Zabawy z Kinezjologią
advertisement
Zabawy z Kinezjologią (kółko działające w świetlicy Szkoły Podstawowej nr 25 z Oddziałami Integracyjnymi w Olsztynie) Agnieszka Gromelska Kółko prowadzone jest bezpłatnie jako zajęcia dodatkowe dla uczniów klas I - III (w tym dzieci niepełnosprawnych). Olsztyn 2008 1 Spis treści Wstęp……………………………………………………………………. 3 1. Cele główne i cele szczegółowe Kinezjologii………………… 4 2. Metody, formy w Kinezjologii…………………………………… 6 3. Ćwiczenia Gimnastyki Mózgu…………………………………... 7 4. Plan pracy Zabawy z Kinezjologią……………………………... 16 5. Przykładowe scenariusze zajęć………………………………… 30 6. Bibliografia…………………………………………………………. 38 2 Wstęp Dopóki istnieją nowe rzeczy, których można się nauczyć oraz nowe kierunki, w których można się rozwijać, tak długo integracja nie jest kompletna. P. Dennison Życie w nowoczesnym społeczeństwie zmusza nas do nieustannej konfrontacji naszych dotychczasowych zdolności i umiejętności z nowymi wymaganiami, które świat przed nami stawia. Jeżeli naprawdę chcemy skorzystać z dostępnych możliwości, musimy być zdolni do zmiany poprzednio nabytych umiejętności i zachowań, które stają się nieużyteczne. Dzięki pracy nad sposobami uczenia się dzieci w wieku szkolnym, została opracowana i rozwinięta technologia, która jest obecnie używana w różnych krajach przez ludzi w każdym wieku do generowania pozytywnych zmian w ich życiu. Jest to: Kinezjologia, (która pochodzi od gr. kinein – poruszać się i logos – uczyć się), jest nauką zajmującą się ruchem. Kinezjologia Edukacyjna, zwana także metodą Dennisona (Educational Kinesiology – w skrócie Edu – K, której częścią jest Gimnastyka Mózgu ®), jest metodą rozwojowej, wychowawczej i terapeutycznej pracy ciała i umysłu. Kinezjologia Edukacyjna uczy i pokazuje w praktyce możliwości wykorzystania naturalnego ruchu fizycznego do organizowania pracy mózgu i ciała jednostki. Metoda ma już ponad 30 lat, a jej twórca – dr Paul Dennison jest wybitnym praktykiem. Jego odkrycia opierają się na zrozumieniu współzależności rozwoju fizycznego, opanowywaniu języka i osiągnięć intelektualnych. Ćwiczenia opracował Paul Dennison na podstawie doświadczeń, które zdobył w walce z własną dysleksją i wadą wzroku, w pracy z dziećmi oraz w pracy z ludźmi, którzy doznali uszkodzeń mózgu w różnych wypadkach. Dr Paul Dennison odkrył proste ruchy, które mają bezpośredni wpływ na stymulację mózgu. Np. skuteczność uczenia się zależy, jak wiadomo, od współpracy prawej i lewej półkuli mózgowej. Jeśli jakieś części naszego umysłu są wyłączone, pojawiają się trudności w czytaniu, pisaniu, liczeniu, rozumieniu, zapamiętywaniu i uczeniu się. Tylna część mózgu odpowiada za odbiór informacji, które jednak są niedostępne dla przednich części mózgu odpowiedzialnych za nadawanie czy też ekspresję. Owa niezdolność do ekspresji czyli uzewnętrzniania tego, czego się uczeń nauczył, prowadzi do syndromu niepowodzeń szkolnych. Rozwiązaniem tego problemu jest uczenie się całym mózgiem dzięki zmianie wzorca ruchowego oraz ćwiczeniom ruchowym zawartym w gimnastyce mózgu. Umożliwiają one włączanie tych części mózgu, które były dla nich uprzednio niedostępne. Badania pokazują, że dzieci z trudnościami w nauce i zachowaniu mają tendencję do korzystania częściej z jednej półkuli mózgu. Dlatego też ćwiczenia i procedury Kinezjologii Edukacyjnej prowadzą do zintegrowanej pracy obu półkul mózgowych i dzięki temu efektywnie przezwyciężają tzw. stres edukacyjny, prowadząc do uzyskania określonych sposobów zachowania i umiejętności szkolnych. Ukończyłam I i II stopień Kinezjologii Edukacyjnej. Opanowałam szereg technik i procedur motosensorycznych i psychomotorycznych pomocnych w rozwoju ruchowym, emocjonalnym i intelektualnym oraz aktywizację naturalnych mechanizmów integracji umysł – ciało. Ukończenie szkolenia umożliwia mi pracę z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi (w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi). Proponowane zajęcia przeznaczone są dla uczniów klas I – III uczęszczających 3 do świetlicy szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci niepełnosprawnych. Zajęcia prowadzone są według potrzeb. Maksymalna ilość uczniów uczęszczających na zajęcia wynosi (zdaniem kinezjologów) 8 osób. 1. Cele główne i cele szczegółowe Kinezjologii Cele główne Kinezjologii aktywizacja mechanizmów naturalnego rozwoju, wykorzystanie naturalnych możliwości uczenia się (naturalnej koordynacji i nawyków), integracja funkcji półkul mózgowych, integracja funkcji poziomów rozwoju mózgu, rozwój ruchowy, emocjonalny i intelektualny; Cele szczegółowe Kinezjologii uświadomienie znaczenia picia wody, rozwijanie wyobraźni i kreatywności, rozwijanie uważności i koncentracji, rozwijanie współpracy w grupie, rozwijanie umiejętności społecznych, rozwijanie empatii, wzmacnianie poczucia własnej wartości, wzmacnianie otwartości na dawanie i branie, nabywanie umiejętności relaksacji i wizualizacji, uzyskanie stanu relaksacji i wyciszenia, doskonalenie umiejętności zapamiętywania, doskonalenie umiejętności komunikacji niewerbalnej, rozwijanie spontanicznej aktywności słownej, wzmacnianie percepcji wzrokowo – słuchowej, wzmacnianie percepcji ruchowej, wzmacnianie pamięci krótko- i długoterminowej, kształtowanie świadomości lewej i prawej strony ciała, zauważanie różnic i podobieństw w ruchu ciała, wzmacnianie koordynacji ręka – oko - ucho, wzmacnianie koordynacji oczy- uszy- język, integrowanie pracy oczu z ruchem całego ciała, doskonalenie orientacji przestrzennej, doskonalenie precyzji i celowości ruchów, usprawnianie umiejętności artykułowania głoski s, doskonalenie umiejętności szybkiego czytania, pisania, przygotowanie do czytania i pisania ze zrozumieniem, wzmacnianie płynnego i swobodnego wypowiadania się, usprawnianie łatwości i płynności wypowiedzi, przygotowanie do gier, zabaw ruchowych, rozwijanie umiejętności matematycznych i logicznego myślenia, łatwiejsze zapamiętywanie i przypominanie, stymulowanie motywacji do pracy, stymulowanie uczenia się poprzez obserwację i naśladowanie, 4 integrowanie ruchu z oddechem, obniżanie nadmiernego napięcia mięśniowego, obniżanie napięcia emocjonalnego i wzmacnianie równowagi emocjonalnej, rozluźnienie mięśni żuchwy, rozluźnianie mięśni dłoni, rozluźnianie mięśni palców, rozwijanie małej motoryki, organizowanie ruchu w trzech wymiarach lewa – prawa, przód – tył, góra –dół, aktywizowanie umiejętności symetrycznej pracy rąk, usprawnianie analizy i syntezy słuchowej i wzrokowej, stymulowanie procesów pamięciowych, kształtowanie prawidłowe pozycji głowy, zwiększanie ekspresji i mimiki twarzy, wzmacnianie aparatu artykulacyjnego, poszanowanie osobistego rytmu działania i odpoczynku, doskonalenie umiejętności realizacji podjętych zadań, rozwijanie umiejętności oceny napięcia mięśniowego, doskonalenie wrażliwości emocjonalnej i uważności działania, umiejętne wykorzystywanie aktywności fizycznej ciała w komunikacji niewerbalnej, rozwijanie autoprezentacji, wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa; 5 2. Metody, formy w Kinezjologii Metody Metoda Dennisona (czyli Kinezjologia Edukacyjna) to uczenie metodami aktywizującymi włączanie naturalnych mechanizmów integracji umysłu i ciała poprzez specjalnie zorganizowane ruchy. To uniwersalna metoda pozwalająca lepiej: pokonywać stresy i napięcia wynikające z trudności życia codziennego, komunikować się z innymi ludźmi, uczyć się i zdawać egzaminy, przezwyciężać trudności związane z dysleksją, dysgrafią i dysortografią, zrozumieć procesy neurofizjologiczne i ich rolę w procesie uczenia się; Dobór metod jest uzależniony od grupy wiekowej uczniów i ich możliwości, rodzaju przedmiotu, a także proponowanego tematu zajęć. Wśród sugerowanych metod pracy w ramach zajęć z Kinezjologii, należy wymienić wszystkie te, które pozwolą zrozumieć temat, obserwować i praktycznie wyobrazić sobie efekt końcowy działania. Są to: rozmowa polegająca na wymianie informacji nauczyciel – uczeń, pokaz angażujący zarówno wzrok, dotyk i inne zmysły, obserwacja, eksperyment, dzięki którym uczniowie wdrażani są do logicznego myślenia i zapamiętywania. Kinezjologia Edukacyjna jest bardzo skuteczna, nie mniej może być dodatkowo uzupełniana innymi metodami, po to by uwzględniać specyfikę przyswajania i wykorzystywania informacji spowodowaną, np. stanem zdrowia, deficytami rozwojowymi, czynnikami środowiskowymi. Wśród nich wyróżnić możemy: metodę usprawniania narządów mowy, polegającą na ćwiczeniu narządów mowy, głównie języka i warg; metodę wzrokową – polegającą na naśladowaniu przez dziecko artykulacji z bezpośredniego wzorca dostarczonego przez logopedę. Formy pracy Ze względu na ilość osób uczestniczących w zajęciach, jak również ze względu na rodzaj proponowanych ćwiczeń, możemy podzielić formy pracy na indywidualne, grupowe i zbiorowe. 6 3. Ćwiczenia Gimnastyki Mózgu Kinezjologia Edukacyjna nawiązuje do bardzo wczesnego etapu uczenia się poprzez ruch. Ćwiczenia mózgu mają na celu przywrócenie zablokowanych na skutek stresu, oraz wypracowanie nowych połączeń nerwowych, po których biegną impulsy do kory mózgowej, gdzie odbywa się właściwy proces uczenia się. Są one także sposobem na problemy szkolno – wychowawcze. Ćwiczenia te powodują ustępowanie zmęczenia, energetyzują, odprężają i relaksują. Ćwiczenia gimnastyki mózgu usprawniają: pamięć krótko i długotrwałą, koncentrację i zdolności skupienia uwagi, koordynacje ruchową, funkcje grafomotoryczne: kaligrafia, krzywe pismo, proces pisania i czytania (pisania twórczego), spostrzeganie wzrokowe, umiejętność różnicowania i rozumienia symboli, koordynację wzrokowo-ruchową, proces myślenia: umiejętność formułowania myśli, abstrakcyjne myślenie, rozumienie ze słuchu, pisanie ze słuchu, umiejętność wykonywania poleceń, wymowę oraz wpływają na zdolność poprawnego formowania myśli, abstrakcyjne myślenie, zdolności matematyczne (tabliczka mnożenia, zapamiętywanie cyfr, rachunki), umiejętność adekwatnego komunikowania się ze sobą i otoczeniem, pełniejsze rozumienie sytuacji społecznych i rozwiązywanie problemów; Ćwiczenia z gimnastyki mózgu poprzez ćwiczenia relaksujące i stabilizujące układ nerwowy wpływają na zmniejszenie objawów nadruchliwości występujących u dzieci nadpobudliwych psychoruchowo. Ponieważ wyobrażanie sobie ruchu stymuluje te same połączenia nerwowe, co rzeczywiście wykonany ruch, to namiastką ćwiczeń (gdy nie ma ku nim sposobności) może być samo dokładne wyobrażanie sobie ich wykonywania. Paul Dennison odkrył, że funkcje mózgu ludzkiego są w pewnym sensie trójwymiarowe. Proces kształcenia będzie łatwy i miły, pod warunkiem, że zostanie poprowadzony w wielu kierunkach (wielowymiarowo). Należy do niego: wymiar lateralizacji (lewa i prawa półkula mózgowa); wymiar koncentracji (pień mózgu i płat czołowy); wymiar stabilności (system limbiczny wraz z korą mózgową). Ćwiczenia na przekroczenie linii środkowej 7 przygotowują do bilateralnej pracy w bliskiej odległości (pisanie, czytanie i inne umiejętności wymagające sprawności małej motoryki) oraz do aktywności wymagającej koordynacji ruchowej w sporcie (duża motoryka); podnoszą koordynację prawa-lewa, góra-dół w obu tych aspektach. M. in. można wyróżnić: RUCHY NAPRZEMIENNE Polepszają koordynację lewa-prawa strona. Wzmacniają zmysł wzroku i słuchu. Ułatwiają opanowywanie materiału i jego późniejsze odtwarzanie. Ćwiczenie wykonujemy powoli, na przemian dotykając prawym łokciem lewego kolana, a następnie lewym łokciem prawego kolana. Powtarzamy 6-7 razy. Ćwiczenie to można modyfikować w najróżniejszy sposób (dotykanie lewej stopy prawą ręką, wyciąganie jednocześnie prostopadle do ciała lewej nogi i prawej ręki itp. ważne, żeby ruchy były naprzemienne!) LENIWE ÓSEMKI (LEŻĄCE) Koordynują pracę narządu wzroku. Pomagają we wzrokowym przekraczaniu linii środka. Poprawiają ruchliwość gałek ocznych. Ćwiczenie rozpoczynamy lewą ręką – trzymamy kciuk na wysokości oka w linii środkowej ciała. Trzymamy głowę nieruchomo i rysujemy płynnym nieprzerwanym ruchem symbol nieskończoności, cały czas wodząc za palcem wzrokiem. Zaczynamy od środka w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara do góry, z tyłu i dookoła, potem zgodnie ze wskazówkami zegara do góry, z tyłu i z powrotem do środka. Prawą i lewą ręką kreślimy ∞ po kilka razy. Łączymy kciuki tworząc X. Koncentrując wzrok na środku X śledzimy złączone kciuki wykonując leniwe ósemki. Dla ułatwienia nauki tego ćwiczenia na początku można rysować na tablicy ∞ i zaznaczać strzałkami kierunki kreślenia. SŁOŃ 8 Koordynuje pracę mózgowych ośrodków słuchu obu półkul. Koryguje nieprawidłowe napięcie mięśni szyi. Lekko rozstawione kolana, głową dotykamy cały czas ramienia (można włożyć kartkę papieru między ramię a głowę),oczy otwarte, ręką w powietrzu kreślimy leniwą ósemkę, a wzrok śledzi nie rysującą dłoń, lecz rysowaną ósemkę. Podczas rysowania poruszamy całą górną połową ciała. Ćwiczenie to jest bardzo pomocne przy dysgrafii i dysleksji. Ósemkę rysujemy po trzy razy każdą ręką. RYSOWANIE OBURĄCZ Koordynuje współdziałanie ręka-oko w różnych polach widzenia. Poprawia orientację przestrzenną i wzrokowe rozróżnianie symboli. 9 Obydwiema rękami równocześnie bazgrzemy w powietrzu dowolne kształty. Możemy podpowiadać kierunki rysunku, np. góra, dół, na zewnątrz. Można też polecić narysowanie czegoś konkretnego: choinki, serca, drzewa. Należy zwracać uwagę, by dzieci nie usztywniały ciała, lecz poruszały swobodnie głową i oczami. Efektem końcowym mają być lustrzane rysunki. Początkowo dzieci kreślą małe formy przechodząc do coraz większych. Gdy czas pozwoli można rysować nie tylko w powietrzu, lecz także na papierze, tablicy. Ćwiczenia wydłużające pomagają rozluźnić napięcia, nagromadzone w mięśniach i ścięgnach, które skróciły się przez odruch pnia mózgu gdy znajdował się w nowej nieznanej sytuacji; pomagają osiągnąć poczucie zaangażowanej gotowości poprzez uwolnienie od napięć. Do nich należą m.in.: AKTYWNA RĘKA Ćwiczenie poprawia charakter pisma i ortografię. Podnosimy do góry wyprostowaną rękę i przytulamy do ucha. Robimy łagodny wydech przez usta stulone w ryjek . Równocześnie pobudzamy mięśnie ręki odpychając nią drugą rękę w czterech kierunkach (w przód, w tył, do siebie i od siebie). 10 WYPADY W BOK Polepszają koordynację lewa-prawa strona. Rozluźniają. Stojąc w rozkroku z obniżonymi biodrami wykonujemy wypady połączone z wydechem, w lewo (prostując prawą nogę) i w prawo (prostując lewą nogę). 11 POMPOWANIE PIĘTĄ Rozluźnia. Zwiększa motywację Wychylamy się do przodu, opieramy o ławkę czy krzesło. Jedna noga wyciągnięta do tyłu i wsparta o palce. Robimy wydech i dociskamy piętę do ziemi. Następnie rozluźniając mięśnie unosimy piętę i robimy wdech. Powtarzamy to ćwiczenie 3 razy każdą stopą. SOWA Wzmacnia percepcję słuchową. Poprawia pamięć długo – i krótkoterminową. Koordynuje wzrok i słuch z pracą całego ciała. Jedną ręką chwytamy mocno mięśnie barku z prawej strony, odwracamy głowę maksymalnie w prawą stronę, robimy wdech i zaczynamy wydychać powietrze przy jednoczesnym, powolnym obracaniu głowy w lewą stronę, utrzymując brodę na jednym poziomie. Powtarzamy ten ruch kilka razy. Następnie wykonujemy ćwiczenie trzymając drugą ręką drugie ramię. Również powtarzamy kilka razy. 12 Ćwiczenia energetyzujące i pogłębiające postawę pomagają odtworzyć połączenia nerwowe między ciałem a mózgiem ułatwiając przepływ energii elektromagnetycznej przez ciało; podtrzymują poczucie kierunku, stronności, ześrodkowania i skupienia; aktywizują korę nową kierując energię elektryczną do ośrodków logicznych; Wyróżniamy m.in.: WODA Pobudzenie energii. Zapewnia efektywne przyswajanie, przetwarzanie i przechowywanie zdobytych informacji. Korzystnie jest pić dziennie ok. 25 ml wody na każdy kilogram masy ciała. POZYCJA COOKA (ZWANA TEŻ POZYCJĄ DENNISONA) Oddziaływanie jest podobne jak w przypadku ruchów naprzemiennych. Pobudza korę mózgową. Poprawia koncentrację. Wersja trudniejsza: Ćwiczenie składa się z 2 części. Najpierw zakładamy lewą nogę na prawą tak, by oprzeć kostkę na kolanie. Następnie prawą ręką obejmujemy kostkę lewej nogi, natomiast lewą ręką trzymamy stopę pod palcami. Siedzimy przez minutę głęboko oddychając z zamkniętymi oczami. W 2 części siadamy zwyczajnie, składamy dłonie tak, by dotykały się czubkami palców i przez następną minutę głęboko oddychamy. Wersja łatwiejsza: Uczniowie w pozycji siedzącej krzyżują nogi. Ramiona wyprostowane przed siebie, zewnętrzne strony dłoni skierowane do siebie, kciuki w dół. Teraz krzyżujemy dłonie, łączymy i przetaczamy je w stronę ciała. Opieramy je na mostku, język kładziemy na podniebieniu, przymykamy oczy. Oddychamy brzuchem spokojnie i równomiernie. Pozostajemy w tej pozycji dłuższą chwilę. Ćwiczenie to stosuje się gdy z różnych względów klasa jest pobudzona, a praca na lekcji wymaga pełnej koncentracji. 13 PUNKTY NA MYŚLENIE Przesyłanie informacji z prawej półkuli mózgu do lewej strony ciała i odwrotnie. Lepsza koordynacja ciała. 14 Jedna ręka spoczywa na brzuchu, drugą masujemy miękką tkankę pod obojczykiem pomiędzy pierwszym a drugim żebrem. Ćwiczenie to powoduje, że mamy jaśniejszy umysł. Początkowo dzieci narzekają na ból podczas masowania, ale nie jest on zbyt uciążliwy i po kilku sekundach ustępuje. PUNKTY ZIEMI Poprawia koncentrację, organizację działań. Wzmacnia stabilność. Końcami palców jednej ręki dotykamy brody pod dolną wargą a drugą rękę kładziemy na dole brzucha. Jednocześnie wzrok kierujemy do dołu. Czas trwania ćwiczenia około 30 sekund. KAPTUREK MYŚLICIELA Ułatwia słuchowe przekraczanie linii środkowej. Powoduje wzrost umysłowej i fizycznej sprawności. Poprawia formułowanie zdań, myśli w pamięci. Za pomocą kciuka i palca wskazującego dziecko delikatnie odchyla małżowinę uszną do tyłu, następnie, masując ją od góry po łuku ucha, schodzi palcami aż do płatka ucha. 15 PUNKTY RÓWNOWAGI Ćwiczenie relaksuje. Usprawnia koncentrację i uwagę. Wykonujemy trzymając 2 palce we wgłębieniu za uchem u podstawy czaszki, a drugą rękę w dolnej części brzucha, wykonując jednocześnie wdech. ZIEWANIE Odpręża. Dotlenia. Udając ziewanie dotykamy czubkami palców wszystkich napiętych mięśni twarzy, jakie wyczuwamy. 16 4. Plan pracy Zabawy z Kinezjologią 1.Cele Rozluźnianie mięśni twarzy, wzmacnianie percepcji wzrokowej i słuchowej, doskonalenie umiejętności wypowiadania się przez dotyk, doskonalenie komunikacji niewerbalnej, rozwijanie kreatywności; Uświadomienie znaczenia i roli wody w życiu planety i organizmu człowieka, doskonalenie koordynacji wzrokowosłuchowej, usprawnianie koordynacji ruchowej, nabywanie umiejętności relaksacji 2.Przykładowy temat zajęć 3.Działania 4.Ramy czasowe 5.Ćwiczenia 1.Mój kolega – moja koleżanka. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy Październik naprzemienne; 2. Dzieci wykonują polecenia nauczyciela. Mają stać się ruchomymi portretami: a) dziecko delikatnie dotyka różnych części twarzy kolegi (koleżanki), a ono w odpowiedzi porusza nimi; b) dziecko porusza różnymi częściami twarzy, a drugie dziecko je naśladuje; uczniowie zamieniają się rolami; Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 2.Woda – mój przyjaciel. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 2. Uczniowie rozpoznają i nazywają dźwięki podane przez nauczyciela. Za pomocą węchu, smaku i wzroku rozpoznają co znajduje się w butelce. Październik Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, punkty przestrzeni, punkty ziemi; 17 i wizualizacji; Integrowanie funkcji percepcyjnomotorycznych, rozwijanie twórczej aktywności; Kształtowanie świadomości lewej i prawej strony ciała, wzmacnianie koordynacji ręka-oko, doskonalenie orientacji przestrzennej, rozwijanie współpracy w grupie, aktywizowanie organizacji procesu uczenia się, wspieranie umiejętności matematycznych, czytania i pisania; 3.Mam chusteczkę haftowaną… 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 2. Uczniowie recytując tekst: Mam chusteczkę haftowaną, wykonują ćwiczenie sowa. Nauczyciel określa emocje, z jakimi dzieci mają wypowiedzieć kolejne frazy, np. radość, smutek, zdziwienie, złość. 3. Rysowanie oburącz w powietrzu różnych wzorów przy użyciu chusteczek. 4. Uczniowie odpoczywają w pozycji Dennisona i rozwiązują zagadki. Październik Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, sowa, rysowanie oburącz; 4.Podaj dalej… 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 2. Uczniowie siadają w kole, twarzami do środka. Przenoszą różne przedmioty (np. piłeczki, maskotki, kredki, itp.) w ten sposób, że: a) kładą je lewą (prawą) ręką przed kolegą (koleżanką) z prawej (lewej) strony; b) od kolegi (koleżanki) z lewej strony biorą przedmiot swoją lewą ręką, przekładają go do prawej ręki i oddają koledze (koleżance) z prawej strony; W czasie zabawy, na ustalony znak, zmieniają kierunek podawania przedmiotów. Październik Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 18 Usprawnianie koordynacji ruchowej, wzmacnianie integracji ręka- okoucho, rozwijanie współpracy w grupie; 5.Domowe zajęcia. Usprawnienie percepcji słuchowej, umiejętność artykułowania głoski s; 6.Tak syczy wąż. Wzmacnianie koordynacji ruchowej (przód-tył, góra-dół), obniżanie nadmiernego napięcia mięśniowego, pogłębianie oddechu i wydłużanie jego faz, integrowanie ruchu z oddechem; 7.Kwiaty. Organizowanie ruchu 8.Kocie ruchy. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie tańczą w rytm muzyki (najlepiej w kręgu) i wykonują czynności, które jednocześnie: a) angażują obie ręce, np. pranie, robienie na drutach, wałkowanie); b) angażują jedną rękę, np. prasowanie, wycieranie kurzu, mycie okien, ucieranie kremu, krojenie chleba, ubijanie piany); Dzieci powtarzają te czynności drugą ręką. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Rozmowa nt. zwierząt (znanych i lubianych przez dzieci). Uczniowie naśladują ruchy zwierząt z dostosowaniem oddychania do sposobu poruszania się. 3. Nauczyciel demonstruje ćwiczenia sowa i słoń. Dzieci naśladują go. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie przeobrażają się w piękne kwiaty, które w rytm muzyki, poruszają się zgodnie z poleceniami nauczyciela. Listopad – grudzień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; Listopad – grudzień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, sowa, słoń; Listopad – grudzień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ćwiczenia oddechowe; 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy Listopad – Pozycja Dennisona, 19 ciała w trzech wymiarach: lewaprawa, góra-dół, przód-tył, obniżanie nadmiernego napięcia mięśniowego, rozwijanie aktywności myślenia i działania, porządkowanie procesu przyswajania wiedzy; Pogłębianie oddechu, usprawnianie koordynacji oko- uchoręka, doskonalenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej, przygotowanie do czytania i pisania; Usprawnianie koordynacji ruchowej, usprawnianie orientacji przestrzennej, umiejętność współpracy w grupie; 9.Uciekający balonik. 10.Zimowe zabawy. naprzemienne. 2. Uczniowie poruszają się jak kot, który: ociera się o nogi, bawi się piłeczką, pije mleko, przestraszył się, skrada się by coś spsocić, udaje, że jest groźny i nie pozwala wejść na swoje terytorium, wyleguje się na słońcu, zasnął; grudzień ruchy naprzemienne; 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Dzieci wykonują polecenia nauczyciela: a) każdy ruch ręki wykonują w taki sposób, jakby unosił ich w górę; b) wznoszą do góry rękę i pozwalają jej kreślić w powietrzu różnorodne znaki; c) rysują zgodnie rytmem swojego oddechu (mogą połączyć wydech z wypowiadaniem samogłosek); Dzieci powtarzają te czynności drugą ręką. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Dzieci otrzymują instrumenty perkusyjne i swobodnie poruszając się po sali, wystukują rytm proponowany przez nauczyciela. 3. Uczniowie oburącz rysują w powietrzu Listopad – grudzień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz, ćwiczenia oddechowe; Listopad – grudzień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz, leniwe ósemki; 20 Obniżanie nadmiernego napięcia mięśniowego, wzmacnianie koordynacji ręka- oko, stymulowanie wizualizacji, kreatywności, aktywizowanie symetrycznej pracy rąk, doskonalenie techniki i tempa czytania; 11. Wymarzona choinka. Rozwijanie koordynacji ręka-oko, doskonalenie symetrycznej pracy rąk, synchronizowanie oddechu z aktywnością ruchową, doskonalenie techniki i tempa czytania i pisania; 12.Znikający bałwan. Doskonalenie koordynacji ruchów całego ciała, rozwijanie koordynacji ucho- oko- 13.Słoń Trąbalski. bałwana i choinkę, przejazd na torze saneczkowym, narciarski slalom, a także leniwe ósemki (jazda na łyżwach). 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie : a) obrysowują oburącz symetrycznie duże kwadraty, prostokąty, koła i trójkąty znajdujące się w sali; b) oburącz malują symetrycznie w powietrzu różnorodne wzory: choinkę, gwiazdki, bombki; Listopad – grudzień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz; 1. Picie wody, pozycja Dennisona. 2. Na wdechu, oburącz, uczniowie obrysowują kształt bałwana od dołu ku górze. Na wydechu, rozluźniając mięśnie – całym ciałem pokazują topniejącego bałwana. 3. Uczniowie wykonują ruchy naprzemienne. Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz; 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Dzieci wykonują polecenia nauczyciela: a) stają w małym rozkroku; wyciągają wyprostowaną prawą rękę przed siebie Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, leniwa ósemka; 21 ręka, doskonalenie komunikacji werbalnej, rozwijanie umiejętności matematycznych i logicznego myślenia, łatwiejsze zapamiętywanie i przypominanie; i dotykają prawym uchem prawego ramienia, w takiej pozycji rysują ręką znak nieskończoności (leniwą ósemkę), angażując całe ciało i cały czas obserwując koniec swojej reki; b) powtarzają to ćwiczenie kilkakrotnie, a następnie zmieniają rękę; Koordynacja pracy całego ciała, obniżanie nadmiernego napięcia aparatu mięśniowego, wzmacnianie koordynacji oko- uchoręka, budowanie współpracy w działaniu, przygotowanie do czytania i pisania; 14.Taniec z szalem. kształtowanie prawidłowej pozycji głowy, wzmacnianie aparatu artykulacyjnego, zwiększanie ekspresji i mimiki twarzy, 15.Relaks buzi. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie w rytm muzyki poruszają się zgodnie z poleceniem nauczyciela: a) chwytają za końce szala i tańczą, powiewając nim, podrzucając go i chwytając, rozwijając i naciągając; b) wycierają nim całe ciało, tak jak robią to ręcznikiem; c) wspólnie z kolegą(koleżanką) trzymają szal za końce i wykonują ruch w skłonie do przodu, od barków, od łokci, od nadgarstków; Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Dzieci wykonują ćwiczenia oddechowe oraz ćwiczenia aparatu artykulacyjnego zaproponowane przez nauczyciela. Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ćwiczenia oddechowe – chuchanie, dmuchanie, puszczanie baniek mydlanych, i inne, ćwiczenia warg – rybi 22 pogłębianie oddechu, wzmacnianie koordynacji oczyuszy- język, wzmacnianie percepcji wzrokowej i słuchowej, usprawnianie łatwości i płynności wypowiedzi; Usprawnianie ogólnej koordynacji ruchowej, rozwijanie współpracy w grupie rówieśniczej, rozwijanie kreatywności, stymulowanie uczenia się poprzez obserwację i naśladowanie, przygotowanie do pisania; Pogłębianie umiejętności naturalnego synchronizowania ruchu z oddechem, rozwijanie umiejętności oceny pyszczek, cmokanie, wymawianie sylab i inne, ćwiczenia języka – łyżeczka, grot, mlaskanie, itp.; 16.Kolorowe palce. 17.Dotyk ważki. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie maczają każdy palec w innej farbie (wykonują to ćwiczenie w bawełnianych rękawiczkach). Poszczególnymi palcami malują (na papierze, folii, tekturze, itp.) linie proste, faliste, przerywane, ciągłe, zygzaki, itp. 3. Farbują na różne kolory palce bawełnianej rękawiczki. Po nałożeniu ich witają się według zaproponowanych kolorów. Dzieci wykonują te ćwiczenia prawą i lewą ręką, a następnie oburącz. Spokojnie oddychają. Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz, ćwiczenia oddechowe; 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie wykonują polecenia nauczyciela: a) zwracają uwagę, które części ich ciała stykają się z podłożem; b) robią wdech i unoszą część ciała Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ćwiczenia oddechowe; 23 napięcia mięśniowego, poszanowanie osobistego rytmu działania i odpoczynku, rozwijanie uważności i koncentracji; dotkniętą przez kolegę(koleżankę): czoło, mostek, dłoń, kolano, biodro, itp.; c) na wydechu powracają do pozycji wyjściowej; d) powtarzają to ćwiczenie w pozycji stojącej, zamieniają się rolami; Integrowanie percepcji słuchowej, wzrokowej i dotykowej, rozwijanie orientacji przestrzennej, stymulowanie procesów pamięciowych, koncentracji uwagi i organizacji uczenia się; 18.Bączek. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie wybierają stały, stabilny punkt. Po czym dotykają go jedną ręką i kręcą się wokół niego (biegają, chodzą, podskakują) w różnym tempie. Poruszają się do przodu, do tyłu. Następnie wykonują to ćwiczenie drugą ręką. Styczeń - luty Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; Rozwijanie spontanicznej aktywności słownej, stymulacja prawidłowego oddychania; 19.W ZOO. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Nauczyciel rozsypuje papierowe rybki na arkuszu niebieskiej folii i rozdaje dzieciom słomki. Uczniowie (po kolei) dmuchają przez słomkę na rybki. Następnie wciągając powietrze przez słomkę, łowią je do pojemniczka. Na koniec burza wodę, dmuchając przez słomkę do szklanki. 3. Dzieci wymieniają cechy charakterystyczne podanych przez Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, oddychanie przeponowe, punkty na myślenie; 24 nauczyciela zwierząt, np. słoń ma trąbę, krokodyl jest zielony, wielbłąd ma garb, itp. Rozwijanie świadomości i umiejętności wyrażania własnych potrzeb, integrowanie uczuć i reakcji własnego ciała, rozwijanie autoprezentacji, umiejętne wykorzystywanie aktywności fizycznej ciała w komunikacji niewerbalnej; Doskonalenie koordynacji dużej i małej motoryki, obniżanie napięcia emocjonalnego i wzmacnianie równowagi emocjonalnej, stymulowanie kreatywności i ekspresji; 20.Teatr uczuć. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Nauczyciel przeobraża się w reżysera wybierającego aktorów do szkolnego przedstawienia. Zadaniem każdego ucznia jest pokazanie całym ciałem, że jest zdenerwowany, spokojny, smutny, radosny, przerażony, szczęśliwy, zły, zrelaksowany. Uczniowie odgadują, jaką emocję kolega (koleżanka) przedstawia. Następnie opisują, jak zachowywały się jego (jej) ręce i nogi, jak oddychali, jak wyglądała ich twarz. Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ćwiczenia oddechowe; 21.Sukces. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Nauczyciel opowiada o uczuciach ludzi, ich zachowaniu w obliczu zwycięstwa, np. w sporcie. 3. Uczniowie ustawiają się w szeregu. Kolejno wychodzą na oznaczone przed grupą miejsce (szereg) i prezentują dowolną pantomimę, scenkę, ćwiczenie, taniec, itp. Pozostali uczestnicy podziwiają pokaz i biją brawo. Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ćwiczenia oddechowe; 25 Uzyskanie stanu wyciszenia i relaksacji, doskonalenie wrażliwości emocjonalnej i uważności działania, doskonalenie umiejętności realizacji podjętych zadań, rozwijanie umiejętności społecznych; Rozwijanie empatii, doskonalenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej, wzmacnianie zachowań społecznych; 22.Kołysanka. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Nauczyciel proponuje wygodnie usiąść na materacu i wykonać następujące czynności: a) nogi ugiąć w kolanach, złączyć stopy i przysunąć je jak najbliżej do siebie, ręce skrzyżować na piersiach; b) w rytm ulubionej kołysanki, kołysać się w lewo i w prawo, utrzymując prosty kręgosłup; Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, kołyska; 23.Używanie zwrotów grzecznościowych. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy Marzec naprzemienne. kwiecień 2. Dzieci siadają wygodnie naprzeciwko siebie (tak, by móc wychylając się do przodu podać coś drugiej osobie). 3. Podają sobie nawzajem - ręką prawą, lewą, oburącz – piłkę lub inny przedmiot (osoba biorąca może mieć oczy zamknięte). Używają przy tym zwrotów grzecznościowych takich, jak: proszę, dziękuję, z przyjemnością daję Ci, jak miło to dostać, z radością się dzielę, itp.; 4. Używając słów i zwrotów takich, jak: masz, daj, bierz, oddaj, weź, zwróć, nie chcę tego, zabierz, itp., mają za zadanie zwrócić uwagę na to co czują, gdy biorą i dają w różny sposób i w różnych sytuacjach. Rozmawiają, która jest dla nich przyjemniejsza. Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 26 Rozluźnianie aparatu artykulacyjnego i twarzy, doskonalenie koordynacji oko- język, pogłębianie oddechu, rozwijanie komunikacji werbalnej; 24.Słodkie ślady. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Nauczyciel czyta historyjkę, na podstawie, której uczniowie mają wykonywać ćwiczenia aparatu artykulacyjnego. 3. Wykonanie znaku nieskończoności (leniwej ósemki): językiem, wargami, żuchwą. W tym czasie ręce dzieci mogą zgniatać gazety, bawić się kredkami, piłką lub przekładać różne przedmioty. Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, leniwa ósemka, ćwiczenia aparatu artykulacyjnego, ćwiczenia oddechowe; Integrowanie pracy ciała w trzech wymiarach: lewaprawa, góra-dół, przód-tył, obniżanie nadmiernego napięcia mięśniowego, doskonalenie komunikacji niewerbalnej, pobudzanie wyobraźni i kreatywności; 25.Wielkanocna palma. Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, leniwa ósemka; Doskonalenie lewej i prawej strony ciała i ich integracja, synchronizowanie ruchu z oddechem, przygotowanie do 26.Trening przed mistrzostwami. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Nauczyciel proponuje przeobrażenie się w palmę wielkanocną. Zadaniem dzieci jest: a) stanąć, wyprostować się i wyciągnąć ręce do góry; b) narysować czterolistną koniczynkę lub znak nieskończoności ( leniwą ósemkę): dłońmi, łokciami, oczami, nosem, broda, ramionami, biodrami, kolanami, uniesionymi piętami. Przy ulubionej muzyce uczniowie rysują powoli i dbają o płynność ruchu; 1. Picie wody, pozycja Dennisona. 2. Uczniowie wykonują schemat ruchów: a) naprzemiennych, b) jednostronnych; Dzieci pokazują jazdę na łyżwach, na nartach biegowych, wchodzenie po drabinie, na skały, Marzec kwiecień Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ruchy jednostronne, ćwiczenia oddechowe; 27 czołganie się, itp. Powoli lub szybko poruszają się po zaznaczonej sznurkiem lub kredą trasie do przodu, do tyłu, bokiem, skrzyżnie, itp. gier, zabaw ruchowych , przygotowanie do pisania i czytania ze zrozumieniem, doskonalenie umiejętności zapamiętywania; Rozluźnianie mięśni dłoni, pogłębianie i płynność oddechu, usprawnianie małej motoryki palców, obniżanie napięcia emocjonalnego palców, obniżanie napięcia emocjonalnego, przygotowanie do pisania, rysowania, itp., wzmacnianie płynnego i swobodnego wypowiadania się; Wzmacnianie pozytywnych uczuć, inspirowanie kreatywności spontanicznego ruchu, doskonalenie 27.Piękne dłonie. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie biorą w swoje dłonie dłoń kolegi (koleżanki) i delikatnie masują: naciskają, głaszczą, opukują, kołyszą, potrząsają. Na zakończenie obrysowują jej kształt i przytrzymują środek dłoni tak długo, aż kolega (koleżanka) poczuje ciepło. W czasie masażu dzieci zwracają uwagę na oddech partnera (partnerki) i czy rozluźniła się jego (jej) twarz; Maj - czerwiec Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia dłoni; 28.Jesteś nauczycielem. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. W rytmie dowolnej muzyki uczniowie wykonują polecenia nauczyciela: stają w kręgu i po kolei wychodząc do środka – prezentują proste i krótkie układy ruchów (taniec), który wszyscy odtwarzają. Maj - czerwiec Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; 28 percepcji wzrokowej i słuchowej, stymulowanie rozwoju dużej i małej motoryki oraz koordynacji ruchowej, wzmacnianie umiejętności prezentacji swoich możliwości; Doskonalenie percepcji wzrokowej, usprawnianie spostrzegania, zauważania i różnicowania, doskonalenie umiejętności szybkiego czytania, integrowanie pracy oczu z ruchem całego ciała, doskonalenie umiejętności szybkiego czytania; Usprawnienie percepcji słuchowej, przygotowanie do artykulacji głoski s; 29.Super obserwator. 30.Niespodzianka dla Mamy. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie wybierają sobie kolegę (koleżankę), którego będą obserwować. a) stojąc, przyglądają się jemu (jej) i zapamiętują jak najwięcej szczegółów (np. postawę, mimikę, ubiór). Wymieniają to, co zauważyli. b) stojąc w miejscu, proszą, by wybrana osoba zaczęła się poruszać i nadal obserwują kolegę (koleżankę) (np. sposób poruszania się, gesty, tempo). Uczniowie wymieniają, co zauważyli. Zamieniają się rolami. W zabawie może wziąć udział wiele dzieci, w tym samym czasie, wykonując to samo zadanie. 1. Ćwiczenia oddechowe, połączone z ćwiczeniami z gimnastyki mózgu (rysowanie oburącz, oddychanie przeponowe), picie wody. 2. Ćwiczenie warg, rozluźnienie mięśni 29 Maj - czerwiec Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; Maj - czerwiec Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz, oddychanie przeponowe, energetyczne ziewanie, twarzy, ćwiczenie języka. 3. Ćwiczenie słuchu fonematycznego (kapturek myśliciela, ruchy naprzemienne). Usprawnienie koordynacji ruchowoprzestrzennej; 31.Tęczowe barwy kwiatów. Obniżanie nadmiernego napięcia aparatu mięśniowego, wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa, wzmacnianie percepcji wzrokowej i słuchowej, pamięci krótko- i długo terminowej, pogłębianie koncentracji w działaniu; 32.Wakacje nad morzem. 1. Picie wody, pozycja Dennisona. Uczniowie naśladują falowanie kwiatów na łące. Wykonują płynne ruchy głową, rękami, nogami, biodrami, całym ciałem (leniwa ósemka). 2. Dzieci odtwarzają prace w ogrodzie: sadzenie, podlewanie plewienie (elementy ruchów naprzemiennych), wzrost kwiatów (pompowanie piętą), rysują oburącz kwiaty w przestrzeni, nazywając ich części. 1. Picie wody, pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne. 2. Uczniowie kładą się wygodnie na brzuchu, opierają się na rękach, unoszą głowę i wykonują nią ruchy okrężne (zmieniając kierunek). Zginają nogi w kolanach i delikatnie na zmianę dotykają stopami podłogi. Często odpoczywają. kapturek myśliciela, ćwiczenia aparatu artykulacyjnego; Maj - czerwiec Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne, pompowanie piętą, leniwa ósemka; Maj - czerwiec Pozycja Dennisona, ruchy naprzemienne; Plan może ulegać zmianom i może być uzupełniany w razie potrzeby o nowe tematy, działania i ćwiczenia. 30 5. Przykładowe scenariusze zajęć. Temat: Woda – mój przyjaciel. Cele operacyjne: - uświadomienie znaczenia i roli wody w życiu planety i organizmu człowieka; - doskonalenie koordynacji wzrokowo – słuchowej; - doskonalenie koordynacji ruchowej; - nabywanie umiejętności relaksacji i wizualizacji; Metody: obserwacja, rozmowa, eksperyment, pokaz; Formy: zbiorowa, grupowa; Pomoce dydaktyczne: zagadka, kubki jednorazowe, woda, napoje; Przebieg zajęć: 1. Powitanie – zagadka. Służy do mycia, służy do picia, bez niej na Ziemi nie byłoby życia. (Woda) 2. Woda a napoje. Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Każda z grup otrzymuje cztery butelki z różnymi napojami. Zadanie polega na rozpoznaniu za pomocą węchu, smaku i wzroku, co znajduje się w butelce. Następnie dzieci wymieniają różnice między czystą wodą a innymi napojami i piją wodę. 3. Relaksacja i wizualizacja. Wyobraźmy sobie, że jesteśmy kroplami wody, które spadają z nieba (punkty przestrzeni) palcami jednej ręki dotykamy punktów nad górną wargą, drugą rękę kładziemy na kości ogonowej. Patrzymy w górę. Ćwiczenie powtarzamy, zmieniając układ rąk. Patrzymy na ziemię, na którą padają krople wody (punkty ziemi) – palcami jednej ręki dotykamy punktów pod dolna wargą, drugą rękę trzymamy na dole brzucha. Powtarzamy ćwiczenie zmieniając układ rąk . 4. Podziękowanie. Uczniowie dziękują sobie za wspólną zabawę, improwizując taniec wody. 31 Temat: Tak syczy wąż.. Cele operacyjne: - usprawnienie percepcji słuchowej; - umiejętność artykułowania głoski s ; Metody: rozmowa, pokaz, obserwacja, metoda wzrokowa; Formy: indywidualna, zbiorowa; Pomoce dydaktyczne: woda, kubeczki jednorazowe, płyta CD z nagraniem sekret słonia ; Przebieg zajęć: 1. Przygotowanie do pracy. o Wykonanie ruchów naprzemiennych – podnosimy do góry prawe kolano i dotykamy go lewą ręką, następnie podnosimy lewe kolano i dotykamy prawą ręką, lekko skręcając całe ciało. Rozmowa na temat zwierząt (znanych dziecku, lubianych, itp.). Naśladowanie ruchów zwierząt z dostosowaniem oddychania do sposobu poruszania się. Picie wody. 2. Nauka ćwiczeń: sowa, rysowanie oburącz. o Nauczyciel demonstruje ćwiczenia sowa – mocno chwytamy prawą dłonią mięsień z lewej strony między szyją a barkiem. Zwracamy głowę w tę stronę. Bierzemy głęboki wdech i kierując głowę w stronę przeciwległego ramienia, głośno wydychamy powietrze (można artykułować wybrane głoski lub naśladować głos sowy). Gdy głowa znajdzie się nad prawym ramieniem, ponownie bierzemy głęboki wdech i wydychając powietrze wracamy do punktu wyjścia. Głowę utrzymujemy na tej samej wysokości. Po trzech- czterech cyklach powtarzamy ćwiczenie, zmieniając układ rąk . o Nauczyciel i dziecko wspólnie rysują oburącz - symetrycznie względem linii środka węża zwiniętego w spiralę. 3. Artykulacja głoski s – demonstracja, ćwiczenie. Nauczyciel opowiada historyjkę o wężu, który śpi, a kiedy się zbudzi będzie syczał: sss…. Demonstruje sposób artykułowania głoski s, opisuje układ warg, położenie języka i zębów. Dziecko próbuje odtworzyć dźwięk. Gdy próba wyartykułowania głoski s się nie powiedzie, wąż zasypia do następnych zajęć. 4. Wykonanie ćwiczenia słoń do piosenki ,,Sekret słonia”. Podziękowanie za wspólną pracę. o słoń – stajemy w lekkim rozkroku z rozluźnionymi kolanami. Wyciągniętą ręką pokazujemy przed sobą punkt centralny wyobrażonej leniwej ósemki. Przytulamy ucho do ramienia i kreślimy w przestrzeni leniwą ósemkę. Powtarzamy ćwiczenie po trzy – cztery razy każdą ręką, pytając, które zwierzę przypomina prezentowany ruch. Dziecko naśladuje nauczyciela. 32 Temat: Zimowe zabawy. Cele operacyjne: - usprawnienie koordynacji ruchowej; - usprawnienie orientacji przestrzennej; - umiejętność współpracy w grupie; Metody: obserwacja, pokaz, Formy: indywidualna, zespołowa; Pomoce dydaktyczne: woda, kubeczki jednorazowe, instrumenty perkusyjne; Przebieg zajęć: 1. Zapoznanie z tematem zajęć. Uczniowie piją wodę i wykonują ćwiczenia: punkty na myślenie (odmrażamy kranik) – jedną ręką masujemy dwa punkty znajdujące się pod obojczykiem z obu stron mostka, drugą rękę trzymamy na pępku; układ powtarzamy, zmieniając ręce; ruchy naprzemienne (łapiemy płatki śniegu, biegając po całej sali) - podnosimy do góry prawe kolano i dotykamy go lewą ręką, następnie podnosimy lewe kolano i dotykamy prawą ręką, lekko skręcając całe ciało; pozycja Dennisona – I faza pozycji Dennisona krzyżujemy nogi, ręce wyciągamy do przodu, dłonie odwracamy na zewnątrz, a kciuki kierujemy do dołu. Krzyżujemy ręce, splatamy dłonie, przyciągamy do klatki piersiowej. Językiem dotykamy podniebienia twardego. Możemy zamknąć oczy; - II faza pozycji Dennisona nogi ustawiamy równolegle do siebie, dłonie łączymy opuszkami palców; 2. Zabawa rytmiczna. Dzieci biorą proste instrumenty perkusyjne i swobodnie poruszając się po całej sali wystukując rytm proponowany przez nauczyciela. -w ruchach naprzemiennych (podnosimy do góry prawe kolano i dotykamy go lewą ręką, następnie podnosimy lewe kolano i dotykamy prawą ręką, lekko skręcając całe ciało); dochodzą do wyznaczonego miejsca i składają instrumenty. Biegną zgodnie z kierunkiem wiatru: do przodu, do tyłu, w lewo, w prawo, wokół własnej osi. Gdy wiatr ucicha, przygotowują mięśnie do zimowych zabaw: - w parach wykonują ćwiczenie aktywna ręka – wyprostowaną rękę unosimy do góry. Chwytamy ją drugą ręką zza głowy poniżej łokcia i na wydechu naciskamy w czterech kierunkach. Ręka naciskana stawia opór; 33 - siłują się ze ścianą, wykorzystując ćwiczenie pompowanie piętą – stajemy prosto, odstawiamy nogę do tyłu z lekko uniesioną piętą. Podczas wydechu dociskamy piętę do podłogi, a przednią nogę uginamy w kolanie. Robiąc wdech, ponownie unosimy piętę, a przy wydechu znów opuszczamy. Powtarzamy ćwiczenie, zmieniając układ nóg; - wyciągają sanki (wypady ) – stajemy prosto. Ręce opieramy na biodrach. Jedną nogę odstawiamy w bok (stopy pod kątem 90 ), przy wydechu uginamy ją w kolanie (kolano nie może przekroczyć linii palców), przenosząc na nią ciężar ciała. Robiąc wdech, prostujemy kolano; 3. Zakończenie. Dzieci w powietrzu :rysują oburącz bałwana i choinkę - symetrycznie względem linii środka . Następnie ustawiają się parami i na plecach sąsiada rysują jazdę na łyżwach (leniwa ósemka) – na wysokości oczu, naprzeciw nosa wyznaczamy punkt. Od niego rozpoczynamy kreślenie kciukiem koła – w lewą stronę do góry. Po powrocie do punktu wyjścia rozpoczynamy kreślenie drugiego koła – w prawą stronę ku górze. Oczy podążają za ruchem ręki – rysunek przypomina leżącą ∞; wielokrotnie powtarzamy ten ruch. Robimy go raz jedną ręką, raz drugą ręką, następnie obiema; przejazd po torze saneczkowym oraz narciarski slalom (rysowanie oburącz) symetrycznie względem linii środka; odwracają się i powtarzają ćwiczenie na plecach drugiej osoby. 34 Temat: W ZOO. Cele operacyjne: - rozwijanie spontanicznej aktywności słownej; - wzbogacanie słownika dziecka; -usprawnianie integracji pracy obu półkul mózgowych; - stymulacja prawidłowego oddychania; Metody: obserwacja, pokaz, rozmowa; Formy: indywidualna, zbiorowa; Pomoce dydaktyczne: woda, kubki jednorazowe, słomki, papierowe rybki, folia; Przebieg zajęć: 1. Przygotowanie do pracy. Picie wody. Nauczyciel podaje uczniom słomki, mówiąc: Słoń pije wodę trąbą, my też będziemy pić jak słoń. Czasem słoń się denerwuje i robi burzę w jeziorku. Nauczyciel dmucha przez słomkę do wody. Uczniowie naśladują nauczyciela, następnie piją wodę. 2. Punkty na myślenie. Pozycja Dennisona. Nauczyciel pokazuje zabawkę - małpkę. Rozmowa na temat życia zwierzaka. Gdy małpa się cieszy, masuje sobie to miejsce (nauczyciel pokazuje punkty na myślenie - jedną ręką masujemy dwa punkty znajdujące się pod obojczykiem z obu stron mostka, drugą rękę trzymamy na pępku; układ powtarzamy, zmieniając ręce; Uczniowie masują całą dłonią okolice punktów na myślenie. Wykonanie pozycji Dennisona - I faza pozycji Dennisona krzyżujemy nogi, ręce wyciągamy do przodu, dłonie odwracamy na zewnątrz, a kciuki kierujemy do dołu. Krzyżujemy ręce, splatamy dłonie, przyciągamy do klatki piersiowej. Językiem dotykamy podniebienia twardego. Możemy zamknąć oczy; - II faza pozycji Dennisona nogi ustawiamy równolegle do siebie, dłonie łączymy opuszkami palców; 3. Ćwiczenia oddechowe. Małpka przed skokiem do wody musiała nabrać dużo powietrza. Teraz ty weź głęboki wdech (oddychanie przeponowe) – dłonie kładziemy na dolnej części brzucha. Bierzemy głęboki wdech, czujemy, jak dłonie oddalają się od siebie, powoli robimy wydech – dłonie zbliżają się. 35 Nauczyciel rozsypuje papierowe rybki na dużym arkuszu niebieskiej folii i rozdaje dzieciom słomki. Dzieci dmuchają przez słomkę na rybki. Następnie, wciągając powietrze przez słomkę, łowią je do pojemniczka. Na koniec burzą wodę, dmuchając przez słomkę do szklanki. 4. Nazywanie zwierząt ze wskazaniem charakterystycznej cechy. Jakie cechy wymienilibyście na pierwszym miejscu opisując słonia, krokodyla, małpę, itp.? np.; słoń – ma trąbę, krokodyl – jest zielony, żyrafa – ma długą szyję, zebra – ma paski; 5. Zakończenie. Podziękowanie za udział w zajęciach. 36 Temat: Niespodzianka dla Mamy. Cele operacyjne: - usprawnienie percepcji słuchowej; - przygotowanie do artykulacji głoski s; Metody: obserwacja, pokaz, odtwarzanie, metoda usprawniania narządów mowy; Formy: indywidualna, zbiorowa; Pomoce dydaktyczne: woda, kubeczki jednorazowe, obrazki z głoską s w nagłosie, śródgłosie, wygłosie; Przebieg zajęć: 1. Ćwiczenia oddechowe połączone z ćwiczeniami z Gimnastyki Mózgu. Jeśli chcecie, możemy sprawić niespodziankę mamie Prześlemy jej serduszko. Nauczyciel rysuje na lustrze serduszko. Teraz odwzorujemy je w powietrzu, a potem mocno dmuchniemy, aby doleciało do mamy. Wspólnie rysujemy oburącz serduszko (symetrycznie względem linii środka), demonstrujemy nabieranie i wydmuchiwanie powietrza (oddychanie przeponowe) - dłonie kładziemy na dolnej części brzucha. Bierzemy głęboki wdech, czujemy, jak dłonie oddalają się od siebie, powoli robimy wydech – dłonie zbliżają się. Dążymy do długiej fazy wydechowej. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy. Picie wody. 2. Przygotowanie do poprawnego artykułowania dźwięków. Ćwiczenie warg buziaczki uśmiechu. Rozluźnienie mięśni twarzy (energetyczne ziewanie) – masując staw żuchwowo – skroniowy, otwieramy usta i głęboko ziewamy. Ćwiczenie języka - łakomczuch – oblizywanie górnej i dolnej wargi przy szeroko otwartej buzi. 3. Ćwiczenie słuchu fonematycznego. Dzieci wykonują kapturek myśliciela – kciukiem i palcem wskazującym masujemy kilkakrotnie małżowinę uszną od góry do dołu, lekko ją rozwijając. Następnie rozciągamy delikatnie małżowinę do góry, w bok i do dołu. Nauczyciel pokazuje obrazki, wyraźnie wymawiając nazwy zilustrowanych przedmiotów. Uczniowie mają podzielić obrazki na trzy grupy: - głoska s w nagłosie; - głoska s w śródgłosie; - głoska s w wygłosie; 37 Uczniowie przekładają obrazki prawą ręką na lewą stronę, lewą ręką na prawą (ruchy naprzemienne) – podnosimy do góry prawe kolano i dotykamy go lewą ręką, następnie podnosimy lewe kolano i dotykamy prawą ręką, lekko skręcając całe ciało. 4. Zakończenie. Podziękowanie, gratulacje, picie wody. 38 Temat: Tęczowe barwy kwiatów. Cele operacyjne: - usprawnienie koordynacji ruchowo – przestrzennej; Metody: obserwacja, odtwarzanie; Formy: indywidualna, zbiorowa; Pomoce dydaktyczne: woda, kubeczki jednorazowe; Przebieg zajęć: 1. Powitanie. Zabawa – kwiaty na łące. Uczniowie naśladują falowanie kwiatów na łące. Wykonują płynne ruchy głową, rękami, nogami, biodrami, całym ciałem (leniwa ósemka) - na wysokości oczu, naprzeciw nosa wyznaczamy punkt. Od niego rozpoczynamy kreślenie kciukiem koła – w lewą stronę do góry. Po powrocie do punktu wyjścia rozpoczynamy kreślenie drugiego koła – w prawą stronę ku górze. Oczy podążają za ruchem ręki – rysunek przypomina leżącą ∞.; wielokrotnie powtarzamy ten ruch. Robimy go raz jedną ręką, raz drugą ręką, następnie obiema; Chętni piją wodę. 2. Ruchy naprzemienne, pompowanie pietą, rysowanie oburącz. Dzieci odtwarzają prace w ogrodzie: sadzenie, podlewanie, plewienie (elementy ruchów naprzemiennych) – podnosimy do góry prawe kolano i dotykamy go lewą ręką, następnie podnosimy lewe kolano i dotykamy prawą ręką, lekko skręcając całe ciało; wzrost kwiatów (pompowanie piętą) - stajemy prosto, odstawiamy nogę do tyłu z lekko uniesioną piętą. Podczas wydechu dociskamy piętę do podłogi, a przednią nogę uginamy w kolanie. Robiąc wdech, ponownie unosimy piętę, a przy wydechu znów opuszczamy. Powtarzamy ćwiczenie, zmieniając układ nóg; rysują oburącz kwiaty w przestrzeni, nazywając ich części (symetrycznie względem linii środka); 3. Zwiedzanie ogrodu (zabawa ruchowo – słowno – muzyczna). Dzieci wyobrażają sobie, że są kwiatami. Zgodnie z upodobaniami, wybierają stanowisko – słoneczne, cieniste, nad wodą, wśród skał – i tam wykonują punkty 39 ziemi (palcami jednej ręki dotykamy punktów pod dolna wargą, drugą rękę trzymamy na dole brzucha. Powtarzamy ćwiczenie zmieniając układ rąk). Następnie wymieniają nazwy kwiatów w swojej grupie i wspólnie wykonują punkty równowagi (palcami jednej ręki dotykamy wypukłości za uchem i przy podstawie czaszki, drugą trzymamy na pępku. Powtarzamy ćwiczenie, zmieniając układ rąk). 4. Zakończenie – podziękowanie za udział w zajęciach. 40 Bibliografia 1. J. Zwoleńska – Radosna Kinezjologia, Warszawa 2005 2. Praca zbiorowa – Twórcza Kinezjologia w praktyce, Warszawa 2004 3. Gimnastyka Mózgu stopień I i II (Kinezjologia Edukacyjna) metoda dr Paula Dennisona KINED – płyta CD 4. J. Zwoleńska – Kinezjologiczne nutki – płyta CD 5. C. Hannaford – Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł, Warszawa 1998 6. P.E. i G. Dennison – Kinezjologia Edukacyjna dla dzieci, Międzynarodowy Instytut Neuro Kinezjologii 2003 7. E.M. Skorek – Oblicza wad wymowy, Warszawa 2001 8. Cz. Kupisiewicz – [w:] encyklopedia pedagogiczna,, Warszawa 1993 9. W. Okoń – Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2001 10. M. Bronikowski, R. Muszkieta – Zabawy i gry ruchowe w kształceniu zintegrowanym, Poznań 2002 11. R. Cartner – Tajemniczy świat umysłu, Poznań 1999 12. A. Erkert – Zabawy rozwijające umysł ,Kielce 2002 13. S. K. Masgutowa - Kreatywne rysowanie i Kinezjologia Edukacyjna., Warszawa 2003 14. S. Owczarek – Atlas ćwiczeń korekcyjnych, Warszawa 2004 15. H. Pętlewska – Trudności w czytaniu i pisaniu. Terapia pedagogiczna, Kraków 2003 16. D. Kappert – Tańcząc z dziećmi, Warszawa 2005 17. C. Lee – Wzrastanie i rozwój dziecka, Warszawa 1997 18. D. Berthet – Wprowadzenie do nauki pisania, Warszawa 2002 19. V.F. Maas – Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej, Warszawa 1998 20. D. Goleman – Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997 21. Z. Brześkiewicz – Super umysł, Warszawa 1995 41 42 43
