Karta pracy do dzieła sztuki Matthias Grünewald Ukrzyżowanie
advertisement
Karta pracy do dzieła sztuki Matthias Grünewald Ukrzyżowanie, ołtarz z Isenheim Przyjrzyj się zamieszczonej w podręczniku (s. 149) reprodukcji obrazu Matthiasa Grünewalda Ukrzyżowanie, stanowiącego środkową część ołtarza z Isenheim, a następnie wykonaj polecenia. Kompozycja 1. Na obrazie Grünewalda widnieje pięć postaci. Wpisz obok każdej z nich odpowiednie oznaczenie literowe. Jezus Chrystus D., Jan Chrzciciel E, Matka Boska B., Jan Ewangelista A., Maria Magdalena C. A. . D. . E. B. . C. . 2. Podaj nazwę kompozycji, której cechą charakterystyczną jest przedstawianie trzech osób: Jezusa Chrystusa, Matki Boskiej i Jana Chrzciciela. Kompozycja Deesis 3. Czy można w kompozycji obrazu Grünewalda wyodrębnić pierwszy i drugi plan? Jakie są tego konsekwencje dla oglądającego dzieło? W kompozycji obrazu dokładnie widać tylko pierwszy plan, krajobraz widoczny w tle wypełniają ciemne kolory i światłocienie, które sprawiają że drugi plan nas nie rozprasza i możemy skupić cała naszą uwagę na ukrzyżowanym Chrystusie, jego cierpieniu, jak i na otaczających go postaciach. Temat 4. Określ temat obrazu. Postaraj się wskazać dokładnie moment uchwycony przez malarza. Zwróć uwagę na przebity bok Chrystusa. Tematem obrazu jest ukrzyżowanie Chrystusa, musi to być kulminacyjny moment agonii tuż przed jego śmiercią, widać umęczone, poranione i udręczone cierpieniem ciało i twarz. Jego wykrzywione dłonie świadczą o długim i ogromnym bólu. Postacie 5. Uzupełnij tabele zawierające charakterystykę poszczególnych postaci przedstawionych na obrazie. a) Jezus Chrystus Jak została przedstawiona twarz Chrystusa? Wykrzywiona w bólu twarz, zmarszczone bólem od korony cierniowej czoło, otwarte usta i zamknięte od długotrwałego cierpienia oczy. Jak malarz ukazał ciało Chrystusa? Poranione biczowaniem, udręczone i umęczone, z krwawiącą raną w boku od przebicia włócznią, konwulsyjnie powyginane. Na całym okaleczonym ciele widoczne są obrażenia, wielu miejscach jest pokryte ranami kłutymi i strzępami krwi. Jak wygląda przepaska na biodra? Biodra są owinięte częściowo podartym i mocno postrzępionym materiałem (tzw. Perizonium), w przedniej części jest on związany w supeł. Wyciągnij wnioski z tego, jak malarz zobrazował postać Chrystusa, i napisz, którą Jego naturę tu zaakcentował – boską czy ludzką. Odpowiedź uzasadnij. Obraz reprezentuje ludzką naturę Chrystusa, ponieważ pokazuje jego ogromne cierpienie i śmierć na krzyżu. b) Jan Chrzciciel Czy Jan Chrzciciel mógł być obecny przy ukrzyżowaniu Chrystusa? Odpowiedź uzasadnij. Jan Chrzciciel nie mógł być obecny przy ukrzyżowaniu Chrystusa ponieważ zginał z ręki króla Heroda przed śmiercią Jezusa. W jaki sposób Jan Chrzciciel wyróżnia się spośród przedstawionych osób? Czy uczestniczy w cierpieniu? Zwróć uwagę na kompozycję postaci. Jan Chrzciciel nie uczestniczy w cierpieniu i jego postać wyróżnia się spośród przedstawionych osób brakiem bólu na twarzy i sylwetce. Palcem wskazuje on na Chrystusa. Jaką rolę odgrywa Jan Chrzciciel przy krzyżu Chrystusa? Wskazówką jest łaciński napis umieszczony na obrazie: Potrzeba, by On wzrastał, a ja się umniejszał (J 3,30). Jaką funkcję pełni trzymana przez św. Jana księga? Jan Chrzciciel odgrywa rolę komentatora, który ma nam dać do myślenia i skłonić do pokory, u jego stóp stoi baranek z krzyżem, którego krew spływa do kielicha. To symboliczne wyrażenie sensu ofiary Chrystusa i to właśnie Jan Chrzciciel powiedział o Chrystusie „Oto baranek boży który gładzi grzechy świata”. To biblia z której łaciński cytat artysta umieśćił nad ręką świętego „Potrzeba by on wzrastał, a ja się umniejszał”. c) Matka Boska Przyjrzyj się twarzy Matki Boskiej – mimice i kolorze cery. Co można powiedzieć o stanie psychicznym portretowanej? Twarz matki boskiej wygląda jakby odpłynęła z niej cała krew, jest blada, ma zamknięte oczy i wygląda jakby omdlała. Z tego widać, że jest w ogromnym cierpieniu psychicznym. Zinterpretuj układ ciała i gest rąk Maryi. Jakie skojarzenia budzi biała tkanina, w którą owinięta jest matka Jezusa? W jakich okolicznościach zawija się człowieka w białe płótno? W jaki sposób malarz realizuje w swoim dziele motyw rozpaczającej matki? Jej układ ciała które jest głęboko odchylone do tyłu i podtrzymywane przed nieuchronnym upadkiem przez Jana Ewangelistę wskazuje, iż matka boska jest wyczerpana i omdlała. Układ jej rąk jest milczącym błaganiem o litość dla syna. Białą tkaniną przykrywa się zwłoki, matka boska z zastygłą w bólu twarzą wygląda jakby umierała wraz ze swoim synem. Malarz realizuje w swoim dziele motyw rozpaczającej matki poprzez kontrast bieli jej szat i bladości jej twarzy do innych postaci na obrazie. d) Jan Ewangelista Dlaczego Jan Ewangelista towarzyszy Matce Boskiej pod krzyżem? Odpowiedzi szukaj w Ewangelii św. Jana. Jan Ewangelista towarzyszy matce boskiej bo tylko on wytrwał pod krzyżem, dlatego Chrystus z krzyża powierzył mu swoją matkę, a jej – Jana jako przybranego syna. Jakie uczucia wyraża twarz Jana Ewangelisty? Twarz Jana Ewangelisty wyraża rozpacz, smutek, ból. e) Maria Magdalena Co łączy układ ciała Marii Magdaleny z pozą, w której została przedstawiona Maryja? Układ ciała Marii Magdaleny łączy z pozą w której została przedstawiona Maryja charakterystyczne lamentacyjne wygięcie do tyłu oraz złożone w modlitewnym geście dłonie. Jest to wyraz współcierpienia. Zwróć uwagę na strój Marii Magdaleny (delikatny szal, suknia w kolorze połyskliwej łososiowej czerwieni). Dlaczego święta została ukazana w zbytkownym odzieniu? Maria Magdalena została ukazany w zbytkownym odzieniu ponieważ była jawnogrzesznicą, Ale również kolor i fałdy jej ubioru dodają dynamiki i dramatyczności obrazowi. f) Baranek Boży Co symbolizuje Baranek Boży? Baranek boży symbolizuję ofiarę Jezusa na krzyżu który odkupił grzechy ludzkości W jaki sposób obecność Baranka Bożego łagodzi obraz Chrystusa na krzyżu? Obecność baranka bożego łagodzi obraz Jezusa na krzyżu poprzez jego symbolikę czyli zbawczą moc Chrystusa i oferowanie nadziei na zbawienie. Kolorystyka 6. Wymień kolory dominujące na obrazie i określ ich funkcje w przedstawieniu tematu. Kolory dominujące na obrazie to wyraziste barwy: czerwieni, czerni i bieli, ale także widoczny jest światłocień. Ciemna barwa tła wywołuje w nas wrażenie przygnębiającej ciszy poprzez użyte kolory dzieło to budzi niepokój, jest bardzo tajemnicze i potęguje dramaturgię i dynamikę obrazu. Funkcja 7. Ołtarz Matthiasa Grünewalda znajdował się pierwotnie w klasztorze św. Antoniego w Isenheim, przy którym zakonnicy prowadzili szpital dla trędowatych. W jaki sposób obraz ten mógł oddziaływać na umierających i złamanych cierpieniem pensjonariuszy leprozorium? Na obrazie „Ukrzyżowanie”, krzyż dzieli obraz na dwie części: z lewej strony pokazane jest ból i cierpienie, z prawej znaczenie i sens ofiary. Zwłaszcza prawa strona obrazu mogła dawać cierpiącym i trędowatym nadzieję, że poprzez własne cierpienie, jeśli będą głęboko wierzyć, osiągną zbawienie i życie wieczne.
