Rachunek prawdopodobieństwa Ćwiczenia 2 Definicja 1. Permutacją bez powtórzeń zbioru złożonego z n różnych elementów nazywamy każdy n wyrazowy ciąg utworzony ze wszystkich wyrazów zbioru. Wszystkich możliwych permutacji zbioru n-elementowego jest: Pn = n!. Definicja 2. Niech A oznacza zbiór złożony z k różnych elementów A = {a1 , a2 , ..., ak }. Permutacją n elementową z powtórzeniami, w której elementy a1 , a2 , ..., ak powtarzają się odpowiednio n1 , n2 , . . . , nk razy, n1 + n2 + . . . + nk = n, jest każdy n-wyrazowy ciąg, w którym elementy a1 , a2 , . . . , ak powtarzają się podaną liczbę razy. Liczba takich permutacji z powtórzeniami wynosi Pnn1 +n2 +...+nk = n! . n1 ! · n2 ! · . . . · nk ! Definicja 3. Kombinacją k–elementową utworzoną ze zbioru n–elementowego (k ¬ n) nazywamy dowolny k-elementowy podzbiór tego zbioru. W podzbiorach kolejność elementów nie jest ważna. Liczba k–elementowych kombinacji zbioru n–elementowego wyraża się wzorem: Cnk = n k ! = n! . k!(n − k)! Definicja 4. Kombinacją k-elementową z powtórzeniami utworzoną z n-elementowego multizbioru (k ¬ n, n > 0) nazywamy każdy k-elementowy multizbiór. W podzbiorach kolejność elementów nie jest ważna. Liczba k-elementowych kombinacji z powtórzeniami zbioru n-elementowego wyraża się wzorem: C̄nk = k+n−1 k ! = (k + n − 1)! . k!(n − 1)! Definicja 5. Wariacją bez powtórzeń k-wyrazową zbioru n-elementowego A (1 ¬ k ¬ n) nazywa się każdy k-wyrazowy ciąg k różnych elementów tego zbioru. Kolejność elementów ma znaczenie. Liczba wszystkich k-wyrazowych wariacji bez powtórzeń zbioru n-elementowego wyraża się wzorem: Vnk = n! = n · (n − 1) · ... · (n − k + 1). (n − k)! Definicja 6. Wariacją z powtórzeniami k-wyrazową zbioru n-elementowego A nazywa się k-wyrazowy ciąg elementów tego zbioru (dowolny element może wystąpić wielokrotnie w ciągu). Kolejność elementów ma znaczenie. Liczba wszystkich k-wyrazowych wariacji z możliwymi powtórzeniami zbioru n-elementowego jest równa k V n = nk . 1 2 ω P (ω) 1 2 3 4 1 5 1 3 1 15 6 15 Tabela 0.1: Rozkład prawdopodobieństwa dla rzutu czworościenną kostką. Zadanie 1. Rzucamy trzema identycznymi monetami. Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia, polegającego na wyrzuceniu co najmniej dwóch orłów. Zadanie 2. Z tali 52 kart losujemy 3 karty. Ile możliwych ciągów kart możemy uzyskać? Jakie jest prawdopodobieństwo, że wylosujemy w tym samym rozdaniu jako pierwszą kartę damę pik, a jako drugą jakiekolwiek króla? Zadanie 3. Z czterech kart: król pik, król karo, dama pik, dama karo losujemy dwie karty. Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia, polegającego na wylosowaniu jako pierwszej karty jakiegokolwiek króla i jako drugiej karty jakiegokolwiek pika. Zadanie 4. W pierwszym rzędzie w teatrze znajduje się 10 ponumerowanych miejsc. Na ile sposobów, możemy posadzić w nim 10 ludzi? Zadanie 5. Z czterech identycznych tali kart liczących po 24 karty losujemy po jednej karcie. Oblicz prawdopodobieństwo otrzymania czterech dziesiątek. Zadanie 6. W puli znajdują się bile: 4 czarne, 2 niebieskie i jedna biała. Losujemy dwie bile (bez zwracania). Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia, polegającego na wyciągnięciu jednej bili białej i jednej czarnej. Zadanie 7. Rozkład prawdopodobieństwa dla rzutu czworościenną kostką przedstawia Tabela 0.1: Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia losowego, polegającego na wylosowaniu nieparzystej liczby oczek. Zadanie 8. Niech P (A) = x, P (B) = 2x, a ponadto wiadomo, że jedno ze zdarzeń musi zajść. Wyznaczyć x gdy A i B wykluczają się. Zadanie 9. Wiedząc, że zdarzenia A i B nie mają części wspólnej oraz: 2 P (A) = , 5 1 P (B) = . 5 Oblicz: a) P (A ∩ B) b) P (A ∪ B) c) P (A \ B) Zadanie 10. Wiedząc, że zdarzenia A i B nie mają części wspólnej oraz: 2 P (A) = , 3 Oblicz: a) P (A ∩ B) b) P (A ∪ B) c) P (A \ B) 1 P (B) = , 5 P (A ∩ B) = 1 . 12 3 Zadanie 11. Mamy do dyspozycji 9 drewnianych klocków, na których są pomalowane cyfry od 1 do 9. Ile możemy ułożyć liczb czterocyfrowych, wybierając kolejno bez zwracania 4 klocki? Zadanie 12. Na ile sposobów możemy uzyskać różne wyniki, przy rzucie dwiema różnymi kostkami? Zadanie 13. Ile wyrazów można utworzyć z liter (wykożystujemy wszystkie litery) {M, A, T, E, M, A, T, Y, K, A}? Zadanie 14. Przy okrągłym stole przydzielono miejsca w sposób losowy 10-ciu osobom, wśród tych osób jest rodzina (rodzice (dwoje) i trójka dzieci). Ile jest sposobów przydziału miejsc przy okrągłym stole w taki sposób, aby dzieci siedziały bezpośrednio między rodzicami? Zadanie 15. Ze zbioru {1, 2, 3, ..., 39, 30} losujemy 10 różnych liczb. Znaleźć prawdopodobieństwa następujących zdarzeń: a) zdarzenie A = wszystkie wylosowane liczby są nieparzyste, b) zdarzenie B = dokładnie 3 liczby podzielne są przez 5, c) zdarzenie C = wylosowano 5 liczb parzystych, 5 liczb nieparzystych, w tym dokładnie jedna liczba podzielna przez 10?