tajemnice ziemi
advertisement
1. Tajemnice ziemi a. 1. Cele lekcji Cel ogólny: Rozwijanie wyobraźni. i. a) Wiadomości • Uczeń zna pojęcia: równik, bieguny, globus. • Uczeń zna budowę ziemi. ii. b) Umiejętności • Uczeń potrafi wskazać na globusie: równik, biegun północny i południowy. b. 2. Metoda i forma pracy Metoda pracy: • Łańcuch skojarzeń • Wykład • Praktycznego działania Forma pracy: • Indywidualna • Zbiorowa c. 3. Środki dydaktyczne Materiały plastyczne (blok techniczny, ołówek, plastelina, arkusz szarego papieru, flamaster) Cyrkiel Globus d. 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza Łańcuch skojarzeń: Nauczyciel pokazuje uczniom globus. Następnie każdy uczeń kolejno wypowiada skojarzenia z pojęciem Ziemia. Odpowiedzi uczniów nauczyciel zapisuje na arkuszu szarego papieru. ii. b) Faza realizacyjna Wykład – O ziemi słów kilka. Gdybyśmy popatrzyli na Ziemię z kosmosu, to zobaczylibyśmy, że jest kulista, podobna do piłki. Jednak nie jest idealnie okrągła, ale lekko spłaszczona na biegunach i wybrzuszona na równiku. (Nauczyciel na globusie wskazuje uczniom równik, biegun północny i południowy). Z kosmosu widać Ziemię jako niebieską planetę, ponieważ większość jej powierzchni pokrywa woda. Aby obejść Ziemię wzdłuż równika, musielibyśmy iść bez przerwy 250 dni. Równik dzieli kulę ziemską na dwie równe części, które nazywamy półkulami. Górna połowa jest nazywana półkulą północną, dolna półkulą południową. Jak widać na globusie, woda i lód pokrywają bardzo wiele powierzchni. Mniej jest gór, lądów i pustyń. Najzimniejszymi miejscami na Ziemi są bieguny północny i południowy. Ziemia jest zbudowana ze skał i składa się z czterech warstw. My żyjemy na tej powierzchni, którą nazwano skorupą ziemską. Pod skorupą ziemską mieści się płaszcz ziemi, który jest bardzo gorący. Dalej mamy jądro zewnętrzne, jeszcze bardziej gorące, co powoduje, że tworząca je skała jest płynna. Wnętrze ziemi, ostatnią warstwę, stanowi jądro wewnętrzne. (Nauczyciel może naszkicować schemat budowy Ziemi na arkuszu szarego papieru). Naukowcy twierdzą, że wiele milionów lat temu Ziemia wyglądała inaczej. Był jeden ląd, który stopniowo rozrywał się, tworząc kontynenty, które się przemieszczały. Naukowcy nazwali ten jeden kontynent superkontynentem Pangea. Obecnie jest sześć kontynentów – Afryka, Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Antarktyda, Australia i Eurazja. Niektórzy naukowcy podają, że kontynentów jest siedem, zamiast Eurazji podają Europę i Azję. (Nauczyciel wskazuje uczniom kontynenty na globusie). W różnym miejscach Ziemi tworzyły się przez miliony lat i nadal powstają góry. Najwyższym punktem na Ziemi jest Mount Everest wznoszący się 8848m nad poziomem morza. Pomiędzy szczytami górskimi tworzą się doliny. Zdarzają się też trzęsienia ziemi. Gdy dwie płyty w skorupie ziemskiej napierają na siebie, ciśnienie między nimi wzrasta. Jeżeli stanie się ono zbyt duże, skały nagle posuwają się wzdłuż uskoku i powodują trzęsienie Ziemi. Trzęsienie trwa kilka sekund, ziemia drży i mogą pojawiać się wąskie szczeliny. Budynki chwieją się, a czasami rozpadają, Naukowcy wiedzą, gdzie może wystąpić trzęsienie ziemi, ale jeszcze nie potrafią dokładnie określić, kiedy może się wydarzyć. Duże straty mogą wywołać nie tylko trzęsienia Ziemi, ale też wybuchy wulkanów. Wulkan to otwór, a właściwie kanał w skorupie ziemskiej, przez który wypływają z głębi ziemi produkty erupcji – stopiona skała, płonące gazy i popiół. Wylot wulkanu nazywamy kraterem wulkanicznym. Wulkan może być czynny – często wybucha, drzemiący – nieczynny albo wybucha czasami, wygasły – nie może już wybuchnąć. Wiele wulkanów tworzy góry o kształcie stożka. Gdy wulkan wybucha, magma wytryskuje z krateru i spływa po zboczach strumieniami lawy. Stygnąca lawa krzepnie na skałę. Naukowcy twierdzą, że Ziemia i Księżyc powstały równocześnie 4,6 miliarda lat temu. iii. c) Faza podsumowująca Praktyczne działanie: Praca plastyczna – Ziemia. Uczniowie na kartkach z bloku technicznego przy użyciu cyrkla rysują kulę ziemska. Wykorzystując plastelinę, na kuli ziemskiej zaznaczają kontynenty i wodę. Za wzór służy globus. e. 5. Bibliografia J. Gaff, Świat bez tajemnic. Ziemia Morze i Niebo, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1991. f. 6. Załączniki brak g. 7. Czas trwania lekcji 2 x 45 minut h. 8. Uwagi do scenariusza Scenariusz lekcji nauczania zintegrowanego jest przeznaczony dla klasy trzeciej szkoły podstawowej.
