02 - PODSTAWY ŻYWIENIA
advertisement
Przejdź do menu głównego Przejdź do treści START SPORT TURYSTYKA FOTOGRAFIA RELIGIA KSIĘGA GOŚCI BIEGANIE KAJAKARSTWO KOLARSTWO KULTURYSTYKA 01 - OD CZEGO ZACZĄĆ NA SIŁOWNI 02 - PODSTAWY ŻYWIENIA 03 - JAK STOSOWAĆ SUPLEMENTY 04 - SPOSOBY POPRAWIENIA SYLWETKI 05 - JAK SZYBKO NABRAĆ MASY 06 - ZASADY TRENINGU 07 - JOE WEIDER + ZASADY TRENINGOWE 08 - ARNOLD SCHWARZENEGGER + PORADY 09 - SERIE KOMBINOWANE 10 - TRENING WYSKOKU 11 - STANIE NA RĘKACH 12 - ROZCIĄGANIE 13 - JAK ĆWICZYĆ W DOMU JAK ĆWICZYĆ MIĘŚNIE - FILMY !!! NARCIARSTWO NURKOWANIE ŻEGLARSTWO PODSTAWY ŻYWIENIA. Powiedzenie, "jesteś tym, co jesz" nigdy nie było bardziej prawdziwe, jak właśnie w kulturystyce. Trenuj ciężko i odżywiaj się prawidłowo, a znajdziesz się na szybkiej drodze do potężnych mięśni; zrezygnuj z istotnych składników odżywczych i jedz słabo, a twoje mięśnie nie będą miały dosłownie nic, z czego mogłyby czerpać, aby się zregenerować i z czego dostarczane byłoby "paliwo" do treningów. Trening stanowi jedynie połowę kulturystyki. Musisz dostarczać organizmowi odpowiednią ilość kalorii - i to na dodatek tych właściwych - aby tkanki mięśniowe mogły regenerować się i aby mogły skądś czerpać energię. Jeśli chcesz, aby rozmiary twoich mięśni znacznie się zwiększyły, będziesz potrzebować dostatecznie dużo wysokojakościowego pożywienia, aby było z czego zastąpić kalorie spalone podczas treningu plus dodatkowe kalorie wspierające wzrost. Z drugiej strony, jeśli starasz się stracić na wadze (rozwijając jednocześnie mięśnie), ogranicz swoją porcję dziennie przyjmowanych kalorii do około 300. W połączeniu z aktywnością fizyczną jest to równowartość utraconego 0,5 kilograma tygodniowo, co jest zdrową porcją zgodnie z większością zasad żywienia. Weźmy pod uwagę trzy podstawowe rodzaje składników odżywczych: białko (proteiny), węglowodany i tłuszcze. 1. Białko. To, co jest konieczne do odbudowy i wzrostu mięśni. Składa się z 22 aminokwasów (właściwych cegiełek budujących komórki), z których część jest mważniejsza od pozostałych. Ostro trenujący kulturyści przyjmują ok. 2g białka na każdy kilogram wagi ciała dziennie. Dobre źródła: ryba, kurczak i indyk bez skóry, białko jajek, chude czerwone mięso, beztłuszczowe produkty mleczne. 2. Węglowodany. Główne źródło energii (aczkolwiek to tłuszcze są w nią najbogatsze). Dzielone na cukry proste (łatwo trawione, powodują zwiększenie ilości cukru we krwi, co ma wpływ na nastroje i może wpływać na zwiększone gromadzenie tkanki tłuszczowej) oraz cukry złożone (nieco wolniej uwalniane do krwioobiegu w celu stopniowego uwalniania energii i mniejszych fluktuacji w poziomie cukru we krwi). Dla przeciętnego kulturysty węglowodany powinny stanowić ok. 60% pobieranych kalorii. Dobre źródła: owoce i warzywa, kasze, ziarna i chleb, ryż i makaron. 3. Tłuszcze. Najbardziej skoncentrowana postać energii (więcej niż dwukrotna ilość kalorii w gramie w porównaniu do węglowodanów i białka). Wyeliminowanie wszelkich tłuszczów z diety, chociaż właściwie niemożliwe, nie byłoby zbyt dobrym pomysłem (chociażby ze względu na fakt, że witaminy A, D, E, K są rozpuszczalne w twojej tkance tłuszczowej). Tłuszcze pochodzenia roślinnego są ogólnie rzecz biorąc zdrowsze niż tłuszcze zwierzęce i powinny stanowić nie więcej niż 20-30% przyjmowanych dziennie kalorii. KILKA PROSTYCH WSKAZÓWEK ŻYWIENIOWYCH: Jedz 4-6 mniejszych posiłków dziennie, bogatych w składniki odżywcze, zamiast trzech większych posiłków. Wybieraj żywność z różnych grup pożywienia, zwracaj szczególnie uwagę na te, które są świeże. Kiedy napełniasz talerz, staraj się dostarczyć około dwóch trzecich przyjmowanych kalorii z węglowodanów, a około jedną trzecią z białka. Nie martw się, tłuszcze się same o siebie zatroszczą. Podziel ilość białka, jaka jest ci potrzebna danego dnia na liczbę posiłków, które spożywasz i upewnij się, że konsumujesz co najmniej taką ilość w każdym z tych posiłków. Węglowodany złożone (kasze, makaron) są lepszym źródłem energii o przedłużonym działaniu niż cukry proste. Właściwie to ogranicz spożycie prostych węglowodanów (cukrów). Uważaj na ilość spożywanego tłuszczu, szczególnie tłuszczów nasyconych (głównie zwierzęcych). Kiedy trudno jest zjeść jakiś normalny posiłek, korzystaj z suplementów. Smaczny posiłek proteinowy może zmienić prosty sok pomarańczowy w bogaty w białko shake. Trzymaj zdrowe przekąski pod ręką w domu i poza nim (np. w porze lunchu). Ogranicz spożycie napojów alkoholowych. Zawierają 7 kalorii w gramie i nie mają żadnych wartości odżywczych. Upewnij się, że jesz posiłek bogaty w węglowodany złożone na co najmniej dwie godziny przed treningiem. Natychmiast po treningu zjedz wysokobiałkową bogatą w węglowodany przekąskę (szczególnie odpowiednia jest w postaci płynnej), a potem jeszcze raz w ciągu dwóch godzin. To pomoże uzupełnić zapas glikogenu w mięśniach ("paliwa") i dostarczy aminokwasów niezbędnych do regeneracji i wzrostu. Wystrzegaj się fast-foodów. Bardzo nieliczne bary i restauracje szybkiej obsługi mają w ofercie zdrową żywność. Nie zapominaj o wodzie, szczególnie w lato. Nawet lekkie odwodnienie negatywnie wpłynie na twoje treningi. Zawsze pij więcej, niż uważasz, że potrzebujesz; staraj się wypijać osiem dużych szklanek wody dziennie. Osoby uprawiające sporty siłowe narażone są na duże obciążenia organizmu. Zła dieta może prowadzić nie do rozwoju masa mięśniowej, lecz do ciągłych zastojów, a w przyszłości nawet do obniżenia swoich możliwości siłowych. Białko jest budulcem, które ma duże znaczenie u osób ćwiczących. Brak dostarczenia białka u takich osób może być przyczyną niszczenia organizmu. Podczas treningu następuje niszczenie białka znajdującego się w organizmie, dlatego po treningu należy dostarczyć organizmowi potrzebną ilość białka. Zbyt duża ilość też nie jest dobra, ponieważ zostają obciążone nerki, gdy jest ich ciągle dużo. Do rozwoju masy mięśniowej organizm potrzebuje około 2-3 g białka na kilogram masy ciała. Dzienne zapotrzebowanie na białko dla osób trenujących Odpowiednia dieta powinna składać się z 55% węglowodanów (to one są potrzebne do pracy, dają nam energię), 30% białek i 15% tłuszczów. Dzienne spożycie kalorii dla osób trenujących Białko serwatki jest jednym z lepszych białek. Wartość biologiczna (BV) dla białka z serwatki równa jest 104, a izolatu białka z serwatki 159, natomiast całe jajko, mleko i kurczak odpowiednio 100, 91 i 79. Najmniejszą wartość biologiczną mają białka pochodzenia roślinnego. Przemiana białkowa Białka stanowią podstawowy składnik protoplazmy oraz podłoże wszelkich procesów życiowych. Organizmy roślinne mają zdolność syntetyzowania elementów białek-aminokwasów z azotu nieorganicznego i związków węgla. Organizm zwierzęcy i ludzki tej zdolności nie posiada. Istnieje ponad 20 różnych aminokwasów dostarczanych z zewnątrz. Inne aminokwasy, których organizm zwierzęcy nie potrafi zsyntetyzować, muszą być dostarczane z pokarmem. Są to tzw. aminokwasy niezbędne, absolutnie koniecznie dla prawidłowego wzrostu i odbudowy tkanek. Dla człowieka niezbędnymi aminokwasami są: treonina, walina, leucyna, izoleucyna, lizyna, metionina, fenyloalanina, i tryptofan. Oczywiście do najcenniejszych białek pokarmowych należą te, które zawierają najwięcej niezbędnych aminokwasów. Zaliczamy do nich przede wszystkim białko zwierzęce, zawarte w mleku, serze, mięsie, rybach, jajach. Białko pokarmowe ulega w procesie trawienia rozkładowi do aminokwasów. Wchłonięte w jelicie aminokwasy zostają z krwią żyły wrotnej przetransportowane do wątroby, gdzie ulegają przemianą. Jedne z nich wchodzą w skład białek tkankowych, inne w skład cząsteczek hormonów, enzymów czy barwników. Nadmiar aminokwasów ulega w wątrobie procesowi dezaminacji (odszczepieniu grupy aminowej) i przemianie na glikozę lub ketokwasy, które mogą być utlenione do dwutlenku węgla i wody z wyzwoleniem energii, lub zamienione na tłuszcz. Odłączone od aminokwasów grupy aminowe zostają w komórkach wątroby przerabiane na mocznik usuwany z ustroju z moczem. Proces syntezy białka tkankowego zachodzi szczególnie intensywnie w organizmach rosnących, co dotyczy się też osób uprawiających sporty siłowe (np. kulturystyka), toteż ich zapotrzebowanie na białko jest największe. Organizm ludzki nie magazynuje białek. Tylko bardzo niewielkie ich ilości może gromadzić wątroba. Przemiana węglowodanów Największy procent pokarmów spożywanych przez człowieka stanowią węglowodany, głównie w postaci wielocukru- skrobi oraz dwusacharydów sacharozy, maltozy, laktozy. W procesie trawienia ulegają one rozkładowi na cukier prosty- glukozę. Jest to jedyny cukier prosty występujący w organizmie w wielkiej ilości. Jest on absolutnie niezbędnym składnikiem krwi. Nadmiar glukozy organizm magazynuje w wątrobie w postaci glikogenu lub zmienia ją na tłuszcze. Odkładanie się nadmiaru glukozy w wątrobie i w mięśniach w postaci glikogenu oraz utlenianie węglowodanów uwarunkowane jest obecnością we krwi hormonu trzustki-insuliny. Insulina obniża poziom cukru we krwi. W warunkach prawidłowych insulina jest uwalniana do krwi po spożyciu pokarmów węglowodanowych. Natomiast hormon wzrostowy przysadki, hormon nadnerczy- adrenalina oraz hormon tarczycy- tyroksyna wywołują przecukrzenie krwi. Te grupy hormonów działających przeciwstawnie do insuliny na przemianę cukrów w zdrowym organizmie wydzielają się do krwi w stosunku ilościowym zapewniającym równowagę tych przemian. Zaburzenie tego stosunku na niekorzyść insuliny wywołuje objawy cukrzycy. Zamiana glukozy w glikogen odbywa się też w mięśniach. Glikogen powstaje tu jako materiał energetyczny zużywany stale przy ich pracy. W mięśniach- zwłaszcza w warunkach ich niedotlenienia- zachodzi niecałkowite spalenie glikogenu i powstaje kwas mlekowy. Żmudny proces zdobywania siły i masy mięśniowej w głównej mierze uzależniony jest od odpowiednio dobranej intensywności i objętości treningu jak i od prawidłowego odżywiania. Aby wytrzymać trudy wielogodzinnego wysiłku fizycznego i mieć ze stanu tego efekty w postaci przyrostów mięśniowych należy dostarczyć pracującym mięśniom określoną ilość protein, węglowodanów, tłuszczów, witamin, soli mineralnych. Także częstotliwość spożywania pokarmów jak i zachowanie prawidłowych proporcji wyżej wymienionych składników jest niezbędne w diecie kulturysty. Ważne jest, aby spożywać tylko tyle pokarmów ile organizm może przyswoić, np. w przypadku protein jest to ilość 25 - 30 g w czasie 3 - 4 godzin. Wynika stąd wniosek, że lepiej spożywać 4 - 5 posiłków o mniejszej objętości, niż 3 o objętości większej. Z punktu widzenia kulturysty najważniejszym składnikiem odżywiania jest białko (proteina od greckiego słowa proteion). Stanowi ono główny materiał budulcowy mięśni i innych tkanek organizmu. Poza nim istotną rolę w procesach energetycznych odgrywają węglowodany, które aktywizują energię potrzebną do dużych wysiłków. Tłuszcze są nośnikiem rozpuszczalnych w nich witamin i materiałem energetycznym o bardzo dużej ilości energii (aż 9 Kcal w l g. Dla porównania l g białka - 4 Kcal, l g węglowodanów - 4 Kcal). Witaminy i minerały odgrywają kluczową rolę w metabolizmie i z powodu tego powinny być dostarczane w każdym posiłku. Ogólnie mówiąc dieta kulturysty powinna zawierać następujące elementy: • Proporcje spożywanych produktów powinny być następujące - 60% węglowodanów, 25% protein, 15% tłuszczów. • Wyżej wymienione składniki powinny być czerpane spośród 4 głównych grup żywieniowych: mięso i jaja, produkty ziarniste i orzechy, warzywa i owoce, produkty mleczne. Należy zwracać uwagę na to, aby proces przygotowania tych produktów do spożycia był jak najprostszy i najkrótszy. • Węglowodany zapewniają pokrycie zapotrzebowania organizmu na energię przez bardzo długi okres czasu. Trzeba jednak unikać rafinowanego cukru, czerpać go natomiast z takich naturalnych produktów jak owoce i miód. • Do każdego posiłku powinny być zastosowane jarzyny i to nie ze względu na dużą ilość witamin ale także przez celulozę w nich zawartą. Ułatwia ona dobre trawienie i wydalanie z organizmu nie strawionych resztek. • W pożywieniu równocześnie należy dostarczać organizmowi protein pochodzących z mięsa, ryb, drobiu, mleka, protein zawierających wszystkie kluczowe aminokwasy jak i protein o niepełnej równowadze aminokwasowej zawartych w orzechach i roślinach strączkowych. Przeciętnie potrzeba 2 g proteiny na l kg masy ciała dziennie, a w wypadku intensywnego treningu nawet 3 g na l kg ciała. • Tłuszcz należy spożywać głównie ze źródeł roślinnych (olej słonecznikowy i sojowy) gdyż zawiera on mniej cholesterolu niż zwierzęcy (masło, smalec). Zapotrzebowanie organizmu na proteinę zależy od wielu czynników. Głównym z nich jest aktywność ruchowa, wiek, struktura kostna organizmu. Dlatego ważna jest znajomość zawartości białka w podstawowych produktach jak i wielkość wydatkowanej energii w czasie pracy i treningu. Pozwoli to na świadome zaplanowanie posiłków od strony ilościowej i jakościowej. Białka pełnowartościowe: mięso, ryby, wędliny, konserwy rybne i mięsne, drób, podroby dziczyzna — zawierają około 15% białka jaja—11% białka sery — 20% białka mleko— 1-3% białka warzywa, ziemniaki i owoce — 1-3% białka Białka niepełnowartościowe: • groch, fasola, soja, bób, soczewica — 20% białka • pieczywo, mąka, makarony, kasze — 8-13% białka Dla kulturysty ważącego np. 80 kg i trenującego 5-6 razy w tygodniu potrzeba około 140g proteiny dziennie. Nie zawsze taka ilość znajduje się w spożywanych produktach. Wzbogacanie tych produktów w białko wprowadzono na zachodzie tworząc całą gamę specjalnych proszków, granulek, pastylek. Proteina jest istotna w diecie kulturysty, jednak nie stanowi jedynego składnika pokarmowego. Należy pamiętać aby znalazły się w nim obok białek również węglowodany, tłuszcze, witaminy i sole mineralne. Dopiero taka kompozycja diety daje gwarancję prawidłowego rozwoju organizmu i osiągnięcia wysokich wyników. Preparaty odżywcze Odżywka jest to skoncentrowane pożywienie, dostarczające organizmowi łatwo przyswajalne składniki pokarmowe, czyli substancje budulcowe, energetyczne i regulujące. Produkowane są następujące koncentraty odżywcze: 1) preparaty białkowe, składające się z niezbędnych aminokwasów w odpowiednich proporcjach; 2) preparaty węglowodanowe, zawierające łatwo przyswajalne oligosacharydy wzbogacone witaminami (węglowodanowo-witaminowe), solami mineralnymi (węglowodanowo-mineralne) albo jednocześnie witaminami i solami mineralnymi (węglowodanowo-witaminowo-mineralne); 3) preparaty mineralne w połączeniu z węglowodanami w formie tabletek lub napoju. 4) preparaty witaminowe w połączeniu z węglowodanami w formie tabletek, sypkiej konsystencji lub napoju. Odżywki stosuje się jako środki uzupełniające normalną dietę w wypadku intensywnych treningów, po zawodach, w trakcie długotrwałych zawodów, przy zmianie klimatu i warunków normalnego odżywiania, gdy zachodzi niebezpieczeństwo ich deficytu w pożywieniu. Podaż odżywek powinna być dostosowana do dyscypliny sportu, okresu treningowego i specyfiki zawodów. Dawki powinny być obliczone w stosunku do rzeczywistych potrzeb każdego zawodnika. Przedawkowanie jest szkodliwe i może spowodować spadek formy. Stosowanie odżywek w okresie przygotowawczym W dyscyplinach siłowych, szybkościowo-siłowych oraz siłowowytrzymałościowych (podnoszenie ciężarów, kulturystyka, trójbój siłowy, rzuty, sporty walki) zaleca się stosowanie odżywek białkowych, zawierających 50-90 g białka w 100 g preparatu. Dawkowanie ustala się w zależności od masy ciała i rodzaju odżywki. Przeciętna dawka nie powinna zawierać więcej niż 50 g czystego białka dziennie, rozdzielonego na dwie porcje i przyjmowanego zgodnie ze wskazaniami producenta - przeważnie w trakcie posiłku. Stosowanie odżywek przed zawodami, w trakcie i po zawodach Poleca się stosowanie odżywek mineralnych i witaminowych w tabletkach oraz węglowodanowo-mineralnych, węglowodanowo-witaminowych i węglowodanowo-mineralno-witaminowych. Przed zawodami dawkowanie wynosi 25 g preparatu rozpuszczonego w szklance wody. Dawkowanie tabletek mineralnych i witamin zgodnie z zaleceniami lekarza lub. producenta. W trakcie wielogodzinnych zawodów poleca się stosowanie tylko powyższych odżywek rozpuszczanych w wodzie. Dawkowanie indywidualne, w zależności od potrzeb i rodzaju wysiłku — ok.25-100 g preparatu, • rozpuszczonego w 200-1000 ml wody. Po zawodach podaje się odżywki, zawierające wszystkie składniki odżywcze, tj. białko (o średniej zawartości białka 20 (100 g preparatu), tłuszcz, węglowodany, witaminy i związki mineralne. Należy w ciągu doby uzupełnić stratę płynów. Pamiętaj ! : Dobre odżywianie zapewnia co naimnici'50% sukcesu. Ma kluczowe znaczenie dla przemian energetycznych, ogólnego zdrowia, no i oczywiście dla budowy masy mięśniowej. BIAŁKO Wielkość dziennego spożycia białka może wahać się w dość szerokim zakresie. Niektórzy kulturyści spożywają tylko 80-100 g białka dziennie przez okrągły rok i stale zwiększają masę mięśniową. Inni kulturyści spożywają 150-200 g białka dziennie. Pełne białko pochodzenia zwierzęcego (mięso, ryby, drób, jaja i produkty mleczne) posiada zrównoważony skład, jeśli chodzi o niezbędne aminokwasy. W białku tkanki mięśniowej człowieka występują 22 rodzaje aminokwasów. Osiem spośród nich nie może być wytwarzanych w ludzkim organizmie. Nazwano je niezbędnymi i muszą być dostarczane do organizmu wraz z pożywieniem. Białko roślinne nie zawiera wcale - lub tylko bardzo małe ilości - niezbędnych aminokwasów. Trzeba więc bardzo starannie łączyć różne źródła białka roślinnego, aby zwiększyć ich skuteczność. W celu zapewnienia wysokiego poziomu spożycia i przyswajalności białka przez organizm, należy spożywać 4-5 mniejszych wysokobiałkowych posiłków, zawierających po około 30 g białka każdy (korzystając przy tym z niskotłuszczowych źródeł białka). Jednym z poważniejszych problemów w przeszłości (jeśli chodzi o spożycie tak dużych ilości białka) było preferowanie przez kulturystów głównie mięsa wołowego, jaj i produktów mlecznych. Te rodzaje białka zawierają duże ilości tłuszczu. W diecie niskotłuszczowej należy spożywać białko ze źródeł o małej zawartości tłuszczu. Poniższe zestawienie produktów wysokobiałkowych wskazuje, które z nich należy spożywać, a które nie, biorąc pod uwagę zawartość tłuszczów: ZALECANE Ryby, NIE ZALECANE Wołowina Drób (białe mięso) Wieprzowina Białko z jajek warzywa i rośliny Żółtka z jajek Skóra z drobiu Ogólnie można stwierdzić, że wieprzowina zawiera więcej tłuszczów nasyconych niż wołowina, wołowina więcej niż drób, a drób więcej niż ryby. A więc na diecie niskotłuszczowej znacznie korzystniej jest jeść drób niż wołowinę. Białko jest potrzebne do naprawy uszkodzonych komórek mięśniowych oraz do rozrostu tkanek. Najlepszymi źródłami są: ryby, kurczaki, chude mięso, indyki, odtłuszczone mleko, białko z jajek, orzechy, soja, produkty wytwarzane z serwatki oraz niektóre warzywa. WARTOŚĆ ODŻYWCZA JAJEK Substancje odżywcze Ilość kalorii Białko Tłuszcze Węglowodany Cholestrerol Witamina A Witamina D Kwas foliowy Ryboflawina (B2) Żelazo Magnez sód Całe jajko kurze 75,0 kcal 6,3 g 5,0 0,6g 215,0mg 317,0IU 24,5IU 23,0mcg 0,254mcg Białko jaja kurzego 17,0 kcal 3,5g 0,3g 1mcg 0,151mcg 0,72mg 5mg 63mg 0,01mcg 4mg 55mg AMINOKWASY O ROZGAŁĘZIONYCH ŁAŃCUCHACH Substancje odżywcze LEUCYNA IZOLEUCYNA WALINA Całe jajko kurze 0,543 0,341 0,381 Białko jaja kurzego 0,296 0,199 0,224 WĘGLOWODANY Są też niezbędne do pełnego wykorzystania białka przez organizm. Węglowodany to przede wszystkim energia do treningów. Istnieją trzy rodzaje węglowodanów. Pierwszy to węglowodany oczyszczane, głównie cukier i słodzące dodatki chemiczne - żywność bezwartościowa. Nawet spożycie jednego dziennie produktu to już za dużo. Drugi rodzaj to węglowodany proste (głównie owoce). Jest to wspaniałe źródło energii dla organizmu, gdyż fruktoza jest łatwo przetwarzana w glukozę. Trzeci to „duże" złożone, wolno spalające się węglowodany, występujące w warzywach, ziarnach zbóż, roślinach strączkowych, nasionach i orzechach. Zapewniają one stały strumień energii w czasie treningu. Dobrymi źródłami węglowodanów są: makarony z pełnoziarnistej mąki pszennej, chleb pszenny pełnoziarnisty, owoce, warzywa, rośliny strączkowe TŁUSZCZE Niektóre rodzaje tłuszczów mają istotne znaczenie dla funkcjonowania organizmu. Odgrywają one rolę nośników witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dostarczają też energię dla podstawowych procesów przemiany materii oraz w trakcie wydłużonej aktywności fizycznej. Specyficzne kwasy tłuszczowe są podstawowymi składnikami naszych komórek. Większość produktów spożywczych zawiera te rodzaje tłuszczów, które są niezbędne dla ludzkiego organizmu. Dobrymi źródłami są: produkty mleczne, oleje roślinne i rybne żółte sery oraz jogurt. Oprócz tłuszczów, białka i węglowodanów niezbędne są także witaminy, sole mineralne i dużo świeżej wody. Witaminy i minerały są niezbędnymi mikroelementami w prawie wszystkich energetycznych reakcjach trawiennych i przemianach metabolicznych. Odgrywają one kluczową rolę w zwalczaniu chorób i zachowywaniu dobrego stanu zdrowia. Wspaniałym źródłem witamin i soli mineralnych są owoce i warzywa. Ponieważ ciało ludzkie w blisko 80% złożone jest z wody, to niezbędne jest codzienne dostarczanie organizmowi odpowiednich jej ilości. Uczestniczy ona w każdej reakcji metabolicznej organizmu. NAJBARDZIEJ SYTE PRODUKTY 1. Ziemniaki znajdują się na pierwszej pozycji. Są siedem razy bardziej wypełniające niż produkty z samego dołu listy - croissanty. 2. Chleb pełno ziarnisty jest 50% bardziej sycący niż biały chleb. 3. Pomarańcze i jabłka zaspokajają głód na dłużej niż banany. 4. Prażona kukurydza jest dla nas lepsza od cukierków czy orzeszków. Przeliczając na kalorie, ryby są bardziej sycące niż wołowina czy kurczak. JEDZENIE O ODPOWIEDNIEJ PORZE Odpowiednie ustawienie w czasie spożywania pokarmu jest niezwykle ważne. W zależności od długości i intensywności treningu odżywianie się odgrywa ważna rolę w trzech fazach - przed, w trakcie i po treningu. Przed treningiem Posiłek przed treningiem powinien być wysoko węglowodanowy i niskotłuszczowy, pozwalający na łatwą i szybka przemianę materii. Należy odczekać wystarczająco długo aby glukoza we krwi uległa strawieniu i normalizacji: Cztery godziny w przypadku dużego posiłku (podczas którego spożywasz 4 g węglowodanów na l kg wagi ciała, czyli 1.400 kalorii węglowodanowych dla 80 - kilogramowego kulturysty). Dwie - trzy godziny po normalnym posiłku (2 g węglowodanów na l kg wagi ciała, czyli 700 kalorii w przypadku naszego kulturysty). Jedna godzina po lekkim, zmiksowanym posiłku, napoju wysoko węglowodanowym (10-30 %) lub przekąsce (l g węglowodanów na l kg wagi ciała, w naszym przykładzie - 350 kalorii) Podczas treningu Stosując dietę zapewniającą 65 % kalorii pochodzenia węglowodanowego dostarczasz mięśniom energię wystarczającą do odbycia treningu w ciągu 9O-120 minut. W przypadku dłuższych, bardziej męczących ćwiczeń fizycznych, trwających dłużej niż dwie godziny powinno się w regularnych przerwach dostarczać organizmowi szybkie dawki energetyczne poprzez spożywanie węglowodanów, co opóźnia przemęczenie i zwiększa aktywność. Można wypijać w przypadku dłuższych treningów l szklankę napoju zawierającego 6-10 % koncentrację węglowodanów co 15-20 minut w celu odsunięcia w czasie zmęczenia. Odpowiada to tempu 0,8-1 g węglowodanów na minutę lub około 24-30 g co pół godziny. Po ćwiczeniu Jakość i ilość spożywanego po treningu posiłku wpływa na optymalna regenerację (oraz wzrost) mięśni. Wówczas mięśnie są wypoczęte, „nakarmione" i gotowe do kolejnych ćwiczeń (trwających dłużej niż, 90 minut) odbywanych codziennie. Niewystarczający odpoczynek może doprowadzić do chronicznego przemęczenia i stopniowego pogorszenia osiąganych wyników. Najważniejsze są 2-3 godziny po treningu, więc nie zwlekaj z jedzeniem. Dla optymalizacji ponownej syntezy glikogenu należy spożyć zaraz po treningu (15-30 minut), 300-400 kalorii składających się z: • 75 % węglowodanów, czyli 56-75 g (0,7 g na l kg wagi), • 25 % białka, czyli 19-25 g (0,3 g na l kg wagi). W ciągu 2-4 godzin po treningu powtórzyć powyższą dawkę. WITAMINY, MIKROELEMENTY I WODA Nie ma dwóch takich osób na świecie, które mają identyczne odciski palców. Wszyscy się różnimy. To samo odnosi się do naszej biochemii i stylu życia. Niemożliwe jest więc dokładne określenie zapotrzebowania na witaminy i mikroelementy ze strony każdego organizmu. Znany jest fakt, że stresy psychiczne powodują obniżenie się zasobów witamin i mikroelementów w organizmie. Kłótnie, ciężka praca, ciąża, choroby, ciężkie treningi, nauka w szkole i występy sportowe - są to wszystko zjawiska stresujące. Aby zapewnić dostarczanie do organizmu składników odżywczych w ilościach pokrywających jego zapotrzebowanie, należy połączyć rozsądne nawyki żywieniowe z podawaniem uzupełniających pożywienie witamin i mikroelementów. Nasi przodkowie nie musieli przejmować się chemikaliami i truciznami, które występują obecnie wokół nas. Narkotyki nie były rozpowszechnione wśród ówczesnych społeczeństw, a palenie papierosów utrzymywało się na minimalnym poziomie. Obecnie przy nasileniu się tych negatywnych zjawisk, organizm bombardowany jest szkodliwymi związkami chemicznymi, które musza być rozkładane i rozpraszane. Związki te utleniają się w organizmie, powodując problemy zdrowotne. Świetnymi antyutleniaczami, zwalczającymi szkodliwe związki chemiczne i trucizny, są witaminy A, C i E oraz mikroelement selen. Większość witamin jest rozpuszczalna w wodzie, co oznacza, że organizm pobiera ich tyle ile potrzebuje a nadwyżka jest wydalana. Jedynie witaminy A, D i E są rozpuszczalne w tłuszczach. Duże dawki tych witamin wywołują skutki uboczne. Branie uzupełniających witamin i mikroelementów - w rozsądnych ilościach - jest bezpieczne dla zdrowia i pomocne w uzyskaniu najlepszego funkcjonowania organizmu. Woda. Większość ludzi nie uważa wody za środek odżywczy, niemniej jednak odgrywa ona ważną rolę w większości reakcji biochemicznych zachodzących w organizmie. Nasze ciało, a szczególnie tkanka mięśniowa składa się głównie z wody. Odwadnianie organizmu przed zawodami ma niewielki wpływ na pozbycie się tkanki tłuszczowej. Witaminy B-complex , Ta grupa witamin jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, metabolizmu węglowodanów, białka i tłuszczów; odbudowy tkanek, zdrowego stanu skóry, dobrego trawienia, generacji energii, zapobiegania anemii, a szczególnie do utrzymywania krwi we właściwym stanie. Można je znaleźć w mięsie ryb, wieprzowinie, wątrobie, nerkach, drożdżach, ziarnach zbóż, wzbogaconych produktach zbożowych, orzechach, fasoli, grochu, jajach, mleku, serze żółtym, zielonych liściastych warzywach, ziarnach soi, maśle z orzeszków ziemnych, pomidorach, orzeszkach ziemnych i kukurydzy. Witaminy z grupy B są rozpuszczalne w wodzie, a ich zasoby w organizmie muszą być codziennie uzupełniane. Witamina C Witamina C - często nazywana „witaminą na wszystko" - jest odpowiedzialna za codzienną syntezę nowych tkanek i komórek w naszym organizmie. Jest to witamina rozpuszczalna w wodzie, wymagająca stałego uzupełniania. Witamina C wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych, zębów, włosów i dziąseł. Bierze udział w zwalczaniu infekcji, gojeniu się ran, regulacji podstawowych funkcji organizmu, syntezie niezbędnych hormonów i pokonywaniu stresów. Występuje w pomarańczach, grejpfrutach, cytrynach, jabłkach, truskawkach, melonach, ziemniakach, kapuście, brokułach, kalafiorze, jarmużu i brukselce. Witamina A Kluczowa dla układu nerwowego i różnych funkcji z nim związanych, takich jak np. wzrok. Niezbędna dla posiadania silnych kości, zdrowych zębów i skóry. Pomocna w zwalczaniu infekcji. Znajduje się w mięsie ryb, wątrobie, jajach, mleku, serze żółtym, pomidorach, wzbogaconych przetworach zbożowych, ziarnach zbóż i marchwi. Witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach i może być magazynowana w organizmie, a więc nie należy brać jej w nadmiernych ilościach. Witamina D Niezbędna dla zdrowych zębów, kości i różnych ważnych funkcji organizmu. Występuje w mleku i produktach mlecznych oraz w jajach. Znajduje się także w wątrobie i może być wytwarzana w organizmie pod wpływem promieniowania słonecznego. Jest także witaminą rozpuszczalną w tłuszczach i może być magazynowana w organizmie, nie należy więc brać jej w nadmiarze." Witamina E Jest częściowo odpowiedzialna za odporność komórek krwinek czerwonych oraz za powstawanie nowych tkanek. Występuje w nie oczyszczanych olejach roślinnych, wzbogaconych i nie oczyszczonych produktach zbożowych, olejach rybnych, nie przetwarzanych ziarnach zbóż, oleju sojowym i jajach. Witamina K Konieczna ze względu na normalną krzepliwość krwi. Znajduje się w wieprzowinie, wątrobie, żółtkach jaj, zielonych warzywach, sałacie i kalafiorze Wapń Składnik ważny dla układu nerwowego i kurczenia się mięśni. Decyduje także o zdrowych kościach i zębach. Znajduje się w mleku, serach, jogurcie, brokułach, jarmużu, kapuście bezgłowej i innych zielonych warzywach. Żelazo Niezbędny element do wytwarzania hemoglobiny służącej do transportu tlenu do komórek. Występuje w mięsie, wątrobie, fasoli, jajach, warzywach i ' ': suszonych owocach. Fosfor Wpływa na stan kości i zębów. W dużym stężenftj znajduje się we wszystkich gatunkach czerwonego mięsa, w mięsie ryb, w kurczakach, jajach, orzechach i pełnoziarnistych produktach zbożowych. Kwas pantotenowy Ma wpływ na wykorzystanie przez organizm białka, tłuszczów i węglowodanów. Występuje w mięsie ryb, mięsach czerwonych, ziemniakach, jajach, brokułach, kalafiorze, grochu, ziarnach soi, orzeszkach ziemnych, ziarnach zbóż i kapuście. Kwas foliowy Niezbędny do powstawania komórek czerwonych krwinek oraz do przemian metabolicznych. Znajduje się w szparagach, szpinaku, jarmużu, rzepie, brokułach, kukurydzy, sałacie, kapuście i orzechach. Potas Uczestniczy w regulacji równowagi wodnej organizmu, a także w podtrzymywaniu pracy serca i koordynacji skurczów mięśniowych. Występuje w warzywach, ziarnach zbóż, ziemniakach i owocach. Magnez Pobudza wydzielanie enzymów potrzebnych do metabolizmu białka i węglowodanów. Odgrywa rolę przy wykonywaniu skurczów mięśniowych. Można go znaleźć w warzywach, kiełkach pszenicy, figach, kukurydzy, jabłkach, orzechach i ziarnach soi Licznik odwiedzin: 541 Strona utworzona przez: Gdynianka Sławomir Lis
