Józef Piłsudski

DATY
POSTACIE
WYDARZENIA
CIEKAWOSTKI
Był taki smutny czas w historii naszej Ojczyzny, gdy na 123 lata utraciła
niepodległość. Zaborcy – trzy mocarstwa: Austria, Prusy i Rosja podzielili między
siebie polską ziemię, a Polakom chcieli narzucić swoją kulturę, język i religię. Nasz
naród nie poddawał się. Każde pokolenie stawało w obronie tych najcenniejszych
wartości. Walczyło też w wielkich powstaniach narodowych. Kończyły się one
jednak klęską
POLSKA POD ROZBIORAMI 1795 r
Nie tylko zwykli obywatele nie mogli się zdecydować, który z zaborców jest
gorszym wrogiem – Rosja czy Prusy (Austrii nikt się nie bał). Pierwszym krokiem
do odzyskania niepodległości było tworzenie się na terenie zaboru austriackiego
partii politycznych Politycy mieli jednak różne zdania:
Roman Dmowski, przywódca obozu narodowego (Endecji):
Tylko zwycięstwo Rosji pozwoli zjednoczyć ziemie polskie!
Wtedy Polacy będą mieli taką siłę w carskim państwie, że z
czasem sami wymuszą niepodległość. Największym naszym
wrogiem są Niemcy
Józef Piłsudski, przywódca Legionów: Trzeba tworzyć polskie
siły zbrojne i walczyć przeciwko Rosji, bo ona jest największym
wrogiem
Należy również wspomnieć o Ignacym Paderewskim
muzyku i polityku,który reprezentował sprawę Polski
na zachodzie. Jego działalność przyczyniła się do
stanowiska prezydenta USA także melomana –
Wilsona, który stwierdził że po wojnie powinna się
odrodzić niepodległa Polska
IGNACY JAN PADEREWSKI
THOMAS WOODROW WILSON
Dopiero światowy konflikt,
w roku 1914 w którym wzięły
udział wszystkie mocarstwa
zaborcze, stał się szansą na
niepodległość.
W I wojnie światowej Rosja
stanęła naprzeciw sojuszu
Niemiec i Austro-Węgier.
Zarówno państwa centralne
(Niemcy, Austro-Węgry,
Turcja i Bułgaria) jak i
Państwa Ententy (Wielka
Brytania, Francja, Rosja, stany
Zjednoczone i inne) starały się
pozyskać do swego obozu
wybitne osobistości polskie, by
te skłoniły rodaków do walki
po ich stronie
Najsilniejszy obóz niepodległościowy był związany z Austro-Węgrami.
Tam też J. Piłsudski utworzył Kompanię Kadrową, z którą w sierpniu
1914 roku wkroczył do zaboru rosyjskiego, licząc na wywołanie
powstania. Niestety, akcja ta nie powiodła się, a oddziały Piłsudskiego
zostały podporządkowane Austrii
Przemarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej przez Kielce w 1914
Z kolei Rosja zaproponowała utworzenie Królestwa Polskiego, lecz była to
bardzo mglista obietnica. Projekt ten podchwyciła jednak Narodowa
Demokracja z Romanem Dmowskim na czele, która była zwolenniczką
odzyskania niepodległości w oparciu o Rosję. Jednak car poza tym nie
poczynił nic, by wesprzeć endeków w działaniach, tak więc sprawa upadła
Mikołaj II Romanow
Wojna w 1916 znalazła się w
impasie, toczono walki pozycyjne, a
wiele z nich miało miejsce właśnie na
terenach polskich. Wyczerpanie się
potencjału ludzkiego zmusiło cesarzy
Niemiec i Austrii do wydania odezwy
w dniu 5 listopada 1916 roku.
Zawierała ona intencję utworzenia
samodzielnego Królestwa Polskiego,
jednak miało ono istnieć w ścisłej
korelacji z obu mocarstwami.
Reakcja na ten akt była w większości
sceptyczna. Piłsudski wszedł, co
prawda, do Tymczasowej Rady
Stanu, namiastki polskiej władzy
związanej z państwami centralnymi,
ale w celu zorganizowania
samodzielnego wojska polskiego
W 1917 roku w Rosji wybucha rewolucja przeciwko carowi Mikołajowi II i monarchii
absolutnej. Car abdykuje Nowa władza w Rosji, Rząd Tymczasowy, utrwala nadzieje
Polaków, zapowiadając utworzenie państwa polskiego na tych ziemiach, gdzie żyje
większość Polaków. Endecja zaczęła tworzyć polskie oddziały w Rosji, jednocześnie
też Dmowski wiosną 1917 roku zażądał od państw Ententy utworzenia niepodległej
Polski, zaś działający w Paryżu Komitet Narodowy Polski uzyskał zgodę od władz
francuskich na tworzenie tam wojsk polskich. Komitet ten, któremu przewodniczył
Dmowski, został uznany przez zachodnie mocarstwa za przedstawiciela władz polskich
Komitet Narodowy Polski,
Paryż 1918
Tymczasem sprawa polska w Niemczech i Austro-Węgrzech znalazła się w
dramatycznym impasie po tak zwanym "kryzysie przysięgowym" w lipcu 1917
roku. Wówczas Piłsudski, stojąc na czele Polskiej Siły Zbrojnej nie zgodził się
złożyć przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec i Austro-Węgier. I i III Brygada
poszły jego śladem i zostały rozbrojone i internowane, zaś sam Piłsudski został
uwięziony w Magdeburgu
Obaj cesarze widząc, że pomoc Polaków po tych wszystkich wydarzeniach i
samorozwiązaniu Tymczasowej Rady Stanu jest niemal żadna, próbowali temu
przeciwdziałać, powołując w miejsce TRS Radę Regencyjną, we wrześniu 1917 roku,
ale była ona popierana przez niewielką część społeczeństwa W tym czasie komuniści
zdobyli władzę w Rosji, wyłamali się z Ententy i zawarli w marcu 1918 roku
separatystyczny pokój z Niemcami, w którym sprawa polska została uznana za
"wewnątrzniemiecką". Endecy w KNP systematycznie sprawę polską nagłaśniali, aż
doprowadzili do tego, że w 1918 roku premier Wielkiej Brytanii - Lloyd George i
prezydent USA - Wilson uznali stworzenie niepodległego państwa polskiego za
niezbędny element powojennego ładu
Rada Regencyjna
od lewej: Józef Ostrowski,
Aleksander Kakowski, Zdzisław ks.
Lubomirski
Wobec pogarszającej się sytuacji państw centralnych na froncie zachodnim,
zaczęły one tracić kontrolę nad okupowanymi ziemiami polskimi, także nad
podległą im Radą Regencyjną, która 7 października 1918 roku wydała
manifest do narodu, w którym jest mowa o odzyskaniu niepodległości. W
innych zaborach w tym czasie również formułują się polskie lokalne
władze. Społeczeństwo walczyło, rozbrajało i usuwało okupantów. W
Lublinie w nocy z 6 na 7 listopada powstał Tymczasowy Rząd Ludowy
Republiki Polskiej, na czele z Ignacym Daszyńskim
DASZYŃSKI IGNACY
10 listopada powrócił do Warszawy Józef Piłsudski, komendant I Brygady
Legionów, internowany od lipca 1917 r. przez Niemców w Magdeburgu. Przed
domem, w którym mieszkał, zebrały się tłumy. Tego dnia rozbrojono w Warszawie
niemiecki garnizon okupacyjny, 11 listopada Józef Piłsudski otrzymał z rąk Rady
Regencyjnej władzę wojskową i rozpoczął konsultacje z przedstawicielami
stronnictw politycznych w sprawie utworzenia koalicyjnego rządu. 14 listopada,
nowym dekretem Rada Regencyjna postanowiła się rozwiązać i całą władze w
państwie przekazała Piłsudskiemu, ustanawiając urząd naczelnika państwa.
Józef Piłsudski na dworcu kolejowym w Warszawie dnia 10 listopada
1918 r. w dniu powrotu z więzienia w Magdeburgu (wówczas Prusy).
Oto kronika tamtych dni:
5 listopada 1916 - wydanie aktu gwarantującego powstanie Królestwa Polskiego, w
bliżej nieokreślonych jeszcze granicach.
14 stycznia 1917 - rozpoczęcie działalności przez Tymczasową Radę Stanu.
12 listopada 1917 - przejęcie obowiązków głowy państwa przez Radę Regencyjną.
7 października 1918 - ogłoszenie niepodległości Polski przez Radę Regencyjną.
25 października 1918 - powołanie rządu Józefa Świeżyńskiego
30 października 1918 - Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie przejęła władzę
w Galicji Zachodniej.
1 listopada 1918 - wybuchły polsko-ukraińskie walki we Lwowie - Bój o Lwów.
3 listopada 1918 - nastąpiła kapitulacja Austro-Węgier.
z 6 na 7 listopada 1918 – powstał w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki
Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele.
9 listopada - po abdykacji cesarza Wilhelma II proklamowano w Niemczech
republikę.
10 listopada - powrócił do Warszawy z internowania w Magdeburgu Józef
Piłsudski.
11 listopada - w Compiegne we Francji podpisano zawieszenie broni będące
kapitulacją Niemiec i kończące I wojnę światową
Pierwsza wojna światowa zakończyła się 11 listopada 1918 r. z chwilą podpisania
przez Niemcy rozejmu w lasku pod Paryżem. Był to przełomowy moment nie
tylko w dziejach całej Europy, ale i Polski. 11 listopada na ulicach wszystkich
miast panowała euforia z powodu rodzącej się niepodległości.
"Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym
momencie ogarnął. (. . .) Kto tych krótkich dni nie przeżył, kto nie szalał z radości
w tym czasie wraz z całym narodem, ten nie dozna w swym życiu największej
radości. Cztery pokolenia czekały, piąte się doczekało. Od rana do wieczora
gromadziły się tłumy na rynkach miast; robotnik, urzędnik porzucał pracę, chłop
porzucał rolę i leciał do miasta, na rynek, dowiedzieć się, przekonać się, zobaczyć
wojsko polskie, polskie napisy, orły na urzędach. "
Polska ostatecznie odzyskała suwerenność jesienią 1918 roku. Suma czynników
takich jak: zdecydowana klęska Niemców i Austriaków oraz chaos wywołany
wojną domową w Rosji i w wyniku tego poparcie sprawy niepodległości Polski
przez Ententę przestraszoną perspektywą zwycięstwa bolszewików, spowodowały
możliwość reaktywowania państwowości Polskiej
Centralne obchody Święta Niepodległości odbywają się w Warszawie i są transmitowane prze
radio i telewizję. Oglądamy wówczas wspaniałe defilady wojskowe, słuchamy przemówień
ważnych osobistości i widzimy, jak oficjalne delegacje składają kwiaty na Grobie Nieznanego
Żołnierza. W tym dniu - jak co roku - ks. Prymas w Bazylice Archikatedralnej na Starym
Mieście, a ks. Biskup Polowy w Katedrze Wojska Polskiego w Warszawie odprawiają Mszę
Św. za Ojczyznę. Modlitwy za poległych w obronie Ojczyzny zanoszone są też w innych
świątyniach w kraju i poza jego granicami. Organizowane są także uroczyste apele żołnierski
i harcerskie, pod pomnikami bohaterów narodowych składane są kwiaty i palone są znicze na
grobach żołnierzy. Gmachy państwowe, domy oraz ulice dekorowane są polskimi flagami.
Dzień ten staje się dla wielu osób lekcją patriotyzmu.
Józef Klemens Piłsudski– polski
działacz niepodległościowy,
dowódca wojskowy, Naczelnik
Państwa Polskiego i Wódz
Naczelny Armii Polskiej od 11
listopada 1918
ROMAN DMOWSKI
Współzałożyciel Narodowej
Demokracji (endecji, ruchu
narodowego). W 1917 został
prezesem utworzonego przez siebie
w Lozannie Polskiego Komitetu
Narodowego uznanego przez
państwa zachodnie za oficjalne
przedstawicielstwo narodu
polskiego, którego zadaniem było
odbudowanie państwa polskiego
IGNACY JAN PADEREWSKI
W 1918 r podjął się roli mediatora
pomiędzy nim, a obozem
Dmowskiego. 16 stycznia 1919 roku
został premierem, pełniąc również
funkcję ministra spraw
zagranicznych.
CO TO ZNACZY
Marszałek to najwyższy
stopień wojskowy. W Polsce
przyznawany jest od roku
1920. Pierwszy otrzymał go
Józef Piłsudski
Józefa Piłsudskiego w
latach 20. i 30. nazywano
z sympatią dziadkiem
Wódz Piłsudski miał klacz
Kasztankę. Jednak była ona za
słaba by unieść swojego pana
przy wjeździe do Wilna – były
to już jej późne lata. Jego
adiutant znalazł dublera
Kasztanki. Nikt nie zauważył
różnicy
Od czasu ustawienia święta niepodległości w 1937 roku, obchodzono je tylko 2 razy –
w 1937 i 1938. W latach 1939–1944 – podczas okupacji hitlerowskiej świętowanie
było niemożliwe. W roku 1945 władze komunistyczne świętem państwowym uczyniły
dzień 22 lipca. Narodowe Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada przywrócono
w 1989 roku (w trakcie obrad Okrągłego Stołu).