Kontrreformacja i reforma Kościoła katolickiego podręcznik, str. 163-167 1. Sobór trydencki 1545-1563 a. próba zahamowania reformacji i naprawy sytuacji w Kościele b. reforma inkwizycji zwalczającej herezje- Święte Officjum c. postanowienia soboru trydenckiego: - potępienie nauk reformatorów i uznanie protestantów za heretyków, - potwierdzenie pozycji papieża, - jednolita liturgia po łacinie, - znaczenie siedmiu sakramentów, - potępienie predestynacji, - zakaz nepotyzmu przy obsadzaniu stanowisk kościelnych, - sformułowanie katechizmu, - dyscyplina wśród duchownych- przebywanie w parafiach i diecezjach, noszenie szat liturgicznych, prowadzenie ksiąg parafialnych, - rozwój szkolnictwa katolickiego: szkoły parafialne, kolegia, seminaria duchowne, - druk katechizmów i modlitewników, - działalność o roku 1559 indeksu ksiąg zakazanych-cenzura pozycji sprzecznych z nauką Kościoła – m.in. O obrotach sfer niebieskich” Kopernika, prace Galileusza, Giordano Bruno, Niccolo Machiavellego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego 2. Zakon jezuitów zbrojne ramię kontrreformacji a. założenie Towarzystwa Jezusowego ( jezuici) w roku 1539 przez Ignacego Loyolę b. reguła zakonu: bezwzględne posłuszeństwo Kościołowi i papieżowi, c. działalność jezuitów: kandydat na zakonnika musiał odznaczać się silną osobowością i inteligencją - prowadzenie kolegiów, - kazania, dysputy religijne z protestantami, - działalność misyjna w Nowym Świecie- Ameryka, Azja, Japonia, Afryka - królewscy spowiednicy 3. Dalsze reformy Kościoła: a. działalność zakonów: pijarów, lazarystów, teotynów, kapucynów b. działalność nuncjuszy apostolskich- reprezentantów Państwa Kościelnego w poszczególnych krajach c. podział na kongregacje w zarządzaniu Kościołem d. reforma kalendarza- papież Grzegorz XIII- kalendarz gregoriański e. nurt barokowy w budownictwie i sztuce sakralnej 4. Wojna trzydziestoletnia 1618-1648 a. przyczyny: - rywalizacja religijna: katolicy: Liga Katolicka ( 1609): Bawaria, Habsburgowie ( cesarstwo i Hiszpania), Rzeczpospolita kontra protestanci – Unia Protestancka ( 1608): Palatynat ( Fryderyk V), Wittenberga, Anglia, Holandia, Szwecja, Dania, Francja, Turcja - rywalizacja ekonomiczna między książętami Rzeszy Niemieckiej : rozwinięta północ z zacofanym południem - walka między Francją a Habsburgami o hegemonię w Europie b. okres czeski 1618-1621: - prześladowania protestantów przez Habsburgów mimo „Listu Tolerancyjnego” wybór na tron czeski Ferdynanda, gorliwego katolika, konflikt narodowościowy między Czechami i Niemcami defenestracja praska- wyrzucenie przez okno na praskich Hradczanach urzędników cesarskich detronizacja Ferdynanda, królem Czech Fryderyk V władca Palatynatu oblężenie Wiednia przez wojska księcia Siedmiogrodu Bethlena Gabora w roku 1619 i odsiecz polskich lisowczyków, klęska Czechów 8 XI 1620 r. w bitwie pod Białą Górą ucieczka z Czech „zimowego króla” Fryderyka V eksterminacja szlachty czeskiej, rekatolizacja kraju, wyludnienie kraju, liczne nadania ziemskie przez obcokrajowców i Kościoła - Czechy zwykłą prowincją monarchii austriackiej c. okres duński 1622-1629 - porozumienie Bethlena Gabora z Ligą Katolicką, - klęski wojsk „króla zimowego” w walkach z siłami Ligi, kapitulacja Fryderyka V, Bawaria elektoratem sukcesy Hiszpanów z Nierlandach- bitwa po Bredą, kapitulacja wojsk niderlandzkich 1625, Chrystian IV, króla Danii na czele Unii Protestanckiej, klęski w bitwach Rosslau, Lutter, Wolgast) z Tillym i Albrechtem Wallensteinem Dania uznaje suwerenność Holsztynu 1629 d. okres szwedzki 1630-1635 . - podboje Gustawa II Adolfa, władcy Szwecji w basenie Morza Bałtyckiego ( Inflanty, porty pruskie) i atak szwedzki na północne tereny Rzeszy – Wolin, Uznam, Szczecin, podbój Pomorza dymisja dowódcy sił Ligi Albrechta Wallensteina ( rzekome spiski z protestantami) sojusze Szwecji z Francją, Saksonią i Brandenburgią zwycięstwo Gustawa II Adolfa nad Tillym ( ciężko ranny umiera) pod Breitenfeldem 1631- Szwedzi wkraczają do Czech wygrana Szwedów pod Rain 1632- zajęcie Bawarii i powrót do dowództwa wojsk Ligi Wallensteina, bitwa pod Lützen 16 XI 1632 – klęska wojsk szwedzkich i śmierć Gustawa II Adolfa ( Lew Północy) zamordowanie Wallensteina za spiski z protestantami e. okres francuski 1635-1648 - Francja wypowiada wojnę Hiszpanii, na czele wojsk francuskich Wielki Kondeusz, książę Conte ( Ludwik II), Zwycięstwa wojsk Unii pod Rocroi 1643, Fryburgiem –1644, Nördlingen 1645, Lens 1648 Układy pokojowe Francji i Szwecji z Brandenburgią, Saksonią i Bawarią- 1645 Pokój westfalski 1648- porozumienie w Monasterze ( Francja- Rzesza) i Osnabrück ( Szwecja- Rzesza) Nabytki terytorialne Francji- Alzacja, nabytki nadreńskie, biskupstwa Metz, Vedun, Toul Nabytki terytorialne Szwecji: Pomorze Zachodnie ze Szczecinem, Brema Nabytki terytorialne Brandenburgii : Pomorze słupskie i kołobrzeskie Pokój augsburski rozszerzono o kalwinizm, Cesarz ogłosił amnestię wobec książąt Hiszpania uznała niepodległość Niderlandów- Haga 1648 f. skutki wojny trzydziestoletniej: - hegemonia Francji w Europie, ogromne zniszczenia w Rzeszy, straty ludnościowe sięgające 40 % ludności,