Podstawy zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach. W związku z coraz większym znaczeniem ryzyka operacyjnego w bankach, co jest wyraźnie podkreślane w dokumentach Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego, a w szczególności Nowej Bazylejskiej Umowy Kapitałowej, coraz więcej banków oczekuje od firm technologicznych nowych rozwiązań umożliwiających monitorowanie i zmniejszanie wystąpienia tego ryzyka. Komisja Nadzoru Bankowego, wielokrotnie podkreślała wagę ryzyka operacyjnego dla bezpiecznego funkcjonowania banków. Wśród wielu działań z tym związanych KNB wydała Rekomendację M. Do jej treści są odsyłane także firmy dostarczające bankom rozwiązania technologiczne. Ma ona na celu poinformowanie banków o podstawowych działaniach zawężających wolumen ryzyka operacyjnego. Rekomendacja jest opublikowana na stronie www.nbp.pl ( nadzór bankowy - publikacje). Najważniejsze elementy Rekomendacji M – dotyczącej zarządzania ryzykiem operacyjnym w bankach. 1. Definicja i systematyzacja kategorii zdarzeń operacyjnych, m.in.: • oszustwo wewnętrzne i zewnętrzne, • praktyka kadrowa i bezpieczeństwo pracy, • klienci, produkty i praktyka biznesowa • uszkodzenia aktywów, • zakłócenia działalności i błędy systemów, • dokonywanie transakcji, dostawa oraz zarządzanie procesami 2.Ludzie, procesy i systemy używane w bankach, obieg dokumentów wewnętrznych i zewnętrznych, przetwarzanie informacji, lokalizacja banku, outsourcing jak również zdarzenia wewnętrzne przewidywalne i nieprzewidywalne należą do czynników wywołujących ryzyko operacyjne w bankach. 3. By zminimalizować wpływ działalności ryzyka operacyjnego proponowane są następujące rekomendacje: • rada nadzorcza i zarządu banku – członkowie powinni być świadomi ważnych aspektów ryzyka operacyjnego w banku, jako odrębnego i podlegającego zarządzaniu rodzaju ryzyka i powinni znać profil ryzyka wynikającego z działalności banku, • rada nadzorcza w ramach wypełniania swoich funkcji zatwierdza (akceptuje) opracowane przez zarząd założenia strategii prowadzenia działalności. Rada nadzorcza powinna dokonywać okresowej oceny realizacji przez zarząd założeń strategii (w szczególności w odniesieniu do zasad zarządzania ryzykiem operacyjnym banku). • zarząd banku odpowiada za opracowanie i wdrożenie strategii zarządzania ryzykiem, zasady i procedury zarządzania ryzykiem operacyjnym powinny obejmować pełen zakres działalności banku. • kontrola i ocena systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz jego regularne przeglądy powinny być dokonywane przez komórkę audytu wewnętrznego, niezależną pod względem operacyjnym i zatrudniającą kompetentny, odpowiednio wyszkolony personel. • w banku powinny w jasny sposób zostać określone kompetencje oraz schematy podległości służbowej w obszarze zarządzania ryzykiem operacyjnym na różnych szczeblach organizacyjnych. • • • • • w banku powinien istnieć udokumentowany proces identyfikacji i oceny zagrożeń związanych z ryzykiem operacyjnym dla wszystkich istotnych obszarów działalności banku oraz wszelkich nowych produktów, procesów i systemów. wdrożony w banku system regularnego monitorowania zdarzeń operacyjnych powinien umożliwiać obserwację profilu ryzyka operacyjnego oraz regularne przekazywanie zarządowi informacji w tym zakresie. dokonywanie okresowej weryfikacji skuteczności funkcjonowania wdrożonego systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym posiadanie planów utrzymania ciągłości działania (w tym plany awaryjne), zapewniających nieprzerwane działanie banku na określonym poziomie, bank powinien ujawniać otoczeniu rynkowemu informacje umożliwiające dokonanie oceny podejścia banku do zarządzania ryzykiem operacyjnym. 4. Rada nadzorcza, zarząd banku oraz komórki kontroli wewnętrznej spełniają rolę organów banku szczególnie odpowiadających za ryzyko operacyjne. 5. Zdarzenia związane z ryzykiem operacyjnym są coraz częstsze, jednakże rzeczywisty wymiar tego ryzyka jest niezwykle trudno określić. Dlatego też celowe jest zorganizowanie i wdrożenie procesu zarządzania w banku tym rodzajem ryzyka, polegającego na: • identyfikacji, • ocenie, • zastosowaniu narzędzi redukcji ryzyka, • monitorowaniu efektywności redukcji ryzyka, • raportowaniu. 6. By zminimalizować ryzyko operacyjne należy wprowadzić jego kontrolę i działania zabezpieczające w bankach. 7. Regularne publiczne ujawnianie ogólnych informacji na temat podejścia do ryzyka operacyjnego przez banki może mieć wpływ na poprawę dyscypliny rynkowej oraz poprawę efektywności zarządzania ryzykiem w systemie bankowym (np. poprzez wymianę informacji). Sporządziła: Martyna Kubiak Zatwierdził: Remigiusz W. Kaszubski.