Umiejętność obserwacji. Umiejętności terapeuty Obserwacja • Umiejętność obserwacji pozwala od pierwszego do ostatniego spotkania na optymalne wykorzystanie wiedzy i doświadczenia. • Pozwala na gromadzenie informacji potrzebnych do zrozumienia klienta i jego problemów oraz znalezienie sposobów wyjścia z trudnej sytuacji.. • Nasz sukces czy porażka zależą od tego jak sprawnie potrafimy przetwarzać informacje pozyskiwane za pośrednictwem oczu i uszu. • Obserwując, czynimy pewne założenia, które mogą pomagać albo wprowadzają w błąd, jeśli zawężają perspektywę. Obserwując rzeczywistość należy wziąć pod uwagę cztery zasadnicze czynniki: 1. 2. 3. 4. • Przekaz niewerbalny /wygląd, wyraz twarzy, kontakt wzrokowy, łzy, mowa ciała, przestrzeń sobista/. Ekspresja werbalna /sposób mówienia, płynność, znaczenie i dobór słów, śmiech, krótkie przerwy i chwile milczenia/. Zależność między przekazem werbalnym a mową ciała /niezgodność, sygnały zmiany, harmonia ruchów, inne interpretacje/. Reakcje terapeuty. Szukamy potwierdzenia tego w co wierzymy, taka postawa ma wpływ na to, co widzimy. cd. • Przeciwprzeniesienie „wpływ pacjenta na nieświadomość terapeuty”. Osobiste reakcje terapeuty mogą albo przeszkadzać w terapii, albo działać leczniczo. • Nasza przeszłość i klient maja wpływ .Musimy rozumieć, jakie są nasze wrażenia i jak oddziałują one na decyzje podejmowane w terapii. • Głównym celem terapii jest pomóc klientowi, dlatego zwracamy uwagę na to czy: - Problem, z którym zwrócił się klient, nam sprawia w kontakcie z nim sporą trudność. - Klient nas irytuje. - Klient nas pociąga. - Jesteśmy znudzeni, zmęczeni albo chce nam się spać. - Czujemy zaniepokojenie. cd. • Osobiste filtry: - wyznawane teorie kierują naszą uwagę na konkretne zjawiska. Mogą stać się wskazówką, ale mogą stać się źródłem pomyłek „jeśli mamy w ręce młotek, wszystko będzie przypominało gwóźdź”. - obowiązki zawodowe. • Skutki naszych zachowań. Podstawowe założenia i oceny. • 1. 2. 3. 4. • Podczas każdej sesji musimy być przygotowani do oceny i do sformułowania założeń w następujących sferach: Aktualne problemy klienta. Stan psychiczny klienta. Ewentualne zażywanie narkotyków, Zagrożenie, jakie klient stanowi dla siebie i dla innych. Podstawowym zadaniem terapeuty jest praca z klientem w celu rozwiązania problemu, z którym klient się zgłosił. Jak rozumie on swoje problemy oraz jak je ocenia po kolejnych sesjach i jakie widzi postępy. Aktualne problemy • Dlaczego teraz?” Co kieruje jego psychiczną i emocjonalną energią. Co go martwi, co absorbuje jego uwagę i porusza emocje. „Co sprawiło, że akurat teraz zdecydowałeś się na terapię?” • Przyczyną zgłoszenia się na terapię nie musi być to, co stanowi problem. • Musimy starać się zrozumieć, jak problemy klienta wpływają na jego umiejętności radzenia sobie z codziennymi obowiązkami. cd. • Jakie są objawy? - Jaki mają wpływ na codzienne życie - W jaki sposób problem daje o sobie znać, - Co się dzieje, kiedy problemy klienta mu nie dokuczają, - Nad czym klient chce pracować. - Gotowość klienta na zmiany. W jakim etapie zmiany się znajduje. Pomocne pytania. • W jaki sposób problem dokucza ci teraz? • Jak się z tym czujesz? Jak opisałbyś te uczucia? • Czy ten problem przeszkadza ci w codziennym życiu? W jaki sposób? • Jak ten problem objawia się w codziennych sytuacjach? • Czym się martwisz? • Czy zdarza ci się płakać? Jak często? • Czy cierpisz na zaburzenia snu? Jakiego rodzaju? Etapy zmiany J.Prochaska, C.Di Clemente 1. 2. 3. 4. 5. • Pierwsze myśli- zaczyna myśleć o zmianie. Możliwe,że problemu nie nazwałby jeszcze problemem.Musimy ocenić , czy klient widzi problem, który dla nas jest oczywist. Klient może sobie nie uświadamiać, że ma problem, któremu powinien stawić czolo Rozmyślanie- czy warto się zmienić. Przygotowanie. Działanie. Utrzymanie zmian. Gotowość do wprowadzenia zmian może być różna, w zależności od problemu.