oscylometria impulsowa u dorosłych

Waldemar TOMALAK
Zakład Fizjopatologii Układu Oddychania, Instytut Gruźlicy i
Chorób Płuc, Oddział w Rabce-Zdroju .
 Technika znana od lat 90tych XX wieku
 Pomiary szybkie, powtarzalne, możliwe do stosowania
w testach bronchomotorycznych
 Stosowana z powodzeniem zwłaszcza u dzieci
 Teoretycznie umożliwiająca ocenę stanu drobnych dróg
oddechowych
Fala ciśnieniowa z głośnika
dociera do układu oddechowego
i wywołuje reakcję przepływową.
Dokonujemy pomiarów oporów w
różnych częstotliwościach:
R5 – opór przy 5 Hz – suma
oporów w u.o.
R20 – opór przy 20 Hz –
reprezentuje opory centralne
Różnica R5-R20 jest miarą
oporów peryferyjnych = stanu
drobnych dróg oddechowych.
V’ Pm
 Wg literatury – można je wykonać już od 3 r.ż.
 Górna granica – nie określona ….
 Doświadczenia własne:
- najmłodszy: 2 lata i 2 tygodnie (!!);
- najstarszy - ~97 lat
Parametr
Opis
R5
Opór układu
oddechowego przy 5
Hz
R20
Interpretacja
R5 reprezentuje całkowite opory systemu
oddechowego (opory pozatorakalne, opór
centralnych
i
obwodowych
dróg
oddechowych)
Opór układu
R20 reprezentuje opory proksymalne (opory
oddechowego przy 20 pozatorakalne i opór centralnych dróg
Hz
oddechowych
R5-R20
Różnica oporów
pomiędzy 5 i 20 Hz
R5-R20 odpowiada oporowi peryferyjnych
dróg oddechowych.
X5
Reaktancja przy 5 Hz Związana z własnościami elastycznymi.
Postuluje się jej związek z obwodowymi d.o.
Fn
Częstotliwość
rezonansowa
Częstotliwość w której reaktancja układu
oddechowego osiąga wartość 0.
IOS u dzieci przedszkolnych
Doświadczenie z pomiarami z użyciem ustnika
liczba
60
40
razem
20
Udane, prawidłowe
2 years
nieudane
3 years
4 years
W. Kamin. I. Bieber, H. Trübel (1995)
5 years
• W badaniu B. Nowowiejskiej i wsp. (Pediatric
Pulmonology 2008) na 133 dzieci w wieku 3-4 lat
6 nie potrafiło wykonać badania a 27 dzieci
odmówiło udziału w badaniu. Odsetek dzieci
współpracujących w tej grupie wiekowej – 75%
B. Nowowiejska, W. Tomalak, J. Radliński, G. Siergiejko, W. Latawiec,
M. Kaczmarski. Pediatric Pulmonology 2008.
r = -0.65
r = -0.77
W. Tomalak i wsp., ERS, Copenhagen, 2005
Można więc do oceny drożności
zastosować IOS
Przykład:
SPIROMETRIA
IOS
R5-R20/R5
15%
24%
L. Jarenback i wsp. Pulmonary Medicine 2013.
27%
34%
46%
.. Jest niewątpliwie interesującą alternatywą dla innych
technik…
W Polsce – poza Rabką w ostatnich latach pomiary IOS
można było wykonać:
- W Poznaniu;
- Białymstoku;
- Karpaczu…
Dołączyły ośrodki pneumonologii u dorosłych (Poznań,
Bydgoszcz)
Mam nadzieję – że dołączą dodatkowe (Warszawa)
POMIARY STĘŻENIA
TLENKU AZOTU (NO) W
POWIETRZU
WYDYCHANYM
FeNO
• NO w powietrzu wydychanym pochodzi z
dolnych dróg oddechowych i zatok
• Produkcja NO odbywa się poprzez syntazę NO
znalezioną w komórkach wielu typów.
J Allergy Clin Immunol 2003: 111:256-62; Physiol Rev 2004; 84:731-65; Am
J Resp Crit Care Med 2005; 912-30
• Podwyższone poziomy
–
–
–
–
astma
Atopia z astmą lub bez
Zaostrzenie POChP
Zarostowe zapalenie
pęcherzyków w przebiegu po
transplantacji
– Rozstrzenie oskrzeli
– Infekcje wirusowe u.o
– Marskość watroby
• Obniżony poziom NO
–
–
–
–
mukowiscydoza
Infekcja HIV
Nadciśnienie tętnicze
PCD
Am J Resp Crit Care Med 2005; 912-30
• Metodologia pomiarów NO w powietrzu
wydychanym jest standaryzowana:
– European Respiratory Society (ERS) opublikowało
rekomendacje w 1997
– American Thoracic Society (ATS) opublikowało
rekomendacje w 1999
– ATS/ERS – wspólne stanowisko - 2005
Am J Resp Crit Care Med 2005; 912-930; Am J Resp Crit Care Med 2006: 173:811-13
• Wskaźnik odpowiedzi na leczenie przeciwzapalne w
astmie
• Do monitorowania odpowiedzi klinicznej na leczenie
przeciwzapalne
• Marker stosowania się (compliance) do leczenia
• Narzędzie screeningowe w diagnostyce astmy
• Predyktor zaostrzeń astmy
J Allergy Clin Immunol 2003: 111:256-62; J Allergy Clin Immunol 2006; 117: 259-62
• Badani: zdrowi (kontrola) i chorzy na astmę
• Badanie obserwacyjne
300
ENO (ppb)
250
200
150
100
50
0
Control (n=67)
Asthma [not on
steroid] (n=61)
Asthma [on steroid]
(n=61)
Lancet 1994: 343:133-5
badani : 54 chorych na astmę; wiek 6-16 lat
Protokół
– 4 tygodnie: Budesonide (BUD) 400 mcg BID
– 4 wk washout
– 8 wk randomizacja : BUD 200 mcg BID lub Placebo
16
14
12
ENO (ppb)
•
•
10
8
6
4
2
0
Wk 0
(Baseline)
Wk 4 (Bud
Wk 8
Wk 16 (Bud Wk 16 (No
400 BID) (Washout)
200 BID)
Steroid)
Eur Res J 2002: 19:1015-19
POMIAR POZIOMU TLENKU AZOTU
W POWIETRZU WYDYCHANYM
Silkoff et al., AJRCCM 1997
Współpraca (odsetek uzyskanych
pomiarów)
1. 40% u dzieci 4 letnich
2. ~100% u dzieci 10-letnich
JACI VOLUME 115, NUMBER 6 2005
Pomiary FeNO są
standaryzowane
Wdech powietrzem wolnym od
NO (< 5ppb)
Zalecenia ATS z 1999
zalecają pomiar przy
przepływie 50 ml/s
ZALECENIA ATS &
ERS
Wydech z restryktorem
ciśnieniowym
Odstawienie leków
rozkurczowych 6
godzin przed pomiarem
American Thoracic Society, European Respiratory Society. Am J Respir Crit Care Med. 2005;171(8):912-930.
Wartości należne eNO u dzieci
• FENO koreluje dodatnio z wiekiem i wzrostem
• Górna granica normy wynosi 15 ppb dla dzieci 4 letnich wzrasta do ok. 25 ppb u
16-latków
• FENO wzrasta z ok. 7 to 14 ppb gdy wzrost rośnie ze 120 do 180 cm
Malmberg et al., Ped Pulmonol 2006;
Buchvald et al., JACI 2005
 Rozmaite typy analizatorów – stacjonarne i
przenośne…
 Im tańszy analizator, tym droższe pojedyncze badanie.
NIOX Mino
 Kalibrowany u producenta/dostawcy;
 Praca off-line; czas analizy próbki:~ 90 sec.
 Czujnik elektrochemuczny o ograniczonej żywotności (1 r);
 przenośny;
 Czułośc ± 5 ppb
 Zakres 5 – 300 ppb
 Mierzy FeNO z ust i nosa;
 Tani ale drogi w eksploatacji;
EcoMedics CLD 88sp
 Kalibracja dwupunktowa – gaz kalibracyjny + 0
 Praca w czasie rzeczywistym
 Czujnik chemiluminescencyjny
 czułośc – 0,06ppb
 Zakres – 0,1 – 5000 ppb
 Mierzy FeNO z ust i nosa
 Stosunkowo drogi
 Niskie koszty eksplatacyjne (standardowe
filtry)