Kontrreformacja i reforma Kościoła katolickiego

Kontrreformacja i reforma Kościoła katolickiego
podręcznik, str. 163-167
1.
Sobór trydencki 1545-1563
a. próba zahamowania reformacji i naprawy sytuacji w Kościele
b. reforma inkwizycji zwalczającej herezje- Święte Officjum
c. postanowienia soboru trydenckiego:
- potępienie nauk reformatorów i uznanie protestantów za heretyków,
- potwierdzenie pozycji papieża,
- jednolita liturgia po łacinie,
- znaczenie siedmiu sakramentów,
- potępienie predestynacji,
- zakaz nepotyzmu przy obsadzaniu stanowisk kościelnych,
- sformułowanie katechizmu,
- dyscyplina wśród duchownych- przebywanie w parafiach i diecezjach, noszenie szat liturgicznych, prowadzenie ksiąg
parafialnych,
- rozwój szkolnictwa katolickiego: szkoły parafialne, kolegia, seminaria duchowne,
- druk katechizmów i modlitewników,
- działalność o roku 1559 indeksu ksiąg zakazanych-cenzura pozycji sprzecznych z nauką Kościoła – m.in. O
obrotach sfer niebieskich” Kopernika, prace Galileusza, Giordano Bruno, Niccolo Machiavellego, Andrzeja Frycza
Modrzewskiego
2. Zakon jezuitów zbrojne ramię kontrreformacji
a. założenie Towarzystwa Jezusowego ( jezuici) w roku 1539 przez Ignacego Loyolę
b. reguła zakonu: bezwzględne posłuszeństwo Kościołowi i papieżowi,
c. działalność jezuitów: kandydat na zakonnika musiał odznaczać się silną osobowością i inteligencją
- prowadzenie kolegiów,
- kazania, dysputy religijne z protestantami,
- działalność misyjna w Nowym Świecie- Ameryka, Azja, Japonia, Afryka
- królewscy spowiednicy
3. Dalsze reformy Kościoła:
a. działalność zakonów: pijarów, lazarystów, teotynów, kapucynów
b. działalność nuncjuszy apostolskich- reprezentantów Państwa Kościelnego w poszczególnych krajach
c. podział na kongregacje w zarządzaniu Kościołem
d. reforma kalendarza- papież Grzegorz XIII- kalendarz gregoriański
e. nurt barokowy w budownictwie i sztuce sakralnej
4. Wojna trzydziestoletnia 1618-1648
a. przyczyny:
- rywalizacja religijna: katolicy: Liga Katolicka ( 1609): Bawaria, Habsburgowie ( cesarstwo i Hiszpania), Rzeczpospolita
kontra protestanci – Unia Protestancka ( 1608): Palatynat ( Fryderyk V), Wittenberga, Anglia, Holandia, Szwecja, Dania,
Francja, Turcja
- rywalizacja ekonomiczna między książętami Rzeszy Niemieckiej : rozwinięta północ z zacofanym południem
- walka między Francją a Habsburgami o hegemonię w Europie
b. okres czeski 1618-1621:
-
prześladowania protestantów przez Habsburgów mimo „Listu Tolerancyjnego”
wybór na tron czeski Ferdynanda, gorliwego katolika,
konflikt narodowościowy między Czechami i Niemcami
defenestracja praska- wyrzucenie przez okno na praskich Hradczanach urzędników cesarskich
detronizacja Ferdynanda, królem Czech Fryderyk V władca Palatynatu
oblężenie Wiednia przez wojska księcia Siedmiogrodu Bethlena Gabora w roku 1619 i odsiecz polskich
lisowczyków,
klęska Czechów 8 XI 1620 r. w bitwie pod Białą Górą
ucieczka z Czech „zimowego króla” Fryderyka V
eksterminacja szlachty czeskiej, rekatolizacja kraju, wyludnienie kraju, liczne nadania ziemskie przez
obcokrajowców i Kościoła
-
Czechy zwykłą prowincją monarchii austriackiej
c. okres duński 1622-1629
- porozumienie Bethlena Gabora z Ligą Katolicką,
-
klęski wojsk „króla zimowego” w walkach z siłami Ligi, kapitulacja Fryderyka V, Bawaria elektoratem
sukcesy Hiszpanów z Nierlandach- bitwa po Bredą, kapitulacja wojsk niderlandzkich 1625,
Chrystian IV, króla Danii na czele Unii Protestanckiej, klęski w bitwach Rosslau, Lutter, Wolgast) z Tillym i
Albrechtem Wallensteinem
Dania uznaje suwerenność Holsztynu 1629
d. okres szwedzki 1630-1635 .
-
podboje Gustawa II Adolfa, władcy Szwecji w basenie Morza Bałtyckiego ( Inflanty, porty pruskie) i atak szwedzki
na północne tereny Rzeszy – Wolin, Uznam, Szczecin, podbój Pomorza
dymisja dowódcy sił Ligi Albrechta Wallensteina ( rzekome spiski z protestantami)
sojusze Szwecji z Francją, Saksonią i Brandenburgią
zwycięstwo Gustawa II Adolfa nad Tillym ( ciężko ranny umiera) pod Breitenfeldem 1631- Szwedzi wkraczają do
Czech
wygrana Szwedów pod Rain 1632- zajęcie Bawarii i powrót do dowództwa wojsk Ligi Wallensteina,
bitwa pod Lützen 16 XI 1632 – klęska wojsk szwedzkich i śmierć Gustawa II Adolfa ( Lew Północy)
zamordowanie Wallensteina za spiski z protestantami
e. okres francuski 1635-1648
-
Francja wypowiada wojnę Hiszpanii, na czele wojsk francuskich Wielki Kondeusz, książę Conte ( Ludwik II),
Zwycięstwa wojsk Unii pod Rocroi 1643, Fryburgiem –1644, Nördlingen 1645, Lens 1648
Układy pokojowe Francji i Szwecji z Brandenburgią, Saksonią i Bawarią- 1645
Pokój westfalski 1648- porozumienie w Monasterze ( Francja- Rzesza) i Osnabrück ( Szwecja- Rzesza)
Nabytki terytorialne Francji- Alzacja, nabytki nadreńskie, biskupstwa Metz, Vedun, Toul
Nabytki terytorialne Szwecji: Pomorze Zachodnie ze Szczecinem, Brema
Nabytki terytorialne Brandenburgii : Pomorze słupskie i kołobrzeskie
Pokój augsburski rozszerzono o kalwinizm,
Cesarz ogłosił amnestię wobec książąt
Hiszpania uznała niepodległość Niderlandów- Haga 1648
f. skutki wojny trzydziestoletniej:
-
hegemonia Francji w Europie,
ogromne zniszczenia w Rzeszy, straty ludnościowe sięgające 40 % ludności,