Ciekawostki o Pułtusku

CIEKAWOSTKI
MAZOWASZA

HISTORIA MIASTA
Pułtusk,
miasto
w
województwie
mazowieckim, jest wyjątkowo malowniczo
i dogodnie położone w północnej części
Mazowsza, na skraju Puszczy Białej, nad
Narwią. Znajduje się na szlaku prowadzącym
do jezior mazurskich i na Pojezierze
Augustowskie. Najstarsza część Pułtuska
wznosi się na wyspie utworzonej przez
rozwidloną odnogę Narwi, dlatego bywa on
nazywany "Wenecją Północy".
W 1985 miasto zostało odznaczone
Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia
Polski.
Miasto
jest
siedzibą
Akademii
Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora
(dawniej Wyższa Szkoła Humanistyczna im.
A. Gieysztora) utworzonej w 1994 r.
KOLEGIATA - BAZYLIKA
Najciekawszym zabytkiem Pułtuska jest
Kolegiata, którą do godności Bazyliki Mniejszej
wyniósł w 1975 r. Ojciec Święty Paweł VI. Pochodzi
ona z 1449 r. Od ponad pięciu stuleci jest drugą w
hierarchii- po katedrze płockiej- świątynią w
diecezji płockiej. Fundatorem jej był bp Paweł
Giżycki. W II poł. XV w. nastąpiła dalsza
rozbudowa świątyni, dobudowano prawdopodobnie
gwieździste sklepione kaplice.
Renesansowa
przebudowa
kościoła
nastąpiła w XVI w., z fundacji bp A. Noskowskiego.
Wielki wkład w przebudowę kolegiaty wniósł Jan
Babtysta
z
Wenecji.
W Bazylice znajduje się piętnaście
barokowych ołtarzy bocznych. Godnym podziwu
jest także ołtarz główny pw. Zwiastowania
Najświętszej
Marii
Panie.
W nawie głównej i prezbiterium znajdują się
epitafia sławnych przedstawicieli rodu Załuskich,
ufundowane przez bp. Ludwika Załuskiego.
ZAMEK
Pułtusk był siedzibą biskupów płockich już
w XII wieku. Murowany zamek jest wynikiem
sukcesywnego
przekształcania
grodu
zapoczątkowanego na przełomie XIV i XV
wieku.
Obecnie zamek w Pułtusku, w którym
znajduje
się
hotel,
jest
własnością
Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Ta dawna
rezydencja biskupów wraz z przyległymi
terenami została przekazana na Dom Polonii
decyzją rządu z 27 lipca 1974 r. Zamek
odbudowano
w
stylu
renesansowym
i uroczyście otwarto jego podwoje 16 lipca
1989 roku.
KAPLICA PW. ŚWIĘTEJ MARII
MAGDALENY
Kaplica pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny mieści się w południowej części pułtuskiego
rynku. Tuż przed kaplicą znajduje się miejska fontanna, natomiast za nią rozciąga się park zamkowy
wraz z amfiteatrem.
Kaplica początkowo odgrywała rolę kościoła parafialnego - trwało to do czasu zbudowania kolegiaty
(bazyliki mniejszej). W 1944 r. została całkowicie zniszczona. Zrekonstruowano ją w latach 1946-1951.
Obecnie nie jest użytkowana, lecz świeżo odrestaurowana cieszy oko swoim subtelnym pięknem.
RATUSZ Z WIEŻĄ
Na centralnym Punkcie Pułtuskiego rynku
znajduje
się
okazała
wieża
dawnego
gotyckiego
ratusza
z
XV
wieku,
przebudowanego w XVII wieku. Wieża ta
świadczy o średniowiecznym rodowodzie
miasta oraz z racji tego że mierzy ponad
trzydzieści metrów można z siódmego piętra
podziwiać panoramę miasta, obecnie znajduję
się tutaj Muzeum Regionalne.
KAMIENNY DESZCZ
Pułtusk szczyci się nie tylko najdłuższym rynkiem
Europy. Ma też inny rekord. Dawno temu, pewnej
mroźnej styczniowej nocy, niebo nad miastem przecięła
pędząca
ognista
kula.
W
pewnym
momencie
eksplodowała z hukiem i zgasła. Na osadę spadł
kamienny deszcz, który porozbijał lód na rzece,
poniszczył domy, powalił drzewa.
Odgłos pękającej kuli podobno słychać było
w odległości kil- kudziesięciu kilometrów, a jej
oślepiający blask widziano aż w Pradze i Wiedniu. Dziś
wiemy, że przed 300 laty na Pułtusk i okolice spadł
deszcz meteorytów z planetoidy Hebe. Było ich
mnóstwo, ok. 70 tys. I to jest właśnie ten drugi pułtuski
rekord. Większość meteorytów zginęła bezpowrotnie
w grząskich starorzeczach czy rozległych lasach.
Pozostały dwa największe. 10-kilogramowy, zwany
królem deszczu, znajduje się w Muzeum Historii
Naturalnej w Londynie. Turysta rodem z Pułtuska,
zwiedzając muzeum, może wskazać na ten głaz
i powiedzieć: "To z mojego miasta". Nieco mniejszy, 8kilogramowy meteoryt można obejrzeć w Muzeum Ziemi
w Warszawie.
NAJDŁUŻSZY RYNEK
W EUROPIE
Miasto szczyci się najdłuższym w Europie
(400 m) brukowanym rynkiem, jego oś
wyznacza wieża ratuszowa, w której obecnie
mieści się Muzeum Regionalne.
Od strony południowej rynek zamyka
kaplica pw. Marii Magdaleny i górujący na
miastem zamek.
Od wschodu i zachodu rynek otaczają
kamieniczki z XVIII-XIX w. Na północnym
krańcu rynku jest kolegiata pw. Zwiastowania
NMP.
W pierwszą sobotę po Bożym Ciele odbywa
się na rynku Wielki Jarmark Średniowieczny.
KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA
Kościół św. Piotra i Pawła zbudowano w 1570 roku. Była to świątynia jezuicka. Zakonnicy ci zostali
sprowadzeni do Pułtuska w 1565 roku przez biskupa Andrzeja Noskowskiego. Przybyli z Braniewa, a ich
zadaniem było kształcić tutejszą młodzież. Kościół był rozbudowywany po kilkunastu latach, ale w XVII wieku
świątynia została spalona podczas pożaru miasta. Po tym nieszczęściu zaczęto wznosić kościół, którego bryła
przetrwała do dziś. Ma on trzy nawy wzniesione na planie prostokąta. Jest to charakterystyczny jezuicki kościół
pod względem architektonicznym. Wieże powstały dopiero w XVIII stuleciu. Konsekracja kościoła nastąpiła w
1718 roku. Znajdował się w nim barokowy ołtarz oraz dziesięć ołtarzy bocznych. Niestety wszystko to spłonęło
podczas kolejnego pożaru. Wybuchł on w 1875 roku i zniszczył wyposażenie świątyni. Po pięciu latach kościół
ponownie odbudowano. Kolejne szkody przyniosła świątyni także II wojna światowa. Od tego czasu kościół nie
posiada wież. Świątynia Piotra i Pawła była także siedzibą benedyktynów, ponieważ zakon jezuitów został
zlikwidowany w trakcie zaborów w 1773 roku Benedyktyni zarządzali kościołem od 1781 roku do 1864 roku.
Obecnie zobaczyć w nim można obraz Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie oraz posągi Piotra i Pawła.
MURY OBRONNE
Mury
obronne
Pułtuska
wznoszono
etapami od 1508 r. z inicjatywy biskupa
Erazma Ciołka. Widać je wyraźnie na planach
Pułtuska z 1703 i 1803 r. W związku z tym, że
nie były przydatne do celów militarnych,
zostały rozebrane na przełomie XVIII i XIX w.
Ich jedynym zachowanym do dziś fragmentem
jest baszta, która znajduje się na tyłach
kościoła św. Piotra i Pawła. Jest ona jedyną
zachowaną w pierwotnym stanie basztą na
Mazowszu.
Druga
baszta,
która
stoi
w Pułtusku to pochodząca z 1953 r.
rekonstrukcja.
NAPOLEON W PUŁTUSKU
POWÓDŹ 1979 ROK
MIASTO NOCĄ
BIBLIOGRAFIA







http://www.zabytkimazowsza.republika.pl/page167946673949b0eb83c6f87.html
http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/3603/Pultusk/
http://fotopolska.eu/440827,foto.html
http://www.zamekpultusk.pl/historia
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/28445,pultusk-kaplica-pw--sw--marii-magdaleny.html
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/8937,pultusk-pozostalosci-obwarowan-miejskich-%28xv-w-%29.html
http://halna.blog.onet.pl/2008/01/28/narew-krolowa-rzek-mazowsza/
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ