Planowanie produkcji Plan sprzedaży, plan produkcji, finansowe

W2. Planowanie produkcji
Prof Stefan Markowski
WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie
Maj 2015





Rola planowania w sterowaniu produkcją
Planowanie produkcji
Proces produkcyjny w łańcuchu dostaw
Procedury opracowywania planów produkcyjnych
Literatura
◦
◦
◦
◦
Rogowski, r.3
Pajak, r.2
Waters, czesc II, r.4, 11, 12
Wiekszość ilustracji w tym wykładzie pochodzi z książki
Edwarda Pająka, Zarządzanie produkcją, PWN 2006
(odnośnik: Pająk, rys. xx)



W poprzednim wykladzie byla wspomniana zasada
gospodarnosci w zarzadzaniu procesami
produkcyjnymi
W tym wykladzie podkreslana jest celowosc
dzialalnosci i jest skutecznosc w realizacji celow
Plannowanie to projekcja przyszlych dzialan (co?
jak? kiedy? dlaczego?) zanim sie te dzialania
podejmie
Cele
Plany
Decyzje
Żródło: Pająk, Rys 3.39
Żródło: Pająk, Rys 1.3




Plan produkcji musi okreslić jakie wyroby
produkować, ile ich należy produkować oraz kiedy
można i trzeba je produkować
Plany produkcji maja rozne horyzonty czasowe ale
sa to na ogol plany srednio lub krotko okresowe,
im krotsze tym bardziej konkretne i szczegolowe
(re: nastepny rysunek)
Plany produkcji sa opracowywane w jednostkach
fizycznych takich jak “samochody osobowe” w
planach strategicznych czy “model xyz w
konkretnej konfiguracji” w planie operacyjnym
Plan finansowy to budżet przychodow i wydatkow
Żródło: Pająk, Rys 2.1


Plany sprzedaży , plany produkcji i plany finasowe
powinny odpowiadać na podobne pytania: co?
dlaczego? jak? kiedy? za ile?
Plany funkcjonalne takie jak plan sprzedaży i plan
produkcji różnią się od siebie z roznych powodów:
◦ sprzedaż możliwa jest z zapasów produkcja to strumien
dzialalnosci. Ale mozna produkowac na zapas, czyli
strumien produktow przechodzi w zapas wyrobow
◦ rozne strumienie dzialalnosci nie sa dobrze skoordynowane
w czasie, np, proces produkcji moze trwac znacznie dłużej
niż proces sprzedaży
◦ zdolność produkcyjna nie jest zawsze równa
zapotrzebowaniu/popytowi na produkt
◦ jednym z celow planowania jest tworzenie zasobow aby
efektywniej gospodarowac strumieniami produktow



Produkcja planowa to glownie produkcja
spekulacyjna na zapas (to stock) jest formą
inwestycji w oczekiwaniu na przewidywany popyt
Produkcja na zlecenie klienta (to order), ale jesli
zlecenia maja duze wyprzedzenie to mozna
rowniez planowac produkcje na zlecenie
Punkt rozdzielający (PR) pokazuje jak daleko w
głąb łańcucha dostaw przedostaje się zlecenie
klienta do procesu produkcyjnego wyrobu/usługi
◦ Punkt rozdzielający oddziela część organizacji
przedsiębiorstwa skierowaną na zlecenie klienta od części
organizacji przedsiębiorstwa skierowanej na zapas
◦ Punkt rozdzielający jest ostatnim punktem zapasów
głównych produktu w łańcuchu dostaw
Zaopatrzenie
Materialy
Produkcja
Montaż (Assembly)
Produkty do montażu
Dostawa
Klient
Wyrob gotowy
Produkcja i dostawy na zapas
Manufacture and Distribution To Stock
(MDTS)
Działalność oparta
o zlecenia – ryzyko
utraty zamówień
Produkcja na zapas
Manufacture To Stock (MTS)
Produkcja na zamówienie
Manufacture To Order (MTO)
Działalność oparta o
prognozy – ryzyko
spekulacyjne
Montaż na zamówienie
Assembly To Order (ATO)
Punkt Rozdzielający
(Decoupling Point)

Opoznienie (postponement) produkcji na zapas
◦ w celu zmniejszenia ryzyka spekulacyjnego i zmniejszenia
kosztow produkcji ale wymaga to przyjecia ryzyka, ze
zlecenia moga nie byc zrealizowane jesli wymagany czas
wyprzedzenia w produkcji jest wiekszy niz czas zlecenia


Elastyczne technologie i organizacja produkcji
pozwalaja na zmniejszenie produkcji na zapas I
szybsza reakcje na zamowienia (Just-in-time czyli
JIT)
Oszczedne, elastyczne i szybkie metody produkcji
(Lean and agile manufacturing) pozwalaja na
zwiekszenie roznorodnoaci produktow
produkowanych w duzych ilosciach (mass
customisation) i zwiekszenie szybkosci dostaw
Żródło: Pająk, Rys 2.2
Żródło: Pająk, Tab 2.1
Żródło: Pająk, Rys 3.4
Żródło: Pająk, Rys 3.3
Żródło: Pająk, Rys 3.35
Żródło: Pająk, Rys 4.20

Cele planowania produkcji wynikaja ze
strategicznych aspiracji producenta: dlaczego
dziala jako producent i co chce osiagnac?
◦ Czy celem dzialalnosci jest zyskownosc/rentownosc
produkcji?
◦ Czy jest nim wielkosc sprzedazy i stopien penetracji rynku?
◦ Czy jest nim tylko przetrwanie?

Plan strategiczny okresla cele produkcji a plan
taktyczny (np, roczny harmonogram produkcji)
przeksztalca te ogolne cele w konkretne wielkosci
wyrobow i dzialan do zrealizowania w danym
okresie produkcyjnym, stopien wykorzystania mocy
produkcyjnych, potrzeby materialowe i
inwestycyjne
Żródło: Pająk, Rys 4.25
Żródło: Pająk, Rys 4.25





Plan finansowy organizacji, na ogol na krotki okres
czasu taki jak rok finansowy
Typowym planem finansowym jest jednoroczny
budzet
Pokazuje przewidywane relacje miedzy aktywami i
przychodami (srodkami finansowymi pozostajacymi
do dyspozycji organizacji) a pasywami i wydatkami
(obciazeniami finansowymi)
Konstrukcja budzetu wymaga uzycia cen aby
obliczyc wartosc spodziewanych przychodow i
aktywow oraz spodziewanych kosztow i pasywow
Glownym celem budzetu jest pokazanie czy
oczekiwane operacje sa zyskowne i jak producent
zamierza pokryc swoje potrzeby finansowe
Żródło: Pająk, Rys 3.31
Żródło: Pająk, Rys 2.8



Koszt produkcji to suma kosztów materialów
zuzytych w procesie produkcji, sily roboczej,
deprecjacji kapitalu i kosztów ogólnych
Analiza progu rentownosci (break-even) wiaze
koszty produkcji z wielkoscia produkcji. Podstawa
tej analizy jest zróznicowanie kosztów na stale,
niezalezne od wielkosci produkcji, i zmienne, które
na ogól rosna wraz z rosnaca produkcja
Innym narzedziem finansowym jest rachunek
inwestycyjny, który pozwala skonstruowac budzet
kapitalowy
Żródło: Pająk, Rys 2.10
Prognoza kosztow:
Prognoza
bilansu zyskow
i strat
budzety czastkowe
Budzet
wiodacy
Prognoza
sprzedazy
Budzet
sprzedazy
Budzet
mocy produk.
Budzet
zapasow
Budzet
sily roboczej
• Personel
• Materialy
• Koszty ogolne
Budzet
kapitalowy
(srodki produkcji)
Budzet
srodkow
pienieznych
Budzet
materialowy
Budzet
kosztow admin.
itd




Prognoza to opis przewidywanej przyszlosci
Na ogól, jest ona ekstrapolacja przeszlosci oparta o
statystyczne wlasnosci szeregow czasowych
zmiennych wplywajacych na proces produkcji
Prognozy moga przyjac forme alternatywnych
scenariuszy przyszych zachowan, np, jesli caly
rynek wzrosnie o 10% to nasza przychód ze
sprzedazy wzrosnie o 8%, a jesli rynek wzrosnie o
5% to naszych przychód o 4.5%
Kolejny rysunek pokazuje tzw. lejek scenariuszy
Żródło: Pająk, Rys 2.4

Wartosc biezaca netto (net present value - NPV) to
roznica miedzy strumieniem przychodow, Pt, i
koszt ó w, Kt, zdyskontowana (obliczana) dla
pewnego punktu w czasie (okres biezacy 0)
uzywajac stopy dyskontowej, d, ktora wyraza koszt
kapitalu iwestora minus poczatkowe koszty
kapitalowe, Ko, poniesione w okresie biezacym
(powiedzmy zerowym):
NPV = S (Pt–Kt) /(1+d)t - Ko

Jesli NPV > 0 warto skorzystac z opcji inwestycyjnej
jesli mozemy ja sfinansowac.


Problem z planem inwestycyjnym opartym o NPV
lub podobne metody selekcji i oceny opcji
inwestycyjnych to brak informacji i danych
dotyczacych przyszlosci – trzeba robic bardzo
wiele zalozen. Im dalej patrzymy w przyszlosc tym
wiecej musimy zakladac
Podejscie alternatywne to tzw opcje realne gdzie
ocenia sie prespektywy krotkookresowe gdzie
jakosc informacji jest wyzsza. Koszt takiego
podejscia to, ze czesto koszty iwestycji
czesciowych sa wyzsze niz bylby koszt duzej i
smialej iwestycji gdyby decyzje podjeto odrazu.
Korzysc to unikniecie kosztownych bledow