KLASTCZNY I AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ – SYTUACJA

lek. wet . Luiza Seredyńska
Wojewódzki Inspektorat Weterynarii we
Wrocławiu





Wywoływany przez wirus należący do rodziny
Asfaviridae rodzaju Asfivirus;
Wirus ten nie jest spokrewniony z wirusem
klasycznego pomoru świń. Różnią się one
genetycznie i antygenowo;
Świnie uodpornione przeciw CSF są w pełni
wrażliwe na ASF;
Rezerwuarem wirusa mogą być dziki europejskie
dzikie świnie afrykańskie, guźce, oraz kleszcze z
gatunku Ornithodorus;
Pozostałe gatunki zwierząt są na zakażenie ASFV
niewrażliwe;
Kleszcze z gatunku Ornithodoros
W EUROPIE:
O. ERRATICUS
Brak transmisji transowarialnej
Wirus może przetrwać 3-5 lat!
Głównym źródłem zarazy dla świń domowych są dziki
europejskie.
Zakażenia mają charakter bezobjawowy lub latentny. Zakażone
dziki są okresowymi siewcami wirusa w tym czasie zakażeniu
mogą ulec świnie domowe, co prowadzi do szerzenia się zarazy.
Zakażenia latentne - wirus jest przyżyciowo praktycznie nie
wykrywalny mimo tego, że zwierzę jest nosicielem zarazka.
Zakażenie latentne pod wpływem stresu może ulec uczynnieniu.
W tym okresie dochodzi do masowego bezobjawowego
wydalania wirusa . Jeśli w tym czasie świnie domowe zetkną się
z dzikami dochodzi do wybuchu zarazy.



Wirus wykazuje znaczną oporność na działanie
czynników środowiskowych np. temperatury czy
czynników chemicznych (w chłodzonym mięsie
stwierdzany po 5 miesiącach);
Wirus oporny jest na warunki środowiskowe, a
szczególnie na wysychanie i gnicie oraz na zmiany
pH (od 1,9 do 13,4);
Najsilniej na zarazek działa 2% roztwór sody żrącej;


Najczęstszą bramą wejścia zarazka jest przewód
pokarmowy. Zakażenie może nastąpić również przez drogi
oddechowe, uszkodzoną skórę lub odbyt (np. w czasie
mierzenia temperatury).
Po przedostaniu się do organizmu, wirus drogą naczyń
krwionośnych i limfatycznych przedostaje się do monocytów
i makrofagów tkanek (migdałki węzły chłonne żuchwowe) –
miejsce pierwotnej replikacji patogenu. Następnie
przedostaje się do węzłów chłonnych trzewnych, szpiku
kostnego, śledziony, płuc, wątroby, nerek – miejsca wtórnej
replikacji. Zarazek namnaża się intensywnie, ponownie
wraca do układu krwionośnego, gdzie utrzymuje się do
śmierci zwierzęcia.

Wirus ASF namnaża się głownie w cytoplazmie
monocytów i makrofagów, ale również w
hepatocytach, komórkach nabłonka kanalików
nerkowych, trombocytach i neutrofilach. Nie ma
zdolności replikacji w limfocytach T i B.
W przebiegu choroby można wyróżnić 2 cykle zakażeń:
1.
Cykl stary – wirus krąży miedzy afrykańskimi
świniami dzikimi, a zachorowania zwierząt
domowych stanowią wynik przypadkowych zakażeń.
Zakażenia mają charakter bezobjawowy lub latentny.
2.
Cykl nowy – choroba utrzymuje się i szerzy
wyłącznie między świniami domowymi (wysoka
śmiertelność).



Siewstwo wirusa rozpoczyna się około 7 – 10 dni po
wystąpieniu gorączki.
Największe ilości wirusa siane są z kałem oraz drogą
aerozolową z układu oddechowego;
Wirus może być przenoszony przez kontakt
bezpośredni lub pośredni - np. przez zakażone pasze
zawierające mączki mięsno – kostne z surowca
pochodzącego od zwierząt chorych, wodę, środki
transportu, żywiące się krwią owady. Bardzo
ważnym źródłem są odpadki kuchenne i poubojowe
pochodzące od świń chorych lub nosicieli.


Stwierdza się występowanie zakażeń latentych, w
przebiegu których wirus jest przyżyciowo nie
wykrywalny, zwierze jest nosicielem zarazka ale go
nie rozsiewa – nie ma mozliwosci zakazenia przez
kontakt.
Zakażenie latentne pod wpływem stresu może ulec
uczynnieniu.
Dochodzi
do
bezobjawowego
wydalania wirusa. Dochodzi do zakażenia zdrowych
zwierząt.


—
—
—
—
—
Okres inkubacji, w zależności od stopnia zjadliwości
zarazka wynosi od 4 – 8 dni. Najdłuższy czas
wylęgania choroby wynosi 21 dni.
Wyróżnia się postacie:
nadostrą
ostrą,
podostrą
przewlekłą
utajoną;



Postać nadostra przebiega bez objawów klinicznych,
charakteryzują ją nagłe padnięcia;
Postać ostra - zachorowalność i śmiertelność sięga 100%.
Pierwszym i jedynym objawem klinicznym jest wzrost
wewnętrznej ciepłoty ciała do 41 – 42° C, któremu w
przeciwieństwie do CSF nie towarzyszą inne objawy. Świnie
mają zachowany apetyt, poruszają się normalnie;
Po 3 – 4 dniach następuje spadek temperatury poniżej
normy, który ma miejsce na 24 godziny przed śmiercią.
Wtedy pojawia się sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała,
wybroczyny w skórze, duszność, pienisty wypływ z nosa,
wypływ z worka spojówkowego, biegunka z domieszką krwi,
wymioty, niedowład zadu.


Postać podostra – objawy kliniczne są podobne lecz
słabiej wyrażone i wydłużone;
Postać przewlekła – trwa 20 – 40 dni do kilku
miesięcy i kończy się śmiercią lub niekiedy
wyzdrowieniem. Świnie są wychudzone, obserwuje
się na przemian okresy poprawy i pogorszenia stanu
zdrowia. Śmiertelność jest niewielka.



—
—
—
—
—
Stężenie pośmiertne oraz rozkład gnilny następują bardzo
szybko – sekcja wykonana w krótkim czasie;
Skóra ma zabarwienie sinoczerwone i usiana jest
wybroczynami;
Zmiany sekcyjne w postaci ostrej wskazują na posocznicę:
silna wybroczynowość
i wylewy krwawe pod błoną
surowiczą na wszystkich narządach
2 – 4 krotnie powiększona śledziona, silnie przekrwiona,
Węzły chłonne powiększone z wybroczynami lub wylewami
krwawymi,
W nerkach – przekrwienie kory, wybroczyny i wylewy
krwawe,
Obrzęk tkanki międzypłacikowej pęcherzyków płucnych –
bezpośrednia przyczyna śmierci zwierząt;
Do badan laboratoryjnych pobiera się próbki od:

Zwierząt żywych wykazujących objawy chorobowe;

Zwierząt zabitych lub martwych;

Miejsca z których pobierane są próbki nie mogą być
odkażane, ponieważ nieznaczna ilość środka
odkażającego może inaktywować zarazek;
Od zwierząt żywych pobiera się:
— Krew - w zależności czy chodzi o wykrycie wirusa we krwi
czy wykrycie swoistych przeciwciał pobieramy krew do
probówek z antykoagulantem lub do probówek bez środka
konserwującego
Od zwierząt padłych lub poddanych eutanazji pobiera się:
śledzionę, migdałki, nerki, węzły chłonne, płuca lub szpik
kostny
W odróżnieniu od CSF swoiste przeciwciała można wykrywać już
w 4 dniu po infekcji, utrzymują się one bardzo długo a
maksimum osiągają w 5 – 6 tygodniu po zakażeniu, przy
czym we krwi może znajdować się jednocześnie wirus.




Dotychczas nie opracowano szczepionki przeciwko
ASF – duża zmienność wirusa;
Zwalczanie choroby odbywa się wyłącznie
metodami administracyjnymi poprzez wybijanie
zwierząt chorych oraz znajdujących się w strefie
zapowietrzonej;
W Polsce do tej pory nie odnotowano przypadku
wystąpienia ASF;
Postępowanie przy podejrzeniu oraz zwalczaniu
afrykańskiego pomoru świń odbywa się na
podstawie:



Ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia
zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
(Dz.U.08.213.1342);
Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 23 czerwca 2004 r. w sprawie zwalczania
afrykańskiego pomoru świń (Dz.U.04.158.1658);
Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie wykazu chorób
zakaźnych zwierząt dla których sporządza się plany
gotowości ich zwalczania (Dz.U.08.218.1397).
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ