Filozofia Przyrody

Druk DNiSS nr 11D
SYLLABUS
NAZWA PRZEDMIOTU: FILOZOFIA PRZYRODY - Philosophy of nature
Kod przedmiotu:
Rodzaj przedmiotu: ogólny/ obowiązkowy
Wydział: Nauk o Materiałach i Środowisku
Kierunek: Ochrona środowiska
Specjalność:
Poziom studiów: pierwszego stopnia
System studiów: stacjonarne
Rok: I
Semestr: I
Formy zajęć i liczba godzin: wykłady 30
Język/i, w którym/ch realizowane są zajęcia: polski
Liczba punktów ECTS: 2
Osoby prowadzące
Wykład: dr Jakub Jonkisz
1. Założenia i cele przedmiotu, w tym zakładane efekty kształcenia zdefiniowane w
kategoriach wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:
Podstawowym celem wykładów z Filozofii Przyrody jest pokazanie możliwie
szerokiego spektrum zagadnień filozoficznych wyrastających na gruncie nauk o przyrodzie
(w tradycyjnym znaczeniu zalicza się do nich fizykę, biologię, chemię, etologię, nauki o
środowisku
i
różnorodne
dyscypliny
szczegółowe).
Dodatkowym
zadaniem
jest
zaznajomienie studentów ze niezbędnym słownictwem filozoficznym, potrzebnym w
analizowaniu zagadnień naukowych, jak również próba pokazania związków nauki i filozofii,
w zarysie historycznym i we współczesnej formie.
W efekcie słuchacze powinni:
 umieć rozpoznawać filozoficzne założenia w różnorodnych dyscyplinach
 potrafić zadawać pytania o filozoficznym charakterze, tj. wyrastające na gruncie danej
dziedziny, jednak wykraczające poza jej zakres
 rozumieć różnicę między filozofią przyrody a filozofią nauki
 rozróżniać podstawowe problemy filozoficzne w aspektach: ontologicznych,
epistemologicznych i aksjologicznych
 przyswoić, przynajmniej w zarysie, wiedzę o rozwoju nauk przyrodniczych, o genezie
poszczególnych dyscyplin i ich stopniowym oddzielaniu się od filozofii
1
 poznać takie zagadnienia, problemy i pojęcia jak: spór ewolucjonistów i
kreacjonistów, główne założenia teorii ewolucji; zarys przemian w pojęciach materii,
atomu, umysłu, przyrody, wszechświata itp.; koncepcja wielkiego wybuchu i jej
podstawowe konsekwencje; podstawowe różnice w newtonowskim i einsteinowskim
obrazie świata; najważniejsze wyzwania stojące przed współczesnymi naukami
2. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi:
Przedmioty wprowadzające nie są konieczne, choć wskazane byłoby rozeznanie w
podstawowych problemach nauk przyrodniczych i podstawowa wiedza historyczna dotycząca
rozwoju nauk i filozofii.
3. Opis form zajęć
 Treści programowe (tematyka zajęć)
 Wprowadzenie: Czym jest filozofia? Podstawowe dyscypliny filozoficzne.
 Filozofia nauk przyrodniczych a filozofia nauki
 Geneza dyscyplin naukowych w zarysie historycznym
 Główne zagadnienia filozofii fizyki
 Główne zagadnienia filozofii biologii
 Główne problemy etologii
 Podstawowe zagadnienia i różnice między antropologią filozoficzną i ogólną
 Etyczne problemy w naukach przyrodniczych
 Etyka i ekologia: granice ingerencji w przyrodę i granice jej ochrony (ekoterroryzm)
 Z historii pojęć: materia, atom, umysł, życie, osoba ludzka
 Pytania, na które nauka jeszcze nie zna odpowiedzi: czy jest możliwa teoria
wszystkiego, czy można stworzyć kwantową teorię grawitacji, czy jesteśmy sami we
wszechświecie, czym jest ciemna materia, czy klimat się ociepla przez nas, jak
sterować genami, czy można stworzyć życie sztucznie, czy można żyć wiecznie, czy
umysł można symulować w sztucznych systemach, czy można przeszczepić mózg
 Metody dydaktyczne: Przekaz tradycyjny i multimedialny (rzutnik i ciekawe materiały
dostępne online)
 Metody ewaluacji wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Egzamin sprawdzający
przyswojone informacje
 Forma i warunki zaliczenia: Egzamin pisemny, pytania otwarte, zaliczenie od 50%
pozytywnie ocenionych odpowiedzi.
2
 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej (maksymalnie 5 pozycji w każdej grupie):
A. Podstawowa:
1. Mutschler, H.D. (2005) Wprowadzenie do filozofii przyrody, wyd. WAM, Kraków.
2. Filozofia Przyrody współcześnie (2010) red. Kuszyk-Bytniewska, Łukasik, wyd.
Universitas, Kraków.
3. Heller, M. (2007) Filozofia przyrody. Zarys historyczny, wyd. Znak, Kraków.
4. Ryszkiewicz, M. (1995) Rozważania o ewolucji i ekologii, wyd. Prószyński i S-ka,
Warszawa.
B. Uzupełniająca:
1. Tatarkiewicz, W. (1990) Historia Filozofii, wyd. PWN.
2. Filozofować w kontekście nauki, (1987) red. Heller, Życiński, Michalik; K-ów
3. Dawkins, R. (1996) Samolubny Gen, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa.
4. Trefil, J. (1998) Na progu nieznanego…, wyd. Wiedza i życie.
3