokowej u pacjentów z terenu województwa
opolskiego w ocenianym okresie czasowym
5. Ocena sposobu leczenia Inwazyjnej Choroby Meningokokowej analizowanej grupy chorych z terenu
województwa opolskiego
Materiał i metody:
Materiał
Analizowaną grupę stanowiły 74 osoby zamieszkałe na terenie województwa opolskiego, u których
w okresie od 01.01.2005 do 31.12.2012 roku, zarejestrowano w powiatowych stacjach sanitarno –
epidemiologicznych województwa opolskiego, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania chorego,
zachorowanie na Inwazyjną Chorobę Meningokokową
Metody
W celu realizacji założonych celów badawczych zastosowano metodę analizy dokumentów.
Wyniki:
Dokonano
oceny
sytuacji
epidemiologicznej
województwa
opolskiego
i
stwierdzono,
iż w latach 2005-2012, w województwie opolskim zgłoszono 124 przypadki podejrzeń zachorowań na IChM
wśród, których zarejestrowano 74 przypadki ICHM, w tym 67 przypadków potwierdzonych mikrobiologicznie
oraz 7 przypadków prawdopodobnych, niepotwierdzonych mikrobiologicznie. W 67 przypadkach
potwierdzonych mikrobiologicznie, czynnikami etiologicznymi były izolaty Neisseria meningitidis: grupy C
(n=21, w tym 8 przypadków wywołanych przez izolaty należące do hiperepidemicznego kompleksu klonalnego
o typie sekwencyjnym ST-11, co budziło szczególny niepokój), grupy B (n=26), grupy Y (n=2) oraz izolaty, dla
których nie określono serogrupy NG (n=18). W województwie opolskim, obserwowano wzrost liczby
zachorowań na IChM od 1 przypadku w 2005r. do 39 przypadków w 2007r., (zapadalność od 0,1 do
3,75/100 000) oraz spadek zachorowań w latach 2008-2010 od 6 do 2 przypadków (zapadalność od 0,6 do 0,19).
W analizowanym okresie zanotowano wystąpienie na terenie województwa opolskiego dwóch ognisk
epidemicznych IChM w Brzegu i w Wołczynie.
Analizując możliwe czynniki, które wpłynęły na zmianę sytuacji epidemiologicznej IChM
w województwie opolskim stwierdzono:
- z większą liczbą zachorowań wśród kobiet (n=41) niż mężczyzn (n=33). Wiek chorych mężczyzn mieścił się
w przedziale od 4 miesięcy do 58 lat (mediana 18), natomiast wśród kobiet mieścił się w przedziale
od 1 miesiąca do 81 lat (mediana 17).
- analizując liczbę przypadków w ICHM w poszczególnych grupach wiekowych dało się zauważyć
iż najliczebniejszą grupą pacjentów z IChM w woj. opolskim w latach 2005-2012 była grupa od 0-4 lat (n=16)
oraz grupa od 15-19 lat (n=16), kolejną pod względem liczności była grupa od 20 do 24 lat (n=13), kolejne to
grupy: od 10-14 lat (n=8), od 55-59 (n=5), od 5-9 lat (n=4), od 40 do 44 lat (n=3), od 35-39 (n=2), od 45 do 49
(n=2), od 50 do 54 (n=2), najmniej liczebne grupy wiekowe to: od 25 do 29 lat (n=1), 30-34 (n=1) oraz 75+
(n=1).W grupach wiekowych od 60 do 64 oraz 65 do 74 nie odnotowano zachorowań.
- jak można zauważyć wyższy poziom zapadalności w grupie wiekowej [0-4] był wyższy na wsi (statystycznie
istotny). W grupie wiekowej [20-24] wyższy był w mieście. Pozostałe grupy były (statystycznie) porównywalne.