Lokalne inicjatywy integracji społecznej oparte na wolontariacie

Lokalne inicjatywy
integracji społecznej
oparte na wolontariacie
Dr Izabela Książkiewicz
Czynniki rozwoju lokalnego
Zmiany jakie zaszły w poszczególnych sektorach
gospodarki jak i na poszczególnych szczeblach
administracji państwowej nie pozostały obojętnymi
wobec rozwoju regionalnego kraju. Największy wpływ
miały na to równolegle zachodzące procesy a do
najważniejszych zalicza się m.in.;
- zmiany na rynku pracy;
- zmiany struktury własnościowej w
gospodarce narodowej;
- rozmieszczenie kapitału zagranicznego;
- rozwój instytucji środowiska biznesowego;
Czynniki rozwoju lokalnego
W latach dziewięćdziesiątych zarejestrowano w Polsce
generalny wzrost skali zróżnicowań regionalnych oraz
zmieniającą się hierarchię województw. Wpływ na to
miały ujawniające się z całą siłą kryzysogenne i
ekspansywne struktury regionalne (z wszystkimi
zaszłościami historycznymi i czynnikami
ekonomicznymi).
Czynniki rozwoju lokalnego
W Polsce, kryzysem objęte były regiony o;
 dominacji rolnictwa o przestarzałej strukturze agrarnej;
 dominacji przestarzałej (schyłkowej) pod względem rodzajowym i
technologicznym
produkcji przemysłowej;
 niedorozwoju sektora usług;
 rażących braków w wyposażeniu infrastrukturalnym;
 braku warunków dla wyzwalania inicjatyw i przedsiębiorczości sił
lokalnych i regionalnych.
 koncentracji przestrzennej monostruktur gospodarczych na
poszczególnych obszarach;
Kryzysogenne struktury gospodarcze posiadają więc zarówno
województwa o profilu surowcowo-rolniczym, jak i o dominacji
przemysłów tradycyjnych, przestarzałych technologicznie oraz mających
trudności ze zbytem wyrobów na rynku
Czynniki rozwoju lokalnego
Obok regionów borykających się ze skutkami reform
polityczno-gospodarczych, są też i takie które dobrze
sobie „radzą” w nowej rzeczywistości. Za ekspansywne
struktury regionalne należy uznać takie, które tworzą w
stosunkowo krótkim czasie szanse na rozwój w oparciu
o endogeniczny potencjał rozwojowy. Regiony takie
posiadają odpowiedni potencjał, aby właśnie ze
względu na strukturę społeczno-ekonomiczną rozwijać
gospodarkę i podnosić poziom życia ludności w skali
większej niż to w danym czasie może dotyczyć całego
kraju.
Czynniki rozwoju lokalnego
Ekspansywne struktury regionalne charakteryzują się;
 większym niż w innych regionach zróżnicowaniem struktur
gospodarczych, zwłaszcza przemysłu i rolnictwa;
 istnieniem środowisk regionalnych i lokalnych o najwyższej w
kraju przedsiębiorczości;
 wyższą niż przeciętnie zdolnością do wysokiej sprawności
działania, ze względu na skupiony potencjał intelektualny i
profesjonalny;
 wyższą od innych efektywnością gospodarowania pojedynczych
podmiotów gospodarczych tam zlokalizowanych
Czynniki rozwoju lokalnego
 Ważnym czynnikiem rozwoju lokalnego w warunkach polskich
obok zasobów umożliwiających ten rozwój, będzie stopień
aktywności i zaangażowania społeczności lokalnej.
 W rozwoju samorządności ważnym elementem jest położenie
geograficzne gminy, oraz historyczne uwarunkowania więzi
społecznych kształtujących poziom zaawansowania tworzenia
społeczeństwa obywatelskiego.
 Zmiany ustrojowe stworzyły w Polsce warunki do wspierania
lokalnych celów rozwojowych dzięki kształtowaniu się inicjatyw
obywatelskich odwołujących się do potrzeb danych społeczności.
Kapitał społeczny jako
czynnik sukcesu
Kapitał społeczny podobnie jak kapitał ekonomiczny
jest definiowany jako zasób dzięki któremu można
osiągnąć określone cele.
Kapitał społeczny, to układ określonych wartości, norm,
wzorców zachowania się i sankcji, które uznają
członkowie danej grupy i które umożliwiają im
współpracę
Kapitał społeczny - to więzi zaufania, lojalności i
solidarności
Czynniki stymulujące lokalną
aktywność zbiorową
 Zerwanie z izolacjonizmem środowisk lokalnych
 Wzrost instytucjonalizacji życia społecznego
 Podniesienie się ogólnego wykształcenia i ogólnej
wiedzy społeczno-politycznej
 Ogólny rozwój cywilizacyjny
Czynniki utrudniające
lokalną aktywność zbiorową
 Poczucie uzależnienia środowiska lokalnego od zewnętrznych
czynników decyzyjnych
 Pozorne działania miejscowych władz samorządowych
 Brak akceptowanych działań w środowisku lokalnym
 Brak motywacji do zbiorowych działań na rzecz własnej
społeczności
 Brak liderów
Wolontariat – idea wsparcia
rozwoju społeczności lokalnych
 W porównaniu z innymi krajami europejskimi społeczeństwo
obywatelskie w Polsce jawi się jako postulat … Badania CBOS-u
pokazują, że w okresie 1998-2007 ponad 77% Polaków nie działało w żadnej organizacji
(społecznej, kościelnej, było wolontariuszem) pozostali deklarowali zaangażowanie w
organizacjach sportowych i oświatowych (trójki klasowe, rada szkoły)
 Wolontariat – odwołanie się do tradycji społecznikowskiej w
Polsce –wspieranie stowarzyszeń, organizacji społecznych
 Proces instytucjonalizacji wolontariatu
 Określenie zasad organizacji wolontariatu w 2003 roku – Ustawa o
działalności pożytku publicznego i wolontariacie
Wolontariusz - czyli kto?
 Każdy „pozytywnie nakręcony”
 Najczęściej młodzież i seniorzy
 Osoby z wyższym wykształceniem
 Częściej kobiety niż mężczyźni
Wolontariat – komu służy …
 Należy zwrócić szczególną uwagę na „dobór”
zadań dla danego wolontariusza
 Diagnoza potrzeb środowiska lokalnego w
zakresie zadań pomocowych i integracyjnych
 Praca wolontariuszy w danym środowisku
powinna być kontrolowana zgodnie z zasadą
„wymagaj nie dołuj”
Czynniki wspierające
wolontariat w danym
środowisku lokalnym
 Społeczna akceptacja dla osoby koordynującej
wolontariat w ramach działań Ośrodków Pomocy
Społecznej
 Trafne rozpoznanie potrzeb
 Aprobata dla podejmowanych działań – czyli „nic na
siłę”
 Nawiązywanie współpracy i budowania sieci z innymi
organizacjami trzeciego sektora działającymi na danym
terenie w zakresie wsparcia idei wolontariatu
Wolontariat działaniem
wzmacniającym rozwój
społeczeństwa obywatelskiego
Wolontariat przełamuje powszechne tendencje
w naszym społeczeństwie do budowy relacji
społecznych na poziomie mikrospołecznym
odwołującym się do sieci relacji opartych na
pokrewieństwie i zaufaniu ograniczającym się
do rodziny i najbliższych przyjaciół
Wolontariat działaniem
wzmacniającym rozwój
społeczeństwa obywatelskiego
 Jak przekonać Polaków, że warto
otworzyć się na potrzeby społeczności
pośród której się „jest”
 Idea laboratoriów dobrych praktyk