Wychowawcze znaczenie sportu

Wychowawcze znaczenie sportu.doc
(90 KB) Pobierz
8. Wychowawcze znaczenie sportu.
Ruch postrzegany jako jeden z przejawów aktywności człowieka, w którym uwidacznia się
cała różnorodność jego osobowości. Od prostych ruchów behawioralnych aż po niezwykle złożone
czynności ruchowe wybitnego sportowca. Ruch może służyć rozrywce własnej lub innych, ma
podnosić poziom sprawności fizycznej, wpływać na osiągnięcie specjalizacji sportowej oraz emocji
współzawodnictwa. Ruch jest podstawowym czynnikiem kształtującym sprawność fizyczną.
Stymulacja ruchem wpływa na rozwój anatomiczny mięśni, stawów i kości, na pobudzaniu
dojrzewania ośrodków w mózgu i ośrodki nerwowe. Ruch wpływa także na wzrost wydolności i
wzrost cech motorycznych. Poprzez stymulację ruch jest napędem w kształtowaniu sprawności
fizycznej[1].
Pojęcie wychowania może być rozumiane w znaczeniu szerszym bądź węższym. Szersze
rozumienie terminu może odnosić się do procesu wychowania skoncentrowanego. Zarówno na
rozwoju umysłowym, fizycznym i uczuciowym człowieka, jak i na sferze jego motywacji i
konkretnych działań[2]. Obejmuje ono zarówno nauczanie, jak i wychowanie w jego węższym
znaczeniu.
Przedmiotem wychowania w szerszym znaczeniu jest ogół procesów i właściwości
psychicznych człowieka, zarówno intelektualnych, emocjonalnych i wolicjonalnych, motywacyjnych,
łączenie z działaniem[3]. Węższe rozumienie wychowania odnosi się do kształtowania postaw,
nastawień, motywacji. Sprzyja głównie przeżyciom emocjonalno-motywacyjnym jednostki oraz jej
zachowaniom i postawom społecznie i moralne pożądanym. Istnieje bardzo wiele poglądów na
wychowanie i jego definicji[4].
Wychowanie fizyczne i sport zmierzają głownie do aktywności, która stanowi szansę
rozwijania zdrowia i sprawności fizycznej. Szkolne wychowanie fizyczne w dużym stopniu kształtuje
społecznie
akceptowane
cechy
psychiczne.
Ostatnio
zauważa
się
jednak,
iż
oddziaływania wychowawcze schodzą na dalszy plan, co wynika z nieodpowiedniego procesu
kształcenia nauczycieli[5]. „Oddziaływania wychowawcze zmierzają do wywołania w psychice
ludzkiej względnie trwałych zmian ukierunkowanych progresywnie tj. przyczyniających się do
indywidualnego i społecznego rozwoju jednostki, tak, aby przebiegał zgodnie z określonymi celami
wychowania. Zależnie od rodzaju wychowania, oddziaływania te maja charakter mniej lub bardziej
intencjonalny, świadomy, planowy i zorganizowany”[6].
Sport kształtuje systemy wartości sportowca. Spełnia on ważną rolę w kształtowaniu postaw
prozdrowotnych wśród dzieci i młodzieży. Sport jest procesem obejmującym świadomą i dobrowolną
aktywność fizyczną człowieka, zarówno spontaniczną, jak też zinstytucjonalizowaną, indywidualną i
zespołową, podejmowaną w celu zaspokojenia naturalnej potrzeby ruchu, zabawy, a także
sprawdzenia się, poznania możliwości własnego organizmu, porównania osiągnięć własnych z innymi
przy zachowaniu określonych norm
i przepisów regulujących przebieg walki sportowej i sposób dążenia do sukcesu sportowego,
finansowego, patriotycznego; Wyraża się także w różnych formach działalności człowieka, służących
doskonaleniu własnych cech fizycznych i umysłowych, podejmowanych dla zachowania zdrowia oraz
rozwoju cech osobowości takich jak wytrwałość, silna wola, zdecydowanie, poczucie solidarności i
koleżeństwo. Omawiając sport w aspekcie wychowania jest niezbędnie wymienić sport szkolny, czyli
sport dzieci i młodzieży. Obejmuje on obowiązkowe dla uczniów ćwiczenia fizyczne, jest elementem
wychowania fizycznego, a jednocześnie służy zaspokajaniu ambicji szkół w zdobywaniu wszelkich
splendorów wyrażanych m.in. medalami, pucharami, dyplomami i punktami we współzawodnictwie
między szkołami. Sport szkolny jest również wstępnym elementem procesu szkolenia sportowego na
poziomie wysokiego wyczynu.
Rosnąca rola sportu we współczesnym społeczeństwie wpływa na przenikanie wzorów
osobowych sportowca do świadomości ludzi młodych - uczniów. Jednocześnie systematyczne
obniżanie się wieku młodzieży rozpoczynającej wyczynowe uprawianie sportu spowodowało jego
„wejście” do szkoły. Okazało się oczywiste, iż szkoła stała się naturalnym fundamentem całego
systemu sportu wyczynowego. To właśnie szkoła rozbudza u dziecka zainteresowania sportem, w niej
też kształtują się pierwsze umiejętności sportowe, w niej także ujawniają się talenty oraz nierzadko
rozpoczyna się kariera wielu sportowców.
Specyfika pracy sportowej z dziećmi i młodzieżą polega przede wszystkim na fakcie, iż
podmiotem oddziaływania szkoleniowego jest niedojrzały ale ciągle rozwijający się organizm. Z
powyższego faktu wynika pedagogiczny obowiązek dostosowania form, metod
i środków dydaktycznych nade wszystko wymogów zdrowotnych do pełnego wielokierunkowego
rozwoju osobowości wychowanka. O prawidłowym przebiegu procesu szkolenia sportowego dzieci i
młodzieży decyduje integralność programowa: dydaktyczna, wychowawcza, społeczna i
środowiskowa.
Pomimo dość powszechnego przypisywania sportowi funkcji wychowawczej kwestia ta budzi
wiele kontrowersji wśród przedstawicieli humanistycznych nauk o sporcie. Utrzymywaniu się
tych kontrowersji sprzyja nikłe wsparcie empiryczne dla większości twierdzeń o oddziaływaniu
sportu na osobowość człowieka – zwłaszcza tych jego dyspozycji, których rozwijanie ma przybliżać
go do ideału wychowawczego. Nie bez znaczenia jest tu fakt, że znaczna część wiedzy na omawiany
temat ma źródło w spontanicznie dokonywanych obserwacjach lub wynika jedynie z refleksji
teoretycznej. Wysuwanie kategorycznych stwierdzeń na podstawie tego dorobku obarczone jest
dużym ryzykiem popełnienia błędu. Wprawdzie w ostatnich dziesięcioleciach podjęto bardziej
systematyczne badania nad niektórymi zagadnieniami dotyczącymi wychowania poprzez sport, ale
ich liczba wciąż jest zbyt mała w stosunku do wagi problemu. Ponadto uzyskane do tej pory dane
ukazały bardzo złożony obraz, daleki od prostoty popularnego stwierdzenia, że „sport kształtuje
charakter”.
Współcześni badacze rozpatrują trojaki charakter związków między uprawianiem sportu a
wychowaniem: neutralny, pozytywny oraz negatywny[7].
Wpływ klubów sportowych na wychowanie.
Kształtując postawę moralną wychowanków trener, czy instruktor powinien przekazywać im
pożądany system ocen, uwrażliwiać na różne sytuacje wychowawcze, wdrażać do postępowania
zgodnego z normami przyjętymi w grupie społecznej i wżyciu. Sport sprzyja kształtowaniu takich
cech charakteru jak: wytrwałość, odwaga, umiejętność, współpracy w zespole, pokonywanie
własnych słabości, samodyscyplina, uczciwość, umiejętność godzenia się z porażką, pracowitość,
organizacyjność itp. Skuteczność efektów wychowania przez sport jest większa niż w innych
dziedzinach, wpływa na to wiele kwestii, przede wszystkim znaczna ilość czasu jaką spędzają
zawodnicy pod opieką trenera czy instruktora – treningi, obozy sportowe, zawody. Sport jest często
traktowany jako wzór dla współzawodnictwa o wyższą rangę osiągnięć w innych sferach
działalności. Wylansowane zostały również twierdzenia i hasła uzasadniające korzystny wpływ
wyczynu sportowego nie tylko na kulturę fizyczną ale i na inne dziedziny ludzkiej działalności.
Potwierdzeniem słuszności przedstawionych tez jest angażowanie się kościoła w działalność
sportową – rozgrywki parafialne, ligi, zajęcia prowadzone przez księży, organizacje salezjańskie.
Sport stwarza możliwość szerokiego wpływu na kształtowanie postaw ludzkich, należy go tylko
umiejętnie wykorzystać. Sport w klubach sportowych jest źródłem samorealizacji ucznia, kształtuje
umiejętność pracy w grupie czy też stanowi źródło silnych przeżyć emocjonalnych i radości, rozwija
obowiązkowość, dyscyplinę[8].
Sport wyczynowy - forma działalności człowieka, podejmowana dobrowolnie, w drodze rywalizacji,
dla uzyskania maksymalnych wyników sportowych, w tym również uprawianie dyscyplin
sportowych w ramach sekcji lub klubów sportowych, polegające na regularnym uczestnictwie w
treningach i zawodach sportowych. Wyróżniamy 4 funkcje sportu wyczynowego:
1. Funkcja zdrowotna- ingeruje w rozwój układów mięśniowych, poprawia rozwój ruchowy
człowieka, pomaga w wyładowaniu stresów.
2. Funkcja wychowawcza- rozwija intuicję, wyobraźnię i odpowiedzialność.
3. Funkcja integralno- społeczna- budowanie relacji, nawiązywanie kontaktów.
4. Funkcja widowiskowo-ekonomiczna- dostarcza emocji, wrażeń, rozrywki[9].
Rola trenera, instruktora w wychowaniu.
Każdy nauczyciel, tak samo jak instruktor lub trener dysponują tymi samymi środkami i sposobami.
Wyrabianie pozytywnych nawyków i przyzwyczajeń, zachęcanie własnym przykładem, dobrą
organizacją pracy i konsekwencją w wymaganiach, wytwarzanie właściwego klimatu - to wszystko
są metody, którymi powinien posługiwać się trener klasy sportowej.
Aby osiągnąć cel, którym jest pożądana osobowość wychowanka, potrzeba wielkiej wytrwałości i
systematyczności, trudu i odporności, samozaparcia.
Wzór osobowy trenera we wszystkich pracach jest identyfikowany z ideałem pedagoga.
Wg S. Wołoszyna zawód ten jest służbą społeczną i wychowawczą, gdyż kształtuje pożądaną
osobowość, postawę etyczną i moralną. Z. Żukowska w badaniach opinii zawodników na temat cech
dobrego trenera wyodrębniła następujące: wysokie kwalifikacje = mistrzostwo w zawodzie,
właściwości charakteru: wzbudzanie zaufania, szczerość, życzliwość, wyrozumiałość; postawę
moralną, inteligencję, a spośród walorów pedagogicznych zawodnicy cenią głównie umiejętność
nauczania i sposób przekazywania wiedzy fachowej[10].
Wszystkie te cechy osobowości trenera wpływają na zmaksymalizowanie procesu wychowawczego
podczas treningu sportowego.
Aby zmniejszyć oddźwięk konfliktów trener powinien swoją bogatą osobowością
i doskonałą wiedzą teoretyczną ukształtować charakter zawodnika w pełni świadomego celów, do
których dąży[11]. Także to stwierdzenie potwierdzają badania przeprowadzone przez autorów
niniejszego opracowania, gdyż uczniowie - zawodnicy mają świadomość współudziału w procesie
treningowo - wychowawczym.
Wychowanie jest zawsze kształtowaniem i pielęgnacją cech, funkcji i postaw pozytywnych oraz
zwalczaniem przejawów negatywnych. W wypowiedziach ankietowanych zawodników na temat
tego, co zawdzięczają trenerowi pojawiały się stwierdzenia: "kształtuje cechy mojej osobowości tj.:
waleczność, moralność, zdyscyplinowanie, odpowiedzialność, pewność siebie, samodzielność,
zdolność radzenia sobie z problemami, odwagę, i co bardzo ważne - ratują przed zejściem na zła
drogę".
W rozpatrywanym przypadku wychowanie jest interakcją między zawodnikiem,
a wychowawcą = trenerem. Dorosły powinien swoją postawą moralną, wiedzą i autorytetem stanowić
przykład do naśladowania dla dorastającej młodzieży. Aby wszystkie te elementy połączyć w pracy
wychowawczej w sporcie, trener powinien odznaczać się (poza już wymienionymi) wiedzą
teoretyczną, ale przede wszystkim, co chyba jest najtrudniejsze, wyczulonym "sumieniem
moralnym" i wyostrzoną "świadomością etyczną". To one powinny mu wskazywać właściwe drogi
postępowania wychowawczego[12].
Podstawową tezą jaką wysunięto jest ta, iż rola trenera klasy sportowej stwarza zdecydowanie
większe możliwości oddziaływania na sferę umysłową, psychiczną i fizyczną dzieci i młodzieży.
Metody oddziaływania wychowawczego w edukacji fizycznej
Metoda nagradzania (wzmacniania pozytywnego)
Warunkiem stosowania przez nauczyciela tej metody jest posiadanie władzy, jaką daje mu jego
sytuacja w szkole i uległość ucznia wobec wymagań nauczyciela.
Nagradzając uczniów z właściwe zachowania musimy pamiętać o przestrzeganiu następujących
zasad:
1) należy wzmacniać nagrodą tylko przejawy zachowań pożądanych,
2) nagradzać bezpośrednio po zachowaniu ucznia, a nie po upływie dłuższego czasu,
3) wzmacniać za każdym razem,
4) wzmacniać w sposób przerywany, dzięki czemu zachowania uczniów będą na coraz to
wyższym poziomie,
5) jeśli wystąpi nagroda materialna to nagradzać łącznie z pochwałą.
Metoda karania (wzmacniania negatywnego)
Są nauczyciele, którzy dość powszechnie stosują tę metodę w procesie wychowania. Jest to
zachowanie typowe dla nauczyciela o autorytatywnym (autokratycznym) sposobie oddziaływania
wychowawczego.
Przy stosowaniu tej metody musimy również pamiętać o pewnych zasadach, oto one:
1) karanie jest tylko pozornie skuteczne,
2) kary fizyczne lub znieważanie ucznia naruszają jego godność,
3) kary należy stosować dyskretnie.
4) nie należy nadmiernie stosować tej metody, zalecana jest wstrzemięźliwość w karaniu,
5) zwracać uwagę w przypadku karania, aby było ono w miarę sprawiedliwe,
6) stosujący karę nauczyciel musi wykazywać pozytywny stosunek do karanego ucznia,
akceptować go.
Metoda perswazji
Polega na uświadomieniu dzieciom i młodzieży obowiązków i powinności, jakie mają wobec
społeczeństwa, wobec innych ludzi, kolegów, rodziców i samych siebie oraz na przypomnieniu o
przysługujących im prawach. Metoda ta stanowi rodzaj słownego oddziaływania na świadomość
moralną i społeczną wychowanków. Polega na nadawaniu znaczenia wartościom. W przypadku
wychowania fizycznego – wartościom witalnym, społecznym, etycznym, estetycznym[13].Uczeń
identyfikuje się z poglądami nauczyciela, a nauczyciel musi być wiarygodny w tym, co mówi
uczniowi.
Dzięki perswazji młodzież i dzieci uczą się odróżniać dobro od zła, wartości od antywartości.
Poznają podstawowe zasady i normy moralne, właściwe standardy zachowań wobec kolegów i ludzi
starszych.
Metoda modelowania
Metodę tę nazywa się też „metodą przykładu”, „metodą działania własnym przykładem” lub
„metodą dawania dobrego przykładu”. Jej skuteczność w procesie wychowawczym potwierdza fakt,
że „słowa uczą, a przykłady pociągają”.
Dużą skłonność do naśladowania najbliższych osób przejawiają dzieci w młodszym wieku
szkolnym. Dlatego rodzice i nauczycielki bywają dla nich najlepszym przykładem czy wzorem do
naśladowania. Pedagodzy zajmujący się tym okresem rozwojowym mówią
o upodobnianiu się do zachowań modela (wychowawczyni) w wyniku uczenia się poprzez
naśladownictwo i uczenia się poprzez modelowanie. Dzięki metodzie dawania dobrego przykładu
wychowanie może być najbardziej skuteczne.
Wnikliwe obserwacje procesu wychowawczego pozwalają zauważyć, że model (wychowawca)
wywiera tym większy wpływ na wychowanka im w wyższym stopniu wychowanek postrzega jego
kompetencje pedagogiczne[14] i prestiż, jakim cieszy się jego nauczyciel w swoim otoczeniu; im
szerszy jest zakres znaczenia modela i możliwość zapewnienia duchowego lub materialnego
wsparcia; im w większym stopniu uczeń dostrzega w swoim nauczycielu podobieństwo do własnych
zainteresowań, umiejętności i uzdolnień; im więcej entuzjazmu przejawia nauczyciel dla swych
zachowań zawodowych i altruistycznych.
Za pomocą modelowania możemy łagodnie i niepostrzeżenie wprowadzić ucznia
w świat społecznych norm i wartości[15]. Oddziaływanie przez dobry przykład nie wywołuje
w uczniach odruchów buntu czy skłonności do robienia komuś na złość – jak to się może zdarzyć w
przypadku metody perswazji, moralizowania czy stosowania kar w postaci wystawiania złych i
niesprawiedliwych ocen.
Metoda zadaniowa
Metoda ta polega na powierzaniu uczniom konkretnych zadań w różnych sytuacjach
pedagogicznych, na lekcji, na zawodach sportowych, na wycieczkach i obozach wędrownych, których
wykonanie – jak się zakłada – prowadzi do konstruktywnych zmian w ich zachowaniach i postawach,
pożądanych z wychowawczego punktu widzenia, a także do wzbogacenia ich wiedzy i doświadczeń
w określonej dziedzinie działalności. Mówiąc inaczej, metoda ta polega na uruchomieniu i
ukierunkowaniu aktywności ucznia za pomocą stawianych mu zadań. Chodzi tu o działalność
społeczną i działalność związaną z kulturą fizyczną.
Skuteczność powierzanych uczniom zadań zależy od kilku warunków, a mianowicie:
1)
aby uczniowie podejmowali zadania („podejmowali się służby”) z własnego wyboru,
w sposób świadomy i byli tą działalnością zainteresowani;
2)
byli przekonani o potrzebie realizacji tych zadań, aby dobrze znali cel swoich
poczynań;
3)
aby wykonywali te zadania na miarę swoich możliwości;
4)
aby świadcząc rozmaite usługi, mieli sposobność nabywania wielostronnych
doświadczeń w czynnym wspomaganiu innych;
Metody oddziaływań grupowych
Polegają na aktywizowaniu dzieci i młodzieży w działalności zespołowej.
W organizowaniu z ich pomocą różnego rodzaju zajęć. Spodziewany efekt uzyskuje się tu dzięki
odpowiednio zorganizowanej działalności uczniów, jak i poprzez umożliwienie im czynnego udziału
w decydowaniu i organizowaniu tych zajęć.
Metody kształtowania odniesienia porównawczego
W tych metodach nauczyciel rezygnuje z bezpośredniego oddziaływania na wychowanka,
starając się tak ukształtować jego otoczenie społeczne, a przede wszystkim jego klasę lub grup
rówieśniczą, aby poprzez wpływ tej grupy doprowadzić do pożądanych zmian w samym
wychowanku. Pod wpływem grupy uczeń może: kształtować pojęcie samego siebie, czyli postrzegać
swój status społeczny i swoje możliwości, definiować bieżącą sytuację zewnętrzną i wewnętrzną,
określać swój wewnętrzny stan, korzystając z informacji innych uczniów znajdujących się w podobnej
sytuacji zewnętrznej[16].
8. Metoda nacisku grupowego
Metoda ta różni się od wcześniej omówionej metody karania i nagradzania tym, że biorą w nim
udział aktywnie lub w formie milczącego poparcia pozostali członkowie grupy.
Metody kształtowania systemu ról i norm grupowych
Na wstępie przypomnijmy, że rolą społeczną nazywamy ogólnie podzielany wzorzec
postępowania. Za pośrednictwem systemu ról, czyli wzajemnych oczekiwań, partnerzy kontrolują
swoje zachowania. Stosując tę metodę można spowodować u uczniów zmianę myślenia i działania
człowieka.
Metody kształtowania grupowych wzorów życia
Przyjęcie przez ucznia pewnego wzoru zachowań powoduje „uodpornienie” go na inne,
niepożądane wpływy.
Wszystkie wyżej zaprezentowane grupowe metody wychowania opierają się na założeniu, że
źródłem zmian psychicznych u ucznia może być nie tylko działalność wychowawcza nauczyciela,
lecz także zachowania się innych uczniów i innych ludzi spoza środowiska szkolnego. W metodach
tych nauczyciel nie oddziałuje bezpośrednio na wychowanka, stara się natomiast ukształtować jego
otoczenie, a przede wszystkim jego grupę lub klasę w taki sposób, aby ich zachowania i wpływy
prowadziły do pożądanych zmian
w samym uczniu. Nauczyciel musi zdawać sobie sprawę z tego, jak tworzyć taką grupę
i sytuację, jakie mechanizmy mogą zadziałać na ucznia i jak modyfikować wpływ grupy[17].
Wychowawcze znaczenie sportu w reintegracji społecznej osób niedostosowanych społecznie
Przejawami niedostosowania społecznego są negatywne i nieadekwatne reakcje na
wymagania i nakazy zawarte w przypisanych jednostce rolach społecznych. Do symptomów
niedostosowania społecznego zalicza się: „alkoholizm i nadużywanie alkoholu, uzależnienia lekowe
i toksykomania, samobójstwa i zamachy samobójcze, prostytucja nieletnich
i młodzieży, pasożytnictwo społeczne”[18].
Symptomy te często występują wśród dzieci i młodzieży przebywającej w placówkach opiekuńczych
i wychowawczych. Stanowią one istotną grupę problemów z którymi przychodzi zmierzyć się
wychowawcom. Dla powodzenia oddziaływań wychowawczych bardzo istotny jest autorytet
wychowawcy prowadzącego zajęcia sportowe. Wychowawca prowadzący zajęcia sportowe z
młodzieżą niedostosowaną społecznie może mieć ogromny wpływ na wychowanków. Sprzyja temu
bezpośrednie obcowanie z nim, oparte na bliskich, wzajemnych i serdecznych stosunkach. Powinien
on dążyć do poznawania wychowanka, wykorzystując wszystkie nadarzające się okazje (zawody
sportowe, wycieczki, obozy). Musi troszczyć się o właściwy klimat zajęć, wyjątkowo sprzyjający
skutecznemu wychowaniu. Duże znaczenie ma osobisty przykład wychowawcy. Wychowanie
fizyczne może i powinno uczyć kultury czynnego wypoczynku, bowiem umiejętność ta działa
profilaktycznie również na zaburzenia psychiczne. Wychowanie fizyczne wyrabia cechy niezbędna
dla zdrowia
psychicznego, takie jak: odporność psychiczna, umiejętność ponoszenia klęsk czy niepowodzeń. W
czasie zajęć sportowych można uczyć pożądanych zachowań.
Wychowanie fizyczne jest powiązane z innymi zajęciami w grupie. Wychowawca prowadzący
program sportowy powinien troszczyć się również o to, by uczeń wyrażał się poprawnie pod
względem gramatycznym, stylistycznym, miał dobrą dykcję i tempo, aby unikał wulgaryzmów.
Zajęcia wychowania fizycznego powinny uczyć sztuki życia i zasad
skutecznego działania. O powodzeniu działań człowieka i o nim samym decyduje zarówno zdrowe,
sprawne ciało, jak też wiedza i umiejętności. Ćwiczenia ruchowe trzeba uprawiać przez całe życie.
Ten nawyk i zrozumienie jego sensu powinno się wpajać wychowanką. Musi on iść w parze z pewną
świadomą dyscypliną, umiejętnością czynnego wypoczynku i relaksu. Podczas zajęć sportowych
można np. nauczyć wychowanków podstawowych zasad postępowania przy podnoszeniu cięższych
przedmiotów (zapobieganie dyskopatią i kontuzją), sposobów skutecznej asekuracji przy upadkach,
elementów samoobrony.
Wychowawca ucząc zasad skutecznego działania i umiejętnego wypoczynku, musi wyjaśniać związki
zachodzące między pracą a relaksem, rozluźnieniem i napięciem mięśni, zdolnością koncentracji i
wiedzą a efektywnym działaniem. Zadając różne ćwiczenia, trzeba mieć na uwadze nie tylko doraźne
korzyści, lecz także cele perspektywiczne, ważne w przyszłym samodzielnym życiu wychowanka.
Rozpatrując rolę wychowania fizycznego z punktu widzenia zaspokojenia potrzeb jednostki
nieprzystosowanej społecznie trzeba stwierdzić, że uprawianie sportu dostarcza jej przeżyć
związanych z dobrym ...
Plik z chomika:
lisek1718
Inne pliki z tego folderu:
5 artykułów Sabina Guz.pdf (3273 KB)
Sport a życie społeczne.docx (34 KB)
 Zdrowotne znaczenie aktywności fizycznej pedagogika.docx (26 KB)
Reintegracyjna rola sportu dla osób społecznie nie dostosowanych.docx (28 KB)
 Wychowawcze znaczenie sportu.doc (90 KB)



Inne foldery tego chomika:

Biznes i Ekonomia
 Galeria
 Inne
 książki

Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl
Książki +18