BON-III-02933-125-EB-MZ/05 Stanowisko w sprawie finansowania
advertisement
Warszawa, 22.09.2005r. MINISTERSTWO POLITYKI SPOŁECZNEJ SEKRETARZ STANU PEŁNOMOCNIK RZĄDU DO SPRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Leszek Stanisław Zieliński BON-III-02933-125-EB-MZ/05 Stanowisko w sprawie finansowania szkoleń ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Na podstawie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej (Dz. U. Nr 98, poz. 989), które ma zastosowanie de pomocy publicznej do której pracodawca - przedsiębiorca nabył prawo po 1 maja 2004r. w zakresie przysporzenia dla niego – z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych sfinansowaniu podlegają wydatki wymienione w pkt. 1-8. Na podstawie § 2 pkt 12a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 grudnia 1998r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1999r. Nr 3, poz. 22 ze zm.), z zakładowego funduszu rehabilitacji sfinansowaniu podlegają indywidualne programy rehabilitacji, mające na celu zmniejszanie ograniczeń zawodowych wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności, w ramach których są finansowane w szczególności koszty: a) doradztwa zawodowego w zakresie możliwości szkolenia, przekwalifikowania i dokształcania, b) specjalistycznych badań lekarskich oraz psychologicznych dla celów doradztwa zawodowego, c) szkolenia, przekwalifikowania oraz dokształcania w celu nabycia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych, d) wynagrodzenia: osoby sprawującej opiekę nad uczestnikiem programu rehabilitcji, członków komisji rehabilitacyjnej w części nie objętej finansowaniem ze środków funduszu rehabilitacji, na podstawie innych przepisów rozporządzenia lub środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. e) Dostosowanie miejsca pracy i stanowiska pracy do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika – za czym przemawia użyte określenie „w szczególności” – że w ramach indywidualnych program ów mogą zostać sfinansowane wszystkie koszty z nich wynikające i mające na celu zmniejszenie ograniczeń zawodowych wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności pracownika objętego programem. Jeżeli zatem szkolenia i badania psychologiczne przyczynią się do zmniejszenia ograniczeń zawodowych i jeżeli komisja rehabilitacyjna, w indywidualnym programie rehabilitacji – na podstawie oceny psychofizycznych możliwości niepełnosprawnego pracownika – wskaże na ich konieczność, to nie będzie przeszkód prawnych do ich sfinansowania, jednakże po warunkiem, że będą one pomocą o charakterze socjalnym dla osób fizycznych (przysporzeniem dla pracownika niepełnosprawnego) objętego programem. Należy bowiem wskazać, że na podstawie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej (Dz. U. Nr 98, poz. 989), nie można sfinansować wydatku na szkolenia i badania psychologiczne w przypadku gdy będzie to przysporzenie dla przedsiębiorcy (faktura na pracodawcę z tych tytułów) ze środków pochodzących ze zwolnień, o których mowa w § 1 tego rozporządzenia, tj. ze środków pochodzących ze zwolnień z podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego, z podatku od czynności cywilnoprawnych oraz ze zwolnień z opłat, ale również i ze środków pochodzących z „PIT-4”. I nie ma tu znaczenia, czy wydatki w zakresie przysporzenia są dokonywane z tzw. puli ogólnej czy też w ramach indywidualnych programów rehabilitacyjnych. Natomiast jeżeli wydatki na szkolenia i badania psychologiczne będą pomocą o charakterze socjalnym dla osób fizycznych (przysporzeniem dla pracownika niepełnosprawnego – faktura na pracownika) i będą miały na celu zmniejszenie ograniczeń zawodowych tym pracownikom, będą podlegały sfinansowania ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych i będą one poza rygorami pomocy publicznej, co oznacza że będą mogły być sfinansowane w ramach indywidualnych programów rehabilitacji również ze środków pochodzących z „PIT-4” czy też z różnicy pomiędzy dofinansowaniem a wynagrodzeniem (SOD). Należy bowiem podkreślić, że wydatki z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych mogą pozostawać poza wspólnotowymi rygorami pomocy publicznej, o ile odpowiadają pojęciu „pomocy o charakterze socjalnym przyznawanej indywidualnym konsumentom”, zawartemu w art. 87 ust. 2 lit. a Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Z mocy prawa taka pomoc jest zgodna ze wspólnym rynkiem. Zatem jeżeli pracodawca, jako dysponent zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, wydatkuje środki tego funduszu pochodzące ze zwolnień publicznoprawnych na pomoc o charakterze socjalnym dla osób fizycznych – pracowników niepełnosprawnych (a więc indywidualnych konsumentów), wydatek taki będzie dopuszczalny i nie będzie stanowić pomocy dla pracodawcy niezgodnej ze wspólnym rynkiem. W mojej ocenie jednakże dowodem, iż pracodawca dokonuje wydatku na pomoc będącą przysporzeniem dla pracownika niepełnosprawnego, będącą pomocą socjalną w rozumieniu wspólnotowym, jest rachunek (czy faktura) wystawiona na pracownika niepełnosprawnego, wnioskującego o udzielenie mu pomocy czy też objętego indywidualnym programem rehabilitacji. W takim wypadku można ustalić, że środki zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych przeznaczone zostały na pokrycie zobowiązania pracownika, a nie pracodawcy. Podobnie dopuszczalność finansowania szkoleń – w ramach pomocy indywidualnej, czy indywidualnych programów rehabilitacji uzależniona jest od tego, czy takie wydatkowanie środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych stanowić będzie pomoc o charakterze socjalnych przyznawaną indywidualnym konsumentom. Jeżeli szkolenie wynika ze zmiany technologii lub organizacji produkcji u danego pracodawcy, a więc jego przeprowadzenie jest niezbędne z punktu widzenia pracodawcy, to powstaje wątpliwość, czy pokrycie kosztów szkolenia ze środków publicznoprawnych można uznać wyłącznie za pomoc o charakterze socjalnym dla pracownika niepełnosprawnego (bez względu na to, że rachunek za takie szkolenie jest wystawiony na pracownika). Może pojawić się w takiej sytuacji element uprzywilejowania pracodawcy, wobec innego pracodawcy, który również planuje zmiany technologii lub organizacji produkcji, a nie ma możliwości pokrycia ze środków publicznoprawnych – zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych kosztów szkolenia przystosowującego pracowników do tych zmian. Wynagrodzenia pracowników zawsze stanowią zobowiązanie pracodawcy, także wtedy gdy są to wynagrodzenia za dodatkowy wymiar urlopu wypoczynkowego, czy za czas przebywania pracownika na szkoleniu. Zatem wydatkowanie środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych pochodzących ze zwolnień publicznoprawnych na wynagrodzenia stanowiłoby pomoc dla pracodawcy. Takie wydatkowanie z pewnością nie mieści się w pojęciu pomocy o charakterze socjalnym przyznawanej indywidualnym konsumentom i w związku z tym nie jest dopuszczalne na podstawie art. 87 ust. 2 lit. a Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Z kolei rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej (Dz. U. Nr 98, poz. 989) w katalogu wydatków dopuszczalnych w ramach pomocy de minimis nie przewiduje wydatków pracodawcy na wynagrodzenia za dodatkowy wymiar urlopu wypoczynkowego udzielonego na szkolenia lub czas przebywania pracownika na szkoleniu. Powyższe stanowisko ma zastosowanie do wydatkowania środków pochodzących ze zwolnień z podatków i opłat, do których przedsiębiorcy nabyli prawo w okresie po 1 maja 2004r. do dnia wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2005r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej.
