wczesne wspomaganie rozwoju dziecka

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA i WSPIERANIE RODZICÓW
Informujemy, że w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Połczynie-Zdroju od 1 września 2012 roku działa
Zespół Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka. Zespół tworzą pracownicy merytoryczni, którzy posiadają
wymagane kwalifikacje do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju.
Oddziaływania terapeutyczne pracowników mają na celu pobudzanie rozwoju psychoruchowego, poznawczego,
percepcyjnego, emocjonalnego i społecznego dziecka, u którego występują zaburzenia rozwojowe.
Wczesne wspomaganie rozwoju powinno być prowadzone jak najwcześniej (także u noworodków i
niemowląt), od chwili wykrycia niepełnosprawności do momentu podjęcia nauki w szkole.
W przypadku małych dzieci mówi się o rozwoju psychoruchowym. Taka połączona definicja rozwoju ma uświadomić
rodzicom/prawnym opiekunom znaczący wpływ motoryki dużej na prawidłowy rozwój funkcji poznawczych,
emocjonalnych oraz społecznych ich dzieci.
Dlatego zaobserwowanie u dziecka nieprawidłowości lub opóźnienia w rozwoju ruchowym powinno zostać
skonsultowane z lekarzem pediatrą, psychologiem i/lub logopedą.
Poniżej zostały przedstawione najważniejsze etapy rozwojowe dziecka do 3 roku życia, które mogą być pomocne dla
rodziców do obserwacji swojego dziecka i oceny jego rozwoju:
Etapy rozwoju motoryki dużej i małej w pierwszym roku życia dziecka:
Wiek
w miesiącach
1
2
3
4
5
6
3
4
5
6
7
Umiejętności, które dziecko powinno posiąść
Podnoszenie główki
Odrywanie noska od materaca, niskie unoszenie głowy.
Unoszenie głowy pod kątem 45 stopni.
Unoszenie głowy pod kątem 90 stopni oraz utrzymanie sztywnej głowy przez około 1 minuty
podczas pionowego trzymania.
Unoszenie głowy pod kątem 90 stopni oraz utrzymanie sztywnej główki podczas pionowego
trzymania.
Unoszenie się na przedramionach i odwracanie głowy w kierunku bodźca.
Swobodne odwracanie głowy w kierunku bodźca oraz utrzymywanie sztywnej głowy w pozycji
pionowej.
Siedzenie
Pierwsze, krótkie próby siedzenie z całkowitą pomocą opiekuna (dziecko musi utrzymywać
sztywno główkę).
Dalsze doskonalenie umiejętności siedzenia z całkowitym podparciem i pomocą opiekuna.
Samodzielne siedzenie z podparciem.
Samodzielne siedzenie bez podparcia
Samodzielne siedzenie bez podparcia i zdolność wykonywania ruchów w pozycji siedzącej.
Samodzielne siadanie z pozycji leżącej.
8
Stanie
Pierwsze próby przyjmowania pozycji stojącej, dziecku udaje się na krótko usztywnić nogi w
kolanach.
Podtrzymywane pod pachy niemowlę opiera nóżki o podłoże i utrzymuje na nich ciężar ciała
Niemowlę doskonali umiejętność utrzymywania sztywno prostych nóżek.
Podciągane za rączki przechodzi z pozycji leżącej lub siedzącej do stojącej podejmuje pierwsze
próby stawiania kroczków.
Dziecko samodzielnie stoi.
Pierwsze próby samodzielnego wstawania po uchwyceniu się podpory i podciągnięciu.
Dziecko doskonali umiejętność podnoszenia się, korzystając z niewielkiej podpory.
Pierwsze próby samodzielnego podniesienia się z klęku lub raczkowania.
3
4
5
6
7
8
9
10
Chodzenie
Pierwsze próby stawiania kroków podczas podtrzymywania pod pachy.
Samodzielne stanie z podparciem, próby wykonywania małych kroczków.
Doskonalenie sprawności zdobytych w siódmym miesiącu.
Stawianie kroków z równoczesnym przytrzymywaniem się obiema raczkami np. brzegu
łóżeczka.
Chodzenie z prowadzeniem za obie rączki.
Chodzenie z przesuwaniem przed sobą, jako podpory, np. krzesła, wózka.
Samodzielne chodzenie.
6
7
8
9
10
11
12-14
Chwytanie i manipulowanie przedmiotami
Odruch chwytania przedmiotów bez kontroli woli.
Chwytanie zabawki włożonej w rączkę.
Chwyt dowolny i świadomy. Sposób chwytania: chwyt prosty – chwytanie całą dłonią od góry,
bez użycia kciuka.
Wyciąganie rączki po przedmiot, przekładanie zabawki z rączki do rączki – chwyt prosty.
Utrwalanie umiejętności chwytania i manipulowania jedną ręką. Sposób chwytania: chwyt
dłoniowo-łokciowy. Pojawia się niespecyficzna manipulacja przedmiotami - wszystkie
przedmioty używane są w ten sam sposób.
Doskonalenie umiejętności nabytych w 6 miesiącu , pojawia się chwyt nożycowy –
przywodzenie wyprostowanego kciuka do pozostałych palców.
Sposób chwytania: chwyt pesetowy - kciuk jest już zginany prawidłowo i styka się z palcem
wskazującym przy chwytaniu czegoś . Pojawiają się początki manipulacji specyficznej oraz
pierwsze oznaki kształtowania się dominacji ręki.
0-2
3
4
5
6
7-8
9-12
Etapy rozwoju mowy oraz rozwoju emocjonalnego w pierwszym roku życia dziecka:
Wiek
w miesiącach
2
6
11-12
1
2
3
5
6-8
8-9
10-11
Umiejętności, które dziecko powinno posiąść
Mowa
Głużenie - nieświadome wydawanie jednosylabowych dźwięków np. aaa, uuu, ggg.
Gaworzenie – świadome wydawanie dźwięków np. ma-ma-ma, da-da-da.
Wypowiadania 2-3 znaczących słów np. mama, baba.
Rozwój emocjonalny
Skupianie wzroku na twarzy osoby dorosłej oraz skupianie wzroku (podczas leżenia na brzuchu)
na twarzy osoby dorosłej.
Reagowanie mimiką na twarz osoby dorosłej oraz śledzenie wzrokiem osoby poruszającej się.
Reagowanie uśmiechem na uśmiech osoby dorosłej.
Koncentrowanie wzroku na ustach mówiącej osoby dorosłej.
Lęk i protest przed rozstaniem z opiekunem, lęk przed nieznanymi osobami.
Naśladowanie czynności wykonywanych przez osobę dorosłą. Rozumienie emocjonalnie
zabarwionych wypowiedzi rodziców/prawnych opiekunów.
Oglądanie i pokazywanie palcem obrazków osobie dorosłej.
Etapy rozwoju motoryki dużej i małej w drugim roku życia dziecka:
Wiek
w miesiącach
Umiejętności, które dziecko powinno posiąść
Motoryka duża
12-13
13
16
16-17
17
16-18
19-20
21-22
22-23
21-24
Samodzielne chodzenie.
Przysiadanie.
Kopanie piłki.
Wspinanie się
Rzucanie piłki.
Bieganie.
Wchodzenie po schodach krokiem dostawnym.
Pierwsze próby rozbierania się.
Podskakiwanie.
Pierwsze próby jazdy na 3 kołowym rowerku.
13-14
13-15
13-16
13-18
16-18
19
21
21-22
22-24
24
Motoryka mała
Doskonalenie chwytu pesetowego Nieporadne posługiwanie się łyżką lub widelcem oraz bazgranie, rysowanie znaczków.
Picie z kubka.
Wkładanie klocka w otwory w deseczce.
Budowanie wieży z 2 klocków.
Budowanie wieży z 4 klocków.
Budowanie wieży z 5 klocków.
Budowanie konstrukcji na płaszczyźnie.
Odkręcanie pokrywek oraz budowanie konstrukcji na płaszczyźnie.
Budowanie wieży z 6 klocków.
Etapy rozwoju mowy oraz rozwoju emocjonalnego w drugim roku życia dziecka:
Wiek
w miesiącach
Umiejętności, które dziecko powinno posiąść
Mowa
12-13
13-16
16-24
18-24
Wypowiadanie kilku pierwszych słów.
Stopniowe rozszerzanie słownika do ok. 50 słów.
Gwałtowny wzrost zasobu słownictwa, pojawienie się wypowiedzi jednowyrazowych
połączonych z gestami.
Pierwsze zdania dwuwyrazowe.
Rozwój emocjonalny
Kształtowanie się odrębności dziecka od jego rodziców.
Wzrost samodzielności dziecka, które chce wiele czynności wykonywać sam, bez pomocy osób dorosłych.
Negowanie propozycji rodziców, duża potrzeba podejmowania decyzji.
Silne i negatywne reakcje na rozstanie z matką.
Brak umiejętności kontrolowanie przezywanych emocji.
Etapy rozwoju motoryki dużej i małej w trzecim roku życia dziecka:
Umiejętności, które dziecko powinno posiąść
Motoryka duża:
Sprawnie chodzi i biega.
Pewnie trzyma przedmioty w czasie chodzenia.
Stoi 2-3 sekundy na jednej nodze (zgięte kolano).
Rzuca, kopie i próbuje łapać piłkę.
Jeździ na trójkołowym rowerku.
Samodzielnie wkłada i zdejmuje, niektóre części garderoby.
Motoryka mała
Rysuje pionową i poziomą linię prostą, krzyżyk oraz koło.
Buduje wieżę z 8 klocków.
Posługuje się łyżką, widelcem oraz pije z kubka.
Wkłada klocki różnego kształtu do właściwych otworów.
Etapy rozwoju mowy oraz rozwoju emocjonalnego w trzecim roku życia dziecka:
Umiejętności, które dziecko powinno posiąść
Mowa
Budowanie zdań zgodnie z regułami gramatycznymi.
Używanie liczby mnogiej.
Używanie czasu przeszłego i przyimków.
Pojawienie się pytań i przeczeń.
Rozwój emocjonalny
Rozpoznawanie i nazywanie przeżywanych emocji.
Przezywanie nowych emocji – wstydu, zakłopotania, zazdrości, poczucia winy.
Brak umiejętności kontroli przeżywanych emocji.
* Informacje zaczerpnięto z książek:
1. Wczesna interwencja terapeutyczna, J. Cieszyńska, M. Korendo, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2007.
2. Psychologiczne portrety człowieka, (red) A. I. Brzezińska, Gdańskie wydawnictwo Psychologiczne 2005.
Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania organizowane są w specjalnie przystosowanej do tego celu i wyposażonej
w odpowiednie pomoce sali, w wymiarze od 4 do 8 godzin w miesiącu (w zależności od możliwości psychofizycznych i
potrzeb dziecka).
Zajęcia są prowadzone indywidualnie z dzieckiem i jego rodziną. W przypadku dzieci, które ukończyły 3 rok życia,
zajęcia w ramach wczesnego wspomagania mogą być prowadzone w grupach liczących 2 lub 3 dzieci, z udziałem ich
rodzin.
W ramach wczesnego wspomagania świadczona jest także pomoc rodzicom/prawnym opiekunom dzieci w formie:
 wsparcia psychologicznego,
 fachowych konsultacji i porad w zakresie pracy z dzieckiem,
 kształtowania postaw i zachowań pożądanych w kontaktach z dzieckiem.
Aby dziecko zostało objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju musi posiadać opinię o potrzebie wczesnego
wspomagania rozwoju (taka opinia jest wydawana przez Zespół Orzekający i posiada moc prawną orzeczenia).
Rodzice/prawni opiekunowie dzieci zamieszkujących na terenie Gminy Połczyn-Zdrój i Gminy Rąbino mogą ubiegać
się w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Połczynie-Zdroju o wydanie stosownej opinii. Do wniosku o wydanie
opinii należy dołączyć zaświadczenie lekarskie od lekarza specjalisty o zdiagnozowanej jednostce chorobowej.
Aby Zespół mógł rozpatrzyć złożony wniosek i odpowiednio się do niego ustosunkować, dziecko musi mieć
wykonane badanie psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne. Badania te są wykonywane bezpłatnie w poradni.
Zapraszamy do korzystania z naszej pomocy.