Biznes elektroniczny elementem Nowej Gospodarki Wykład plenarny Prowadzący dr Zbigniew E. Zieliński Internet a biznes W początkowej fazie sieć stworzona w celach militarnych, Sieć wykorzystywana w celach naukowych, akademickich, W trakcie ewolucji Sieć staje się narzędziem i miejscem pracy, nawiązywania kontaktów oraz medium komunikacyjnym, Obecnie Internet pełni funkcje biznesowe – rozwiązania dwukierunkowej wymiany zwane e-biznesem 2 Biznes elektroniczny to sposób prowadzenia firmy, polegający na wykorzystaniu potencjału technik informatycznych, informacyjnych (IT), w którym szczególnie ważne jest dostarczenie klientowi produktu o jak najlepszej jakości. Jego celem jest zapewnienie jednakowo sprawnej obsługi klientom korzystającym ze wszystkich kanałów sprzedaży, nie tylko transakcji on-line (przeprowadzanych z wykorzystaniem serwisów internetowych), oraz dostarczenie im produktu o jednakowo wysokiej jakości. 3 Nowa Gospodarka Nowa ekonomia, czyli system nowych reguł wyjaśniających funkcjonowanie podmiotów gospodarczych na rynku, Jako funkcjonowanie podmiotów gospodarczych w silnie zmienionych uwarunkowaniach dzięki rozwojowi technologii informatycznej, tzw. gospodarka oparta na wiedzy (knowledge – based economy), „nowa gospodarka” rozumiana podmiotowo, czyli jako określenie przedsiębiorstw działających w sektorze IT, 4 Internet czynnikiem kształtującym Nową Gospodarkę Wysoki stopień przejrzystości tzw. „naga gospodarka” (nude economy). Dzięki Internetowi partnerzy biznesowi i konkurenci mogą łatwiej porównywać swe działania na rynku, także ceny swych produktów, Szczególne znaczenie informacji produktywność i konkurencyjność podmiotów gospodarczych zależy w zasadniczym stopniu od umiejętności poszukiwania, pozyskiwania, przetwarzania i skutecznego wykorzystania informacji i wiedzy, 5 Internet czynnikiem kształtującym Nową Gospodarkę (wykorzystanie zasobów pracy, kapitału, surowców, wiedzy menedżerskiej, informacji i technologii w skali globalnej), Sieciowe powiązania podmiotów gospodarczych (produktywność i konkurencyjność są dziś kształtowane w ramach globalnej sieci interakcji między różnymi podmiotami ekonomicznymi), Globalizacja 6 Ziemia, praca, kapitał… Znaczenie czynników tradycyjnych relatywnie się zmniejsza, a rola czwartego czynnika – wiedzy i informacji rośnie. Wiedza staje się nową podstawą zamożności i powodzenia i kontrolą nad nią – jak kiedyś władanie ziemią, surowcami, fabrykami – jest szczególnie istotna. 7 Znaczenie różnych czynników produkcji dla gospodarek Kapitał, źródła finansowania Praca fizyczna Nowa Gospodarka Ziemia, środki materialne Wiedza, informacja 8 Zwiększa się przejrzystość rynku dla nabywców, którzy mają znacznie większe możliwości porównania ofert różnych dostawców. Poszczególni dostawcy są oddaleni od siebie tylko o jedno „kliknięcie” potencjalnego nabywcy, który dzięki Internetowi ma mocniejszą pozycję negocjacyjną. 9 Rola mediów w „nowej gospodarce” Tradycyjne środki komunikowania utrzymają swe znaczenie, jednak ich rozwój będzie zróżnicowany. Znaczenie telewizji się zmniejszy, podobnie będzie w dziedzinie czytelnictwa prasy. Coraz więcej informacji będą czerpać ludzie z Internetu. Radio będzie się rozwijać szybciej, ponieważ słuchają go kierowcy spędzający coraz więcej czasu w samochodach przebijających się przez korki uliczne. 10 Opracowanie strategii E-biznes polega na tworzeniu nowych strategii biznesowych, w których realizacji wykorzystuje się sieci komputerowe i telekomunikacyjne. Umożliwiają one zastosowanie szybkich, elastycznych i tanich metod prowadzenia biznesu. 11 Strategia biznesowa 1. 2. 3. Wizja biznesu – w globalnym środowisku biznesowym bariery handlowe i ograniczenia w przepływie kapitału znikły w momencie pojawienia się technik cyfrowych. Dzielenie się informacją dotycząca strategii firmy z pracownikami, dostawcami, partnerami i klientami – wspólne współużytkowanie informacji. Proces edukacji. Analiza obecnych i przyszłych potrzeb klientów – skoncentrowanie się na potrzebach klientów. Wykorzystanie własnej wiedzy o rynku by spróbować przewidzieć jak wymagania klientów zmienią się w przyszłości. Dzięki temu można się dowiedzieć więcej o swoim przedsiębiorstwie i uniknąć dodatkowych kosztów. 12 Fundamenty e-biznes WEWNĄTRZ FIRMY OUTSOURCING (podwykonawstwo) Rachunki i listy płac Zasoby ludzkie Tworzenie i rozwój produktu Techniki informatyczne Usługi dla klienta Produkcja Sprzedaż i telesprzedaż Marka i reklama produktu Hurtownie i dystrybucja KLIENT 13 POTRZEBA Użycie poczty elektronicznej jako narzędzia Typowa droga do e-biznesu Połączenie z Internetem w celu korzystania z e-mail i stron internetowych EFEKT Dostęp do Internetu ułatwia badania rynku Możliwość zdobywania nowych klientów Stworzenie pierwszej biznesowej strony internetowej o charakterze broszury Nauka marketingu on-line Stworzenie nowych punktów sprzedaży Rozpoczęcie przyjmowania zamówień przez stronę internetową Odkrycie możliwości handlu elektronicznego Wzrost efektywności i redukcja kosztów Integracja aplikacji handlu elektronicznego z systemem biura Korzystanie z tych samych informacji w tym samym czasie Integracja łańcuchów wartości Wdrożenie założeń e-biznesu Zgrana obsługa klientów Dynamiczne planowanie Dominacja e-biznesu w strategii biznesowej Klient jest najważniejszy14 Kanały e-biznesowe w sieci (business-to-business) – relacje pomiędzy firmami z wykorzystaniem Internetu jako środowiska pośredniczącego, B2C (business-to-customers) – sklepy internetowe, pasaże handlowe nastawione na sprzedaż bezpośrednio klientowi indywidualnemu, bankowość elektroniczna, C2C (customer-to-customer) – kontakty użytkowników z innymi użytkownikami. B2B 15 B2B Relacja firmy z innym przedsiębiorstwem, pośrednikiem, dostawcą, dystrybutorem, czy punktem sprzedaży, Spotyka się rynki barterowe B2B polegające na wymianie, wzajemnej sprzedaży produktów (np.. Merlin.pl), Cechy: zysk i oszczędności, usprawnienie procesów zachodzących w firmie, zwiększenie konkurencyjności, Powstawanie portali i wortali branżowych, 16 B2C Relacja firmy z klientem (klientami); obejmuje: sprzedaż, dostawę, płatności, obsługę, informację, reklamę, marketing, W B2C liczy się zdobycie i przywiązanie klienta do firmy, Tworzenie programów lojalnościowych, klubów konsumenckich, forów i list dyskusyjnych, W ramach B2C wdrażane są systemy CRM (Customer Relationship Management). 17 C2C Relacja użytkowników sieci między sobą, wymiana informacji, transakcji, usług, Serwis allegro.pl, Serwisy hobbystyczne, fora dyskusyjne, komunikatory – wymiana kontaktów i informacji nt. produktów, reklam, promocji, firm przez użytkowników sieci, 18 Elementy „Nowej Gospodarki” E-społeczeństwo, E-commerce, E-praca, E-edukacja, E-reklama i E-promocja, E-bankowość, 19 E-społeczeństwo (społeczeństwo informacyjne) Era informacji umacnia jednostki ludzkie, dając im dostęp do informacji i podważa wielkie i sztywne struktury biurokratyczne. Szansa zbliżenia obywatela do organów władzy, Lepsza obsługa obywatela, Szybsze „załatwianie” spraw i wydajniejsza praca, 20 E-commerce handel elektroniczny – proces sprzedawania i kupowania produktów i usług, a więc zawierania transakcji handlowych z wykorzystaniem środków elektronicznych, prowadzonych za pośrednictwem Internetu (często pomocne są także narzędzia tradycyjne – fax czy telefon), Najczęściej spotykana forma – sklepy online, czyli 21 E-praca Telepraca (ang. telework) bywa nazywana również "pracą zdalną", "pracą na odległość", "e-pracą", a żartobliwie "wyrkom" (skrót od wyrażenia "wyrobnictwo komputerowe"). Internet oraz inne zdobycze techniki: telefon, faks, komputer itp. umożliwiają pracę na odległość, Według specjalistów w krajach Zachodniej Europy (przede wszystkim we Francji i Wielkiej Brytanii) zatrudnionych jest około półtora miliona telepracowników, Do końca 2005 roku ta liczba ma wzrosnąć do dziesięciu milionów. 22 E-edukacja (e-learning) Jest to technika szkolenia wykorzystująca wszelkie dostępne media: Internet, intranet, taśmy audio-wideo, cd-rom, przekazy satelitarne, telewizję, radio. Nowym paradygmatem uczenia się jest lifelong learning – uczenie się przez całe życie. Formy kształcenia na odległość: Asynchroniczne, Synchroniczne. Wykorzystanie systemów LMS (Learning Management System) i LCMS (Learning Content Management System). 23 E-reklama (E-advertising) Reklama internetowa w sposób znaczący różni się od reklamy tradycyjnej. Wynika to głównie z odmienności samego Internetu jako medium. Tradycyjne formy reklamy dostępne w prasie, radiu, czy też telewizji, określa się jako push (popychać), natomiast Internet jest uznawany za medium typu pull (ciągnąć). Działania promocyjne zaczynają się z chwilą uruchomienia firmowego serwisu www, Charakter tych działań jest zależny od strategii marketingowej, grupy docelowej czy zawartości serwisu, 24 E-bankowość (E-banking) Bankowość internetowa jest przykładem skutecznego zastosowania komunikacji wielokanałowej z klientami (pełniąc usługi finansowe, płatnicze, doradcze), Obsługa bankowa poprzez sieć, Usługi internetowe banków wymagają szybkiej i niezawodnej komunikacji z wewnętrznymi systemami informatycznymi, a także zastosowania technologii zapewniających bezpieczeństwo dokonywanych transakcji. Usługi te ze strony banku obniżają koszty obsługi klienta, a dla klienta są prostsze i wygodniejsze - może on kontrolować swe konto praktycznie z dowolnego miejsca na świecie, nie tracąc czasu na dojazd do oddziału banku i pogawędkę z urzędnikiem bankowym. 25 Marka e-biznesowa (internetowa) Stworzenie strony internetowej firmy nie oznacza wcale, że powstała marka internetowa. Marki zwykłe różnią się od marek internetowych. Dla tych pierwszych Internet jest przede wszystkim nośnikiem informacji o nich; o produktach, usługach, planach i przedsięwzięciach; miejscem kontaktu z dostawcami i klientami; jednak zasadnicza część działalności produkcyjnej i marketingowej związanej z tą marką odbywa się poza Internetem. Marka internetowa rodzi się, rozwija – a także umiera – w Internecie; jest uzależniona od jego użytkowników, specjalizujących się w nim mediów, a także od postępu technologicznego samej sieci. 26 Zasady działania biznesu internetowego Duży budżet na stosowanie Internetu i duża liczba osób zatrudnionych w tej sferze nie gwarantują automatycznie sukcesu e-commerce, Istotnym czynnikiem sukcesu jest stworzenie w przedsiębiorstwie samodzielnej jednostki organizacyjnej do spraw biznesu elektronicznego, która powinna podlegać bezpośrednio kierownictwu firmy, 27 Zasady działania biznesu internetowego Działalność internetowa powinna być ściśle powiązana z takimi funkcjami i procesami w firmie, jak logistyka, controlling, gospodarka materiałowa i obsługa klientów. Istotne jest właściwe umiejscowienie Internetu w marketingu. Klienci powinni mieć możliwość wyboru między konwencjonalnym sposobem zaspokajania popytu a zastosowaniem w tym celu Internetu. 28 Zasady działania biznesu internetowego Najważniejsza jest zawartość witryn internetowych - należy zwracać uwagę na wykorzystanie możliwości Internetu, które stanowią o jego przewadze nad tradycyjnymi metodami, Działalność przedsiębiorstw w Internecie może być wzmocniona dzięki współpracy z różnymi firmami - partnerami ze sfery usług, dostawcami i agencjami reklamowymi. 29 Zasady działania biznesu internetowego Należy zapewnić użytkownikom łatwy i szybki dostęp do witryn internetowych. Wymagane jest zapewnienie bezpieczeństwa transakcji, w tym płatności, Działy marketingu powinny opracować specjalne propozycje dla ściśle zdefiniowanych segmentów rynkowych jako tzw. one-to-one marketing. Internet stwarza wyjątkowe możliwości indywidualizacji oddziaływania na klienta. 30 Szanse i zagrożenia e-biznesu SZANSE ZAGROŻENIA Budowanie bliższych więzi z klientami. Utrata klientów, którzy wybiorą nowe lub lepsze firmy oferujące usługi bardziej efektywne. Zmniejszenie kosztów przez wyeliminowanie nieefektywnych łańcuchów dostaw, usług i sprzedaży. Ze względu na duże zmiany w technikach informatycznych zanikanie niektórych rynków zbytu. Bezpośrednia komunikacja z klientami. Bezczynność lub polityka uniemożliwiająca podejmowanie decyzji zgodnie z wymaganiami klientów. Odkrywanie niszy pojawiających się na rynku w związku ze zmieniającymi się wymaganiami klientów. Podejmowanie złych decyzji dotyczących nowych technik i związany z tym wzrost kosztów. Szybsze od konkurencji reagowanie i większa dostępność. Lęk spowodowany niezrozumieniem zachodzących zmian, lęk przed podejmowaniem złych decyzji. 31 E-commerce zwiększa konkurencyjność Jak w Polsce postrzegane jest wprowadzenie przez firmę e-commerce poważne zagrożenie ze strony konkurencji 48% źródło przewagi konkurencyjnej 29% zmiana sposobu działalności 12% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło: Andersen Consulting 2000 32 Powody zajmowania się e-commerce poszukiwanie nowych źródeł dochodów 84% dotrzymanie kroku konkurencji 78% zmiana struktury danej branży 48% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Źródło: Andersen Consulting 2000 33 Wartość gospodarki internetowej w Europie w latach 1999-2004 (w mld USD) 1400000 1200000 1200000 1000000 800000 610000 600000 400000 300000 145000 200000 53000 80000 1999 2000 0 2001 2002 2003 2004 Źródło: GartnerConsulting 34