Kresomózgowie i międzymózgowie

Anatomia funkcjonalna rdzenia
kręgowego i pnia mózgu
Biologiczne podstawy zachowania
KFZiE PŁ
2009/10
Anatomia funkcjonalna rdzenia
kręgowego i pnia mózgu
I. Sprawdzian z lab. 7.
II. Konwersatorium - sprawdzian bieżących wiadomości:
1/ rdzeń kręgowy (cd) - budowa wewnętrzna: jądra
czuciowe i ruchowe, szlaki wstępujące i zstępujące;
2/ pień mózgu - cechy budowy wewnętrznej i
zewnętrznej, jądra i główne szlaki nerwowe;
3/ główne połączenia wstępujące i zstępujące pnia
mózgu;
4/ twór siatkowaty – lokalizacja i zasada budowy.
III. Ćwiczenia tablicowe – przegląd foliogramów (slajdów).
IV. Ćwiczenia praktyczne - przegląd preparatów i modeli
anatomicznych – identyfikacja struktur.
Mózgowie - najważniejsze części
Rdzeń
kręgowy
Mózgowie
Przodomózgowie
Śród
-mózgowie
Kresomózgowie
Międzymózgowie
Śród
-mózgowie
Półkule mózgu
Wzgórzo
-mózgowie
Śród
-mózgowie
Mózg
Jądra
podstawy
mózgu
Wzgórze
oraz
Podwzgórze
Tyłomózgowie
Wtórne
Tyłomózgowie
Most
Móżdżek
Rdzeń
kręgowy
Rdzeniomózgowie
Rdzeń
kręgowy
Rdzeń
przedłużony
Rdzeń
kręgowy
Pień mózgu oraz Móżdżek
(w pniu: Pokrywa, Nakrywka, Konary
mózgu
tu m.in. Twór siatkowaty)
Rdzeń
kręgowy
Mózgowie - najważniejsze części
http://learn.genetics.utah.edu/content/addiction/genetics
UN człowieka
- karykatura
• XX
facstaff.gpc.edu/~jaliff/anabrain.htm
Rdzeń
kręgowy
Netter: Atlas anatomii
Rdzeń
kręgowy
Netter: Atlas anatomii
Rdzeń kręgowy
Bruzdy …
Szczelina …
Sznury …
Rogi i słupy …
Pola korzonkowe
Korzonki …
Segmenty = neuromery
Koński ogon
Nic końcowa
Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii
Rdzeń
kręgowy
Netter: Atlas anatomii
Rdzeń kręgowy
xxxx
Rdzeń kręgowy
xxxx
i co robią nerwy …
Strefy unerwienia obwodowego:
• Dermatomy odpowiadające
neuromerom i korzonkom
• Strefy zasięgu nerwów
rdzeniowych
Jak się robią nerwy …
Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny
Wspólny pień nerwu
Pięć gałązek:
grzbietowa
brzuszna
dooponowa
łącząca szara
łącząca biała
Dwa zwoje
międzykręgowy
przykręgowy
i bardzo logicznie
poukładane neurony
(somatotopia,
bez zapętleń)
Jak się robią nerwy …
Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny
Wspólny pień nerwu
Pięć gałązek:
grzbietowa
brzuszna
dooponowa
łącząca szara
łącząca biała
Dwa zwoje
międzykręgowy
przykręgowy
i bardzo logicznie
poukładane neurony
(somatotopia,
bez zapętleń)
Jak się robią nerwy …
Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny
Wspólny pień nerwu
Pięć gałązek:
grzbietowa
brzuszna
dooponowa
łącząca szara
łącząca biała
Dwa zwoje
międzykręgowy
przykręgowy
i bardzo logicznie
poukładane neurony
(somatotopia,
bez zapętleń)
… a wg Rexeda nawet blaszki …
• rogi tylne:
w. gąbczasta =
s. brzeżna (I),
i. galaretowata (II-III),
j. własne (IV-V),
j. Clarka (VI)
• rogi boczne:
j.j. pośrednie (VII)
boczne - symp.
przyśr. - parasymp
• rogi przednie:
j. pośredniczące (VIII),
j. ruchowe (IX)
spoidło szare (X)
IV
III II
I
2o n. sensoryczny
interneuron bramki
V
VI
X
VII
VIII
IX
Rogi rdzenia i sznury …
Obowiązują
proste
i logiczne
reguły
Nogi Ramiona
S, L, Th, C
1
Epikrytyczne
Proprioceptywne
Protopatyczne
2
A
3
J. Sympatyczne
(pośr. boczne)
C
J. Parasympatyczne
(pośr. przysrodk.)
B
D
5
C, Th, L, S
6
Zginacz Dystalnie 4
7
F
E
Osiowo Prostownik
10
9
8
Dotyk
Ból
Temperatura
… rdzeń – drogi …
Rdzeń i jego drogi
Systemy dróg rdzenia kręgowego:
organizacja topograficzna - somatotopia
• Grzbietowo-przyśrodkowy system dróg wstepujących
aferentnych) = DMPS
•
Brzuszno-boczny system dróg wstepujących
(aferentnych) = ALPS
•
Grzbietowo-boczny system dróg zstępujących
(eferentnych) = DLPS
•
Brzuszno-przyśrodkowy system dróg zstępujących
(eferentnych) = VMPS
System piramidowy i pozapiramidowy a drogi rdzenia
Drogi pozasystemowe rdzenia kręgowego
okołowyściółkowa droga zstępująca (eferentna) - reakcje autonomiczne
wielosynaptyczny system aferentny (wstępujący)
- czucie bólu, aferenty autonom.
Rdzeń – drogi wstępujące
Grzbietowo-przyśrodkowy system dróg wstepujących
(aferentnych) = DMPS
pęczek smukły (Golla) i klinowaty (Burdacha)
- somatyczne czucie epikrytyczne
Brzuszno-boczny system dróg wstepujących
(aferentnych) = ALPS
droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna
- ból, termiczne czucie protopatyczne
droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia
- somatyczne czucie protopatyczne
droga rdzeniowo-móżdżkowa przednia (Gowersa)
- neocerebellarna - propriocepcja
droga rdzeniowo-móżdżkowa tylna (Flechsiga)
- paleocerebellarna - propriocepcja
Jak to leci …
Pierwszy neuron,
drugi …
trzeci …
I już kora mózgu
Rdzeń – drogi zstępujące
Grzbietowo-boczny system dróg zstępujących
(eferentnych) = DLPS
droga piramidowa boczna
droga czerwienno-rdzeniowa (Monakowa)
- precyzyjne ruchy operacyjne,
dowolne i automatyczne w dystalnej części kończyn
Brzuszno-przyśrodkowy system dróg zstępujących
(eferentnych) = VMPS
drogi siatkowo-rdzeniowa boczna (+) i przyśrodkowa (-)
oliwkowo-rdzeniowa
przedsionkowo-rdzeniowa
pokrywowo-rdzeniowa
piramidowa przednia (Turcke)
- napięcie podstawowe, postawa ciała statyczna
i dynamiczna, odruchy orientacyjne
System piramidowy i pozapiramidowy a drogi rdzenia
Jak to „leci”…
Wariant:
• Piramidowy
• Pozapiramidowy
• Autonomiczny
Rdzeń – drogi inne i własne
Drogi własne rdzenia kręgowego
Drogi pozasystemowe rdzenia kręgowego
okołowyściółkowa droga zstępująca
eferentna
- reakcje autonomiczne
wielosynaptyczny system aferentny (wstępujący)
- czucie bólu,
aferenty autonomiczne
Rdzeń – kto tam mieszka
Ośrodki
Bramka bólowa
wg Walla-Melzacka
Drogi
sznurów
tylnych
Aβ
Droga
rdzeniowoDrogi
wzgórzowa zstępujące
+
II neuron
Korzonek
grzbietowy
A δ; C
Ciałko
buławkowate
Golgiego
Wrzeciono
mięśniowe
Aa=Ib
Aa=Ia
A b = II
Ag
+
-
SP ; SOM
+
Interneuron
hamulcowy
Pętla gamma
Aa
Pień mózgu
Pień mózgu
http://www.neuroanatomy.wisc.edu/coursebook/brain%20stem%20lab.jpg
Pień mózgu
Śródmózgowie
Pokrywa,
Nakrywka
Konary mózgu
Wstęga przyśrodkowa
Wstęga boczna
Wstęga n. V
Pasmo samotne
Most Varola
Piramidy
Wzgórki czworaczne
Istota czarna
Jadra oliwki
Ciało czworoboczne
Twór siatkowaty
Jądra n. czaszkowych
np. j. dwuznaczne,
j. n. tródzielnego,
j. przedsionkowe
j.slimakowe
Jądro czerwienne,
Jądra szwu
Miejsce sinawe ….
Rdzeń przedłużony
Piramidy
Oliwki
Pień
mózgu
Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii
Pień
mózgu
Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii
Pień
mózgu
Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii
Pień mózgu
Drogi pnia
Jądra pnia
Wstęga przyśrodkowa
Wstęga boczna
Wstęga n. V
Pasmo samotne
Jądra n. czaszkowych
np. j. dwuznaczne,
j. n. tródzielnego,
j. przedsionkowe
j.slimakowe
Jądro czerwienne,
Jądra szwu
Miejsce sinawe ….
Piramidy
Wzgórki czworaczne
Istota czarna
Jadra oliwki
Ciało czworoboczne
Twór siatkowaty
Okolice
A1 – A12
B1 – B10
Miedzy układem siatkowatym
a limbicznym
Systemy jednolitej transmisji synaptycznej
NA
DA
5-HT
ACh
niedużo
a ważne
Układ nagrody
Układ limbiczny
Kora nadoczodołowa
Opuszka węchowa
Przegroda przeźroczysta
Hipokamp
Ciało migdałowate
Jądro półleżące (n.accumbens)
Wzgórze przednie
Podwzgórze
Nakrywka
brzuszna i grzbietowa
Pęczek podłużny przyśrodkowy przodomózgowia
Szlaki jednolitej transmisji synaptycznej
DA-ergiczny układ nagrody również u Cenorhabditis elegans
4-8 neuronow DA-erg, (wśród ok. 300 neuronów na 960 komórek ogółem)
ich uszkodzenie powoduje brak reakcji na bodziec pokarmowy (skupisko bakterii)
Nerwy
czaszkowe
I
„Nerw węchowy”
= opuszka mózgu = paleocortex
II „Nerw wzrokowy”
= odsznurowanie
międzymózgowia
III Nerw okoruchowy
IV Nerw bloczkowy
V Nerw trójdzielny
VI Nerw odwodzący
VII Nerw twarzowy
VIII Nerw ślimakowo-przedsionkowy
IX Nerw językowo-gardłowy
X Nerw błędny
XI Nerw dodatkowy
XII Nerw podjęzykowy
Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii
Nerwy czaszkowe
CZUCIOWE
RUCHOWE
PRZYWSPÓLCZULNE
I „N. węchowy”
= opuszka mózgu
= paleocortex
II „N. wzrokowy”
= odsznurowanie
międzymózgowia
III N. okoruchowy
IV N. bloczkowy
VI N. odwodzący
ruchy gałki ocznej
VII N. twarzowy
IX N. językowo-gardłowy
X N. błędny
pot, śluzy,
soki trawienne,
krążenie, oddychanie,
perystaltyka
V
V N. trójdzielny
VII N. twarzowy
XII N. podjęzykowy
mimika i mowa
żucie
III N. okoruchowy
tęczówka i soczewka
N. trójdzielny
dotyk
VIII N. ślimakowoprzedsionkowy
słuch, równowaga
VII N. twarzowy
XI N. dodatkowy
postawa
IX N. językowo-gardłowy
X N. błędny
smak i czucie trzewne
Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii