Informacja w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału w Banku

Załącznik nr 5
do „Zasad polityki ujawnień
w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału
w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”
Informacje z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału
Banku Spółdzielczego w Dzierżoniowie
według stanu na dzień 31.12.2016 roku
I Informacje ogólne
1.
Bank Spółdzielczy w Dzierżoniowie z siedzibą w Dzierżoniowie, ul. Daszyńskiego 24, przedstawia
informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące adekwatności kapitałowej wg stanu na dzień
31.12.2016 roku.
2.
W 2016 roku BS w Dzierżoniowie prowadził działalność poprzez:
- Centralę Banku w Dzierżoniowie ul. Daszyńskiego 24,
- Oddział Banku w Dzierżoniowie oś. Złote 9H
- Oddział Banku w Bielawie ul. Piłsudskiego 74
- Oddział Banku w Piławie Górnej ul. Kościuszki 2
- Filię w Bielawie oś. Włókniarzy 1
- Filię w Pieszycach ul. Kościuszki 3
Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem banku internetowego I-Bank.
3.
BS w Dzierżoniowie na dzień 31.12.2016 roku:
1) nie posiadał zaangażowań kapitałowych w jednostkach,
pomniejszenia funduszy własnych
które stanowiłoby podstawę
2) nie posiadał zaangażowania kapitałowego w jednostkach, nie objętych konsolidacją i nie będących
podstawą pomniejszenia funduszy własnych
II Cele i zasady polityki zarządzania poszczególnymi ryzykami
1.
BS stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych:
1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego,
2) metodę bazowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego.
3) metodę de minimis w zakresie ryzyka walutowego.
2.
Bank nie prowadzi działalności handlowej.
3.
Bank prowadzi działalność w walutach obcych.
4.
Bank korzysta z technik redukcji ryzyka kredytowego.
5.
Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone
odpowiednio przez Radę Nadzorczą i Zarząd wewnętrzne strategie i procedury, które odnoszą się do
identyfikacji, pomiaru monitorowania i kontroli poszczególnych rodzajów ryzyka. Strategia zarządzania
ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie określa również podstawowe zadania organów Banku
w tym zakresie.
Rada Nadzorcza Banku:
1) zatwierdza strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem,
obejmujące m.in.:
a)
specyfikę i profil działalności,
b) możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku,
c)
założenia polityki w zakresie ryzyka braku zgodności,
2) zatwierdza procedury dotyczące procesów:
a)
szacowania kapitału wewnętrznego,
b) planowania i zarządzania kapitałowego,
3) zatwierdza strukturę organizacyjną Banku dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka,
1
4) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem
finansowym Banku,
5) zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania
wyznaczonych im funkcji,
6) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności
Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z
raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne rodzaje ryzyka
(w tym ryzyka braku zgodności) i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i
adekwatności zarządzania ryzykiem,
7) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z
polityką Rady Nadzorczej.
8) zatwierdza ogólne zasady polityki zmiennych składników wynagradzania osób zajmujących w banku
stanowiska kierownicze oraz dokonuje okresowych przeglądów tych zasad.
Zarząd Banku:
1) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację pisemnych strategii oraz procedur
dotyczących identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w zakresie:
a)
systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności,
b) systemu kontroli wewnętrznej,
c)
szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania i planowania kapitałowego,
d) dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego,
2) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu
kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu
szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów,
3) odpowiada za właściwe ustalenie całkowitego wymaganego poziomu kapitału na pokrycie wszystkich
istotnych rodzajów ryzyka i jego jakościową ocenę,
4) wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i
profilu ponoszonego ryzyka,
5) wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru,
monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka
przez Bank,
6) zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez
Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku,
7) odpowiada za przejrzystość działań Banku, a w szczególności za:
a)
ujawnianie informacji na temat działalności Banku, pozwalających na ocenę skuteczności działania
Rady Nadzorczej i Zarządu w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania bezpieczeństwa
działalności Banku i na ocenę sytuacji finansowej Banku,
b) zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa,
c)
zapewnienie, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami
ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie,
8) uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych
rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem.
6.
Do podstawowych ryzyk, które podlegają szczególnemu nadzorowi, Bank zalicza:
1) ryzyko kredytowe i koncentracji,
2) ryzyko płynności,
3) ryzyko stopy procentowej,
4) ryzyko walutowe,
5) ryzyko operacyjne,
6) ryzyko kapitałowe,
2
7) ryzyko braku zgodności.
Ryzyko kredytowe i koncentracji
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka kredytowego jest:
1)
wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego
jakościowo portfela kredytowego,
2)
zminimalizowanie zagrożeń występujących w działalności kredytowej Banku poprzez stosowanie
standardów zawartych w regulacjach kredytowych, w szczególności dotyczących oceny zdolności
kredytowej i wiarygodności oraz prowadzenia monitoringu portfela kredytowego,
3)
dostarczanie Zarządowi Banku informacji o portfelu kredytowym umożliwiających podejmowanie
ostrożnościowych i zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku.
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka koncentracji jest:
1) bezwzględne przestrzeganie limitów koncentracji zaangażowań wynikających z ustawy Prawo
bankowe,
2) ustalanie i przestrzeganie limitów zaangażowań Banku przyjętych w szczególności dla rodzajów
zaangażowań, jednorodnych instrumentów finansowych, zaangażowań w branżach gospodarki,
regionach oraz rodzajów zabezpieczeń,
3) uwzględnianie uwarunkowań związanych z terenem, na którym Bank prowadzi działalność.
Ryzyko kredytowe zdeterminowane jest przez dwie główne grupy czynników:
1) wewnętrzne tkwiące w samym Banku,
2) zewnętrzne w stosunku do Banku, wynikające z otoczenia.
Czynniki wewnętrzne dotyczą polityki prowadzonej przez Bank w stosunku do jego aktywów i pasywów.
Skuteczność realizacji tej polityki zależy w znacznym stopniu od kwalifikacji i doświadczenia kadry Banku,
jej możliwości oceny i przewidywania sytuacji w najbliższej przyszłości.
Czynniki zewnętrzne w dużym stopniu związane są z sytuacją gospodarczą zależną od prowadzonej przez
państwo polityki ekonomicznej.
Ryzyko kredytowe Banku należy rozpatrywać w dwóch aspektach:
1) ryzyka pojedynczej transakcji,
2) ryzyka łącznego portfela kredytowego.
Ryzyko pojedynczej transakcji zależy od wysokości możliwej straty i prawdopodobieństwa jej wystąpienia.
Ryzyko łączne portfela kredytowego zależne jest od wysokości pojedynczych kredytów,
prawdopodobieństwa ich niespłacenia i współzależności między poszczególnymi kredytami lub
kredytobiorcami. Im mniejsza jest ta wzajemna zależność (koncentracja) tym mniejsze jest ryzyko
wystąpienia sytuacji, w której czynniki powodujące niespłacenie jednego kredytu będą również wpływały
na niespłacenie innych, zwiększając w ten sposób łączne ryzyko kredytowe.
Metodą zabezpieczenia się przed nadmiernym ryzykiem w działalności kredytowej jest odpowiednio
prowadzone zarządzanie ryzykiem zarówno w odniesieniu do pojedynczego kredytu, jak i łącznego
zaangażowania kredytowego.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do pojedynczego kredytu polega na:
1) badaniu wiarygodności i zdolności kredytowej przed udzieleniem kredytu, stosując zatwierdzone
przez Zarząd metodyki określone dla poszczególnych grup ekspozycji, w oparciu o zweryfikowane
pod względem wiarygodności dokumenty dostarczane przez Klientów,
2) wykorzystaniu w ocenie zdolności kredytowej i zabezpieczeń dostępnych baz danych,
3) adekwatnym zabezpieczaniu zwrotności ekspozycji kredytowych, zgodnie z regulacjami
wewnętrznymi Banku,
4) ustawicznym monitoringu zabezpieczeń kredytowych,
5) dokonywaniu okresowych przeglądów ekspozycji kredytowych oraz tworzeniu rezerw celowych,
6) prawidłowym prowadzeniu windykacji i nadzoru nad trudnymi kredytami,
7) kontroli działalności kredytowej.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w
przeprowadzane jest za pomocą:
odniesieniu
do
łącznego
zaangażowania
kredytowego
3
1) dywersyfikacji portfela kredytowego poprzez ustalenie, przestrzeganie i monitoring ustalonych
limitów zaangażowań,
2) analizy skuteczności przyjmowanych zabezpieczeń ekspozycji kredytowych,
3) monitorowaniu rynku podstawowych zabezpieczeń, przyjmowanych przez Bank, tj. rynku
nieruchomości,
4) analizy struktury portfela kredytowego,
5) monitorowania ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka,
6) przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych polegających w szczególności na:
a)
organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych,
b) rozdzieleniu funkcji operacyjnych od oceny ryzyka, poprzez wdrożenie zasady, że ocenę
ryzyka przeprowadza Zarząd lub jego pełnomocnicy na podstawie dokumentacji opracowanej
przez Doradcę, w oparciu o metodyki zatwierdzone przez Zarząd,
c)
podziale nadzoru nad ryzykami wśród członków Zarządu,
d) przydzieleniu nadzoru nad wdrażaniem Polityki kredytowej Członkowi Zarządu ds.
handlowych, w tym polityki zarządzania ryzykiem ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie i
detalicznych ekspozycji kredytowych,
e)
prawidłowym przepływie informacji,
f)
odpowiednim doborze i szkoleniu kadr,
g) nadzorze nad działalnością kredytową.
Zarząd zatwierdza metodyki oceny zdolności i wiarygodności kredytowej poszczególnych grup
kredytobiorców oraz dokonuje analizy oraz oceny ryzyka kredytowego i podejmuje decyzje kredytowe
zgodnie z zasadami funkcjonowania poziomów decyzyjnych określonych w „Procedurze zarządzania
ryzykiem kredytowym w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”.
Komitet Zarządzania Ryzykami odpowiada za ocenę ryzyka kredytowego i ryzyka koncentracji.
Główny Księgowy odpowiada za kontrolę pomiaru ryzyka kredytowego i koncentracji.
Stanowisko Sprawozdawczości i Ryzyk Bankowych odpowiada za identyfikację i pomiar oraz monitoring
ryzyk zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie Procedurami.
Pracownicy Banku uczestniczący w procesie kredytowania:
1) realizują Plan Strategiczny i Plan Finansowy w zakresie udzielania kredytów,
2) odpowiadają za merytoryczną i formalną prawidłowość opracowania wniosków kredytowych
zgodnie z zatwierdzonymi przez Zarząd metodykami,
3) przestrzegają obowiązujących przepisów prawa oraz procedur, instrukcji przyjętych w Banku
w zakresie prowadzenia procesu kredytowego,
4) zgłaszają kierownictwu Banku informacje o niepokojących sygnałach mogących niekorzystnie
wpłynąć na sytuację Banku (np. obserwacje zachowań Klientów, konkurencji)
5) przestrzegają obowiązujących w Banku standardów obsługi Klientów w celu kształtowania
pozytywnych relacji z Klientami i dbałości o wizerunek Banku.
Stanowisko monitoringu i windykacji prowadzi monitoring oraz proces windykacji ekspozycji kredytowych.
Osoby wyznaczone do weryfikacji analiz kredytowych wniosków Klientów odpowiedzialne są za
weryfikację merytoryczną i formalną sporządzanych analiz oraz przedstawiają wniosek do decyzji
kredytowej.
Wiceprezes ds. Handlowych Zarządu Banku odpowiada za nadzór nad zarządzaniem procesem ryzyka
kredytowego i koncentracji a także za realizację kluczowych elementów polityki zarządzania ryzykiem
ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie oraz detalicznych ekspozycji kredytowych.
Ryzyko płynności
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka płynności jest:
1) zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej
działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia
straty,
4
2) zapewnienie utrzymania płynności bieżącej, krótkoterminowej, średnioterminowej oraz
długoterminowej dostosowanej do rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób zapewniający wykonanie
wszystkich zobowiązań pieniężnych zgodnie z terminami ich płatności
3) minimalizowanie ryzyka przekroczenia zdefiniowanych w Banku limitów płynności,
4) monitorowanie sytuacji płynnościowej Banku pod kątem wystąpienia sytuacji awaryjnej powodującej
konieczność uruchomienia planu awaryjnego utrzymania płynności,
5) minimalizowanie ryzyka utraty płynności przez Bank w przyszłości,
6) optymalne zarządzanie nadwyżkami środków finansowych.
Zadania związane z zarządzaniem płynnością krótkoterminową realizuje komórka zarządzająca ryzykiem
płynności w Banku.
W ramach zarządzania płynnością krótkoterminową Bank wyróżnia:
−
zarządzanie stanem gotówki w kasach i skarbcu;
− zarządzanie stanem środków na rachunku bieżącym Banku.
Zarządzanie stanem gotówki w kasach i skarbcu oraz stanem środków na rachunku bieżącym składa się na
zarządzanie płynnością dzienną.
Zadania realizowane przez komórkę zarządzającą, dotyczą kształtowania poziomu płynności średnio i
długoterminowej w przypadkach, w których dotyczą lokowania nadwyżek środków w instrumenty o
terminach płatności powyżej 30 dni.
Bank nie wprowadza procedury zarządzania płynnością śróddzienną ponieważ przepływy pieniężne w ciągu
dnia zabezpiecza Bank Zrzeszający; Bank jest zobowiązany do zabezpieczenia płynności na koniec dnia
operacyjnego.
Na proces zarządzania płynnością średnio i długoterminową głównie składają się:
1) lokowanie nadwyżek środków przez komórkę zarządzającą na okresy płatności dłuższe od 30 dni;
2) podejmowane przez Zarząd Banku decyzje dotyczące charakterystyki poszczególnych produktów
kredytowych i depozytowych w zakresie terminów płatności tych produktów;
3) podejmowane przez Zarząd Banku decyzje dotyczące inwestycji kapitałowych lub dotyczące zakupu
składników majątku trwałego;
4) pomiar płynności średnio- i długoterminowej.
W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą:
Rada Nadzorcza – która:
1) w ramach pełnionego nadzoru dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki
zarządzania ryzykiem płynności w Banku;
2) zatwierdza
cele
strategiczne
w
zarządzaniu
w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem;
ryzykiem
płynności,
zawarte
3) ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem płynności na podstawie okresowej,
syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank;
4) zatwierdza scenariuszowe plany awaryjne płynności.
Zarząd:
1) zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem płynności;
2) zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem płynności;
3) wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad, które wchodzą w
skład Komitetu Zarządzania Ryzykami;
4) odpowiada za utrzymanie ryzyka płynności na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego
przez Radę Nadzorczą wyrażonego apetytem i tolerancją na ryzyko.
Komitet Zarządzania Ryzykami, który:
5
1) opiniuje niniejszą procedurę;
2) opiniuje poziom limitów;
3) identyfikuje potrzeby zmian w polityce płynnościowej Banku;
4) wydaje rekomendacje dla komórki zarządzającej mające na celu właściwe kształtowanie poziomu
ryzyka płynności Banku;
5) ocenia poziom ryzyka płynności Banku i wydaje rekomendacje Zarządowi.
Osoba na stanowisku ds. sprawozdawczości i ryzyk bankowych – będąca komórką monitorującą ryzyko
płynności, która podlega członkowi Zarządu - Wiceprezes ds. Finansowych, wykonująca zadania związane
z:
1) okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem
propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru
ryzyka płynności oraz poziomu limitów;
2) zapewnieniem zgodności niniejszej procedury ze strategią działania Banku i strategią zarządzania
ryzykiem;
3) proponowaniem wysokości przyjętych limitów;
4) dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, w tym płynności średnio i
długoterminowej, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych, pogłębioną analizą płynności
długoterminowej;
5) analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka płynności
6) monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów;
7) wyznaczaniem nadzorczych miar płynności oraz wskaźników LCR i wewnętrznego NSFR;
8) oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko płynności,
9) opracowywanie scenariuszy sytuacji kryzysowych;
10) sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej.
Kierownik Zespołu Rozliczeniowo-Księgowego– będący komórką zarządzającą ryzykiem płynności, która
podlega członkowi Zarządu - Wiceprezes ds. Finansowych, wykonujący zadania związane z optymalnym
zarządzaniem środkami Banku oraz wywiązywaniem się Banku z zawartych umów, w tym
zagospodarowywaniem nadwyżek środków.
Główny Księgowy wykonuje zadania związane z kontrolowaniem ryzyka płynności w banku, w tym:
1) kontrolę i utrzymywanie limitów kasowych;
2) sporządzanie wykazu kredytów do ewentualnej odsprzedaży na potrzeby Planu awaryjnego;
przekazywanie do komórki zarządzającej informacji niezbędnych do sporządzania prognozy
przepływów pieniężnych.
Ryzyko stopy procentowej
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka stopy procentowej jest:
1) minimalizacja ryzyka związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian rynkowych stóp
procentowych i negatywnym wpływem tych zmian na sytuację finansową Banku,
2) zidentyfikowanie podstawowych zagrożeń związanych z ryzykiem stopy procentowej, z jednoczesnym
zastosowaniem odpowiednich metod zarządzania tym ryzykiem mających na celu eliminację zagrożeń
nierównomiernej reakcji różnych pozycji bilansowych na zmiany stóp procentowych, a przez to na
różny poziom zmian przychodów i kosztów, co w konsekwencji ma pozwolić utrzymać zdolność do
wywiązywania się w sposób optymalny z bieżących i przyszłych zobowiązań bilansowych, jak i
pozabilansowych, przy zapewnieniu pożądanego wyniku finansowego oraz realnej wartości
posiadanych kapitałów.
3) utrzymanie poziomu ryzyka w ramach ustanowionych limitów opisanych w wewnętrznej procedurze
dotyczącej zasad zarządzania ryzykiem stopy procentowej.
6
Za nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku odpowiada Członek Zarządu
wyznaczony przez Zarząd.
W procesie zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku uczestniczą:
Rada Nadzorcza i Zarząd – kompetencje których opisane zostały w „Strategii zarządzania ryzykiem”
Komitet Zarządzania Ryzykami, który:
1) opiniuje niniejszą procedurę;
2) opiniuje poziom limitów;
3) identyfikuje potrzeby zmian w polityce zarządzania ryzykiem stopy procentowej Banku;
4) wydaje rekomendacje dla komórki zarządzającej mające na celu właściwe kształtowanie poziomu
ryzyka stopy procentowej Banku;
5) ocenia poziom ryzyka stopy procentowej Banku i wydaje rekomendacje Zarządowi;
6) składa propozycje zmian poziomu stóp procentowych Banku lub rodzaju stóp referencyjnych oraz
propozycje stawek oprocentowania dla nowowprowadzanych produktów.
Główny Księgowy, który:
1) kontroluje pomiar ryzyka stopy procentowej w Banku,
2) kontroluje przestrzeganie procedur i zasad polityki Banku a także przepisów prawa i regulacji
ostrożnościowych.
Stanowisko sprawozdawczości i ryzyk bankowych– będące komórką monitorującą ryzyko stopy
procentowej, wykonujące zadania związane z:
3) okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem
propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru
ryzyka stopy procentowej oraz poziomu limitów;
4) zapewnieniem zgodności niniejszej procedury ze strategią działania Banku i strategią zarządzania
ryzykiem;
5) proponowaniem wysokości przyjętych limitów;
6) dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, przeprowadzaniem testów warunków
skrajnych;
7) analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka stopy procentowej;
8) monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów;
9) oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko stopy procentowej;
10) opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych w zakresie poziomu rynkowych stóp
procentowych oraz badaniem scenariuszy skrajnych warunków;
11) sporządzaniem raportów dla Komitetu Zarządzania Ryzykami, Zarządu i Rady Nadzorczej.
Kierownik Zespołu Rozliczeniowo-księgowego– będący komórką zarządzającą ryzykiem stopy
procentowej, wykonujący zadania związane z kształtowaniem poziomu pozycji bilansowych wrażliwych na
zmiany stóp procentowych w ramach zagospodarowywania nadwyżek środków Banku.
Ryzyko walutowe
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka walutowego jest:
1) prowadzenie działalności walutowej ukierunkowanej na:
a)
obsługę Klientów Banku w zakresie posiadanych uprawnień walutowych
b) zapewnienie klientom kompleksowej obsługi w zakresie prowadzenia rachunków walutowych
bieżących i terminowych, obsługi kasowej, realizacji przelewów otrzymywanych i wysyłanych
za granicę oraz wykonywania innych czynności obrotu dewizowego za pośrednictwem Banku
Zrzeszającego,
2) prowadzenie polityki zamkniętych pozycji walutowych indywidualnych oraz pozycji całkowitej
Banku oraz maksymalne ograniczanie ekspozycji na ryzyko kursowe,
7
3) założenie, że transakcje wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym nie będą miały charakteru
spekulacyjnego a służyć będą zamykaniu pozycji klientowskich.
Rachunki walutowe są prowadzone w EUR, USD, GBP.
Prowadzenie działalności walutowej przez Bank ma na celu zapewnienie Klientom kompleksowej obsługi
poprzez wykonywanie w ramach upoważnienia walutowego czynności dotyczących m.in.:
1) prowadzenia rachunków walutowych,
2) skupu i sprzedaży walut,
3) realizowania przekazów zagranicznych,
4) wykonywania innych czynności obrotu walutowego w imieniu i na rzecz Banku Zrzeszającego, w
tym: inkasa czeków i weksli, inkasa dokumentowego oraz akredytywy.
Prognozowany rozwój działalności walutowej zakłada rozwój działalności depozytowej oraz kasowej.
Z uwagi na poziom ryzyka związanego z prowadzeniem operacji walutowych, Bank zamierza utrzymywać
wysoki poziom aktywów płynnych poprzez zabezpieczenie środków na rachunku Nostro oraz inwestowanie
środków w lokaty w Banku Zrzeszającym o krótkich terminach zapadalności do 6 miesięcy; zakłada się, że
transakcje wymiany walut z Bankiem Zrzeszającym nie będą miały charakteru spekulacyjnego, a służyć
będą zabezpieczaniu pozycji klientowskich.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego nie powinien przekraczać limitów określonych w
„Zasadach wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”.
Bank zamierza prowadzić politykę zamkniętych pozycji walutowych indywidualnych oraz pozycji
całkowitej Banku, maksymalnie ograniczając ekspozycję na ryzyko kursowe.
Strategia Banku zakłada konieczność wyprzedzającego przystosowania Banku do nowego systemu rozliczeń
zarówno obecnie jak i po wprowadzeniu jednolitej waluty euro, stąd Bank zakłada stałe podnoszenie
kwalifikacji kadry oraz ścisłą współpracę w tym zakresie z Bankiem Zrzeszającym.
Za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem walutowym odpowiada Zarząd.
Za nadzór nad zarządzaniem ryzykiem walutowym w Banku odpowiada Wiceprezes ds. Handlowych.
Za zadania związane z zarządzaniem działalnością walutową odpowiada Komórka zarządzająca, tj. komórka
organizacyjna odpowiadająca, w ramach obowiązującej w Banku struktury organizacyjnej, za wykonywanie
zadań operacyjnych związanych z działalnością walutową .
Za zadania związane z pomiarem, monitorowaniem i kontrolowaniem ryzyka walutowego Banku
odpowiada Komórka monitorująca tj. komórka organizacyjna wykonująca, w ramach obowiązującej w
Banku struktury organizacyjnej, zadania związane z pomiarem, monitorowaniem i kontrolowaniem ryzyka
walutowego w Banku.
Oceny ryzyka walutowego, w tym bieżącej i planowanej pozycji walutowej Banku, dokonuje Zarząd i
Komitet Zarządzania Ryzykami.
Komórka zarządzająca odpowiada za:
1) zarządzanie ryzykiem walutowym,
2) zarządzanie rachunkami walutowymi Nostro Banku w Banku Zrzeszającym,
3) obsługę transakcji walutowych,
4) przestrzeganie limitów w zakresie ryzyka walutowego,
5) lokowanie nadwyżek środków walutowych,
6) utrzymywanie pozycji walutowej Banku na poziomie zgodnym z obowiązującymi limitami,
7) ustalanie kursów dla rozliczeń gotówkowych,
8) przestrzeganie limitów związanych z kupnem lub sprzedażą walut obcych zawartych przez
upoważnionych pracowników.
Komórka monitorująca odpowiada za:
1) monitorowanie i prognozowanie pozycji walutowej Banku,
2) wyliczanie bieżącej pozycji walutowej Banku,
3) kształtowanie polityki kursów walutowych Banku,
4) opracowywanie i wdrażanie regulacji walutowych,
5) kontrolowanie obowiązujących limitów,
6) współpracę z instytucjami zewnętrznymi,
7) archiwizację Tabel kursowych,
8
8) raportowanie w zakresie poziomu ryzyka walutowego dla Komitetu Zarządzania Ryzykami,
Zarządu i Rady Nadzorczej.
Komitet Zarządzania Ryzykami:
1) opiniuje niniejsza procedurę oraz poziom limitów,
2) ocenia poziom ryzyka walutowego Banku i wydaje rekomendację Zarządowi.
Komórka księgowa odpowiada za ewidencjonowanie i rozliczanie transakcji walutowych.
Ryzyko operacyjne
Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku jest optymalizacja efektywności gospodarowania
poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich
powstawania, racjonalizacja kosztów, jak również zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku
na zdarzenia od niego niezależne, jak również wdrożenie efektywnej struktury zarządzania ryzykiem
operacyjnym, w tym określenie ról i odpowiedzialności w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku jest również zapewnienie bezpiecznego przebiegu
wszystkich procesów biznesowych w Banku poprzez:
1) Identyfikację ryzyka operacyjnego w określonych obszarach działania Banku.
2) Utworzenie bazy danych w celu gromadzenia informacji o zdarzeniach ryzyka operacyjnego i
stratach powstających w wyniku zakłóceń w działalności Banku.
3) Monitorowanie i raportowanie incydentów o których mowa w pkt 2.
4) Tworzenie mapy ryzyka w celu określenia działań zmierzających do zmniejszenia skutków ryzyka
operacyjnego.
5) Wykorzystanie mapy ryzyka operacyjnego w opracowaniu „Polityki zarządzania ryzykiem
operacyjnym” (zawierającej min. plan nakładów inwestycyjnych), „Polityki kadrowej” itp.,
stanowiących element założeń do planu ekonomiczno-finansowego.
6) Kontrolę i ocenę procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku.
7) Ograniczanie skutków ryzyka operacyjnego.
8) Gromadzenie informacji o zdarzeniach ryzyka operacyjnego mających miejsce w najbliższym
otoczeniu Banku oraz w miarę możliwości o sposobach pokrycia strat ww. zdarzeń i podjętych
działaniach mitygujących.
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym odnosi się głównie do:
1) struktury organizacyjnej Banku oraz jej adekwatności do realizacji strategicznych celów Banku,
2) czynności wykonywanych przez pracowników Banku,
3) adekwatności kwalifikacji pracowników oraz ich rozwoju do potrzeb Banku,
4) zatrudniania, bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) przeciwdziałania dyskryminacji pracowników m.in. ze względu na wiek, płeć, przekonania,
przynależność do partii politycznej, organizacji;
6) ubezpieczeń oraz odszkodowań,
7) zapobiegania działalności przestępczej pracowników, klientów oraz innych osób na szkodę Banku,
8) zgodności działań Banku z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa,
9) procesów realizowanych przez kanały dystrybucji produktów (tradycyjne, jak i elektroniczne)
wykorzystywanych przez Bank,
10) bezpieczeństwa fizycznego oraz systemów teleinformatycznych Banku,
11) postępowania w sytuacjach zagrożenia bieżącego funkcjonowania Banku,
12) zdarzeń, których skutki dotykają Bank, natomiast ich przyczyny znajdują się poza jego
bezpośrednią kontrolą,
13) usług świadczonych w ramach współpracy Banku z kontrahentami na podstawie umów o
wykonywanie czynności należących do zakresu działania Banku oraz innych umów,
14) adekwatności polityki i praktyki ubezpieczeniowej Banku w relacji do ponoszonego ryzyka,
15) nowych i istniejących produktów, projektów oraz procesów.
9
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym jest adekwatne do poziomu generowanego ryzyka oraz uwzględnia:
1) specyfikę i złożoność wykonywanych czynności generujących ryzyko operacyjne;
2) realizowane procesy biznesowe;
3) rozproszenie geograficzne jednostek organizacyjnych Banku;
4) liczbę oraz wartość dokonywanych i przetwarzanych transakcji;
5) funkcjonowanie systemów informatycznych;
6) posiadane mechanizmy kontroli i ochrony.
Bieżące zarządzanie ryzykiem operacyjnym polega na:
1) zapobieganiu zdarzeniom operacyjnym powstającym w bieżącej działalności Banku, w procesach
wewnętrznych oraz systemach przy zastosowaniu instrumentów kontrolnych adekwatnych do skali
generowanego ryzyka,
2) podejmowaniu działań zmierzających do ograniczenia liczby i skali występujących zagrożeń w
przypadku przekroczenia akceptowanego poziomu,
3) likwidowaniu negatywnych skutków zdarzeń operacyjnych,
4) rejestrowaniu danych o zdarzeniach operacyjnych i poniesionych stratach operacyjnych
wykorzystując wspomagające narzędzia informatyczne.
Zadania Rady Nadzorczej Banku i Zarządu Banku opisane są w Strategii zarządzania ryzykiem.
Zasady systemu informacji zarządczej są szczegółowo opisane w:
1) „Procedurze informacji dla Zarządu Banku Spółdzielczego w Dzierżoniowie”
2) „Procedurze informacji dla Rady Nadzorczej Spółdzielczego w Dzierżoniowie”
W celu zapewnienia efektywnego zarządzania ryzykiem operacyjnym Zarząd powołuje Komitet
Zarządzania Ryzykami. (KZR)
KZR pełni funkcje analityczne, doradcze i wspomagające w stosunku do Zarządu w obszarze zarządzania
ryzykiem operacyjnym.
KZR jest odpowiedzialny za ograniczanie ryzyka operacyjnego, w szczególności poprzez:
1) inicjowanie oraz koordynowanie działania w zakresie identyfikacji, pomiaru i monitorowania
ryzyka operacyjnego,
2) nadzorowanie działań zmierzających do utrzymania ryzyka operacyjnego na akceptowalnym
poziomie.
KZR analizuje i ocenia zawartość otrzymanych informacji, a w przypadku podwyższonego poziomu ryzyka
formułuje rekomendacje dla Zarządu, niezbędne do prawidłowego zarządzania ryzykiem operacyjnym w
Banku.
Zarząd może określić dodatkowe kompetencje Komitetu Zarządzania Ryzykami.
Osoba na stanowisku sprawozdawczości i ryzyk bankowych odpowiada za:
1) opracowanie i wdrożenie wewnętrznych metod oceny ryzyka operacyjnego;
2) określenie (w miarę potrzeb) jednolitego wzoru arkusza służącego do dokonania samooceny ryzyka
operacyjnego;
3) monitorowanie procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku;
4) gromadzenie danych o zidentyfikowanym ryzyku;
5) gromadzenie danych i raportów o zdarzeniach i stratach operacyjnych;
6) analizę, monitorowanie i raportowanie KRI;
Ponadto Osoba na stanowisku sprawozdawczości i ryzyk bankowych w ramach swoich obowiązków:
1) przygotowuje raporty z zakresu ryzyka operacyjnego dla Zarządu, Rady Nadzorczej, KZR;
2) wspomaga jednostki organizacyjne Banku w organizowaniu procesu zarządzania ryzykiem
operacyjnym;
3) monitoruje przepisy zewnętrzne związane z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym;
4) czuwa nad aktualizacją regulacji wewnętrznych związanych z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym
w Banku.
Pracownicy Banku w zakresie wykonywanych zadań:
10
1) identyfikują ryzyko operacyjne powstające we wszystkich produktach, procesach wewnętrznych
oraz systemach występujących w danej komórce/ jednostce organizacyjnej Banku,
2) identyfikują i oceniają skutki zdarzeń operacyjnych,
3) przestrzegają limitów w zakresie wykonywanych zadań,
4) przestrzegają uregulowań zawartych w planach utrzymania ciągłości działania,
5) raportują zdarzenia ryzyka operacyjnego,
6) podejmują działania zmierzające do ograniczenia ryzyka operacyjnego w ramach nadzorowanych
produktów, procesów i systemów.
Ryzyko kapitałowe
Cele strategiczne w zakresie ryzyka kapitałowego zostały określone w obowiązującej w Banku „Strategii
zarzadzania kapitałami”
1.
Bank przyjmuje strategię bezpiecznego funkcjonowania, opartą na utrzymywaniu funduszy własnych
na poziomie adekwatnym do rozmiarów działalności obarczonych ryzykiem; biorąc pod uwagę politykę
wypłaty dywidend.
2.
Bank dąży do utrzymywania
w rozumieniu uchwały KNF.
3.
Bank będzie zwiększał fundusze własne poprzez coroczne odpisy z zysku na fundusze zasobowy i
rezerwowy,
4.
Źródłem wzrostu poszczególnych składników funduszy własnych Banku mogą być:
skali
działalności
handlowej
na
nieznaczącym
poziomie
1.
dla kapitału rezerwowego ( tj. funduszu zasobowego i rezerwowego): podział nadwyżki bilansowej
oraz wpisowe członków,
2.
dla funduszu ryzyka ogólnego: podział nadwyżki bilansowej,
3.
dla kapitału Tier II: pożyczka podporządkowana.
5.
Bank dąży do kształtowania zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych i bankach w taki
sposób, aby umniejszenie funduszy własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla bieżącej
i przyszłej adekwatności kapitałowej Banku.
6.
W celu ograniczenia zagrożeń, o których mowa w ust.5, w Banku ustalane są odpowiednie limity
dotyczące inwestycji kapitałowych.
7.
Bank w planach finansowych uwzględnia gospodarkę funduszami własnymi, mającą na celu
optymalizację wzrostu posiadanych przez Bank funduszy własnych, które winny być dostosowane do
profilu ryzyka występującego realnie w Banku, z uwzględnieniem specyficznego charakteru jego
działania oraz wyliczeń dotyczących dodatkowych wymogów kapitałowych na podstawie „Zasad
szacowania kapitału wewnętrznego w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”.
8.
Minimalnym poziomem łącznego współczynnika kapitałowego w Banku, wyliczonym zgodnie z
„Zasadami wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Banku Spółdzielczym w
Dzierżoniowie” oraz „Zasadami szacowania kapitału wewnętrznego w Banku Spółdzielczym w
Dzierżoniowie” jest wartość 8%.
9.
W przypadku zagrożenia obniżenia łącznego współczynnika kapitałowego, Zarząd Banku podejmuje
działania, mające na celu niedopuszczenie do spadku współczynnika wypłacalności poniżej 8%, a w
szczególności:
1)
ograniczanie stopnia narażenia Banku na poszczególne rodzaje ryzyka - szczegółowe procedury z
tym związane określone są w zasadach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyk bankowych,
2)
zwiększanie funduszy własnych.
10. Bank utrzymuje sumę funduszy własnych i dodatkowych pozycji bilansu określonych przez KNF, na
poziomie niezbędnym do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka
występujących w działalności Banku oraz zmian otoczenia gospodarczego, uwzględniając
przewidywany poziom kapitału wewnętrznego obliczony w procesie wyznaczania wewnętrznego
wymogu kapitałowego.
11. W przypadku zagrożenia obniżenia funduszy własnych poniżej poziomu określonego w ust. 10, Bank
przeprowadza szczegółową analizę wymogów kapitałowych, wchodzących w skład łącznego
11
współczynnika kapitałowego oraz podejmuje działania ograniczające poszczególne rodzaje ryzyka,
wpływające w istotny sposób na łączny współczynnik kapitałowy.
Bank przyjmuje następujące długoterminowe cele kapitałowe:
1) Bank dąży do zapewnienia odpowiedniej struktury i systematycznego wzrostu funduszy własnych,
adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności zapewniających utrzymanie:
a)
łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie w 2016% i 2017 – 13,255%, w 2018 –
13,875%, od 2019 – 14,5%.
b) współczynnika kapitału Tier I na poziomie w 2016% i 2017 – 10,25%, w 2018 – 10,875%, od
2019 – 11,5%,,
c)
współczynnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie w 2016% i 2017 – 5,75%, w 2018
– 6,375%, od 2019 – 7%,
d) dodatkowo, poszczególne poziomy współczynników są powiększane o bufor antycykliczny;
informacje o poziomie bufora antycyklicznego są pozyskiwane co kwartał ze strony
internetowej Narodowego Banku Polskiego.
2) Bank dąży do takiej struktury funduszy Tier I, aby kapitał rezerwowy (tj. fundusz zasobowy i
rezerwowy) stanowił co najmniej 80% funduszy Tier I.
3) Bank przeznacza co najmniej 70% wypracowanego zysku rocznego netto na zwiększenie funduszy
własnych; poziom odpisów z zysku jest uwarunkowany m.in.:
a)
strategią rozwoju Banku,
b) bieżącą adekwatnością kapitałową Banku,
c)
zmiennością wyniku finansowego netto,
d) obecną i przewidywaną sytuacją makroekonomiczną,
4) Bank założył obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na maksymalnym poziomie
59% , tym samym posiadanie wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym
poziomie 13,56% (obliczonego wg wzoru: 1/ [12,5 x wskaźnik obciążenia kapitałem wewnętrznym
funduszy własnych]).
5) Bank dąży do uzyskania takiej struktury funduszu udziałowego, aby suma znaczących pakietów
udziałów, czyli pakietów przekraczających 2% funduszu udziałowego, nie przekroczyła 30%
funduszy własnych pomniejszonych o pożyczki podporządkowane,
6) Bank dąży do dywersyfikacji funduszu udziałowego poprzez ograniczenie pakietów udziałów do
5% funduszu udziałowego.
7) Bank dąży do uzyskania zaangażowania kapitałowego w kapitał zakładowy Banku Zrzeszającego
na poziomie minimum 0,5% sumy bilansowej Banku.
8) Bank ogranicza jednostkowe zaangażowanie kapitałowe w instytucje finansowe, banki krajowe,
zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji w taki sposób, aby umniejszenie funduszy własnych
Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów określonych w pkt 1, oraz nie angażowanie
się kapitałowe w podmioty będące Uczestnikami Systemu Ochrony, za wyjątkiem Banku
Zrzeszającego.
Ryzyko braku zgodności
Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka braku zgodności jest
1) efektywne eliminowanie przypadków nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych i
przyjętych przez Bank standardów postępowania.
2) podejmowanie skutecznych działań naprawczych w sytuacji zidentyfikowania braku zgodności.
3) dążenie do zgodności regulacji wewnętrznych Banku z przepisami zewnętrznymi,
4) dążenie i dbałość o:
a) wizerunek zewnętrzny Banku rozumianego jako instytucja zaufania publicznego,
b) pozytywny odbiór Banku przez Klientów,
c) przejrzystość działań Banku wobec Klientów,
12
d) stworzenie kadry pracowniczej identyfikującej się z Bankiem, dobrze zorganizowanej
wewnętrznie dla realizacji wspólnych celów wytyczonych przez Bank.
Podstawowymi celami zarządzania ryzykiem braku zgodności są:
1) Efektywne eliminowanie przypadków nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych
i przyjętych przez Bank standardów postępowania oraz podejmowanie skutecznych działań
naprawczych w sytuacji zidentyfikowania braku zgodności.
2)
Dążenie do zgodności regulacji wewnętrznych Banku z przepisami zewnętrznymi.
3) Minimalizowanie negatywnych skutków związanych z nieprzestrzeganiem
obowiązujących
regulacji i przyjętych standardów postępowania oraz dobrych praktyk bankowych
rekomendowanych przez Związek Banków Polskich.
4) utrzymanie dobrego imienia Banku.
Bank realizując swoją politykę wobec klienta:
1) zapewnia klientowi najwyższą jakość świadczonych usług,
2) prezentuje ofertę dostosowaną do potrzeb klienta,
3) zapewnia ochronę danych klienta, informacji o jego działalności i rachunkach,
4) podejmuje działania w celu uniknięcia sytuacji, w wyniku których może wystąpić konflikt
interesów pomiędzy dobrem klienta, a dobrem pracownika Banku.
Bank realizując swoją politykę wobec pracownika:
1)
zapewnia pracownikowi pracę w środowisku dającym wszystkim równe możliwości realizacji
posiadanego potencjału oraz rozwoju kwalifikacji i umiejętności,
2)
zapewnia pracownikowi pracę w bezpiecznym środowisku, wolnym od szykanowania i mobbingu,
3)
wspiera pracownika w rozwoju jego kariery zawodowej poprzez szkolenia i programy edukacyjne,
4)
sprzeciwia się wszelkim przejawom dyskryminacji ze względu na wiek, płeć, przekonania religijne
lub polityczne,
5)
wspiera kulturę pracy zespołowej poprzez szacunek, uznanie osiągnięć i wymianę informacji.
Organizacja zarządzania ryzykiem braku zgodności obejmuje dwa poziomy:
1) poziom strategiczny – obejmujący działania Zarządu i Rady Nadzorczej zmierzające do
ustanowienia norm, polityk, przepisów wewnętrznych Banku.
2) poziom operacyjny – obejmujący działania każdego pracownika na każdym szczeblu
organizacyjnym Banku, bazujące na świadomości przyjętych wartości i przestrzeganiu
zdefiniowanych przez Zarząd zasad legalności, przejrzystości i wiarygodności działania wpisanych
w regulacje wewnętrzne.
Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności w Banku, zatwierdza
założenia polityki Banku w zakresie ryzyka braku zgodności przedstawione przez Zarząd oraz dokonuje
oceny stopnia efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności, na podstawie sprawozdań składanych
przez Zarząd oraz wyników kontroli wewnętrznej.
Zadania Zarządu Banku w zakresie ryzyka braku zgodności to:
1) Zarząd odpowiada za opracowanie polityki zgodności i zapewnienie jej przestrzegania przez
pracowników.
2) Zarząd odpowiada za efektywne zarządzanie w Banku ryzykiem braku zgodności, w tym za
ustanowienie stałej i efektywnie działającej jednostki ds. ryzyka braku zgodności w Banku,
organizację procesu zarządzania ryzykiem oraz nadzór nad jego funkcjonowaniem.
3) Zarząd odpowiada za składanie sprawozdań Radzie Nadzorczej w sprawie zarządzania w Banku
ryzykiem braku zgodności.
4) W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w stosowaniu polityki zgodności, Zarząd podejmuje
środki naprawcze lub dyscyplinujące.
5) Odpowiedzialnym za koordynację procesu identyfikacji i zarządzania w Banku ryzykiem braku
zgodności, jak też za nadzór nad działaniami jednostki ds. ryzyka braku zgodności jest Prezes
Zarządu.
Kadra kierownicza odpowiedzialna jest za:
13
1) Zapewnienie znajomości i przestrzegania przez
regulacji wewnętrznych.
podległych pracowników obowiązujących
2) Zapewnienie przestrzegania prawa i przyjętych standardów postępowania w działaniu operacyjnym
podległych komórek organizacyjnych i pracowników, w tym:
a)
Przestrzeganie polityki zgodności,
b) Kształtowanie świadomości obowiązku przestrzegania panujących norm,
c) Promowanie i kontrolowanie przyjmowania postaw etycznych,
Pracownik Banku zobowiązany jest:
1) wykonywać swoje obowiązki starannie i sumiennie, zgodnie z najlepszą wiedzą i wolą, w granicach
dopuszczalnego ryzyka uzasadnionego interesem Banku,
2) dbać o dobre imię Banku i godnie go reprezentować,
3) być lojalnym wobec Banku, w którym jest zatrudniony,
4) wykorzystywać posiadaną wiedzę i kwalifikacje w interesie Banku i jego klientów,
5) pracownik nie powinien podejmować czynności, które mogłyby doprowadzić do konfliktu
interesów
pomiędzy nim a Bankiem, w szczególności nie powinien podejmować działań
konkurencyjnych wobec Banku, w którym jest zatrudniony,
6) pracownik nie może wykorzystywać zajmowanego w Banku stanowiska do osiągania osobistych
korzyści,
7) pracownik zobowiązany jest stosować się do zasad zawartych w dokumencie „Instrukcja Standardy postępowania pracowników w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie” w szczególności
pracownik ma obowiązek zawiadomić przełożonych lub jednostkę ds. ryzyka braku zgodności o
nagannych zachowaniach innych pracowników, jeżeli brak takiego zawiadomienia mógłby narazić
na szkodę Bank, innych pracowników lub osoby trzecie,
Pracownikowi zabronione jest:
1) podejmowanie czynności, które mogłyby doprowadzić do konfliktu interesów pomiędzy nim
a Bankiem, w szczególności nie powinien podejmować działań konkurencyjnych wobec Banku,
w którym jest zatrudniony,
2) wykorzystywanie zajmowanego w Banku stanowiska do osiągania osobistych korzyści,
3) podejmowanie działań na własną rękę w sytuacji wystąpienia incydentów naruszenia polityki
zgodności, działania należy pozostawić w gestii powołanych do tego organów/komórek
organizacyjnych Banku.
W Banku funkcjonuje wydzielona jednostka ds. ryzyka braku zgodności. Zadania jednostki ds. ryzyka braku
zgodności powierzono Kierownikowi Biura Zarządu.
Jednostka ds. ryzyka braku zgodności:
1)
prowadzi działania na rzecz zapewnienia zgodności działań Banku z prawem oraz przyjętymi
standardami postępowania, w tym:
a)
kontroluje prowadzenie rejestru regulacji wewnętrznych Banku,
b)
koordynuje zgodność oraz monitoruje proces aktualizacji obowiązujących w Banku
regulacji wewnętrznych z przepisami prawa współpracując z Kancelarią prawną,
c)
2)
3)
4)
5)
6)
inicjuje przeprowadzanie szkoleń dla pracowników z zakresu przestrzegania
obowiązujących w Banku norm prawnych i standardów postępowania,
współpracuje przy ocenie ryzyka braku zgodności związanego z wprowadzaniem nowych
produktów, angażowaniem w nowe rodzaje działalności,
współpracuje z komórkami wewnętrznymi Banku w zakresie oceny i monitorowania ryzyka braku
zgodności,
ma prawo wnioskowania o prowadzenie wewnętrznych postępowań wyjaśniających naruszenia
Zgodności;
ma prawo do swobodnego wyrażania opinii i zajmowania stanowiska dotyczących zakresu
obowiązków bez obawy negatywnych konsekwencji ze strony władz oraz pracowników Banku,
ma prawo do swobodnego kontaktowania się z każdym pracownikiem Banku, Zarządem oraz
Radą Nadzorczą i uzyskiwania dostępu do dokumentów czy plików potrzebnych do wykonywania
14
zakresu swoich obowiązków,
współpracuje z Bankiem Zrzeszającym oraz innymi podmiotami zewnętrznymi w zakresie
wynikającym z konieczności zapewnienia zgodności,
opracowuje raport ryzyka braku zgodności, dotyczący poziomu oraz proponowanych działań
zapobiegawczych i redukujących ryzyko i przekazuje go bezpośrednio do Zarządu. Posiada
również możliwość przekazania raportu bezpośrednio do Rady Nadzorczej,
uczestniczy w posiedzeniach Zarządu i Rady Nadzorczej, jeżeli przedmiotem posiedzenia są
zagadnienia związane z zapewnieniem zgodności,
pełni funkcję konsultacyjną i doradczą w obszarze zgodności dla komórek wewnętrznych oraz
pracowników Banku.
7)
8)
9)
10)
7.
W strukturze organizacyjnej Banku funkcjonuje wyznaczona osoba w Banku, która na dzień 31.12.2016
roku obejmowała swoim zakresem działania monitorowania następujących ryzyk:
1) Ryzyko kredytowe,
2) Ryzyko płynności finansowej,
3) Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej,
4) Ryzyko rynkowe,
5) Ryzyko operacyjne,
6) Ryzyko koncentracji zaangażowań,
7) Ryzyko wyniku finansowego,
8) Ryzyko kapitałowe,
8.
W stosunku do ryzyk objętych szczególnym nadzorem opracowane zostały metody ich pomiaru oraz
opracowany system raportowania.
Ryzyko kredytowe
Do pomiaru ryzyka kredytowego wykorzystywane są następujące źródła informacji:
1) dane pochodzące z systemu informatycznego Banku,
2) dane z systemu sprawozdawczego Banku,
3) informacje przekazane przez komórki organizacyjne Banku.
Pomiar ryzyka kredytowego i koncentracji obejmuje:
1) ustalenie jakości należności na podstawie następujących kryteriów:
a)
struktury jakościowej i ilościowej aktywów Banku, a w szczególności portfela kredytowego:
udział należności regularnych i nieregularnych (poszczególnych grup) w łącznej kwocie
należności oraz struktura należności zagrożonych,
b) stopień zabezpieczenia aktywów,
2) dywersyfikację aktywów dotyczącą struktury podmiotowej, produktowej, branż gospodarki wg PKD
oraz inne,
3) kredyty udzielone członkom organów Banku i osobom zajmującym stanowiska kierownicze w Banku,
4) duże zaangażowania,
5) adekwatność rezerw i funduszy,
6) wielkość utworzonych rezerw na ryzyko kredytowe,
Badanie ryzyka kredytowego łącznego portfela kredytowego w Banku obejmuje:
1) analizę ilościową z uwzględnieniem:
a) dynamiki oraz struktury podmiotowo-produktowej obliga kredytowego ogółem,
b) poziomu, dynamiki i struktury zobowiązań pozabilansowych ogółem,
c) poziomu, dynamiki i struktury ekspozycji zagrożonych, zastosowanych pomniejszeń podstawy
tworzenia rezerw oraz wysokości utworzonych rezerw,
d) poziomu dużych zaangażowań,
2) analizę wskaźnikową obejmującą w szczególności poniższe wskaźniki udziału :
15
a)
ekspozycji zagrożonych (ogółem i w poszczególnych kategoriach) w ekspozycjach ogółem,
b) rezerw w ekspozycjach zagrożonych ogółem,
c)
ekspozycji dużych w portfelu ogółem,
3) ocenę realizacji limitów zaangażowań,
4) wysokość współczynnika kapitałowego,
5) analizę wrażliwości Banku na wystąpienie sytuacji skrajnej,
6) ocenę procesu windykacji należności w tym poziom odzyskanych należności zagrożonych
(rozwiązanych rezerw) czy to w wyniku spłaty czy też poprawy zabezpieczenia, wskazujący na sposób
zarządzania trudnymi kredytami (np. poprzez właściwą restrukturyzację).
Częstotliwość oraz zakres raportów z analizy ryzyka kredytowego i koncentracji, ryzyka detalicznych
ekspozycji kredytowych, ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie odbywa się zgodnie z zapisami Procedury
informacji dla Zarządu i Procedury informacji dla Rady Nadzorczej.
Ryzyko płynności
Bank ocenia poziom ryzyka płynności, wynikający z wszystkich aktywów, pasywów i pozycji
pozabilansowych poprzez:
1) ocenę struktury, trendów i stabilności źródeł finansowania działalności Banku;
2) ocenę relacji pomiędzy terminami płatności aktywów, pasywów i pozycji pozabilansowych;
3) ocenę wpływu zobowiązań pozabilansowych udzielonych na poziom płynności;
4) analizę wskaźników;
5) ocenę wyników testów warunków skrajnych;
6) ocenę poziomu płynności długoterminowej.
W ramach analiz dotyczących stabilności źródeł finansowania dokonywane są:
1) wyznaczanie osadu na depozytach;
2) pomiar stopnia uzależnienia Banku od środków pochodzących od jednego deponenta (koncentracje
depozytowe) oraz od dużych depozytów;
3) pomiar stopnia uzależnienia Banku od środków pochodzących od osób wewnętrznych;
4) pomiar poziomu zrywalności depozytów.
Kredyty i pożyczki z Banku Zrzeszającego z pierwotnym terminem zapadalności powyżej 1 roku Bank
uznaje za stabilne źródło finansowania, bez konieczności dokonywania dodatkowych pomiarów.
Raporty z zakresu ryzyka płynności pozwalają Zarządowi i Radzie Nadzorczej na m.in.:
1) monitorowanie z odpowiednią częstotliwością poziomu ryzyka, w tym przyjętych limitów;
2) kontrolę realizacji celów strategicznych w zakresie ryzyka płynności;
3) ocenę skutków podejmowanych decyzji;
4) podejmowanie odpowiednich działań w celu ograniczania ryzyka.
System informacji zarządczej z zakresu ryzyka płynności zawiera m.in. dane na temat:
1) struktury i stabilności źródeł finansowania działalności Banku, ze szczególnym uwzględnieniem
depozytów;
2) stopnia niedopasowania terminów płatności pozycji bilansowych i pozabilansowych;
3) wpływu pozycji pozabilansowych na poziom ryzyka płynności;
4) poziomu aktywów nieobciążonych;
5) analizy wskaźników płynności;
6) ryzyka związanego z płynnością długoterminową;
7) wyników testów warunków skrajnych;
8) stopnia przestrzegania limitów.
Ryzyko stopy procentowej
16
Pomiar ryzyka stopy procentowej obejmuje wszystkie pozycje wrażliwe na zmianę stopy procentowej.
Dane wykorzystywane do pomiaru ryzyka stopy procentowej prezentowane są w podziale na produkty i
zawierają informacje w zakresie:
1)
nazwy produktu;
2)
kwoty;
3)
rodzaju stopy (stała, zmienna);
4)
terminów przeszacowania;
5)
stóp referencyjnych;
6)
wskaźnika zmiany oprocentowania
do zmiany stawki bazowej;
7)
zawartych opcji, zwłaszcza na limit górny lub dolny dla wysokości oprocentowania.
(mnożnika)
aktywa
/
pasywa
w
stosunku
Do pomiaru narażenia na ryzyko stopy procentowej Bank wykorzystuje następujące metody:
1)
lukę przeszacowania;
2)
metodę wyniku odsetkowego;
3)
metodę zaktualizowanej wartości ekonomicznej;
4)
analizę wskaźników ekonomicznych związanych z ryzykiem stopy procentowej.
Analiza luki przeszacowania stanowi narzędzie, które polega na zestawieniu wszystkich aktywów i
pasywów wrażliwych w zdefiniowanych przez Bank przedziałach przeszacowania uwzględniających
pierwszy możliwy termin zmiany stóp procentowych; Bank dokonuje tego zestawienia w podziale na
poszczególne stawki referencyjne.
Metoda wyniku odsetkowego pozwala na oszacowanie zmian w wyniku odsetkowym dla pozycji o
terminach przeszacowania do 12 miesięcy.
Metoda zaktualizowanej wartości ekonomicznej pozwala na ocenę w jakim stopniu zmiana stóp
procentowych wpływa na zmianę wartości ekonomicznej Banku. Pomimo, że ta metoda służy głównie do
oceny ryzyka dla banków, w których aktywa i pasywa wrażliwe ulegają przeszacowaniu w dłuższych
horyzontach czasowych (powyżej 1 roku), to ze względu na wymagania organów nadzorczych Bank
również ją stosuje do pomiaru ryzyka.
Bank do analizy wskaźników ekonomicznych związanych z ryzykiem stopy procentowej stosuje
następujące wskaźniki:
1)
dotyczące struktury aktywów/pasywów wrażliwych:
a)
udział aktywów wrażliwych w sumie bilansowej,
b) udział pasywów wrażliwych w sumie bilansowej,
c)
udział aktywów wrażliwych o stałej stopie procentowej w aktywach wrażliwych,
d) udział pasywów wrażliwych o stałej stopie procentowej w pasywach wrażliwych,
2)
e)
udział aktywów wrażliwych o poszczególnych stopach bazowych w aktywach wrażliwych,
f)
udział pasywów wrażliwych o poszczególnych stopach bazowych w pasywach wrażliwych;
dotyczące rentowności/zyskowności:
a)
rozpiętość odsetkowa (przychody odsetkowe / średni stan aktywów oprocentowanych minus koszty
odsetkowe / średni stan pasywów oprocentowanych),
b) marża odsetkowa (przychody odsetkowe / średni stan aktywów oprocentowanych minus koszty
odsetkowe / średni stan aktywów oprocentowanych),
c)
marża graniczna (koszty z dz. Banku z amortyzacją - wynik z prowizji i opłat) / średnie aktywa
bilansowe (z ostatnich 12 m-cy))
d) wskaźnik zyskowności aktywów oprocentowanych (przychody odsetkowe / średni stan aktywów
oprocentowanych), wskaźnik obsługi pasywów oprocentowanych (koszty odsetkowe / średni stan
pasywów oprocentowanych).
Bank mierzy ryzyko przeszacowania w oparciu o metodę wyniku odsetkowego przy założeniu że:
17
1)
stopy procentowe wszystkich aktywów i pasywów w każdym przedziale przeszacowania zmieniają się
o taką samą wielkość wynoszącą 100p.b.;
2)
struktura bilansu i terminów przeszacowania na datę analizy nie zmieni się w przyszłości.
Bank mierzy ryzyko bazowe w oparciu o metodę wyniku odsetkowego uwzględniając niedoskonałe
powiązanie zmian stóp referencyjnych. Miarą niedoskonałości zmian stóp referencyjnych jest współczynnik
korelacji. Podstawą przyjętą do określenia poziomu ryzyka bazowego jest założenie, że stawki WIBID /
WIBOR oraz stawki Banku zmieniają się przede wszystkim w wyniku zmian stóp procentowych
Narodowego Banku Polskiego.
Bank mierzy ryzyko krzywej dochodowości w oparciu o metodę wyniku odsetkowego z uwzględnieniem
niejednakowych zmian stóp procentowych odnoszących się do różnych terminów, a dotyczącymi tego
samego rynku lub indeksu tylko dla produktów, których oprocentowanie uzależnione jest od stawek
WIBID / WIBOR. Miarą niejednakowych zmian stawek WIBID / WIBOR dla różnych terminów jest
współczynnik korelacji.
Ryzyko opcji klienta badane jest w zakresie opcji, które dają klientowi prawo wycofania depozytu przed
umownym terminem płatności (zerwania depozytu) lub spłaty części lub całości kredytu przed umownym
terminem płatności (przedpłacenie kredytu), o ile zdarzenia te osiągną znaczący poziom.
W zakresie zbadania korelacji ryzyka stopy procentowej z innymi rodzajami ryzyka Bank dokonuje
następujących pomiarów:
1)
wpływu ryzyka stopy procentowej na ryzyko kredytowe;
2)
wpływu ryzyka kredytowego na ryzyko stopy procentowej;
3)
wpływu ryzyka płynności na ryzyko stopy procentowej.
Ryzyko walutowe
Bank prowadząc bezpieczne zarządzanie ryzykiem walutowym dokonuje cyklicznego szacowania:
1) ryzyka stopy procentowej zgodnie z obowiązującymi „Zasadami zarządzania ryzykiem stopy
procentowej w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”,
2) ryzyka płynności zgodnie z obowiązującymi „Zasadami zarządzania ryzykiem płynności w Banku
Spółdzielczym w Dzierżoniowie”.
Zarządzanie ryzykiem walutowym wykonywane jest przez Komórkę zarządzającą.
Bank zobowiązany jest do kształtowania pozycji bilansowych i pozabilansowych w taki sposób, aby
indywidualna otwarta pozycja walutowa nie przekraczała ustalonych limitów.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego wyznaczany jest łącznie dla portfela bankowego i
handlowego.
Komórka monitorująca oblicza wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego w trakcie każdego dnia
roboczego zarówno przy znaczącej jak i nieznaczącej skali działalności handlowej; Bank prowadzi politykę
utrzymania zamkniętych pozycji walutowych dla pojedynczych walut, przy czym dopuszcza się możliwość
wystąpienia otwartych pozycji walutowych netto. Limity poszczególnych otwartych pozycji walutowych
netto zawarte są w „Zasadach ustalania pozycji walutowych w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”
Ryzyko operacyjne
Pomiar ryzyka operacyjnego jest przeprowadzany z wykorzystaniem:
1) wyników samooceny ryzyka operacyjnego,
2) wyników kontroli wewnętrznej,
3) wyników audytu wewnętrznego,
4) zgromadzonych danych o zdarzeniach operacyjnych.
Przewidywanie skutków zdarzeń operacyjnych polega w szczególności na:
1) analizie przyczynowo-skutkowej procesów realizowanych w komórce organizacyjnej Banku,
2) planowaniu działalności z uwzględnieniem możliwości wystąpienia zdarzeń operacyjnych,
3) wykorzystaniu i użytkowaniu baz danych o zdarzeniach operacyjnych,
4) zarządzaniu projektami uwzględniającymi możliwości wystąpienia zdarzeń operacyjnych
18
W celu zapewnienia odpowiedniej efektywności przekazywanej informacji zarządczej zakres
poszczególnych raportów oraz ich częstotliwość zostały dostosowane do odbiorców informacji oraz do
celów, którym mają służyć
Identyfikacja ryzyka operacyjnego w Banku obejmuje również ryzyko operacyjne powstające na etapie
opracowywania nowych produktów, procesów wdrożeniowych oraz wdrażania systemów.
Ryzyko kapitałowe
Bank opracowuje plany kapitałowe obejmujące w szczególności:
1) wysokość i strukturę funduszy własnych Banku,
2) wielkość łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko,
3) wielkość współczynnika kapitału podstawowego Tier I
4) wielkość współczynnika kapitału Tier I
5) wielkość łącznego współczynnika kapitałowego,
6) wielkość limitów alokacji kapitału,
7) planowane wykorzystanie kapitału,
8) plany awaryjne.
Plany kapitałowe opisane wyżej zawarte są w założeniach do Planu ekonomiczno-finansowego,
sporządzane corocznie i zatwierdzane przez Radę Nadzorczą Banku.
Testy warunków skrajnych przeprowadzane są zgodnie z zapisami w „Zasadach szacowania kapitału
wewnętrznego w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”.
Działania podejmowane w ramach planu awaryjnego przeprowadzane są zgodnie są z zapisami w
„Zasadach wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”.
Ryzyko barku zgodności
Identyfikacja i ocena ryzyka braku zgodności w Banku polega na:
1) identyfikacji i ocenie okresowej - dokonywanej przez jednostkę ds. ryzyka braku zgodności nie
mniej niż raz w roku i polegającej na:
a)
przeglądzie okresowym procedur RBZ i ustaleniu poziomu ich adekwatności do
działalności prowadzonej przez Bank,
b) oszacowaniu jaki poziom ryzyka towarzyszy wykonywaniu działalności na podstawie
dokonania oceny skuteczności mechanizmów kontrolnych i redukujących ryzyko
wykonywania danej działalności.
2) identyfikacji i ocenie bieżącej:
a) ustaleniu jakie zmiany wniesiono do Rejestru klauzul niedozwolonych UOKiK i oceny
czy wprowadzone zmiany obejmują działalność Banku – dokonywana tygodniowo przez
jednostkę
ds. ryzyka braku zgodności, w przypadku zmian w Rejestrze istotnych dla Banku
powiadamiany jest Zarząd,
b) identyfikacji umów wybiegających poza wzorce umowne zawarte w standardowych
regulacjach wewnętrznych Banku i ocena zgodności prawnej – dokonywana na bieżąco,
przez pracowników sporządzających umowy a w uzasadnionych przypadkach ocena
zgodności prawnej dokonywana jest przez Kancelarię prawną,
c) przyjmowaniu zgłoszeń naruszeń Procedury i prowadzeniu postępowań wyjaśniających.
Jednostka ds. ryzyka braku zgodności jest odpowiedzialna za monitorowanie i ewidencjonowanie
zgłaszanych incydentów naruszenia polityki zgodności, w tym: zgłaszanych problemów etycznych.
Monitorowaniu podlegają też istotne zdarzenia ryzyka operacyjnego szczególnie w kategoriach:
1) oszustwo wewnętrzne,
2) praktyka kadrowa i bezpieczeństwo pracy,
3) klienci, produkty i praktyka biznesowa, dokonywanie transakcji,
4) dostawa oraz zarządzanie procesami.
Zgłoszenia incydentu naruszenia norm zgodności dokonuje pracownik Banku zobowiązany do tego
zgodnie z przyjętymi standardami postępowania pracowników Banku lub w razie zgłoszenia incydentu
przełożonemu pracownika, jego przełożony.
19
Ewidencja ma postać zbioru notatek służbowych sporządzonych przez przełożonego pracownika
zgłaszającego incydent lub też w przypadku zgłoszenia incydentu bezpośrednio do Prezesa Zarządu
przez samą komórkę.
Ewidencja ma charakter poufny, zawiera informacje chronione Banku i nie powinna być udostępniana
osobom nieuprawnionym.
Zarząd i Rada otrzymują nie rzadziej niż raz na pół roku, do końca miesiąca następującego po
zakończeniu półrocza sprawozdania dotyczące poziomu ryzyka braku zgodności oraz proponowanych
działań zapobiegawczych i redukujących ryzyko, sporządzone przez jednostkę ds. ryzyka braku
zgodności według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do Procedury.
Rada Nadzorcza otrzymuje od Zarządu raz w roku, do końca kwartału następującego po zakończeniu
roku, sprawozdanie dotyczące oceny efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności w Banku.
9.
W celu ograniczania skutków ryzyka kredytowego w Banku prowadzony jest systematyczny monitoring
skuteczności przyjmowanych zabezpieczeń kredytowych.
Monitorowanie zabezpieczeń odbywa się w dwóch obszarach:
1) w zakresie pojedynczej zabezpieczonej ekspozycji kredytowej,
2) w zakresie całości portfela ekspozycji kredytowych lub w stosunku do rodzajów ekspozycji
kredytowych.
W zakresie pojedynczej zabezpieczonej ekspozycji kredytowej Bank monitoruje:
1) jakość i wartość przyjmowanych zabezpieczeń przed uruchomieniem kredytu,
2) jakość i wartość rynkową zabezpieczeń w trakcie trwania umowy kredytowej,
3) wartość zabezpieczenia
windykacyjnego,
możliwego
do
uzyskania
podczas
ewentualnego
postępowania
4) wartość wskaźnika LtV,
5) terminy umów ubezpieczenia, dopasowanie terminów umów dotyczących zabezpieczeń z
terminami umów kredytowych.
Zasady oceny i monitoringu wartości zabezpieczeń, w tym wartości nieruchomości stanowiących
zabezpieczenie ekspozycji finansujących nieruchomości oraz ekspozycji kredytowych zabezpieczonych
hipotecznie zawarte są w Procedurze wyceny i monitoringu zabezpieczeń w Banku.
W odniesieniu do portfela ekspozycji kredytowych Bank monitoruje:
1) sytuację gospodarczą mogącą mieć wpływ na wartość zabezpieczeń, ze szczególnym
uwzględnieniem zmian cen nieruchomości,
2) wskaźniki koncentracji z tytułu jednego rodzaju zabezpieczenia,
3) wskaźniki jakości kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem ekspozycji finansujących
nieruchomości i ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie,
4) przestrzeganie zasad w zakresie tworzenia rezerw celowych,
5) wskaźniki pokrycia ekspozycji kredytowych zagrożonych rezerwami,
6) wskaźnik LtV dla Banku,
7) efekty działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych,
8) przestrzeganie wewnętrznych regulacji przez pracowników kredytowych w ramach sprawowania
kontroli wewnętrznej.
Bank raz w roku dokonuje przeglądu skuteczności procesu oceny wartości zabezpieczeń, w tym procesu
oceny wartości nieruchomości i na tej podstawie dokonuje weryfikacji zapisów Procedury wyceny i
monitoringu zabezpieczeń.
W cyklach rocznych, w ramach monitorowania ryzyka rezydualnego dokonywany jest monitoring
skuteczności zabezpieczeń w celu weryfikacji przyjętych przez Bank limitów na ekspozycje zabezpieczone
tym samym rodzajem zabezpieczenia w oparciu o następujące informacje:
1) Analiza informacji na temat prowadzonych egzekucji komorniczych z przyjętych zabezpieczeń,
2) Ocena jakości zabezpieczeń, w tym zabezpieczeń pomniejszających podstawę tworzenia rezerw
celowych,
20
3) Ocena skuteczności przyjętych zabezpieczeń w oparciu o informacje rynkowe,
4) Ocena poziomu wykorzystania obowiązujących limitów.
W przypadku wzrostu ryzyka wynikającego z mniejszej niż zakładano skuteczności procesu odzyskiwania
należności Banku za pomocą zabezpieczeń, Zarząd może podjąć następujące działania:
1) Opracowanie wytycznych dla pracowników kredytowych w zakresie zwiększenia wymagań oraz w
sprawie dołożenia należytej staranności w zakresie przyjmowanych zabezpieczeń,
2) Zaostrzenie wymagań odnośnie przyjmowanych zabezpieczeń, takich jak zwiększenie wartości
przyjmowanych zabezpieczeń w stosunku do udzielanych kredytów, zwiększenie wskaźników
korygujących wartość zabezpieczeń,
3) Ograniczenie akcji kredytowej w całym Banku lub w poszczególnych jednostkach organizacyjnych,
4) Zmiana limitów koncentracji przyjmowanych zabezpieczeń,
5) Zwiększenie wymagań odnośnie monitoringu zabezpieczeń,
6) Zmiana kompetencji decyzyjnych, obowiązujących w Banku,
7) Zwiększenie częstotliwości raportowania ryzyka rezydualnego,
8) Szkolenia dla pracowników kredytowych,
9) Zwiększenie częstotliwości kontroli w obszarach objętych ryzykiem rezydualnym.
10. Oświadczenie Zarządu na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem.
Zarząd oświadcza, że zarządzanie ryzykiem jest dostosowane do skali i profilu prowadzonej działalności
Banku i jest na adekwatnym poziomie
11. Ogólny profil ryzyka dostosowany jest do skali i profilu działalności banku i jest zbieżny ze strategią
działania.
Podstawowe wskaźniki charakteryzujące ogólny poziom (profil) ryzyka Banku (na podstawie założeń do
planu na 2016 r.)
Suma bilansowa
Kredyty ogółem
Ekspozycje kredytowe zabezpieczone
hipotecznie
Detaliczne ekspozycje kredytowe
Lokaty międzybankowe
Papiery wartościowe
Depozyty ogółem
Depozyty bieżące
Depozyty terminowe
Ilość rachunków bieżących
Przychody
Koszty
Zysk brutto
Zysk netto
Wynik z tytułu odsetek
Łączne Kapitały
Kapitał udziałowy
Kapitał podstawowy TIER 1 (CET1)
Kapitał TIER 1
Kapitał TIER 2
Współczynnik kapitału podstawowego TIER 1
Współczynnik kapitału TIER 1
Wykonanie
31.12.2015r.
301.049,1
149.671,9
Plan
31.12.2016r.
311.463,4
154.500,0
85.420,7
11.810,8
118.484,0
5.170,0
252.304,8
124.800,0
127.504,8
14.100
14.111,3
10.378,4
3.732,9
2.887,6
8.076,5
37.661,1
117,0
37.661,1
37.661,1
0
88.000,0
12.100,0
124.100,0
4.770,0
260.010,0
128.713,0
131.297,0
15.065
12.778,8
9.476,8
3.302,0
2.542,0
7.544,0
42.597,8
116,0
41.156,0
41.156,0
1.441,8
30,21%
nie mniej niż 4,5%
30,21
23,54%
23,54%
21
Całkowity współczynnik kapitałowy
Wskaźnik dźwigni finansowej
ROE (netto)
ROA (netto)
23,54%
12,08%
7,75%
0,98%
nie mniej niż 6,0%
31,26%
Min. 3%
6,34%
0,83%
Projekcja podstawowych wskaźników akceptowalnego poziomu poszczególnych rodzajów ryzyka:
Wykonanie
Plan
31.12.2015r.
31.12.2016r.
Ryzyko kredytowe:
Udział kredytów w sumie bilansowej
49,72%
49,60%
Wskaźnik pokrycia kredytów funduszami własnymi
25,16%
27,57%
Udział kredytów zagrożonych w kredytach ogółem
4,63%
4,48%
Wskaźnik jakości detalicznych ekspozycji kredytowych
2,51
≤ 5%
Wskaźnik pokrycia kredytów pow. 3 lat funduszami własnymi
92,69
≤ 100%
oraz połową depozytów stabilnych
Średni wskaźnik LtV (bieżący)
0,18
Max. 0,80
Ryzyko płynności
Luka płynności krótkoterminowej (M1)
9.015 tys. zł.
Min. 0
Współczynnik płynności krótkoterminowej (M2)
1,12
Min. 1
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami
4,36
Min. 1
własnymi (M3)
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o
ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami
1,52
Min. 1
obcymi stabilnymi (M4)
LCR
138%
Min. 60%
Obowiązuje od
1,41
NSFR
2018 roku
Ryzyko stopy procentowej
Wynik z tytułu odsetek
8.076,5
7.544,0
Marża procentowa
2,98%
2,47%
Marża graniczna
1,27%
1,36%
Ryzyko operacyjne:
Koszty ryzyka operacyjnego nie wyższe niż 1% Funduszy
0,07%
Max. 1%
własnych Banku
Nakłady na informatykę
174,3 tys. zł.
200 tys. zł.
Wskaźnik rotacji kadr
0
Max. 5%
Ryzyko walutowe
Skala działalności walutowej jako % aktywów
4,31%
Max. 5%
Pozycja całkowita
1,73%
Max. 2%
12. Informacja z zakresu systemu zarządzania:
1.
Organem zarządzającym jest w Banku jest Zarząd, który składa się z trzech członków zarządu, tj:
Prezes Zarządu,
Wiceprezes ds. Handlowych,
Wiceprezes ds. Finansowych.
2.
Członków Zarządu powołuje i odwołuje Rada w głosowaniu tajnym. Powołanie Prezesa następuje za
zgodą Komisji Nadzoru Finansowego w trybie przewidzianym w ustawie Prawo bankowe. Z
wnioskiem o wyrażenie zgody występuje Rada. Powołanie pozostałych członków Zarządu następuje
na wniosek Prezesa Zarządu.
3.
Członkowie Zarządu Banku, w tym Prezes Zarządu, powinni posiadać kwalifikacje i doświadczenie
zawodowe dające rękojmię prowadzenia działalności Banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów
i lokat w nim zgromadzonych oraz pozostawać z Bankiem w stosunku pracy związanym z pełnioną
funkcją.
22
4.
W Banku funkcjonuje Komitet Zarządzania Ryzykami. Posiedzenia Komitetu odbywają się w miarę
potrzeb.
5.
Informacje na temat ryzyk przekazywane są Zarządowi zgodnie z Procedurą Informacji dla Zarządu w
Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie.
III Fundusze własne
1.
Podstawowe informacje o warunkach umownych dotyczących głównych cech wszystkich pozycji i
składników funduszy własnych.
1) Fundusze własne (uznany kapitał) Bank wylicza na podstawie:
a)
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26.06.2013 r. w sprawie
wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (CRR);
b) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26.06.2013 r. w sprawie
warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego
nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi (CRD IV);
c)
ustawy Prawo bankowe.
2) Fundusze własne Banku obejmują:
a)
Kapitał Tier I
b) Kapitał Tier II
3) Kapitał Tier I Banku obejmuje:
a)
Kapitał podstawowy Tier I (CET1) – składa się z następujących pozycji z zastosowaniem
wyłączeń, korekt i opcji alternatywnych o których mowa w Rozporządzeniu UE:
1) Funduszu udziałowego z zastrzeżeniem pkt4.;
2) Kapitału rezerwowego (tj. funduszu zasobowego i rezerwowego);
3) Funduszu ogólnego ryzyka bankowego;
4) Zysku w trakcie zatwierdzania oraz zysku netto bieżącego okresu sprawozdawczego, obliczone
zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, pomniejszone o wszelkie przewidywane
obciążenia i dywidendy, w kwotach nie większych niż kwoty zysku zweryfikowane przez
biegłych rewidentów, po uzyskaniu zgody właściwego organu.
5) Niepodzielonego zysku z lat ubiegłych, po uzyskaniu zgody właściwego organu,
6) W ramach skumulowanych, innych całkowitych dochodów:
- funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego,
b) Pomniejszenia kapitału podstawowego Tier I:
1) W ramach innych przejściowych korekt kapitału podstawowego Tier I
- (ze znakiem minus) wartość 100% funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego,
c)
Kapitał dodatkowy Tier I – składa się z instrumentów kapitałowych spełniających warunki opisane
w art. 52 CRR,
d) Pomniejszenia kapitału dodatkowego Tier I:
1) Wartości niematerialne i prawne wycenione wg wartości bilansowej,
2) W sytuacji kiedy Bank nie posiada instrumentów zaliczanych do kapitału dodatkowego
Tier I, cała wartość wartości niematerialnych i prawnych pomniejsza kapitał podstawowy
Tier I.
4) Kapitał Tier II Banku składa się z:
a)
Instrumentów kapitałowych spełniających warunki opisane w art. 63 CRR,
b) Rezerwy na ryzyko ogólne do wysokości 1,25% aktywów ważonych ryzykiem
c)
Pożyczki podporządkowanej.
23
2.
Zestawienie poszczególnych pozycji funduszy własnych Banku według stanu na dzień 31.12.2016 roku
prezentuje tabela stanowiąca załącznik do niniejszej informacji (załącznik nr 1 do Zasad polityki ujawnień
w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału.)
Zestawienie poszczególnych instrumentów kapitałowych w tym warunki emisji tych instrumentów wg stanu
na 31.12.2016r. prezentuje tabela stanowiąca załącznik do niniejszej informacji (Załącznik nr 2 do Zasad
polityki ujawnień w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału)
3.
IV Adekwatność kapitałowa
1.
Bank wyznacza łączny wymóg kapitałowy (łączną kwotę ekspozycji na ryzyko) w zakresie portfela
bankowego.
Za łączny wymóg kapitałowy (łączną kwotę ekspozycji na ryzyko) przyjmuje się sumę łącznej kwoty
ekspozycji na:
1)
ryzyko kredytowe wg metody standardowej,
2)
ryzyko operacyjne wg metody wskaźnik bazowego,
3)
ryzyko walutowe wg metody de minimis,
4) przekroczenia limitu koncentracji kapitałowej.
Bank spełnia następujące wymogi w zakresie funduszy własnych:
1)
współczynnik kapitału podstawowego Tier I wynosi minimum 4,5%;
2)
współczynnik kapitału Tier I wynosi minimum 6%;
3) łączny współczynnik kapitałowy wynosi minimum 8%.
Współczynniki, o których mowa powyżej obliczane są odpowiednio jako iloraz:
1) kapitału podstawowego Tier I do łącznej kwota ekspozycji na ryzyko;
2) kapitału Tier I do łącznej kwota ekspozycji na ryzyko;
3) funduszy własnych do łącznej kwota ekspozycji na ryzyko.
2.
Lp.
Poniższa tabela przedstawia kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z klas
ekspozycji.
Wyszczególnienie
Kwota
1.
ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych
2.
ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych
3.
ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego
4.
ekspozycje wobec instytucji
5.
ekspozycje wobec przedsiębiorstw
11.041.974,00
6.
ekspozycje detaliczne
14.911.827,00
7.
ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach
72.959.714,00
8.
ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania
9.
ekspozycje
w
postaci
0,00
5.171.319,00
6.753,00
0,00
jednostek
uczestnictwa
7.572.939,00
lub
udziałów
w
0,00
przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania
10.
ekspozycje kapitałowe
6.423.620,00
11.
inne pozycje
5.489.266,00
RAZEM
3.
123.577.412,00
Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje
ryzyka według stanu na dzień 31.12.2016 roku. Wyliczenia zostały dokonane zgodnie z Zasadami
szacowania kapitału wewnętrznego w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie.
Wyszczególnienie
Kwota
24
Ryzyko kredytowe
Ryzyko rynkowe
Ryzyko operacyjne
Pozostałe wymogi
Łączna wartość wymogu kapitałowego
9.886.193,00
0,00
1.672.803,00
0,00
11.558.996,00
Redukcja wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego
Ryzyko koncentracji zaangażowań
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej
Ryzyko płynności
Ryzyko wyniku finansowego
Ryzyko kapitałowe
Pozostałe ryzyka
Łączna wartość wewnętrznych wymogów kapitałowych
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
11.558.996,00
Rezerwa na ryzyko ogólne
Wewnętrzne wymogi kapitałowe po uwzględnieniu rezerwy na ryzyko ogólne
5.100.000,00
11.558.996,00
Sumaryczny wewnętrzny wymóg kapitałowy
11.558.996,00
Współczynnik kapitału Tier 1 [%]
Współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 [%]
Łączny współczynnik kapitałowy [%]
4.
28,55%
28,55%
29,62%
Informację dotyczącą bufora antycyklicznego prezentuje załącznik do niniejszej informacji (tj. załącznik nr
3 do Zasad polityki ujawnień w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału.).
V Ryzyko kredytowe.
1.
Dla wyliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, ekspozycję uznaje
się za przeterminowaną, jeżeli przeterminowanie przekracza 90 dni, a przeterminowana kwota przekracza w
przypadku ekspozycji detalicznych 500,00 złotych, a w przypadku pozostałych klas ekspozycji
przeterminowana kwota przekracza 3.000,00 złotych.
2.
Daną ekspozycję kredytową uznaje się za zagrożoną jeżeli spełnia zapisy właściwego Rozporządzenia
Ministra Finansów dotyczącego klasyfikacji ekspozycji i tworzenia rezerw celowych.
3.
Dla potrzeb naliczenia odpowiedniej wysokości rezerw celowych od ekspozycji kredytowych
klasyfikowanych do kategorii „normalnej”, „pod obserwacją”, „poniżej standardu”, „wątpliwe”, lub
„stracone”, stosuje się zasady wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków ( tekst jednolity Dz. U. rok
2015 poz. 2066) oraz zasady określone w procedurze wewnętrznej w sprawie tworzenia rezerw celowych.
4.
Korekty wartości stanowią w wartości ujemnej pomniejszenia aktywów o utworzone rezerwy celowe,
uzyskane dyskonta i premie oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
5.
Bank w swoich analizach przyjmuje następujący podział na istotne obszary geograficzne:
Powiat Dzierżoniowski - limit 500% funduszy własnych
Pozostałe powiaty województwa dolnośląskiego - limit 100% funduszy własnych
6.
Ekspozycje kredytowe według wyceny bilansowej (po korektach rachunkowych) na dzień 31.12.2016 roku,
bez uwzględnienia skutków ograniczania ryzyka kredytowego oraz średnią kwotę ekspozycji w okresie od
31.12.2015 roku do 31.12.2016 roku w podziale na klasy przedstawia poniższe zestawienie.
Lp.
1.
2.
3.
4.
Wyszczególnienie
ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych
ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz
lokalnych
ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego
ekspozycje wobec instytucji
Stan na dzień
31.12.2016 r.
w zł
Średnia kwota w
okresie od
31.12.2015 r. do
31.12.2016 r.
1.453.991,00
1.386.768,00
25.918.701,00
21.591.060,00
33.765,00
2.366.995,00
163.195.247,00
153.282.061,00
25
5.
6.
7.
8.
9.
10.
ekspozycje wobec przedsiębiorstw
14.120.410,00
9 016 808,00
ekspozycje detaliczne
25.570.660,00
27.419.534,00
ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach
106.843.687.00
102.368.349,00
ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania
5.376.623,00
5.220.287,00
ekspozycje kapitałowe
6.423.620,00
6.040.826,00
14.716.201,00
363.652.905,00
13.580.292,00
342.272.980,00
inne pozycje
RAZEM
Bank przyjmuje, iż klasy ekspozycji kredytowych, które stanowią przynajmniej 80% portfela kredytowego
wyznaczają istotne klasy ekspozycji. (166.416.140,94 x 80% = 133.132.912,75) Do istotnych klas ekspozycji
kredytowych zaliczane są zatem następujące klasy:
• ekspozycje wobec instytucji (Lokaty międzybankowe i rachunki bieżące w Banku Zrzeszającym).
7.
Strukturę geograficzną ekspozycji w rozbiciu na obszary według stanu na dzień 31.12.2016. roku
przedstawiają poniższe tabele.
Lp
Istotne obszary geograficzne
Kwota (w tys zł)
1.
2.
Powiat dzierżoniowski
153.502
Pozostałe powiaty województwa dolnoślądkiego
26.621
8.
Struktura zaangażowania Banku wobec poszczególnych sektorów lub według typu kontrahenta w rozbiciu
na klasy ekspozycji.
8.1 Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora finansowego według typu kontrahenta według stanu na
dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela.
Lp.
1.
2.
3.
4.
8.2
Lp.
1.
Typ kontrahenta
Banki
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Pomocnicze instytucje finansowe
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Instytucje ubezpieczeniowe
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Razem zaangażowanie w sektorze finansowym
Wartość w zł
165.305.363,27
165.305.363,27
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
165.305.363,27
Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora niefinansowego w podziale na typ kontrahenta oraz w
podziale na branże według stanu na dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela.
Typ kontrahenta
Przedsiębiorstwa i spółki państwowe
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Wartość w zł
0,00
26
Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
2.
Przedsiębiorcy indywidualni
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Osoby prywatne
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Rolnicy indywidualni
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw
domowych
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym
3.
4.
5.
6.
37.768.244,00
34.913.254,00
0,00
2.854.990,00
21.863.301,00
17.608.244,00
1.548.732,00
2.706.325,00
34.948.627,00
33.429.213,00
1.102.856,00
416.558,00
37.267.820,00
37.266.671,00
0,00
1.149,00
5.282.900,00
5.282.900,00
0,00
0,00
137.130.892,00
8.3
Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora budżetowego w rozbiciu na kategorie należności
według stanu na dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela.
Wyszczególnienie
Wartość w zł
Należności normalne
25.874.835,00
Należności pod obserwacją
0,00
0,00
Należności zagrożone
Razem zaangażowanie w sektorze budżetowym
25.874.835,00
27
8.4
Strukturę zaangażowania Banku w poszczególnych branżach w rozbiciu na kategorie należności
według stanu na dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela
Lp.
Branże
Wartość w tys. zł
Rolnictwo
37.329,00
1.
Należności normalne
37.329,00
Należności pod obserwacją
0,00
Należności zagrożone
0,00
Rybołówstwo i rybactwo
0,00
2.
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Produkcja artykułów spożywczych
0,00
3.
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Działy specjalne produkcji rolnej
0,00
4.
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Produkcja poza artykułami spożywczymi
10.857,00
5.
Należności normalne
10.004,00
Należności pod obserwacją
0,00
Należności zagrożone
853,00
Budownictwo
5.606,00
6.
Należności normalne
5.551,00
Należności pod obserwacją
0,00
Należności zagrożone
55,00
Handel
16.190,00
7.
Należności normalne
11.584,00
65,00
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
4.541,00
Energetyka
0,00
8.
Należności normalne
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
Usługi i działalność gdzie indziej niesklasyfikowana
91.815,00
9.
Należności normalne
88.761,00
2.525,00
Należności pod obserwacją
Należności zagrożone
529,00
Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym
161.797,00
9.
Strukturę ekspozycji według okresów zapadalności w podziale na istotne klasy należności według stanu na
dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższa tabela.
Istotne klasy
1-30 dni
1-3
3-6
6-12 m-cy 1-3 3-5 5- 10- pow
należności
a’vista
m-cy
m-cy
lat lat 10 20 yżej
lat lat
20
lat
33.573.007,- 67.261.603,- 47.867.018,- 14.223.559,270.060,ekspozycje
0
0
0
0
0
wobec
instytucji
270.060,RAZEM 33.573.007,- 67.261.603,- 47.867.018,- 14.223.559,0
0
0
0
0
10. Strukturę należności zagrożonych w rozbiciu na istotne klasy ekspozycji kredytowych według stanu na
dzień 31.12.2016 r. przedstawiają poniższe tabele.
Lp.
ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji
Wartości w zł
1.
Należności normalne
Kredyty w rachunku bieżącym
Pozostałe kredyty i inne
162.960.649,00
0,00
162.960.649,00
28
2.
3.
0,00
0,00
0,00
234.598,00
0,00
Kredyty przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Odsetki
Należności pod obserwacją
Kredyty pod obserwacją
Kredyty przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Odsetki
Należności zagrożone
Kredyty zagrożone
Kredyty przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Odsetki
0,00
RAZEM
163.195.247,00
11. Kwoty ekspozycji zagrożonych – przedstawione oddzielnie, w podziale na istotne obszary geograficzne na
dzień 31.12.2016 roku zawiera poniższa tabela
Pozostałe powiaty
województwa
Powiat
Wyszczególnienie
Dzierżoniowski
dolnośląskiego
Należności zagrożone
Należności przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Należności poniżej standardu
Należności przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Należności wątpliwe
Należności przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
Należności stracone
Należności przeterminowane
Rezerwy celowe
Korekta wartości
5.979.022,71
859.913,58
2.459.834,96
79.793,41
2.030.372,56
0,00
488.201,90
30.926,48
3.159.956,64
222.932,34
1.118.683,63
35.740,44
788.693,51
636.981,24
852.949,43
13.126,49
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
12. Omówienie uzgodnienia zmian stanów korekt wartości i rezerw z tytułu ekspozycji zagrożonych,.
Zmiana stanu rezerw celowych
Spisanie
Kategorie należności
Stan
na Dotworzenie
31.12.2015
rezerw
należności w Rozwiązanie Stan
ciężar
rezerw
na
31.12.2016
rezerw
109.258,32
592.001,68
0,00
213.058,10
488.201,90
Należności wątpliwe
9.563,65
1.786.805,69
0,00
677.685,71
1.118.683,63
Należności stracone
1.866.936,37
321.375,81
863.169,07
472.193,68
852.949,43
Należności poniżej standardu
Zmiana stanu korekt wartości
Kategorie należności
Stan
na Zwiększenia
Zmniejszenia
Stan na 31.12.2016
29
31.12.2015
9.823,99
36.544,05
15.441,56
30.926,48
Należności wątpliwe
27.079,68
14.696,08
6.035,32
35.740,44
Należności stracone
17.585,63
7.660,63
12.161,07
13.085,19
Należności poniżej standardu
13. Bank uznaje za akceptowalny udział aktywów i zobowiązań pozabilansowych o podwyższonych wagach
ryzyka 75% i więcej na poziomie 70% sumy aktywów według wartości bilansowej powiększonych o
udzielone zobowiązania pozabilansowe.
Bank uznaje, że wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe wyliczony w Filarze I jest wystarczający, o ile nie
zostaje przekroczony ww. wskaźnik i nie wyznacza wewnętrznego wymogu z tego tytułu.
W przypadku przekroczenia ww. wskaźnika udziału, Bank wylicza wewnętrzny wymóg kapitałowy z tego
tytułu według poniższych zasad:
•
Bank wyodrębnia aktywa i zobowiązania pozabilansowe według wartości bilansowej,
z przypisanymi wagami ryzyka 75% i więcej,
•
ustalana jest nadwyżka aktywów i zobowiązań pozabilansowych z przypisanymi wagami ryzyka
75% i więcej, ponad 70% sumy aktywów według wartości bilansowej i udzielonych zobowiązań
pozabilansowych (w ujęciu netto),
•
wyliczona zostaje średnia ważona waga ryzyka dla należności o wagach ryzyka 75% i więcej
średnia ważona jest wartością bilansową (wartością netto) ekspozycji.
W celu wyznaczenia wewnętrznego wymogu kapitałowego na ryzyko kredytowe, Bank stosuje wskaźnik w wysokości 4% dla ekspozycji o wagach ryzyka 75% i więcej, przekraczających poziom 70% udziału w
sumie aktywów powiększonej o udzielone zobowiązania pozabilansowe - według wartości bilansowej, przy
zastosowaniu średnioważonej wagi ryzyka dla należności o wagach ryzyka 75% i więcej .
Jeżeli wyliczony wg powyższych zasad wewnętrzny wymóg kapitałowy jest większy niż 2% funduszy
własnych, Bank uznaje, że ryzyko kredytowe jest ryzykiem nie w pełni pokrytym wymogiem kapitałowym i
tworzy wewnętrzny wymóg kapitałowy na pokrycie tego ryzyka.
14. Zasady tworzenia rezerw celowych zostały omówione w pkt. 3 części V niniejszej informacji. Jako formę
przyjętych zabezpieczeń Bank może uwzględniać następujące rodzaje zabezpieczeń:
• weksel własny,
• gwarancje i poręczenia,
• zastaw rejestrowy na rzeczy ruchomej,
• przewłaszczenie rzeczy ruchomej,
• zastaw rejestrowy na papierach wartościowych,
• przewłaszczenia papierów wartościowych,
• hipoteka ustanowiona na nieruchomości mieszkalnej,
• pozostałe hipoteki ,
• blokada lokaty,
• wpłata określonej kwoty w złotych lub w walucie wymienialnej na rachunek Banku zgodnie z
wymogami określonymi w art. 102 ustawy Prawo Bankowe,
• inne zabezpieczenia.
Kwotę zabezpieczenia ogranicza się do wysokości aktualnej na dzień analizy wielkości zabezpieczanej
ekspozycji kredytowej.
Wyznaczając stopień koncentracji zabezpieczeń ustala się odrębnie dla każdego rodzaju zabezpieczenia
różnicę pomiędzy kwotą zabezpieczeń ekspozycji kredytowych, a wartością graniczną. Jeżeli dla co najmniej
jednej formy zabezpieczenia (z wyłączeniem kaucji) wystąpi przekroczenie wartości granicznej, Bank
oblicza wewnętrzny wymóg kapitałowy na pokrycie tego ryzyka według następujących kryteriów:
30
• kwota przekroczenia wartości granicznej przemnażana jest przez wartość odpowiadającą średniej
ważonej z wag ryzyka dla zaangażowań występujących w Banku,
• zsumowane wyniki otrzymane dla każdej formy zabezpieczenia przemnożone przez wagę 8%
stanowią wewnętrzny wymóg kapitałowy na pokrycie ryzyka koncentracji zabezpieczeń.
Jeżeli wyliczony w powyższy sposób wewnętrzny wymóg kapitałowy przekracza 2 % funduszy własnych,
Bank tworzy wewnętrzny kapitał w wyliczonej wysokości.
Jeżeli Bank zastosuje „inne zabezpieczenia”, wyszczególnione przy ocenie ryzyka koncentracji przyjętych
form zabezpieczenia, wówczas dokonuje się szczegółowej analizy tych form zabezpieczeń prawnych o ile
przekraczają one 5% całości zabezpieczeń przyjętych w Banku.
W 2016 roku Bank nie korzystał z ocen zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej i agencji
kredytów eksportowych.
VI Ryzyko walutowe
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko walutowe jest równa wymogowi w zakresie funduszy własnych dla
ryzyka walutowego pomnożonemu przez 12,5. Bank wyznacza wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka
walutowego dla pozycji pierwotnych metodą de minimis.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego oblicza się jako:
1) 8% pozycji walutowej całkowitej - jeżeli pozycja walutowa całkowita przewyższa 2% funduszy
własnych Banku,
2) zero – jeżeli pozycja walutowa całkowita nie przewyższa 2% funduszy własnych Banku.
Szczegółowe zasady wyznaczania pozycji walutowej określają odrębne regulacje obowiązujące w Banku.
Pozycja walutowa na dzień 31.12.2016r. jest otwarta. Całkowita pozycja walutowa osiągnęła poziom
47.881,01zł. i nie przekracza przyjętego limitu dla maksymalnej całkowitej pozycji walutowej (tj. 5.349 tys.
zł. – 12,5% funduszy własnych Banku). Bank nie tworzy wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka rynkowego
ponieważ całkowita pozycja walutowanie przemnożona przez 8% nie przekracza 2% funduszy własnych tj.
856 tys. zł. i wynosi 3,8 tys. zł. Zgodnie z polityką zarządzania środkami walutowymi w Banku, luka
niedopasowania jest na bezpiecznym, akceptowalnym poziomie i nie generuje ryzyka rynkowego.
W strukturze walutowej po stronie aktywów przewagę stanowią środki na rachunku, po stronie pasywów
przewagę stanowią depozyty, poza EUR. Stany kasowe utrzymywane są na takim poziomie aby zapewnić
sprawną obsługę gotówkową oraz zminimalizować koszty związane z utrzymaniem gotówki.
W IV kwartale 2016r. średnia pozycja całkowita Banku była dodatnia i wynosiła 48.587,88 zł. (max:
103.584,92 zł., min: 37.825,15 zł.).
Indywidualne pozycje walutowe oraz całkowita pozycja walutowa, mieściły się w wyznaczonych przez bank
limitach.
Bank nie tworzył wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka walutowego.
VII Ryzyko operacyjne
1.
Łączną kwotę ekspozycji na ryzyko operacyjne Bank wylicza metodą wskaźnika bazowego. Łączna kwota
ekspozycji na ryzyko operacyjne jest równa wymogowi w zakresie funduszy własnych dla ryzyka
operacyjnego pomnożonemu przez 12,5. Bank wylicza podstawę do wyznaczenia wymogu kapitałowego,
jako średnią arytmetyczną za okres trzech lat, wyników obliczonych jako sumę poniższych pozycji
rachunku zysków i strat Banku, ustalonych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości,
przy czym każda pozycja musi być uwzględniona odpowiednio ze znakiem dodatnim lub ujemnym:
1) przychody z tytułu odsetek,
2) koszty z tytułu odsetek,
3) przychody z tytułu prowizji,
4) koszty z tytułu prowizji,
5) przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów
finansowych o stałej/zmiennej kwocie dochodu,
6) wynik operacji finansowych,
7) wynik z pozycji wymiany,
8) pozostałe przychody operacyjne.
Wynik, o którym mowa powyżej:
31
1) może uwzględniać koszty z tytułu opłat za usługi outsourcingowe określone w art. 6a ustawy Prawo
bankowe, dostarczone przez podmiot, który jest w stosunku do Banku podmiotem dominującym lub
zależnym albo podmiotem zależnym od podmiotu dominującego wobec Banku lub podmiotem
podlegającym nadzorowi właściwych władz lub nadzorowi równoważnemu na podstawie odrębnych
przepisów,
2) nie uwzględnia:
a)
salda utworzonych i rozwiązanych rezerw celowych,
b) kosztów operacyjnych, w tym kosztów z tytułu opłat za usługi na rzecz Banku, z
zastrzeżeniem pkt. 1,
c)
zrealizowanych zysków i strat ze sprzedaży pozycji z portfela instrumentów dostępnych do
sprzedaży,
d) przychodów z tytułu zdarzeń nadzwyczajnych lub występujących nieregularnie,
e)
przychodów z tytułu odszkodowań uzyskanych z tytułu ubezpieczenia,
f)
przychodów z tytułu dywidend otrzymanych od podmiotu, który jest w stosunku do Banku
podmiotem dominującym lub zależnym albo podmiotem zależnym od podmiotu dominującego
wobec Banku, jeśli umożliwi to uniknięcie podwójnego naliczania przychodów
wewnątrzgrupowych.
Średnią, o której mowa powyżej oblicza się na koniec roku obrotowego na podstawie wyników z
ostatnich trzech, dwunastomiesięcznych okresów. Jeżeli dane finansowe nie zostały zbadane przez
biegłego rewidenta, Bank może wykorzystać dane szacunkowe po uzyskaniu opinii z badania
sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta Bank dokonuje niezwłocznie stosownej
aktualizacji wyniku. Wyniku za którekolwiek z trzech lat obrotowych, jeżeli jest ujemny lub równy
zero, nie uwzględnia się w obliczeniach średniej arytmetycznej. Podstawę oblicza się jako iloraz sumy
dodatnich wartości wyników oraz liczby lat z dodatnimi wartościami wyników.
2.
L.p.
1.
2.
3.
4.
Poniższe zestawienie przedstawia informację o sumach strat brutto z tytułu ryzyka operacyjnego
odnotowanych w roku 2016 w podziale na kategorie zdarzeń w ramach rodzaju zdarzenia oraz o tym, jakie
działania mitygujące w związku z tym zostały podjęte przez Bank w celu uniknięcia ich w przyszłości.
Rodzaj zdarzeń
Oszustwa wewnętrzne
Oszustwa zewnętrzne
Zasady dotyczące
zatrudnienia oraz
bezpieczeństwo w miejscu
pracy
Klienci, produkty i praktyki
operacyjne
Kategoria zdarzeń
1.
Działania
nieuprawnione
1.
Kradzież i oszustwo
1.
Kradzież i oszustwo
2.
Bezpieczeństwo
systemów
1.
Stosunki pracownicze
2.
Bezpieczeństwo
środowiska pracy
3.
Podziały i
dyskryminacja
1.
Obsługa Klientów,
ujawnianie informacji
o klientach,
zobowiązania
względem klientów
2.
Niewłaściwe praktyki
biznesowe lub
rynkowe
3.
Wady produktów
4.
Klasyfikacja klienta i
Suma strat
brutto
0,00
Podjęte działania
mitygujące
0,00
129.308,89
Odzyskano 129.109,87
wypłaty odszkodowania.
z
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
32
ekspozycje
5.
Szkody związane z
aktywami rzeczowymi
6.
Zakłócenia
działalności
banku i awarie systemów
7.
Wykonanie transakcji,
dostawa i zarzadzanie
procesami operacyjnymi
3.
0,00
5. Usługi doradcze
Klęski żywiołowe i inne
zdarzenia
2.793,81
Systemy
220,00
1.
Wprowadzanie do
systemu,
wykonywanie,
rozliczanie i obsługa
transakcji
2.
Monitorowanie i
sprawozdawczość
3.
Napływ i
dokumentacja
Klientów
4.
Zarządzanie
rachunkami klientów
5.
Kontrahenci
niebędący klientami
(np. izby
rozliczeniowe)
6.
Sprzedawcy i
dostawcy
18,00
brak
możliwości
zapobiegania,
zdarzenie
zewnętrzne.
(Akt
wandalizmu)
Odzyskano
2.547,81 z odszkodowania.
Zaopatrywanie kaset w
nominały będące już w
obiegu.
Przypomnienie o większej
staranności przy podpinaniu
usług elektronicznych.
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Poniższe zestawienie zawiera informacje o najpoważniejszych zdarzeniach operacyjnych, jakie wystąpiły w
minionym roku.
Nie wystąpiły na tyle poważne zdarzenia aby ich prezentacja była konieczna.
VIII Ekspozycje kapitałowe nieuwzględnione w portfelu handlowym
W 2016 roku nie wystąpiły pozycje nie uwzględnione w portfelu handlowym
1.
Zestawienie papierów wartościowych według stanu na dzień 31.12.2016 roku przedstawia poniższe
zestawienie.
Lp.
Wyszczególnienie
Wartość bilansowa Wartość rynkowa
Wartość godziwa
w zł
w zł
w zł
1
Bankowe Papiery Wartościowe
4.802.620,37
4.802.620,37
4.802.620,37
RAZEM
4.802.620,37
4.802.620,37
4.802.620,37
IX Ryzyko stopy procentowej dla pozycji zakwalifikowanych do portfela bankowego
1.
Pomiar ryzyka stopy procentowej oparty jest na następujących założeniach:
1) do pomiaru ryzyka stopy procentowej Bank stosuje metodę luki stopy procentowej,
2) do oceny tego ryzyka Bank wykorzystuje również inne dodatkowe metody, np. badania symulacyjne
zmian w przychodach odsetkowych, zmian w kosztach odsetkowych i w konsekwencji zmian w wyniku
odsetkowym,
3) badaniu i ocenie podlega wpływ zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy Banku.
Analiza luki polega na określeniu wielkości niedopasowania między wrażliwymi na zmiany stopy
procentowej aktywami i pasywami w poszczególnych przedziałach czasowych uwzględniających pierwszy
możliwy termin zmian (przeszacowania) stóp procentowych.
33
Zakłada się, że zmiana stóp procentowych sama w sobie nie jest źródłem potencjalnych strat dla Banku.
Narażenie na negatywne oddziaływanie na wyniki Banku związane jest z występującymi różnicami w
wielkościach aktywów i pasywów przeszacowywanych w poszczególnych terminach.
2.
Bank dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej z miesięczną częstotliwością. Wyniki pomiaru wraz ze
stosownym opisem oraz komentarzem w formie analizy przekazywane są:
1) co miesiąc Zarządowi Banku oraz Członkom Komitetu Zarządzania Ryzykami,
2) co kwartał Radzie Nadzorczej Banku.
3.
Do pomiaru narażenia na ryzyko stopy procentowej Bank wykorzystuje następujące metody:
1)
lukę przeszacowania;
2)
metodę wyniku odsetkowego;
3)
metodę zaktualizowanej wartości ekonomicznej;
4)
analizę wskaźników ekonomicznych związanych z ryzykiem stopy procentowej.
1. Luka przeszacowania
Luka przeszacowania to różnica pomiędzy kwotą aktywów wrażliwych na zmianę stopy procentowej, a
kwotą pasywów wrażliwych na zmianę stopy procentowej w danym przedziale czasowym (przedziale
przeszacowania).
Aktywa
317 075
Przedziały przeszacowania
1-3
a'vista
1 - 30 dni
m-cy
3 073
96 341
136 999
Pasywa
188 848
1 202
30 545
124 515
32 512
55
5
14
0
Luka
Luka
skumulowana I
Luka
skumulowana II
Wskaźnik luki I*
Wskaźnik luki
II**
128 227
1 871
65 796
12 484
21 883
17 220
3 342
4 653
978
1 871
67 667
80 152
102 035
119 255
122 597
127 249
128 227
128 227
126 356
60 560
48 075
26 192
8 972
5 630
978
0,01
0,21
0,04
0,07
0,05
0,01
0,01
0,00
0,01
0,21
0,25
0,32
0,38
0,39
0,40
0,40
Wyszczególnienie Razem
0,40
3-6
m-cy
54 395
6 - 12
m-cy
17 275
1 - 3 lat
3 - 5 lat
3 347
4 666
powyżej
5 lat
978
* Wskaźnik luki I - liczony jako udział luki danego okresu przeszacowania w
aktywach razem danej grupy.
** Wskaźnik luki II - liczony jako udział luki skumulowanej I w aktywach razem
danej grupy.
W Banku odnotowuje się dodatnią lukę przeszacowania, tj. wyższy poziom aktyw wrażliwych na zmianę
stóp procentowych niż pasyw. Wg wielu autorów publikacji naukowych luka dodatnia przy wzroście
oprocentowania jest dla Banku korzystna, ponieważ w wyniku wzrostu stóp procentowych Bank osiągnie
wyższy wynik odsetkowy. Natomiast przy spadku oprocentowania Bank uzyska niższy wynik odsetkowy.
W obecnej sytuacji, gdy stopy procentowe od kliku miesięcy są stabilne, luka odsetkowa nie ma wpływu na
zmianę zaplanowanego wyniku odsetkowego.
Wskaźnik luki na poziomie 0,40 informuje, że dodatnia skumulowana luka przeszacowania stanowi 40%
aktyw.
2. Metoda wyniku odsetkowego
Podstawą do zastosowania metody wyniku odsetkowego/symulacji zmian wyniku odsetkowego jest luka
przeszacowania. Metoda wyniku odsetkowego pozwala na oszacowanie zmian w wyniku odsetkowym dla
pozycji o terminach przeszacowania do 12 miesięcy.
Zakładając zmianę stopy procentowej, Bank bierze pod uwagę opcje na limit górny i dolny tzn. ograniczenia
polegające na wprowadzonych warunkach umownych, że stopa procentowa nie może wzrosnąć/zmaleć
34
powyżej/poniżej określonego poziomu, za wyjątkiem sytuacji dotyczącej limitu górnego wprowadzonego
„ustawą antylichwiarską”; wpływ wymienionej ustawy na poziom ryzyka Bank mierzy w ramach ryzyka
opcji.
Suma zmian w wyniku odsetkowym w poszczególnych przedziałach do 12 miesięcy oznacza możliwą
zmianę wyniku odsetkowego w skali 12 miesięcy
2.1. Ryzyko przeszacowania
Bank dokonał pomiaru ryzyka przeszacowania przy założeniu zmiany stóp procentowych wszystkich
aktywów i pasywów w każdym przedziale przeszacowania o (+/-) 200 p.b., (+/-) 100p.b. (+/-)50 p.b.,
(+/-)25 p.b, oraz przy założeniu, że struktura bilansu i terminów przeszacowania na datę analizy nie zmieni
się w przyszłości.
Zmiana
oprocentowania
2,00%
1,00%
0,50%
0,25%
-0,25%
-0,50%
-1,00%
-2,00%
Zmiana
wyniku
odsetkowego
2 236
1 118
559
279
-280
-559
-1 202
-2 520
%
funduszy
własnych
5,2%
2,6%
1,3%
0,7%
-0,7%
-1,3%
-2,8%
-5,9%
%
wyniku
odsetkowego
(annualizowanego)
33,8%
16,9%
8,5%
4,2%
-4,2%
-8,5%
-18,2%
-38,1%
Najwyższy poziom zmiany wyniku odsetkowego Bank osiągnie przy spadku oprocentowania o 2 p. p. Przy
spadku stóp procentowych o 2 p. p. wynik odsetkowy spadłby o 2.520 tys. zł. Osiągnięty zysk netto na dzień
31.12.2016. wyniósł 3.101 tys. zł.
2.2. Ryzyko bazowe
Bank mierzy ryzyko bazowe w oparciu o metodę wyniku odsetkowego uwzględniając niedoskonałe
powiązanie zmian stóp referencyjnych. Miarą niedoskonałości zmian stóp referencyjnych jest współczynnik
korelacji. Do pomiaru ryzyka bazowego zakłada się, że skala zmiany stopy procentowej wynosi:
1)
(+/-) 200 p.b., (+/-) 100p.b., (+/-)50 p.b., (+/-)25 p.b., w przypadku pozycji, których oprocentowanie
uzależnione jest od stopy redyskonta weksli NBP ;
2)
(+/-) 200 p.b., (+/-) 100p.b., (+/-)50 p.b., (+/-)25 p.b., pomnożoną przez współczynnik korelacji zmian
pomiędzy stopą redyskonta weksli NBP a stawką WIBOR 1M, w przypadku pozycji, których
oprocentowanie uzależnione jest od stawek WIBID / WIBOR;
3)
(+/-) 200 p.b., (+/-) 100p.b., (+/-)50 p.b., (+/-)25 p.b., pomnożoną przez współczynnik korelacji zmian
pomiędzy stopą redyskonta weksli NBP a średnioważonym oprocentowaniem kredytów, których
oprocentowanie zmienia się w zależności od stawek Banku; w przypadku pozycji aktywnych zależnych
od stopy Banku;
4)
(+/-) 200 p.b., (+/-) 100p.b., (+/-)50 p.b., (+/-)25 p.b., pomnożoną przez współczynnik korelacji zmian
pomiędzy stopą redyskonta weksli w NBP a średnioważonym oprocentowaniem depozytów; w
przypadku pozycji pasywnych zależnych od stopy Banku.
Poziom ryzyka stopy procentowej, wynikający tylko z ryzyka bazowego wyznaczany jest jako różnica
pomiędzy wynikiem pomiaru poziomu ryzyka, dokonanym w oparciu o metodę wyniku odsetkowego z
uwzględnieniem zmian stóp procentowych na poziomie, opisanym powyżej, a wynikiem pomiaru ryzyka
stopy procentowej, przy założeniu zmiany stóp procentowych wszystkich aktywów i pasywów w każdym
przedziale przeszacowania o (+/-) 200 p.b., (+/-) 100p.b. (+/-)50 p.b., (+/-)25 p.b.
Bank w miesiącu grudniu 2016r. nie odnotował ryzyka bazowego, ponieważ współczynnik korelacji
wyniósł 1 (w załączeniu zestawienie stóp procentowych i wyliczonych współczynników korelacji).
35
2.3. Ryzyko krzywej dochodowości
Bank mierzy ryzyko krzywej dochodowości w oparciu o metodę wyniku odsetkowego z uwzględnieniem
niejednakowych zmian stóp procentowych odnoszących się do różnych terminów, a dotyczącymi tego
samego rynku lub indeksu tylko dla produktów, których oprocentowanie uzależnione jest od stawek
WIBID / WIBOR. Miarą niejednakowych zmian stawek WIBID / WIBOR dla różnych terminów jest
współczynnik korelacji.
Poziom ryzyka stopy procentowej, wynikający tylko z ryzyka krzywej dochodowości wyznaczany jest jako
różnica pomiędzy wynikiem pomiaru poziomu ryzyka, dokonanym w oparciu o metodę wyniku
odsetkowego z uwzględnieniem zmian stóp procentowych na poziomie współczynnika korelacji, a
wynikiem pomiaru ryzyka stopy procentowej obliczonym tylko dla pozycji, których oprocentowanie
uzależnione jest od stawek WIBID / WIBOR.
W Banku nie występuje ryzyko krzywej dochodowości, ponieważ wskaźnik korelacji pomiędzy
poszczególnymi stawkami WIBOR/WIBID a stawką redyskonta weksli wyniósł 1 (w załączeniu zestawienie
stóp procentowych i wyliczonych współczynników korelacji).
2.4. Ryzyko opcji
Ryzyko opcji klienta badane jest w zakresie opcji, które dają klientowi prawo wycofania depozytu przed
umownym terminem płatności (zerwania depozytu) lub spłaty części lub całości kredytu przed umownym
terminem płatności (przedpłacenie kredytu), o ile zdarzenia te osiągną znaczący poziom.
Bank uznaje za znaczący poziom wykorzystania opcji klienta, gdy zrywalność depozytów przekroczy
poziom 5% oraz łączna kwota kredytów spłacanych przed terminem przekroczy 5% kwoty kredytów
regularnych. Na dzień 31.12.2016r. wskaźnik zywalności depozytów wyniósł 1,15% (1.658/144.644), a
wskaźnik kredytów spłaconych przed terminem wyniósł 0,23% (361/157.402).
W związku z powyższym w Banku nie wystąpiło ryzyko opcji Klienta.
3. Metoda zaktualizowanej wartości ekonomicznej Banku
Wartość ekonomiczna Banku jest wyliczana jako zaktualizowana wartość aktyw i pasyw, tj. wartość
uwzględniająca przepływy aktyw i pasyw oraz zmiany stóp procentowych. Zaktualizowana wartość
ekonomiczna Banku jest podstawą do wyceny portfeli w wartości godziwej (MSR). Efekt zmiany
ekonomicznej Banku znajduje odbicie w zmianie bilansowej wartości zaktualizowanej kapitału.
Niekorzystna zmiana bilansowej wartości zaktualizowanej kapitału sygnalizuje przyszłe problemy jakie
mogą dotknąć wynik finansowy i kapitał. Zmiany w bilansowej wartości zaktualizowanej kapitału mogą
mieć wpływ na płynność aktyw. Zachwianie płynności może wygenerować nadmiernie wysoki wymuszony
koszt wynikający ze sprzedaży aktyw.
Wartość
Wpływ zmiany stóp proc.
Zmiana wartości
ekonomiczna
o +/- 200 pb na wartość
% FW
ekonomicznej Banku
Banku
ekonomiczną
brak zmian
129 016
+ 200 pb
128 014
-1 002
1 002
2,3427%
- 200 pb
129 980
964
Zmiana krzywej
zerokuponowej
Wartość ekonomiczna powyżej 1 roku wg danych na dzień 31.12.2016r. ulegnie zmianie na poziomie
2,3427% funduszy własnych Banku. Zmiana wartości bilansowej zaktualizowanego kapitału jest na
akceptowalnym poziomie. Limit w tym zakresie został zachowany (5%).
4. Analiza wskaźników ekonomicznych
Wyszczególnienie
31.12.2015
Wskaźniki dotyczące struktury aktywów/pasywów wrażliwych
Udział aktywów wrażliwych w sumie bilansowej
(aktywa wrażliwe / suma bilansowa)
93,00%
31.12.2016
Zmiana wartości
12.16-12.15
90,73%
-2,27 pp.
36
Udział pasywów wrażliwych w sumie bilansowej
(pasywa wrażliwe / suma bilansowa)
Udział aktywów wrażliwych o stałej stopie procentowej
w aktywach wrażliwych
(aktywa wrażliwe o stałej stopie procentowej /aktywa
wrażliwe)
Udział pasywów wrażliwych o stałej stopie procentowej
w pasywach wrażliwych
(pasywa wrażliwe o stałej stopie procentowej / pasywa
wrażliwe)
Wskaźniki dotyczące rentowności/zyskowności
Wskaźnik zyskowności aktywów oprocentowanych
(przychody odsetkowe / średni stan aktywów
oprocentowanych)
Wskaźnik obsługi pasywów oprocentowanych
(koszty odsetkowe / średni stan pasywów
oprocentowanych)
1. Rozpiętość odsetkowa
(przychody odsetkowe / średni stan aktywów
oprocentowanych - koszty odsetkowe / średni stan
pasywów oprocentowanych)
2.Rozpiętość odsetkowa
(średnioważone oprocentowanie aktyw minus
średnioważone oprocentowanie pasyw)
Marża odsetkowa
(przychody odsetkowe / średni stan aktywów
oprocentowanych - koszty odsetkowe / średni stan
aktywów oprocentowanych)
53,40%
54,04%
0,64 pp.
42,60%
45,05%
2,45 pp.
40,80%
37,20%
-3,60 pp.
3,85%
3,25%
-0,60 pp.
1,43%
1,22%
-0,21 pp.
2,42%
2,03%
-0,39 pp.
2,01%
1,93%
-0,08 pp.
2,98%
2,51%
-0,47 pp.
Udział aktyw wrażliwych w sumie bilansowej wyniósł 90,73%, w porównaniu do poprzedniego roku udział
tych aktyw spadł o 2,27 p. p. Udział pasyw wrażliwych w sumie bilansowej wyniósł 54,04%, w porównaniu
do ubiegłego roku wzrósł o 0,64 p. p.
Udział aktyw wrażliwych o stałej stopie w aktywach wrażliwych wyniósł 45,05%, w porównaniu do
ubiegłego roku, udział tych aktyw wzrósł o 2,45 p. p. Udział pasyw wrażliwych o stałej stopie w pasywach
wrażliwych wyniósł 37,20%, w porównaniu do ubiegłego roku spadł o 3,60 p. p. Przy spadającym
oprocentowaniu sytuacja ta jest korzystna dla Banku.
Rozpiętość odsetkowa wyliczana jako wartość przychodów odsetkowych do średniego stanu aktywów
oprocentowanych minus koszty odsetkowe do średniego stan pasywów oprocentowanych, na koniec 2016
roku wyniosła 2,03%. Poziom rozpiętości odsetkowej wynika z różnicy pomiędzy wskaźnikiem
zyskowności aktyw oprocentowanych, który wyniósł 3,25%, a wskaźnikiem obsługi pasyw
oprocentowanych, który wyniósł 1,22%.
Rozpiętość odsetkowa wyliczana jako średnioważone oprocentowanie aktyw minus średnioważone
oprocentowanie pasyw na dzień 31.12.2016r. wyniosła 1,93%. Rozpiętość odsetkowa w porównaniu do
ubiegłego roku spadła o 0,08 p.p. W środowisku malejących i niskich stóp procentowych orat takiej
strukturze środków oprocentowanych jaką posiada bank spadek rozpiętości odsetkowej jest zjawiskiem
przewidywalnym i w pełni akceptowalnym.
Marża odsetkowa w porównaniu do ubiegłego roku spadła o 0,47 p.p. i wynosi 2,51%. Wg planu, na koniec
IV kwartału (dane narastająco w roku) marża odsetkowa powinna osiągnąć stan 2,47% (minimum). Marża
odsetkowa osiągnęła wartość lepszą niż planowana.
X Zmienne składniki wynagrodzeń osób zajmujących w Banku stanowiska kierownicze.
1.
Rada nadzorcza Banku ustala i zatwierdza „Zasady polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób
zajmujących stanowiska kierownicze w Banku” zwane dalej Zasadami oraz dokonuje okresowych
przeglądów tych zasad.
2.
Za istotny wpływ na profil ryzyka Banku uznaje się możliwość podejmowania decyzji finansowych w
kwocie przekraczającej 2% funduszy własnych Banku. Dla celów Zasad Polityki Bank przyjął, że osobami
mającymi istotny wpływ na profil ryzyka Banku są Członkowie Zarządu.
37
W podziale całkowitego wynagrodzenia na składniki wynagrodzenia stałe – Regulaminowo obowiązujące,
i zmienne wspierające prawidłowe i skuteczne długofalowe zarządzanie ryzykiem, jako zmienne, kryteria
wypełnia: - premia roczna za ponadplanowo osiągnięte wyniki Banku.
Istotnym kryterium przyjętej polityki zmiennych składników wynagradzania jest sposób ich ustalania
zachowujący korelację zmiennych składników wynagradzania Zarządu z zachowaniem przez Bank
adekwatności kapitałowej i bezpieczeństwa długofalowego działania.
3.
Oceny dokonuje Rada Nadzorcza najpóźniej do końca drugiego kwartału następującego po ocenianym roku.
W sytuacji, gdy Bank objęty został programem naprawczym w rozumieniu przepisów Prawa Bankowego
oraz w przypadku negatywnej oceny efektów pracy członka Zarządu Rada Nadzorcza może:
a.
zmniejszyć lub nie przyznawać ZSW,
b. zmniejszyć lub nie przyznawać odroczonej części ZSW.
Zasady oceny członka Zarządu
a)
Ocena efektów pracy członka Zarządu Banku dokonywana jest po zakończeniu roku obrotowego i
obejmuje 3 lata, tzn. rok miniony oraz 2 lata poprzednie.
b) Głównymi kryteriami oceny efektów pracy jest:
• wynik finansowy netto.
• jakość portfela kredytowego,
• współczynnik wypłacalności,
• realizacja przyjętej strategii (kierunków działania)
c)
Jakość portfela kredytowego mierzona jest procentowym udziałem kredytów zagrożonych (suma
ekspozycji zaklasyfikowanych do 2, 3 i 4 grupy ryzyka) w portfelu kredytów ogółem.
d) Pozytywna ocena uwarunkowana jest równoczesnym:
• realizacją co najmniej 10% powyżej zaplanowanego na dany rok wyniku finansowego
netto,
• utrzymaniem jakości portfela kredytowego na poziomie nie wyższym niż średnia
wartość w sektorze banków spółdzielczych,
• utrzymaniem współczynnika wypłacalności na poziomie co najmniej 12%.
• realizacją przyjętej strategii (kierunków działania)
e)
f)
Podstawą oceny dokonanej w:
a.
2013 – są wyniki uzyskane w 2012 roku,
b.
2014 – są wyniki uzyskane w latach 2012 i 2013,
c.
w kolejnych latach – wyniki za 3 lata poprzedzające dokonywanie oceny.
Warunkiem spełnienia kryterium wskazującego jest osiągnięcie akceptowalnego wg niniejszej
polityki poziomu ryzyka kredytowego i współczynnika wypłacalności. Za akceptowalny poziom
wyniku netto przyjmuje się wykonanie planu finansowego w poszczególnych latach podlegających
ocenie oraz założeń przyjętych w Strategii Banku na dany okres.
g) Przy ocenie pracy członka Zarządu Banku Rada Nadzorcza uwzględnia zweryfikowany przez
biegłego rewidenta wynik finansowy netto.
h) Rada Nadzorcza dokonuje oceny członka Zarządu Banku w formie uchwały oceniającej odrębnie
każdego członka Zarządu Banku.
i)
4.
Oceny dokonywane są w momencie przyznania premii rocznej.
Zasady ustalania wynagrodzeń oraz główne parametry
a)
Premia roczna stanowi wysokość jednomiesięcznego, ustalanego jako średnia za oceniany rok
wynagrodzenia członka Zarządu Banku.
b) Premia roczna wypłacana jest niezwłocznie po podjęciu uchwały przez Radę Nadzorczą.
5.
W Banku nie stosuje się podziału na linie biznesowe.
6.
W roku 2016 poziom wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku kształtował się
następująco:
38
1
2
Osoby zajmujące stanowiska kierownicze w Banku
Wartość wynagrodzeń za rok obrotowy z podziałem na
wynagrodzenie stałe i zmienne oraz liczbę osób je
otrzymujących
3
Wartość i formy wynagrodzenia zmiennego z podziałem na
wynagrodzenie płatne w gotówce oraz instrumentach
finansowych o których mowa w przedmiotowej uchwale KNF
Wartość wynagrodzeń z odroczoną wypłatą z podziałem na
część już przyznaną i jeszcze nie przyznaną,
Wartość wynagrodzeń z odroczoną wypłatą przyznanych w
danym roku obrotowym, wypłaconych i zmniejszonych w
ramach korekty związanej z wynikami,
Wartość płatności związanych z podjęciem zatrudnienia i z
zakończeniem stosunku zatrudnienia dokonanych w danym
roku obrotowym, liczbę osób otrzymujących takie płatności
oraz najwyższą taką płatność na rzecz jednej osoby.
Stosunek stałych składników wynagrodzenia do składników
zmiennych.
4
5
6
7
Członkowie Zarządu
Wynagrodzenie w części stałej wypłacone
trzem członkom Zarządu w wysokości
818.199,08. Wynagrodzenie w części
zmiennej nie wystąpiło.
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
XI Ryzyko płynności i pozycji płynnościowej
1. Rola i zakres odpowiedzialności jednostek biznesowych oraz komitetów zaangażowanych w zarządzanie
ryzykiem płynności opisane zostały w części II pkt. 6 pod tytułem „Ryzyko płynności”.
2.
Sposób pozyskiwania finansowania działalności
Celem banku jest pozyskiwanie środków uznawanych przez bank za stabilne źródło finansowania o możliwie
długich terminach wymagalności, tak aby bank mógł otwierać po stronie aktywnej pozycje o dłuższym
horyzoncie czasowym. Głównym źródłem finansowania działalności Banku są depozyty podmiotów
niefinansowych i instytucji rządowych i samorządowych.
Bank będzie dążył do takiego konstruowania produktów depozytowych, by właściwie zarządzać płynnością
płatniczą przy jednoczesnym ograniczaniu uzależnienia od poszczególnych źródeł finansowania.
3.
Stopień scentralizowania funkcji skarbowych i funkcji zarządzania płynnością.
Funkcje skarbowe i funkcje zarządzania płynnością są w pełni scentralizowane.
4.
Zasady funkcjonowania w ramach zrzeszenia
Bank Spółdzielczy w Dzierżoniowie, zwany dalej BS, jest zrzeszony w Zrzeszeniu SGB oraz jest
uczestnikiem Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB (SSO).
Bank Zrzeszający realizuje na rzecz Banku Spółdzielczego następujące zadania:
1) prowadzi rozliczenia pieniężne BS;
2) zabezpiecza BS przed ryzykiem związanym z zakłóceniami w realizacji rozliczeń międzybankowych;
3) zabezpiecza płynność śróddzienną dla BS;
4) prowadzi rachunki bieżące BS;
5) udziela kredytów w rachunku bieżącym BS zgodnie z regulacjami Banku Zrzeszającego;
6) udziela kredytów rewolwingowych BS zgodnie z regulacjami Banku Zrzeszającego;
7) gromadzi nadwyżki środków BS;
8) prowadzi rachunek minimum depozytowego dla BS;
9) utrzymuje aktywa płynne stanowiące pokrycie środków Minimum Depozytowego;
10) wyznacza i utrzymuje zagregowany wymóg pokrycia płynności (LCR);
11) pośredniczy w zakupie przez BS papierów wartościowych w ramach limitów ustalonych przez SSO;
12) przeprowadza „zagregowane” testy warunków skrajnych i awaryjnych planów płynności;
13) wspiera BS w zakresie narzędzi analitycznych służących pomiarowi ryzyka płynności, w tym
wyznaczanie krzywej krańcowego kosztu finansowania.
Spółdzielczy System Ochrony SGB (SSO) realizuje następujące zadania:
1) udziela pomocy płynnościowej Uczestnikom, zgodnie z przepisami obowiązującymi w Systemie
Ochrony;
2) wyznacza minimalny zasób aktywów płynnych w Systemie Ochrony (m.in. poprzez aktualizację kwoty
Minimum Depozytowego);
3) ustala limity ryzyka płynności w Systemie Ochrony;
39
4) monitoruje poziom płynności Uczestników na zasadzie indywidualnej i zagregowanej;
5) prowadzi wymianę informacji o ryzyku płynności pomiędzy Uczestnikami;
6) opracowuje procedury wzorcowe dotyczące zarządzania ryzykiem płynności.
W swojej strategii finansowania BS zakłada, że głównym źródłem finansowania ich są depozyty podmiotów
niefinansowych i instytucji rządowych oraz samorządowych.
BS jest zobowiązany posiadać plany pozyskiwania i utrzymywania depozytów.
W przypadku występowania w BS, niewystarczającej ilości środków pochodzących z depozytów, Bank
Zrzeszający może dostarczyć mu finansowania w ramach posiadanych możliwości.
BS nie pozyskuje finansowania od innych Banków Spółdzielczych.
Nadwyżki środków BS, niewykorzystane na działalność kredytową lub nie przeznaczone przez BS na zakup
innych aktywów (w tym aktywów płynnych) gromadzi Bank Zrzeszający.
BS zobowiązany jest do utrzymywania odpowiedniego poziomu środków na Rachunku Minimum
Depozytowego.
40
5.
Lp
1
2
3
Rozmiar i skład nadwyżki płynności
Wartość
wskaźników
(nadwyżki)
Nazwa nadwyżki
Norma krótkoterminowa
ponad minimum
a) M1 Luka płynności
krótkoterminowej
b) M2 Współczynnik
płynności
krótkoterminowej
Norma długoterminowa
ponad minimum
a) M3 współczynnik
pokrycia aktywów
niepłynnych funduszami
własnymi
b) M4 współczynnik
pokrycia aktywów
niepłynnych i aktywów o
ograniczonej płynności
funduszami własnymi
LCR ponad minimum
Nazwa części składowej nadwyżki
a)
a)
11.247.485,36
b) 0,12
a)
3,76
b) 0,60
315%
Różnica pomiędzy sumą wartości
podstawowej i uzupełniającej rezerwy
płynności, a wartością środków obcych
niestabilnych
b) iloraz sumy wartości podstawowej i
uzupełniającej rezerwy płynności do wartości
środków obcych niestabilnych
a) Iloraz funduszy własnych pomniejszonych o
łączą wartość wymogów kapitałowych z
tytułu ryzyka rynkowego i z tytułu ryzyka
rozliczenia dostawy oraz ryzyka kontrahenta
do aktywów niepłynnych
b) Iloraz sumy funduszy własnych
pomniejszonych o łączną wartość wymogów
kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego i
wymogu z tytułu ryzyka rozliczenia dostawy
oraz ryzyka kontrahenta i środków obcych
stabilnych do sumy aktywów niepłynnych i o
ograniczonej płynności.
wyrażony w procentach iloraz aktywów płynnych
i odpływów płynności pomniejszonych o
przypływy płynności
6. Wielkość miar płynności oraz wskaźnika LCR
Lp Nazwa
Wielkość
1
Norma krótkoterminowa
2
Norma długoterminowa
3
Wskaźnik LCR
M1 – 11.247.485,36
M2 – 1,12
M3 – 4,76
M4 – 1,60
385%
Limit wynikające z
przepisów
0,00
1,00
1,00
1,00
70%
7.
Urealniona luka płynności dla pierwszych trzech przedziałów z uwzględnieniem pozycji bilansowych i
pozabilansowych oraz skumulowane luki płynności
Lp
Przedział płynności
Luka bilansowa
Luka bilansowa Luka prosta (z Luka
prosta
skumulowana
pozabilansem) skumulowana(z
pozabilansem)
1
Przedział do 1
56.396,90
56.396,90
47.819,68
47.819,68
miesiąca
2
Przedział do 3
47.527,90
103.924,80
47.527,90
95.347,58
miesięcy
3
Przedział do 6
12.878,45
116.803,25
12.878,45
108.226,03
miesięcy
8.
Dodatkowe zabezpieczenia płynności funkcjonujące w zrzeszeniu
Bank reguluje swoją płynność płatniczą poprzez wykorzystywanie szeregu instrumentów oferowanych
przez bank zrzeszający i tak:
a) po stronie aktywnej - rachunki bieżące i lokaty terminowe, które charakteryzują się wysoką
płynnością (możliwość wycofania lokaty przed terminem),
b) po stronie pasywnej - kredyt w rachunku bieżącym, kredyt rewolwingowy oraz inne kredyty
celowe oferowane przez bank zrzeszający,
c) system współfinansowania konsorcjalnego z bankiem zrzeszającym,
d) pożyczki podporządkowane na zasadach określonych w odrębnych regulacjach,
e) transakcje sprzedaży wierzytelności bankowi zrzeszającemu,
f) zakup bonów skarbowych za pośrednictwem banku zrzeszającego.
41
9.
Aspekty ryzyka płynności, na które narażony jest Bank.
Przyczyny, które mogą spowodować narażenie Banku na ryzyko płynności to:
• powolny, stały odpływ środków z rachunków klientów powodujący stopniowe obniżenie się sald
na tych rachunkach,
• gwałtowne wypłaty gotówkowe z kas banku, którym towarzyszy tworzenie się kolejek i
niedokonywanie nowych wpłat,
• likwidacja rachunków bieżących i lokat przez klientów banku,
• zaprzestanie obsługi kredytów przez klientów banku,
• spadek maksymalnego okresu obsługi klientów poniżej 3 dni.
• Niedopasowanie terminów zapadalności aktywów do terminów zapadalności pasywów i istnienie
niekorzystnej skumulowanej luki płynności w poszczególnych przedziałach,
• Istnienie dużej nadpłynności, co może mieć negatywne przełożenie na wynik finansowy Banku,
10. Sposób dywersyfikacji źródeł finansowania.
Bank dywersyfikuje źródeł finansowania poprzez:
• oferowanie produktów depozytowych klientom z sektora niefinansowego, budżetowego i
finansowego,
• ograniczanie depozytów dużych deponentów,
• różne terminy wymagalności depozytów,
• różny charakter depozytów: depozyty terminowe i bieżące itp.
Bank zakłada utrzymanie dotychczasowej struktury depozytów przyjętych od klientów banku, gdzie
głównym źródłem finansowania aktywów są depozyty podmiotów niefinansowych oraz instytucji
samorządowych.
Bank nie będzie wykonywał operacji w walutach obcych niewymienialnych oraz będzie dążył do
pełnego zrównoważenia aktywów i pasywów w walutach wymienialnych.
11. Techniki ograniczania ryzyka płynności
Do podstawowych technik ograniczania ryzyka płynności można zaliczyć:
• Stosowanie limitów ograniczających ryzyko płynności, w tym wewnętrznych limitów systemu
ochrony,
• systematyczne testowanie planu awaryjnego płynności zapewniającego niezakłócone prowadzenie
działalności w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych,
• Lokowanie nadwyżek w aktywa płynne, które mają za zadanie zapewnienie przetrwanie w sytuacji
skrajnej,
• Przystąpienie do Systemu Ochrony SGB, które zapewnia w uzasadnionych przypadkach pomoc
płynnościową z Funduszu Pomocowego,
• Utrzymywanie Minimum depozytowego w Banku Zrzeszającym,
Bank ogranicza ryzyko płynności poprzez odpowiednie kształtowanie struktury posiadanych aktywów i
pasywów oraz stosowanie systemu limitów.
Bank dokonuje identyfikacji wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności oraz
niebezpieczeństwem ukształtowania się nadzorczych miar płynności poniżej obowiązujących limitów i w
zależności od stwierdzonego charakteru zagrożenia postępuje według procedur awaryjnych określonych w
Zasadach Zarządzania Ryzykiem Płynności.
12. Pojęcia stosowane w procesie mierzenia pozycji płynności i ryzyka płynności.
baza depozytowa – zobowiązania terminowe i bieżące wobec osób fizycznych oraz innych podmiotów
niefinansowych, z wyłączeniem transakcji dotyczących obrotu na hurtowym rynku finansowym;
depozyty – baza depozytowa oraz zobowiązania terminowe i bieżące wobec instytucji rządowych lub
samorządowych oraz podmiotów finansowych, z wyłączeniem banków;
płynność śróddzienna – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w bieżącym dniu;
płynność bieżąca – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie płatności
przypadającym w okresie 7 kolejnych dni;
płynność krótkoterminowa – zdolność wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych
w terminie płatności przypadającym w okresie 30 kolejnych dni;
płynność średnioterminowa – zapewnienie wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w terminie
płatności przypadającym w okresie powyżej 1 miesiąca i do 12 miesięcy;
płynność długoterminowa – monitorowanie możliwości wykonania wszystkich zobowiązań pieniężnych w
terminie płatności przypadającym w okresie powyżej 12 miesięcy;
42
płynność płatnicza – zdolność do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku
normalnej działalności banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności
poniesienia straty;
bufor płynności –oszacowana przez Bank wysokość potrzebnych aktywów nieobciążonych, stanowiąca
zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w określonym, w
obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem, „horyzoncie przeżycia”;
aktywa płynne – suma aktywów nieobciążonych; niniejsza definicja nie dotyczy pojęcia „aktywa płynne”
używanego na potrzeby wyznaczania wskaźnika LCR;
depozyty stabilne – suma osadu na depozytach sektora niefinansowego i osadu na depozytach instytucji
rządowych i samorządowych;
pasywa niestabilne – środki obce niestabilne wykazywane w rachunku nadzorczych miar płynności)
pasywa stabilne –środki obce stabilne wykazywane w rachunku nadzorczych miar płynności;
termin płatności – termin zapadalności lub wymagalności liczony od dnia, na który sporządzane jest
zestawienie terminów płatności wynikających z umowy;
nadzorcze miary płynności – wskaźniki płynności i limity określone w uchwale KNF w sprawie ustalenia
wiążących banki norm płynności;
wskaźnik LCR / wymóg dotyczący pokrycia płynności – wskaźnik płynności krótkoterminowej obliczony
w oparciu o przepisy CRR;
wskaźnik NSFR / wymóg dotyczący stabilnego finansowania netto – wskaźnik płynności
długoterminowej obliczony w oparciu o przepisy CRR;
wewnętrzny wskaźnik NSFR – wskaźnik, którego budowa, do czasu określenia przez EUNB sposobu
sformułowania wymogu stabilnego finansowania oraz przyjęcia przez Parlament Europejski i Radę UE
poziomu tego wskaźnika, została określona przez Spółdzielnię,
13. Sposób odzwierciedlenia ryzyka płynności rynku w procesie zarządzania płynnością płatniczą.
Zagospodarowywanie nadwyżek środków mające na celu utrzymanie płynności banku, dotyczą w
szczególności:
1) zarządzaniem stanem gotówki w kasach i skarbcu, w tym:
a. ustalanie stanu gotówki pozostającej w dyspozycji Banku (kasy, skarbiec);
b. ustalania sumy odprowadzeń i zasileń gotówkowych.
2) zarządzanie stanem środków na rachunku bieżącym Banku, w tym:
a. podjęcie decyzji o zagospodarowaniu lub uzupełnieniu niedoboru środków, której należy
dokonać przed zakończeniem dnia operacyjnego;
b. odpowiednie zaplanowanie salda zamknięcia dnia operacyjnego, tak aby Bank nie ponosił
nieuzasadnionych kosztów.
14. Wykorzystanie sposobów testów warunków skrajnych.
Testy warunków skrajnych są wykorzystywane w planowaniu awaryjnym, wyznaczaniu poziomu limitów
oraz procesie szacowania kapitału wewnętrznego
15. Wskazanie w jaki sposób plan awaryjny uwzględnia wyniki testów warunków skrajnych
Zgodnie ze znowelizowanymi zapisami Rekomendacji P plany awaryjne zostały zintegrowane z testami
warunków skrajnych poprzez wykorzystywanie testów warunków skrajnych jako scenariuszy
uruchamiających awaryjny plan płynnościowy.
16. Polityka utrzymania rezerwy płynności.
Bank działając jako instytucja społecznego zaufania, jest przygotowany do przezwyciężenia każdej z
możliwych przyczyn powstania ryzyka utraty płynności.
Płynność finansowa jest podstawowym wyznacznikiem bezpieczeństwa Banku, mającym bezpośredni
wpływ na wiarygodność i renomę całej instytucji.
Wszelkie procedury, przewidywane działania awaryjne, są szczegółowo ustalone jeszcze przed faktycznym
wystąpieniem ryzyka utraty płynności.
Plany awaryjne opracowane zostały na wypadek, gdyby rozwiązania normalnie stosowane
w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się bezskuteczne.
Szybkość i trafność podejmowanych działań w sytuacji zagrożenia płynności Banku jest podstawowym
czynnikiem zapobiegania problemom w utrzymaniu płynności.
Sytuacja zagrożenia płynności wymusza decyzje sprzedaży aktywów nieobciążonych, które w normalnych
warunkach, ze względu na mniejszą rentowność lub stratę w wyniku sprzedaży na rynku wtórnym, nie
byłyby do zaakceptowania.
O wystąpieniu sytuacji awaryjnej Banku niezwłocznie informowana jest Spółdzielnia.
43
17. Ograniczenia regulacyjne odnośnie transferu płynności w ramach zrzeszenia.
Środki z których Bank może skorzystać odnośnie transferu płynności w ramach zrzeszenia zostały
wymienione w pkt. 8.
18. Częstotliwość i rodzaj sprawozdawczości w zakresie ryzyka płynności.
W zakresie ryzyka płynności sporządzane są
1) Dla Zarządu:
a) Ocena ryzyka płynności wraz ze stosownymi wnioskami w formie raportu – miesięcznie,
b) Pogłębiona analiza płynności długoterminowej w przypadku znaczącego zaangażowania Banku w
finansowanie rynku nieruchomości – raz w roku,
2) Dla Rady:
a) Informacja w zakresie poziomu ryzyka płynności oraz informacje dotyczące aktualnego i
przewidywanego poziomu płynności ze wskazaniem ewentualnych zagrożeń – kwartalnie.
XII Informacja o spełnianiu przez Członków Rady Nadzorczej i Zarządu wymogów określonych w art.
22aa Ustawy Prawo bankowe.
Członkowie Rady Nadzorczej oraz Zarządu spełniają wymogi określone w art. 22aa. Ustawy Prawo bankowe a
w szczególności posiadają wiedzę, umiejętności i doświadczenie odpowiednie do pełnionych przez nich funkcji
i powierzonych obowiązków oraz dają rękojmię należytego wykonywania tych obowiązków.
XIII Informacja w zakresie dźwigni finansowej.
1)
Wskaźnik dźwigni finansowej na dzień 31.12.2016r.
Wyszczególnienie
Wartość ekspozycji bilansowa
Wartość pozabilansu po uwzględnieniu
współczynnika konwersji
Suma:
2)
3)
4)
Definicje przejściowe
CRD
348 771 193
W pełni wprowadzone
definicje CRD
348 771 193
6 158 652
354 908 229
6 158 652
354 908 229
Kapitał Tier I
41 252 055
41 272 693
Wskaźnik dźwigni finansowej
11,62%
11,63%
Wartości aktywów oraz zobowiązań pozabilansowych będących podstawą ekspozycji ważonych ryzykiem
są zgodne ze sprawozdaniami finansowymi;
Poziom wskaźnika dźwigni finansowej podlega kwartalnym przeglądom dokonywanym przez KZR, Zarząd
i Radę Nadzorczą. W przypadku wystąpienia ryzyka nadmiernej dźwigni finansowej zostaną podjęte
adekwatne do sytuacji działania w celu zmniejszenia ryzyka;
W okresie obrachunkowym na poziom dźwigni finansowej wpływ miał poziom funduszy własnych oraz
wielkości bilansowe i pozabilansowe będące podstawą wartości ekspozycji ważonych ryzykiem.
XIV Wymogi kapitałowe na kwoty ekspozycji sekurytyzacyjnych ważone ryzykiem.
Bank nie dokonywał sekurytyzacji aktywów.
XV System kontroli wewnętrznej
Kontrola wewnętrzna w Banku w zakresie:
1) zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka,
2) szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego,
3) dokonywania przeglądów procesu szacowania kapitału wewnętrznego realizowania jest zgodnie z
„Regulaminem systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie” oraz
obowiązującymi w Banku zasadami, limitami i procedurami dotyczącymi prowadzonej przez Bank
działalności, mającymi charakter kontrolny i funkcjonującymi w ramach systemu operacyjnego Banku.
W Banku funkcjonuje system kontroli wewnętrznej, który jest dostosowany do struktury organizacyjnej,
wielkości i stopnia złożoności działalności Banku.
44
System kontroli wewnętrznej obejmuje m.in. mechanizmy kontroli wewnętrznej.
Mechanizmy kontrolne przyjęte w Banku wbudowane są w funkcjonujące w Banku procesy, czynności, w
codzienną działalność operacyjną Banku.
W zakresie mechanizmów kontroli wewnętrznej w Banku funkcjonują w szczególności:
1)
zasady polityki, regulaminy i procedury obejmujące wszystkie obszary działalności, wraz z zasadami
przyczyniające się do realizacji założeń strategii Banku,
2)
zasady, metody i techniki identyfikacji, pomiaru, monitorowania, oceny i kontrolowania poszczególnych
rodzajów ryzyka,
3)
ustanowione
limity
ostrożnościowe
ograniczające
poziom
ryzyka
występującego
w poszczególnych obszarach działania Banku, wraz z zasadami ustalania ich poziomu, monitorowania,
aktualizowania, postępowania w przypadku przekroczeń,
4)
zasady funkcjonowania wewnętrznego systemu sprawozdawczości zarządczej,
5)
kontrola działalności na poszczególnych szczeblach wykonywana przez każdego pracownika oraz
dodatkowo przez bezpośredniego zwierzchnika, mająca na celu weryfikację jakości i poprawności
realizowanych w Banku zadań.
Mechanizmy kontrolne obejmują m.in. okresowe:
1)
przeglądy, analizy i oceny sporządzane dla Zarządu i Rady Nadzorczej,
2)
sprawdzanie przestrzegania przepisów zewnętrznych, procedur i instrukcji wewnętrznych, w odniesieniu
do działalności poszczególnych komórek i jednostek organizacyjnych Banku,
3)
badanie ograniczenia dostępu do aktywów rzeczowych (głównie gotówki oraz obszaru przetwarzania
danych),
4)
sprawdzanie przestrzegania ustalonych limitów,
5)
weryfikowanie systemu zatwierdzania i autoryzacji,
6)
analizowanie systemu weryfikacji i uzgadniania.
Działanie mechanizmów kontrolnych przebiega w dwóch etapach:
1)
ustanowienie wewnętrznych zasad, limitów i procedur,
2)
sprawdzanie ich przestrzegania.
Zarząd Banku, w terminie do końca lutego kolejnego roku, dokonuje rocznej oceny adekwatności i skuteczności
systemu kontroli wewnętrznej.
Roczna ocena adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej Banku służy m.in.:
1) wskazaniu istotnych błędów i słabości systemu kontroli wewnętrznej,
2) określeniu z czego błędy i słabości systemu kontroli wewnętrznej wynikają, w jakim zakresie miały, mają lub
mogą mieć wpływ na Bank,
3) ustaleniu rodzaju i charakteru zmian, które nastąpiły od ostatniej oceny,
4) analizie poprawności procesu bieżącego monitorowania ryzyka i systemu kontroli wewnętrznej.
Dokonując oceny, Zarząd wykorzystuje informacje zawarte w sprawozdaniach dotyczącą kontroli wewnętrznej i
audytu wewnętrznego, protokołach nadzoru bankowego oraz audytorów zewnętrznych.
Wyniki rocznej oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej Banku Zarząd przekazuje
Radzie Nadzorczej na jej najbliższym posiedzeniu.
Na najbliższym posiedzeniu Rady Nadzorczej Zarząd przedkłada Radzie Nadzorczej ewentualne propozycje
zmian w zakresie organizacji systemu kontroli wewnętrznej.
Dzierżoniów, dnia 06.04.2017
Sporządził: A. Nowakowski
45
Załącznik nr 1
do„Zasad polityki ujawnień
w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału
w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”
Ujawnienia dotyczące funduszy własnych
na dzień 31.12.2016
Kapitał podstawowy Tier I:
instrumenty i kapitały rezerwowe
Instrumenty kapitałowe i powiązane ażio
1
emisyjne
Kwota w dniu
ujawnienia
35 242 715,-
Fundusze ogólne ryzyka bankowego
Kapitał podstawowy Tier I przed korektami
regulacyjnymi
Wartości niematerialne i prawne (po
5
odliczeniu powiązanej rezerwy z tytułu
odroczonego podatku dochodowego) (kwota
ujemna)
Korekty regulacyjne dotyczące
26
niezrealizowanych zysków i strat zgodnie z
art. 467 i 468
Kapitał podstawowy Tier I
29
Kapitał Tier I (kapitał Tier I = kapitał
45
podstawowy Tier I + kapitał dodatkowy Tier
I)
Kapitał podstawowy Tier II:
instrumenty i kapitały rezerwowe
Korekty z tytułu ryzyka kredytowego
50
Kapitał Tier II przed korektami regulacyjnymi
51
Kapitał Tier II
58
Łączny kapitał (łączny kapitał = kapitał Tier I
59
+ kapitał Tier II)
59a Aktywa ważone ryzykiem pod względem
kwot ujętych przed przyjęciem CRR oraz
kwot ujętych w okresie przejściowym
przeznaczonych do wycofania zgodnie z
rozporządzeniem (UE) 575/2013 (tj. kwoty
rezydualne określone w CRR)
Aktywa ważone ryzykiem razem
60
Kapitał podstawowy Tier I (wyrażony jako
61
odsetek kwoty ekspozycji na ryzyko)
Kapitał Tier I (wyrażony jako odsetek kwoty
62
ekspozycji na ryzyko)
Łączny kapitał (wyrażony jako odsetek kwoty
63
ekspozycji na ryzyko)
6.000.000,41 242.715,-
2
3
-21.616,-
Odniesienie do CRR
Art. 26 ust. 1, art. 27, 28, 29,
wykaz EUNB o którym
mowa w art. 26 ust. 3
Art. 26 ust. 1 lit. f)
Art. 36 ust. 1 lit. b)
Art. 37, art. 472 ust. 4
30.956,-
41.252.055,41.252.055,-
Kwota w dniu
ujawnienia
1.544.717,1.544.717,1.544.717,42.796.773,-
Odniesienie do CRR
Art. 62 lit c) i d)
123.577.412,-
123.577.412,28,55%
28,55%
29,62%
Art. 92 ust. 2 lit. a), art. 465
Art. 92 ust. 2 lit. b), art. 465
Art. 92 ust. 2 lit. c)
Załącznik nr 2
do „Zasad polityki ujawnień
w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału
w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”
Ujawnienia dotyczące instrumentów kapitałowych
na dzień 31.12.2016
1
2
3
4
5
6
7
8
9
9a
9b
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20a
20b
21
22
23
24
25
26
Emitent
Unikatowy identyfikator (np. CUSIP, ISIN lub
identyfikator Bloomberg dla ofert na rynku
niepublicznym)
Prawo lub prawa właściwe którym podlega
instrument
Ujmowanie w kapitale regulacyjnym
Zasady przejściowe określone w rozporządzeniu
CRR
Zasady określone w rozporządzeniu CRR
obowiązujące po okresie przejściowym
Kwalifikowalne na poziomie jednostkowym lub
(sub-)skonsolidowanym/na poziomie jednostkowym
oraz (sub-)skonsolidowanym
Rodzaj instrumentu (rodzaje określone przez każdy
system prawny)
Kwota uznana w kapitale regulacyjnym (waluta w
mln, według stanu na ostatni dzień sprawozdawczy)
Wartość nominalna instrumentu
Cena emisyjna
Cena wykupu
Klasyfikacja księgowa
Pierwotna data emisji
Wieczyste czy terminowe
Pierwotny termin zapadalności
Opcja wykupu na żądanie emitenta podlegająca
wcześniejszemu zatwierdzeniu przez organy nadzoru
Termin wykupu opcjonalnego, terminy wykupu
warunkowego oraz kwota wykupu
Kolejne terminy wykupu jeżeli dotyczy
Kupony/dywidendy
Stała lub zmienna dywidenda/stały lub zmienny
kupon
Kupon odsetkowy oraz dowolny powiązany
wskaźnik
Istnienie zapisanych praw do niewypłacania
dywidendy
W pełni uznaniowe, częściowo uznaniowe czy
obowiązkowe (pod względem terminu)
W pełni uznaniowe, częściowo uznaniowe czy
obowiązkowe (pod względem kwoty)
Istnienie opcji z oprocentowaniem rosnącym lub
innej zachęty do wykupu
Nieskumulowane czy skumulowane
Zamienne czy niezamienne
Jeżeli zamienne, zdarzenie lub zdarzenia
powodujące zamianę
Jeżeli zamienne, w pełni czy częściowo
Jeżeli zamienne, wskaźnik konwersji
SGB-Bank S.A.
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Bankowe Papiery Wartościowe
Nie dotyczy
4.770.000,00
4.770.000,00
Nie dotyczy
Bankowe Papiery Wartościowe
14.06.2013; 13.05.2013; 15.04.2016
Terminowe
14.12.2019; 21.11.2021; 15.10.2020
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Niezamienne
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
Jeżeli zamienne, zamiana obowiązkowa cz
opcjonalna
Jeżeli zamienne należy określić rodzaj instrumentu
na który można dokonać zamiany
Jeżeli zamienne, należy określić emitenta
instrumentu na który dokonuje się zamiany
Odpisy obniżające wartość
W przypadku odpisu obniżającego wartość,
zdarzenie lub zdarzenia wywołujące odpis
obniżający wartość
W przypadku odpisu obniżającego wartość, w pełni
czy częściowo
W przypadku odpisu obniżającego wartość, trwale
czy tymczasowo
W przypadku tymczasowego odpisu obniżającego
wartość, opis mechanizmu odpisu obniżającego
wartość
Pozycja w hierarchii podporządkowania w
przypadku likwidacji (należy określić rodzaj
instrumentu bezpośrednio uprzywilejowanego w
odniesieniu do danego instrumentu)
Niezgodne cechy przejściowe
Jeżeli tak, należy określić niezgodne cechy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Nie dotyczy
Załącznik nr 3
do „Zasad polityki ujawnień
w zakresie profilu ryzyka i poziomu kapitału
w Banku Spółdzielczym w Dzierżoniowie”
Ujawnienia dotyczące bufora antycyklicznego
na dzień 31.12.2016
Kwota specyficznego dla instytucji bufora antycyklicznego
Łączna kwota ekspozycji na ryzyko
1
Specyficzny dla instytucji wskaźnik bufora antycyklicznego
2
Wymóg w zakresie specyficznego dla instytucji bufora
3
antycyklicznego
123.577.412,Nie dotyczy
Nie dotyczy