Data opracowania: 20

Data opracowania: 01.07.2009 rok
Katedra Rehabilitacji Klinicznej
Zakład Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii
PLAN REALIZACJI PRZEDMIOTU: Diagnostyka funkcjonalna i programowanie
neurologii
Kierunek Fizjoterapia, studia stacjonarne i niestacjonarne (wieczorowe), rok II, semestr 3-ci
Stopień II
fizjoterapii
w
1. CELE NAUCZANIA
1.
2.
3.
Opanowanie teoretyczne i praktyczne diagnostyki funkcjonalnej i oceny pacjenta z chorobą centralnego
układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego.
Opanowanie umiejętności oceny efektów stosowanej rehabilitacji, weryfikacji i modyfikacji programu
terapii.
Opanowanie praktyczne programowania i prowadzenia rehabilitacji pacjentów z chorobami układu
nerwowego.
2. ZAGADNIENIA, KTÓRYCH ZNAJOMOŚĆ JEST WYMAGANA PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ
1.
2.
3.
4.
Anatomia i fizjologia centralnego i obwodowego układu nerwowego.
Patofizjologia układu nerwowego.
Przygotowanie teoretyczne i praktyczne z zakresu przedmiotów „Podstawy fizjoterapii klinicznej w
neurologii” i „Fizjoterapia kliniczna w neurologii” realizowanych na III roku studiów pierwszego stopnia
(według ustalonych treści programowych)
Przygotowanie teoretyczne z zakresu poszczególnych jednostek chorobowych, które będą omawiane na
ćwiczeniach (według ustalonego programu ćwiczeń).
3. UMIEJĘTNOŚCI FIZJOTERAPEUTYCZNE WYMAGANE PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ
Umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu kinezyterapii w praktyce.
Umiejętność prowadzenia rehabilitacji pacjentów z chorobami układu nerwowego z zakresu przedmiotu
„Fizjoterapia kliniczna w neurologii” realizowanego na III roku studiów pierwszego stopnia (według ustalonych
treści programowych)
Umiejętność nawiązywania kontaktu z chorym, zbierania i pozyskiwania informacji od pacjenta.
Umiejętność oceny reakcji chorego na obciążenie wysiłkiem fizycznym.
4. LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Barnes M., Ward A.B.: Podręcznik rehabilitacji medycznej. Urban & Partner, Wrocław, 2008.
2. Fries W., Liebenstud I.: Rehabilitacja w chorobie Parkinsona., Elipsa-Jaim s.c., Kraków, 2007.
3. Fuller G. Badanie neurologiczne to proste. PZWL, Warszawa 2005.
4. Grochmal S., Zielińska-Charszewska S.: Rehabilitacja w chorobach układu nerwowego., PZWL, Warszawa,
1987.
5. Jakimowicz W.: Neurologia kliniczna w zarysie., PZWL, Warszawa, 1987.
6. Kiwerski J. (red.) Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa, 2005.
7. Kolster B., Ebelt-Paprotny G.: Poradnik fizjoterapeuty., Ossolineum, Wrocław, 2001.
8. Kozubski W., Liberski P.P. Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa, 2006.
9. Kwolek A. Rehabilitacja medyczna. Tom 1, 2, rehabilitacja kliniczna. Urban & Partner, Wrocław, 2003.
10. Leidler P. Rehabilitacja po udarze mózgu. PZWL, Warszawa, 2004.
11. Prusiński A. Neurologia praktyczna. PZWL, Warszawa, 2005.
12. Usprawnianie po udarze mózgu. Poradnik dla terapeutów i pracowników podstawowej opieki zdrowotnej.,
Elipsa-Jaim s.c., Kraków, 2007.
5. LITERATURA ZALECANA
1. Bannister R.: Neurologia kliniczna, Brain i Bannister., alfa - medica press, , Bielsko–Biała, 1992.
2. Bradley W.G., Daroff R.B., Fenichel G.M., Jankovic J.: Neurologia w praktyce klinicznej. Zasady diagnostyki i
postępowania. Tom 1-3. Czelej, Lublin, 2006.
3. Duus P. Diagnostyka topograficzna w neurologii. PZWL, Warszawa, 1989.
4. Dziak A. Bolesny krzyż. Medicina Sportiva, Kraków, 2003.
5. Dziak A. Bóle szyi, głowy i barków. Medicina Sportiva, Kraków, 2003.
6. Felten D.L., Józefowicz R.F. Netter F.H. Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera. Szczudlik A. (red),
Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2007,.
7. Friedman A. (red.) Choroba Parkinsona - mechanizmy, rozpoznawanie, leczenie. Wyd. Czelej, Warszawa,
2005.
8. Kiwerski J.(red.) Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL, Warszawa, 2001.
9. Lewis P. Rowland, (red. wyd. pol.), Hubert Kwieciński, Anna M. Kamińska Neurologia Merritta, tom 1, 2, 3,
Urban & Partner, Wrocław, 2008.
10. Lindsay K.W., Bone I.: Neurologia i Neurochirurgia. Urban&Partner, Wrocław, 2006.
11. Mazur R.: Neurologia kliniczna dla lekarzy i studentów medycyny.Via Medica, Gdańsk, 2005.
12. Mazur R., Kozubski W., Prusiński A.: Podstawy kliniczne neurologii., PZWL, Warszawa, 1999.
13. Mumenthaler M., Mattle H.: Neurologia. Urban& Partner, wyd.III, Wrocław, 2001.
14. Mumenthaler M., Schliack H. (red.) Uszkodzenia nerwów obwodowych: rozpoznanie i leczenie. PZWL,
Warszawa, 1998.
15.Warlow Ch.: Neurologia. PZWL, Warszawa, 1996.
6. PLAN I ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Zajęcia obejmują 15 godzin wykładów i 30 godz. ćwiczeń klinicznych realizowanych w semestrze zimowym dla
II roku studiów, II-go stopnia. Nauczanie zakończone jest pisemnym, teoretycznym zaliczeniem z oceną.
WYKŁADY
Ilość godzin: 15
Miejsce prowadzenia wykładów: AWF, al. Jana Pawła II 78.
1. Rehabilitacja kompleksowa w neurologii. Metody kinezyterapii / tradycyjna, NDT-Bobath, PNF, McKenzie
/.Metody fizykoterapii / ciepłolecznictwo, elektroterapia, magnetoterapia, laseroterapia, krioterapia,
hydroterapia, balneoterapia /Układanie zabiegów leczniczych / wybór zabiegów, ilość zabiegów, kolejność
zastosowania. /4 godziny/
2. Planowanie rehabilitacji. Podział rehabilitacji na wczesną i późną. Cele i etapy rehabilitacji w poszczególnych
okresach. Rehabilitacja indywidualna i zbiorowa. Rokowanie. Wykorzystanie procesów kompensacji i adaptacji w
planowaniu rehabilitacji. Wpływ różnych czynników i chorób towarzyszących na przebieg rehabilitacji. Czynniki
decydujące o zmianie programu rehabilitacji. Czynniki decydujące o przerwaniu procesu rehabilitacyjnego.
Ocena wyników rehabilitacji:/ skale- skandynawska, Barthel, Rivermead, Ashwortha / Najczęstsze błędy
popełniane przy planowaniu i prowadzeniu rehabilitacji. /3 godziny/
3. Rehabilitacja kompleksowa w chorobach centralnego układu nerwowego: udary mózgu, choroba Parkinsona,
stwardnienie rozsiane, jamistość rdzenia, zwyrodnienie sznurowe rdzenia, stwardnienie boczne zanikowe, guzy
mózgu, guzy rdzenia kręgowego. Przykłady przypadków. /3 godziny/
4. Rehabilitacja kompleksowa w chorobach obwodowego układu nerwowego: zespól Guillain – Barre`,
polineuropatie, mononeuropatie, kolagenozy, dystrofie mięśniowe. Przykłady przypadków. /2 godziny/
5. Rehabilitacja kompleksowa w dyskopatii i niestabilności kręgosłupa szyjnego oraz w dyskopatii kręgosłupa
lędźwiowego / rwa ramienna, udowa, kulszowa/. Przykłady przypadków./ 3 godziny/
ĆWICZENIA
Ćwiczenia kliniczne nr 1, 2
Ilość godzin: 4
Wymagana znajomość zagadnień: Objawy kliniczne uszkodzenia układu nerwowego na różnym poziomie.
Umiejętność zebrania wywiadu i orientacyjnego zbadania stanu ruchowego pacjenta.
Problematyka ćwiczeń: Badanie neurologiczne.
Badanie i diagnostyka funkcjonalna pacjenta neurologicznego.
Ocena funkcjonalna chorego neurologicznie. Objawy ubytkowe (ujemne) i dodatnie. Interpretacja objawów
neurologicznych. Klinimetria w wybranych schorzeniach neurologicznych.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność diagnostyki i oceny stanu funkcjonalnego pacjenta. Umiejętność
programowania rehabilitacji w zależności od stanu funkcjonalnego chorego; okresu choroby (ostry, przewlekły) i
stadium choroby (początkowe, zaawansowane) oraz stopnia uszkodzenia układu nerwowego.
Ćwiczenia kliniczne nr 3, 4
Ilość godzin: 4
Wymagana znajomość zagadnień:
Udar mózgu: czynniki ryzyka, etiopatogeneza, podziały udarów, rodzaje udaru, przebieg, objawy kliniczne
udaru. Tętniak, naczyniak, krwotok podpajęczynówkowy.
Patofizjologia krążenia mózgowego. Regulacja przepływu krwi przez mózg, budowa anatomiczna koła tętniczego
mózgu, krążenie oboczne, zespoły tętnic mózgowych.
Reprezentacja ruchowa w korze mózgu. Wpływ lokalizacji ogniska uszkodzenia na zakres porażeń. Rehabilitacja
po udarze mózgu metodą tradycyjną.
Problematyka ćwiczeń Rehabilitacja po udarze mózgu: metodą M. Johnstone, NDT, Ograniczania i
wymuszania ruchu (CIT) według Tauba. Postępowanie indywidualne i eklektyczne. Rokowanie po udarze mózgu.
Zjawisko plastyczności mózgu, kompensacji i adaptacji w rehabilitacji chorych po udarze mózgu. Wybór technik
rehabilitacji w zależności od napięcia mięśni. Czynniki decydujące o wyborze postępowania rehabilitacyjnego.
Funkcja manualna i lokomocyjna po ogniskowym uszkodzeniu mózgu. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po udarze mózgu.
Ćwiczenia kliniczne nr 5
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Twór siatkowaty: budowa, funkcje. Urazy mózgu. Wstrząśnienie mózgu,
stłuczenie mózgu, obrzęk pourazowy, zranienie mózgu, objawy kliniczne. Krwiak nadtwardówkowy, krwiak
podtwardówkowy: objawy kliniczne
Problematyka ćwiczeń: Rehabilitacja po urazach mózgu. Etapy rehabilitacji. Usprawnianie chorego
nieprzytomnego. Ocena stopnia świadomości. Skala śpiączki Glasgow. Rokowanie w urazach czaszkowomózgowych. Cerebrastenia pourazowa, encefalopatia pourazowa.
Sztywność odmóżdżeniowa, sztywność z odkorowania. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po urazie mózgu.
Ćwiczenia kliniczne nr 6
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Choroba Parkinsona i zespół parkinsonowski. Etiologia, objawy kliniczne
/wczesne i późne/
Problematyka ćwiczeń: Choroba Parkinsona i zespół parkinsonowski. Rehabilitacja chorych w zależności od
stadium choroby według skali Hoehn i Yahr i stanu funkcjonalnego. Terapia grupowa i indywidualna. Przykłady
przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji chorego na chorobę
Parkinsona.
Ćwiczenia kliniczne nr 7
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień:
Móżdżek: budowa anatomiczna, funkcje móżdżku i połączenia z innymi strukturami CUN. Drogi czucia
głębokiego. Przyczyny uszkodzenia móżdżku, objawy kliniczne uszkodzenia, metody usprawniania /ćwiczenia
Frenkela/. Zaburzenia czucia głębokiego: przyczyny, objawy kliniczne
Problematyka ćwiczeń:
Metody rehabilitacji ataksji móżdżkowej i ataksji tylnosznurowej. Rehabilitacja w zaburzeniach równowagi.
Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji chorego z ataksją móżdżkową,
tylnosznurową i zaburzeniami równowagi.
Ćwiczenia kliniczne nr 8, 9
Ilość godzin: 4
Wymagana znajomość zagadnień: Choroby i uszkodzenia rdzenia kręgowego. Zespoły uszkodzeń rdzenia.
Charakter i rozległość porażeń w zależności od poziomu uszkodzenia rdzenia. Urazy rdzenia kręgowego. Guzy
kanału kręgowego. Choroby uszkadzające rdzeń poprzecznie: jamistość rdzenia, mielopatia szyjna, rozmiękanie
rdzenia, poprzeczne zapalenie rdzenia. Patologia uszkodzeń rdzenia. Rehabilitacja po poprzecznym uszkodzeniu
rdzenia.
Problematyka ćwiczeń: Ocena możliwości lokomocyjnych chorych po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Nauka
funkcjonowania i dostosowywania do niepełnosprawności chorych po uszkodzeniu rdzenia. Przykłady
przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po uszkodzeniu rdzenia
kręgowego.
Ćwiczenia kliniczne nr 10
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Choroby rdzenia układowe i wybiórcze: stwardnienie boczne zanikowe,
zwyrodnienie sznurowe.
Problematyka ćwiczeń: Choroba neuronu ruchowego (MND) górnego i dolnego. Kompleksowa rehabilitacja
chorych przewlekle. Dostosowywanie rehabilitacji do stopniowej utraty funkcji. Zaopatrzenie ortopedyczne w
zależności od możliwości funkcjonalnych chorego. Zespół opuszkowy i rzekomoopuszkowy. Przykłady
przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji w chorobie neuronu ruchowego
(MND).
Ćwiczenia kliniczne nr 11
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Stwardnienie rozsiane: etiopatogeneza, objawy, zespoły, rokowanie i
leczenie.
Problematyka ćwiczeń: Stwardnienie rozsiane, rehabilitacja w SM: rehabilitacja w okresie zaostrzenia
choroby i remisji. Rehabilitacja w zależności od postaci klinicznej.
Czynniki pogarszające stan chorego. Przeciwwskazania. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji w SM.
Ćwiczenia kliniczne nr 12
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Zdolność do regeneracji włókien nerwowych obwodowych. Zespoły
uszkodzenia nerwu obwodowego. Przebieg nerwu twarzowego (VII). Przyczyny uszkodzenia nerwu twarzowego.
Mononeuropatie, polineuropatie, zespół Guillain - Barre - przyczyny.
Problematyka ćwiczeń: Polineuropatie, zespół Guillain - Barre. Uszkodzenie nerwu twarzowego: ośrodkowe i
obwodowe. Kompleksowa rehabilitacja w uszkodzeniach włókien nerwowych obwodowych. Rokowanie.
Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji chorych z uszkodzeniem
obwodowego układu nerwowego.
Ćwiczenia kliniczne nr 13
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Rwa kulszowa, rwa udowa, rwa barkowa. Przyczyny, objawy kliniczne,
zachowawcze metody rehabilitacji.
Problematyka ćwiczeń: Rehabilitacja po operacyjnym usunięciu jądra miażdżystego. Wskazania do zabiegu
operacyjnego. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji po operacyjnym usunięciu
jądra miażdżystego.
Ćwiczenia kliniczne nr 14
Ilość godzin: 2
Wymagana znajomość zagadnień: Teoretyczne przygotowanie z zakresu chorób nerwowo-mięśniowych.
Problematyka ćwiczeń: Choroby mięśni: miastenia, dystrofie mm, miotonie, objawy kliniczne. Kompleksowa i
rehabilitacja w chorobach mięśni. Przykłady przypadków.
Praca z pacjentem.
Nabyte umiejętności: Umiejętność programowania kompleksowej rehabilitacji w chorobach mięśni.
Ćwiczenia kliniczne nr 15
Ilość godzin: 2
Zaliczenie semestru.
Podstawą zaliczenia ćwiczeń klinicznych są:

Obecność na wszystkich zajęciach

Zaliczenie części teoretycznej i praktycznej ćwiczeń

Zaliczenie kolokwium i zaliczenie kolokwium końcowego.

Praca pisemna z diagnostyki i programowania rehabilitacji w wybranej chorobie
układu nerwowego (studium przypadku)
Wymagane pomoce do ćwiczeń klinicznych: młotek neurologiczny, goniometr
Wymagany ubiór na ćwiczenia kliniczne:
Na ćwiczeniach klinicznych obowiązuje zmienne obuwie, czysty fartuch lub dwuczęściowy komplet szpitalny.
Dodatkowych wskazówek i konsultacji dotyczących przygotowania do zajęć udzielać będą:
Kierownik Zakładu Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii dr med Krystyna Longawa, tel. 012683 1327, oraz
pracownicy Zakładu Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii:
dr Joanna Stożek tel 0126831084, dr Elżbieta Mirek tel. 0126831080, dr Jadwiga Szymura tel 0126831080, dr
Urszula Pustułka-Piwnik tel 0126831084, mgr Elżbieta Trzepla tel 0126831080, dr Szymon Pasiut tel
0126831080