Dlaczego Hitler przegrał Drugą Wojnę Światową?

Wstęp.
Druga Wojna Światowa trwała 6 lat i jeden dzień od napadu
Trzeciej Rzeszy Niemieckiej na Polskę 1 września 1939 roku
do
kapitulacji Japonii 2 września 1945 roku. Było to bez
wątpliwości najważniejsze wydarzenie w XX wieku, a jego
konsekwencje są ciągle odczuwalne. W tym globalnym konflikcie
po stronie Aliantów wzięły udział 22 państwa i 3 zależne
kolonie, po stronie Osi 6 państw i 16 uzależnionych państw
marionetkowych. Geograficznie wojna objęła wszystkie
kontynenty, oceany i morza. Naczelnym agresorem była Trzecia
Rzesza Niemiecka pod dowództwem dyktatora Adolfa Hitlera,
któremu nie udał się plan zdobycia i kontroli całego świata.
Drugim największym agresorem sprzymierzonym z Niemcami było
Cesarstwo Japonii, które rozpoczęło agresję już w 1937 roku,
atakując Chiny. Niemcy i Japonia byli partnerami, ale ich
współpraca była nieudolna i bez wzajemnego zaufania. Niemiecka
Trzecia Rzesza i Cesarstwo Japonii prowadzili dwie niezależne
wojny, które odbywały się równocześnie.
W tym artykule ograniczę się do oceny Hitlera, choć Japonia
też przegrała wojnę ze sprzymierzonymi Aliantami. Na szczęście
dla ludzkości wojskowa współpraca pomiędzy Niemcami i Japonią
podczas wojny była bardzo słaba. Nie tylko nie było wspólnych
militarnych operacji, ale ani Niemcy ani Japonia nie
informowały się wzajemnie o militarnych planach i strategii.
Co łączyło Niemców I Japonię to wspólny wróg, USA. Kilka dni
po napadzie Japonii na Pearl Harbor w grudniu 1941 roku Hitler
wypowiedział wojnę USA. Była to jeden z jego kardynalnych
pomyłek, która poważnie zaważyła na wyniku wojny.
Dyskutując powody klęski Hitlera można zrobić to
chronologiczne. W tym artykule powody są omówione w kolejności
ich ciężaru. Jest to subiektywny osąd, który może być łatwo
podważony. Ważne jest jednak wymiennienie wszystkich ważnych
powodów, nie ustawienie ich we właściwej kolejności. Powody
klęski Hitlera można podzielić na błędy militarne oraz
bardziej ogólne, które
uniemożliwiły sukces militarny.
Brak zaufania do własnych generałów.
Z wyjątkiem początkowej fazy wojny Hitler
nieustannie
zmieniał wojskowych dowódców, którzy nigdy nie byli pewni jak
długo będą odpowiedzialni za swoją rolę. Nie mając
doświadczenia na poziomie powyżej kaprala, Hitler wtrącał się
do wojskowych operacji na niskim poziomie, będąc fizycznie
daleko od miejsc bitew. Hitlera faworytami byli generałowie
silni politycznie, a nie najzdolniejsi w sztuce wojskowej.
Przykładem tej słabości Hitlera było mianowanie pod koniec
wojny Himmlera na dowódcę armii broniącej terytorium Niemiec
przed Armią Czerwoną. Himmler nie miał żadnego wojskowego
doświadczenia.
Po nieudanym zamachu na życie Hitlera w lipcu 1944 roku
stosunki pomiędzy Hitlerem a jego generałami były skażony
brakiem
zaufania
i
wzajemnego
szacunku.
Kilku
najwybitniejszych generałów
popełniło samobójstwo.
zostało
zdymisjonowanych
lub
Brak ropy naftowej , żelaza i siły roboczej.
Wysoce zmechanizowana wojna wymagała dużej ilości benzyny i
żelaza. Hitler nie miał wystarczającej ilości tych dwóch
surowców na prowadzenie wojny na kilku frontach. W Rosji,
Afryce i na zachodzie Europy po inwazji Aliantów w Normandii.
W porównaniu z ilością żołnierzy ZSRR i reszty Aliantów
Hitler nie miał możliwości poboru nowych żołnierzy oraz ludzi
do wsparcia przemysłu pracującego dla potrzeb wojny. Przez
ekstremalny rasizm Hitlera Niemcy straciły miliony
wykształconych Żydów .W sumie na dłuższą metę Niemcy nie mieli
wystarczających zasobów ludzkich i materialnych koniecznych do
pokonania liczniejszych przeciwników.
Brak militarnej koordynacji
z sojusznikami.
Hitler grał solo bez współpracy z sojusznikami. Największy
błąd to pozwolenie Japonii na atak USA zamiast skoordynowanego
uderzenia ZSRR. W grudniu 1945 roku kiedy wojska hitlerowskie
były pod bramami Moskwy Stalin mógł przerzucić kilkanaście
dywizji z Syberii ponieważ Japonia nie miała zamiaru inwazji
ZSRR i była zajęta ekspansja w Azji po pozornym sukcesie
wojskowym na Hawajach . Kiedy generał Keitel, Szef Głównej
Niemieckiej Kwatery Wojskowej został zapytany w Norymberdze
kiedy wiedział już, że Niemcy przegrali wojnę. Keitel
odpowiedział jednym słowem: „Moskwa!”.
Do klęski Hitlera pod Moskwa przyczynił się również fakt
kilkutygodniowego opóźnienia kampanii Barbarossa. Niemcy
doszli do Moskwy kilka tygodni za późno. W temperaturze
poniżej -50 stopni pod Moskwą ani żołnierze ani bron nie
funkcjonowały. Syberyjskie oddziały Armii
Czerwonej były
lepiej przygotowane do tych warunków i odepchnęły Wehrmacht na
zachód. Po tej porażce niemiecka szansa na pokonanie Sowietów
znacznie zmalała.
Błędy na polu walki.
Pierwszy poważny błąd militarny Hitlera miał miejsce w maju
1940 roku koło belgijskiego miasteczka Dunkierka, gdzie armia
niemiecka okrążyła na plaży dużą ilość francuskich żołnierzy i
ekspedycyjne wojska angielskie. Anglia podjęła desperacką
ewakuację tych wojsk przez kanał do Anglii, co udało się,
ponieważ Hitler ciągle wierzył w kapitulację Anglii
bez
walki.
Pierwsza militarna klęska Hitlera to sukces sowiecki w obronie
Moskwy w grudniu 1941 roku. Nastepna klęska to bitwa o
Stalingrad zakończona w styczniu 1943 roku kapitulacja szóstej
Armii niemieckiej. Kilka miesięcy później nastąpiła największa
w historii bitwa wojsk pancernych pod Kurskiem zakończona
zwycięstwem Sowietów. Od tego momentu Niemcy nigdy nie mieli
militarnej inicjatywy i walczyli cofając się na Zachód.W
dodatku do klęsk na wschodnim froncie Hitler miał dwa
niepowodzenia walcząc z Zachodnimi Aliantami. Lotnicza Bitwa
o Anglię i upadek armii Rommla w Północnej Afryce. W dużym
stopniu do tych klęsk przyczynił się zły sposób walki. Hitler
w wielu decyzjach kierował się politycznymi lub
propagandowymi celami, a nie motywacją militarną. Przykładem
była walka o Stalingrad, zamiast jak najszybszego zdobycia
strategicznej Moskwy.
Bitwa o Atlantyk
Równocześnie z wojna na ladzie toczyła się bardzo ważna
strategicznie wojna na morzu. Niemcy nie mieli floty
porównywalnej z Anglią, ale usiłowali odizolować Anglię
i
zmusić do kapitulacji przez uniemożliwienie
amerykańskich
dostaw wojskowych konwojami przez Atlantyk. Narzędziem do
osiągnięcia tego celu były łodzie podwodne atakujące konwoje
płynące pomiędzy Północną Ameryka i Wielka Brytania. Po
początkowych sukcesach w walce o Atlantyk wzięła górę
amerykańsko angielska technologia – radar, złamanie kodu
wojskowego Enigma – i amerykański potencjał ekonomiczny, który
produkował więcej niż Niemcy mogli zatopić na morzu. Istnieją
przypuszczenia, że gdyby Hitler miał 200 łodzi podwodnych
podczas bitwy o Atlantyk, Anglia mogłaby zostać pokonana, co
miałoby fatalny wpływ na dalsze losy wojny.
Znany
jest
też
kolosalny
błąd
Hitlera,
który
rozkazał
bombardowanie Londynu i okolic zamiast
zniszczenia RAF i
uzyskania przewagi w powietrzu potrzebnej do inwazji na
Anglię.
Wojskowy szyfr i informacja o wrogu.
Poważną przewagę nad Niemcami posiadali Alianci po złamaniu
niemieckiego szyfru wojskowego zwanego Enigmą, zwłaszcza
podczas Bitwy o Atlantyk. Tu olbrzymią rolę odegrali polscy
matematycy z
Biura Szyfrów w Warszawie w roku 1939. Ich
początkowy sukces był kontynuowany w Anglii w supertajnej
organizacji w Londynie. Złamanie Enigmy było większym udziałem
Polski w zwyciężeniu Niemiec niż bitwy o Monte Cassino, Narwik
lub walki na wschodnim froncie. Rolę odegrali w tym
matematycy, a nie żołnierze. Ci utalentowani matematycy są
cichymi bohaterami Drugiej Wojny Światowej.
Sowieci mieli informacje od Ryszarda Sorge, szpiega w
dowództwie Japonii który umożliwił w 1941 roku wycofanie 18
radzieckich dywizji z Syberii celem obrony Moskwy. Kontrastem
tego sukcesu był słaby wywiad niemiecki, co przyczyniło się do
sukcesu inwazji w Normandii w 1944 roku oraz sukcesu Sowietów
w pokonaniu Centralnej Armii Wehrmachtu podczas operacji
Bagration. Niemcy spodziewali się ataku na południu, na
froncie ukraińskim. Ofensywa sowiecka
była na północy, na
froncie białoruskim. Sukces operacji Bagration przypieczętował
końcowe pokonanie Wehrmachtu na wschodnim froncie.
Nowa bron i
wojskowa technologia.
Tuż przed wojna i podczas trwania konfliktu Niemcy
skonstruowali kilka nowych i ulepszonych typów broni.
Przykładem są rakiety V1 I V2, samolot z odrzutowym silnikiem
i wysokiej klasy czołg Tygrys. Tu Hitler popierał bronie,
które nie odegrały istotnej roli w konflikcie. Niemcy nie
mieli strategicznego bombowca, który mógłby zniszczyć
wojskowe fabryki przeniesione na początku wojny na Syberię.
Niemcy byli blisko zbudowania bomby atomowej, ale Hitler, jak
i jego doradcy nie popierali projektu, ponieważ wymagał on
dłuższego czasu na realizację. Pieniądze były marnowane na
przykład na budowę superczołgu, który
szybkością kilku kilometrów na godzinę
udziału w walce na froncie.
poruszał się
z
i nigdy nie wziął
Największy technologicznie sukces mieli Niemcy w konstrukcji
rakiet, co po wojnie zostało wykorzystane do lotu na Księżyc.
Podczas wojny niemieckie rakiety siały terror w Anglii, ale
nie odegrały żadnej roli na froncie.
Alianci mieli sprawny radar, doskonały czołg T34 i przewagę w
sile produkcyjnej. Pod koniec wojny Alianci mieli przewagę w
ilości żołnierzy i dominowali w powietrzu.
Podsumowanie.
Przyczyny przegranej przez Niemców Drugiej Wojny Światowej
Europie możemy podzielić na dwie kategorie:
w
a) przyczyny obiektywne niezależne bezpośrednio od decyzji
Hitlera
b)
przyczyny decyzji Hitlera jako absolutnego dyktatora
Niemiec w latach 1933-1945.
Najważniejszym powodem w kategorii pierwszej jest duża różnica
potencjału przemysłowego i ludzkiego pomiędzy Aliantami i
państwami Osi, do których należeli Niemcy, Japonia, Włochy i
kilkanaście marionetkowych państw Europy i Azji.
Niemcy nie mieli dostępu do surowców potrzebnych do
prowadzenia wojny. Początkowe zwycięstwa zawdzięczali
stosowaniu taktyki Wojny Błyskawicznej, pokonując małe
państwa, z wyjątkiem Francji, w okresach czasu kilku dni lub
tygodni. Wojna na olbrzymim terytorium ZSRR była bardzo rożna
od wojny na Zachodzie Europy. Poważnym czynnikiem na terenie
Rosji była wyjątkowo zaśnieżona i zimna zima 1941 roku.
Lista przyczyn klęski Niemiec
kategorii drugiej jest długa.
Hitler był politykiem, a nie doświadczonym wojskowym dowódcą.
Po kilku udanych początkowych decyzjach skupił w swoich rękach
wszystkie prawa podejmowania decyzji, co przekraczało jego
możliwości i umiejętności. Popełniał militarne błędy wbrew
radom zawodowych i kompetentnych generałów. Często zwlekał z
trudnymi decyzjami aż do momentu, kiedy te decyzje były
podejmowane za późno. Większość decyzji była podejmowana z
punktu widzenia politycznego lub propagandowego.
Po zamachu na jego życie w lipcu 1944 roku jego ocena
militarnej rzeczywistości stała się chaotyczna i mało realna.
W swoim berlińskim bunkrze Hitler był odizolowany od
podwładnych. Pod koniec życia był to wrak człowieka, który
dowodził nieistniejącymi wojskami wydając absurdalne rozkazy.