Obowiązki pracodawców w świetle współczesnego kierunku
advertisement
Obowiązki pracodawców w świetle współczesnego kierunku zmian w prawie pracy -zagadnienia wybrane- - WOJCIECH DYLĄG Pracodawca a funkcja ochronna prawa pracy • Przyjmijmy, że kanonem prawa pracy jest to, że istotą ochrony jest wyrównywanie położenia stron formalnie tylko równych. Za istotę prawa pracy uznaje się ochronę pracownika przed organziacyjnoekonomiczną przewagą pracodawcy, która wynika z własności zakładu pracy. • Nakreślenie szeregu obowiązków pracodawcy jest niczym innym jak realizowaniem zasady równości wobec prawa Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony danych osobowych pracownika • W związku ze sporządzaniem dokumentacji i gromadzeniem danych, pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) • Pracodawca powinien opracować politykę bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych i instrukcję zarządzania systemem informatycznym służącym do przetwarzania danych osobowych. • Pracownik prowadzący teczki osobowe w firmie powinien mieć upoważnienie od pracodawcy do przetwarzania danych osobowych. Upoważnienie to nie musi być postanowieniem umowy o pracę. • 1) zabezpieczenie danych kandydatów do pracy i pracowników przed udostępnieniem nieupoważnionym osobom, przetwarzaniem z naruszeniem ustawy przypadkową zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. • 2) poinformowanie pracownika na jego wniosek o jego uprawnieniach przewidzianych w ustawie o ochronie danych osobowych • 3) udzielenie pracownikowi na jego wniosek informacji przetwarzania na temat dotyczących go danych osobowych • 4) wyznaczenie administratora bezpieczeństwa informacji, z wyjątkiem sytuacji, gdy pracodawcą jest osoba fizyczna samodzielnie nadzorująca ochronę danych osobowych • 5) nadawanie pisemnego upoważnienia osobom, które mają dostęp do danych, np. kadrowi, osoby odpowiadające za rekrutację, obliczanie wynagrodzeń. • 6) prowadzenie pisemnej ewidencji osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych • 7) opracowanie i wdrożenie dokumentacji opisującej sposób przetwarzania danych osobowych oraz środki techniczne i organizacyjne zapewniające ochronę przetwarzanych danych. Dokumentacja obejmuję politykę bezpieczeństwa oraz instrukcję zarządzania systemem informatycznym służącym do przetwarzania danych osobowych * rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 kwietnia 2004 r. sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych (Dz. U. Nr 100, poz. 1024). • • • • • Ponadto pracodawca ma obowiązek zabezpieczenia dokumentacji pracowniczej przed dostępem osób nieuprawnionych. Dane osobowe można udostępniać, jeżeli pracownik, którego dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, a bez jego zgody, gdy jest to: 1) niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa lub wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego 2) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą, 3) dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez pracodawcę albo odbiorców danych, a przetwarzanie (udostępnianie jest przetwarzaniem) nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą (art. 23 u.o.d.o.). Na mocy przepisów pracodawca obowiązany jest udostępnić akta osobowe pracowników sądom, inspektorom PIP, upoważnionemu inspektorowi ZUS, policjantowi, funkcjonariuszowi CBA itp. Związkom zawodowym akta są udostępniane za zgodą pracownika. Odpowiedzialność pracodawcy • Ochrona prawna • Pracownikowi, którego dane osobowe zostały naruszone przez pracodawcę w związku z niewłaściwym przetwarzaniem lub ujawnieniem tych danych, przysługuje ochrona prawna. Za udostępnienie danych osobowych pracowników osobom nieupoważnionym lub umożliwienie dostępu do nich grozi kara do 2 lat pozbawienia wolności, ograniczenia wolności lub grzywny. Odpowiedzialności karnej podlega każdy, kto administrując danymi, narusza obowiązek zabezpieczenia tych danych. Dane powinny być zabezpieczone, a jeśli gwarant ich bezpieczeństwa nie dopełnił swoich obowiązków, może ponieść odpowiedzialność karną. Polityka i procedura antymobbingowa • Pracodawca powinien opracować wewnętrzną politykę i procedurę antymobbingową • Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek przeciwdziałania mobbingowi. Realizacja tego obowiązku w praktyce polega na opracowaniu i wdrożeniu w zakładzie pracy tzw. wewnętrznej polityki antymobbingowej (WPA), której celem jest: • • zapobieganie przypadkom wystąpienia mobbingu w miejscu pracy oraz ustalenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia mobbingu. • Procedura antymobbingową, a więc m.in. zasady postępowania w przypadku wystąpienia mobbingu (w tym formę zgłoszenia przez pracownika wystąpienia mobbingu, organ właściwy do rozpatrzenia skargi pracownika, konsekwencje grożące osobie stosującej mobbing itd.). » Art. 94(3) K.p. -> Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi… • • • • Pracodawca jako mobber Pracownik jako mobber Co zrobić aby mobbing nie wystąpił Co zrobić gdy mobbing wystąpił Obowiązek rekompensaty • Prezydent podpisał ustawę dopuszczającą pracę w niedziele i święta w przypadku usług świadczonych drogą elektroniczną na rzecz podmiotu zagranicznego, wprowadzili jednak poprawkę nakładającą na pracodawców obowiązek rekompensowania tej pracy. • Ustawa dopuszcza pracę (świadczenie usług) w niedzielę i święta wykonywaną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeśli usługi te będą odbierane za granicą w dniach, które są tam dniami pracy, a w naszym kraju dniami wolnymi. • Zmienione przepisy kodeksu pracy - będą zezwalać na pracę w niedziele i święta, wykonywaną za pomocą środków komunikacji elektronicznej oraz urządzeń telekomunikacyjnych m.in. poczty elektronicznej i telefonów. Świadczenie takich usług będzie dopuszczalne pod warunkiem, że będą one odbierane poza Polską w dniach, które są tam dniami pracy, a w naszym kraju dniami wolnymi. Przyjęta zmiana ma pomóc w rozwoju centrów biznesowych wykonujących usługi na rzecz przedsiębiorców, u których obowiązują różne kalendarze świąt i strefy czasowe. Zmiana przepisów ma na celu stworzenie nowych miejsc pracy i poprawić konkurencyjność polskiego rynku pracy. BADANIA PROFILAKTYCZNE OSÓB NIE ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKU KIEROWCY A WYKORZYSTUJĄCYCH SAMOCHÓD W RAMACH OBOWIĄZKÓW SŁUŻBOWYCH • Szczegółowe warunki i tryb kierowania na badania lekarskie, w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi, przeprowadzania badań lekarskich, wydawania orzeczeń lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi, a także odwoływania się od orzeczeń lekarskich, uzyskiwania uprawnień przez lekarzy przeprowadzających badania lekarskie; dodatkowe kwalifikacje lekarzy przeprowadzających badania lekarskie; zakres badań lekarskich; sposób postępowania z dokumentacją związaną z badaniami lekarskimi oraz wzory stosowanych dokumentów oraz maksymalne stawki opłat za badania lekarskie określa • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami ( Dz.U. 2004, Nr 2, poz. 15 z późn.zm.) • Obowiązująca od 29 czerwca 2011 r. nowelizacja przepisów (zob. Dz.U.2011, Nr 88, poz. 503) objęła swoim zakresem regulacji nie tylko kierowców, ale także nową liczną grupę osób z prawem jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T prowadzących samochody służbowe oraz osoby wykorzystujące samochód prywatny do celów służbowych • W związku z tym, że nowe rozporządzenie zostało wydane na podstawie Ustawy prawo o ruchu drogowym, a nie Kodeksu Pracy, obowiązek dodatkowych badań dotyczy wszystkich osób bez względu na prawną podstawę zatrudnienia. • Z ww. przepisu wynika, iż obowiązek ten dotyczy również osób nie zatrudnionych na stanowisku kierowcy, którzy nawet sporadycznie kierują pojazdem w ramach obowiązków służbowych. Pracodawca – a urlop na żądanie • Pracownik nie może rozpocząć urlopu na żądanie dopóki pracodawca nie wyrazi na to zgody, a rozpoczęcie urlopu na żądanie przed jego udzieleniem przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy, stanowiącą ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (por. wyrok SN z dnia 16 września 2008 r., II PK 26/08). Dwa dodatkowe dni wolnego w 2014 roku! • W br. aż dwa święta przypadają w sobotę, będzie to Święto Narodowe Trzeciego Maja oraz 1 listopada - Wszystkich Świętych. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2 października 2012 roku, pracodawca z tego tytułu, będzie musiał wyznaczyć dodatkowe dni wolne. Kodeks pracy w 2014 roku – przewidywane zmiany • W Sejmie RP znajduje się projekt ustawy nowelizującej k.p. w zakresie wprowadzenie zakazu stosowania zabezpieczeń wekslowych w stosunkach pracy • „Projektowana zmiana przewiduje zmianę Kodeksu pracy poprzez dodanie w dziale pierwszym w rozdziale II „Podstawowe zasady prawa pracy” nowego art. 17(1), zgodnie z którym nieważne byłoby wystawienie przez pracownika weksla lub jego oświadczenia o poddaniu się egzekucji, a także uznania długu – mające na celu zabezpieczenie przyszłych roszczeń pracodawcy ze stosunku pracy, oraz dodanie w dziale trzynastym w art. 281 nowego pkt 2a, zgodnie z którym żądanie od pracownika wystawienia weksla, złożenia oświadczenia o poddaniu się egzekucji lub uznaniu długu oraz przyjęcie takich zabezpieczeń przez pracodawcę lub osobę działającą w jego imieniu stanowiłoby wykroczenie przeciwko prawom pracownika.” (z uzasadnienia projektu ustawy). Kierunki zmian prawa pracy… • • • • • • • • • • • • Art. 8. Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społecznogospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Art. 11(1). Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Art. 11(2). Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Art. 14. Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. Art. 15. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Art. 17. Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. • Dziękuję za uwagę.
