3. Równość płci szkolenie
advertisement
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KL Szkolenie uczestników projektu: „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” – kwiecień/maj 2014 r. Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS Dlaczego Równość? Obowiązek prawny! Traktat Amsterdamski • • • • Artykuł 2 i 3 Traktatu określa zasadę promowania równości mężczyzn i kobiet stwierdzając, że wszystkie działania Wspólnoty winny dążyć do zniesienia nierówności oraz propagowania równości kobiet i mężczyzn. Art. 13 Rada (…) może podjąć środki niezbędne w celu zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Artykuły 137 i 141 odnoszą się do równości płci w relacjach zachodzących na rynku pracy. Określają równość szans w traktowaniu kobiet i mężczyzn w pracy, której zapewnienie jest obowiązkiem każdego Państwa Członkowskiego. Art. 141 W celu zapewnienia pełnej równości między mężczyznami i kobietami w życiu zawodowym zasada równości traktowania nie stanowi przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniu lub przyjmowaniu środków przewidujących specyficzne korzyści, zmierzające do ułatwienia wykonywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapobiegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej i ich kompensowania. Rozporządzenie Rady 1083/2006 • • • Rozporządzenie ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS i FS określa, iż „(…) Państwa Członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględnianie problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy”. Rozporządzenie kwestię wyrównywania szans traktuje jako jedną z naczelnych i niezwykle istotnych polityk horyzontalnych, która powinna być przestrzegana przez wszystkie kraje UE. Zgodnie z art. 11 Rozporządzenia skład PKM PO KL zapewnia realizację zasady partnerstwa. Ponadto przy tworzeniu składu PKM PO KL dąży się do równego udziału kobiet i mężczyzn. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego 1081/2006 • Rozporządzenie Rady ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego wskazuje, iż „…EFS wspiera działania w państwach członkowskich objęte wymienionymi poniżej priorytetami: (…) promowanie włączania do głównego nurtu polityki oraz podejmowania konkretnych działań „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego • mających na celu poprawę dostępu do zatrudnienia, zwiększanie trwałego uczestnictwa kobiet w zatrudnieniu i rozwoju ich kariery oraz zmniejszenie segregacji ze względu na płeć na rynku pracy, poprzez oddziaływanie na bezpośrednie i pośrednie przyczyny różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn”. Państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia włączenia do programów operacyjnych opisu sposobu, w jaki równość płci i równość szans są wspierane w ramach przygotowania, realizacji, monitorowania i oceny programów operacyjnych. Zgodnie z Traktatem Amsterdamskim podejście do równości płci opiera się na dwóch filarach: • • konkretnych działaniach np. legislacji i finansowaniu programu, polityce równości płci (gender mainstreaming) przyjętej jako narzędzie włączania kwestii związanych z płcią kulturową do każdego etapu tworzenia, planowania, wdrażania i ewaluacji programów. Gender mainstreaming • Strategia, zgodnie z którą problemy oraz doświadczenia kobiet i mężczyzn stają się integralnym elementem planowania, wdrażania, monitorowania i ewaluacji wszelkiej polityki i programów we wszystkich sferach życia politycznego, ekonomicznego i społecznego, tak aby kobiety i mężczyźni odnosili równe korzyści. (ONZ, 1997) • Nie ogranicza się do promowania działań mających na celu pomoc kobietom. Polega na stymulowaniu ogólnej polityki oraz podejmowaniu konkretnych działań zmierzających do osiągnięcia równości poprzez uwzględnianie na etapie planowania ich ewentualnego wpływu na sytuację kobiet i mężczyzn. (Komunikat Komisji Europejskiej , 1996) 2 filary równości Konkretne działania Specific actions/ measures Działania mające na celu przyśpieszenie zmian na rzecz równości poprzez wyrównanie sytuacji kobiet i mężczyzn Działania skierowane do kobiet lub na relacje między kobietami i mężczyznami Celem jest rzeczywista równość, szybka zmiana społeczna Polityka równości płci Gender mainstreaming Perspektywa płci obecna na każdym etapie tworzenia polityki: planowanie, wdrażanie, monitoring i ewaluacja Wpływ działań oceniany jest z perspektywy wpływu na życie i położenie kobiet i mężczyzn. Celem jest promowanie równości kobiet i mężczyzn Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KL – kierunki działania • • konieczność zwiększania zatrudnienia kobiet i mężczyzn, w tym zwłaszcza kobiet, jako grupy, która jest w szczególnej sytuacji na rynku pracy, podnoszenie kwalifikacji zawodowych kobiet i mężczyzn, w tym w szczególności wsparcia osób o niskich i zdezaktualizowanych kwalifikacjach, np. kobiet powracających na rynek pracy po urlopach macierzyńskich i wychowawczych „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego • • • • • rozwijanie aktywności ekonomicznej kobiet i mężczyzn, jako odpowiedzi na wyzwania rynkowe, pobudzanie postaw przedsiębiorczych, godzenie życia zawodowego i prywatnego poprzez zwiększanie dostępu do usług opiekuńczych nad dziećmi i osobami zależnymi co umożliwi pełne uczestnictwo w kształceniu i rynku pracy oraz promowanie nowych form organizacji pracy. PO KL ma za zadanie uwzględniać potrzeby różnych grup społecznych w danych obszarach i preferować grupy defaworyzowane. Dzięki takiemu podejściu realizowane będą projekty, które pozwolą na zmianę niekorzystnej sytuacji danej płci w konkretnym obszarze, a tym samym wyrównywanie jej szans społecznych i zawodowych. W ramach PO KL przewidziano m.in. działania skierowane na tworzenie rozwiązań na rzecz równości szans, godzenia życia prywatnego i zawodowego, mobilności i przekwalifikowań, jak również promowanie równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy i zwalczanie stereotypowego postrzegania ról kobiecych i męskich w życiu zawodowym i społecznym. Także system realizacji programu uwzględnia równość szans kobiet i mężczyzn, jako zasadę horyzontalną. Zasada równości szans kobiet i Mężczyzn w działaniu Realizacja zasady równości szans K i M— wyzwania • Niska świadomość perspektywy równości szans kobiet i mężczyzn oraz brak wiedzy na temat możliwości podejmowania konkretnych działań z niej wynikających, wśród pracowników instytucji zaangażowanych w realizację PO KL i projektodawców. • Ograniczony dostęp do informacji nt. polityki równości szans kobiet i mężczyzn. • Podchodzenie do zasady równości szans jedynie jako do wymogu formalnego nałożonego przez UE, najczęściej kojarzonego z zapewnieniem równości płci w dostępie do projektów (50/50). • Umiarkowana/niska wiedza na temat zasady równości szans K i M: – rozbieżności w ocenie wniosków o dofinansowanie z perspektywy zasady równości szans kobiet i mężczyzn – kierowanie się w ocenie wniosków osobistymi poglądami, – niska gotowość na odrzucenie wniosku z powodu niespełniania zasady równości szans K i M, – akceptowanie wniosków o dofinansowanie, które nie spełniają zasady równości szans K i M – Brak strategii wdrażania zasady równości szans K i M w podmiotach PO KL Rozwiązania PO KL 1. Agenda działań na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn w ramach PO KL 20072013 2. Standard minimum – ocena i przygotowanie wniosków 3. Poradnik „Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki” 4. Grupa Robocza ds. Zasady Równości Szans Kobiet i Mężczyzn (IZ, IP, IP2) „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zasada równości szans kobiet i mężczyzn – podstawowe pojęcia Płeć biologiczna a płeć kulturowa Płeć biologiczna (ang. sex) odnosi się do biologicznych różnic między mężczyznami a kobietami, które są uniwersalne i naturalnie niezmienne (narządy rozrodcze, cechy płciowe, funkcje reprodukcyjne, gospodarka hormonalna). Płeć kulturowa (ang. gender) odnosi się do cech nadawanych kobietom i mężczyznom oraz do relacji między nimi kształtowanych przez społeczeństwo. Płeć kulturowa definiuje to, co jest dozwolone, oczekiwane i docenianie w odniesieniu do kobiet i mężczyzn w danej sytuacji. Płeć biologiczna: • Różnice biologiczne (kształtowane przez biologię) • Różnice trudno zmienić ponieważ rodzimy się dziewczynkami lub chłopcami • Poprzez całą historię ludzkości, we wszystkich kulturach, różnice biologiczne istnieją, są uniwersalne • Projekty uwzględniają różnice płciowe wtedy gdy odnoszą się bezpośrednio do ciała (np. ciąża, choroby prostaty) Płeć kulturowa: • Różnice społeczne (kształtowane przez ludzi) • Różnice dotyczące płci kulturowej ulegają zmianie ponieważ tworzy je społeczeństwo • W różnych kulturach, w różnych czasach, płeć kulturowa jest inna i ulega zmianom • Projekty mogą odwzorowywać stereotypy płci i role przypisane do płci kulturowej (np. zakładając, że tylko kobiety wychowują dzieci) lub próbować je zmieniać (np. zachęcać obie płcie do dzielenia obowiązków domowych) Stereotypy płci • Uproszczone opisy „męskiego mężczyzny” i „kobiecej kobiety”, podzielane przez ogół społeczeństwa, przypisujące wszystkim mężczyznom i wszystkim kobietom określone cechy. • Uogólnione przekonania dotyczące tego, jakie są kobiety i mężczyźni. KOBIETY: * Wrażliwe, * Uczuciowe, *Uległe, *Subtelne, *Ciepłe, * Troskliwe, *Mają trudność w podejmowaniu decyzji, *Poświęcające się, *Uczynne, *Opiekuńcze. MĘŻCZYŹNI: *Agresywni, *Mało emocjonalni, *Niezależni, *Stanowczy , *Silni, *Pewni siebie, * Dominujący, *Bezpośredni, *Aktywni, *Zaniedbani, *Głośni Dyskryminacja ze względu na płeć Oznacza wszelkie zróżnicowanie, wyłączenie lub ograniczenie, którego skutkiem lub celem jest uszczuplenie lub uniemożliwienie jednej z płci korzystania na równi z drugą płcią z zasobów, praw człowieka oraz podstawowych wolności w dziedzinach życia politycznego, gospodarczego, społecznego, kulturalnego, obywatelskiego i innych. „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Obszary dyskryminacji – Edukacja 1. Stereotypowa zawartość podręczników – dziewczynki bierne, chłopcy aktywni, mała różnorodność wzorców i przykładów, brak informacji o przejawach i reagowaniu na przemoc, 2. Stereotypowe postawy nauczycieli – mała wiedza o gender, 3. Segregacja w edukacji na poziomie wyższym – niski udział kobiet studiujących na kierunkach technicznych 4. „Szklany sufit” – im wyższy szczebel edukacji tym mniej kobiet u władzy, odwrócona piramida. Obszary dyskryminacji – rynek pracy 1. Segregacja pozioma – niski prestiż/ niższe płace w sektorach sfeminizowanych, podział na zawody/ branże „kobiece’ i „męskie”, 2. Segregacja pionowa – „szklane zjawiska” – im wyższy szczebel władzy, tym mniej kobiet, 3. Stereotypy płci – postrzeganie kobiet jako mniej dyspozycyjnych i gorszych pracowników, 4. Różnice w wynagrodzeniach – ok. 20% na tym samym stanowisku, 5. Nieodpłatna praca kobiet – małe zaangażowanie mężczyzn w obowiązki domowe, 6. Trudności w godzeniu życia zawodowego z prywatnym. Obszary dyskryminacji – ubóstwo 1. Feminizacja biedy, 2. Różna zmiana statusu materialnego w wyniku rozwodu: obniżenie – K, podwyższenie – M, 3. Samotne rodzicielstwo 18% rodzin, w tym samotne matki – 95%, 4. Postrzeganie biedy – bieda zawiniona i niezawiniona, 5. Mała dostępność opieki przedszkolnej, 6. Nieprzyjazny rynek pracy dla kobiet. Obszary dyskryminacji – zdrowie 1. Zróżnicowana długość życia kobiet i mężczyzn, 2. Wysoka umieralność mężczyzn w wieku produkcyjnym, 3. Pięciokrotnie wyższy wskaźnik samobójstw wśród mężczyzn w grupie wiekowej 15-20 i po 60 roku życia, 4. Brak profilaktyki uwzględniającej specyfikę płci – nie tylko płeć biologiczną (różne schorzenia), ale i kulturową (wynikającą z pełnionych ról), 5. Dyskryminacja w miejscu pracy – służba zdrowia. Równość płci • • • • Stan, w którym K i M przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki, oraz gdy mają oni równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju), z których mogliby korzystać. Możliwość rozwoju osobistych zdolności i dokonywania wyborów bez ograniczeń wynikających ze społeczno-kulturowych ról płciowych i stereotypów płci. To przeciwieństwo nierówności płci, nie zaś nieuznawanie różnic między płciami. Ma na celu promocję pełnego uczestnictwa K i M w życiu społecznym. „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Bariery równości • • • • • • • • • • Segregacja pozioma i pionowa rynku pracy Różnice w płacach kobiet i mężczyzn Mała dostępność elastycznych form pracy Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków domowych Niski udział kobiet w procesach podejmowania decyzji Przemoc ze względu na płeć Niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia Niewystarczający system opieki przedszkolnej Dyskryminacja wielokrotna Stereotypy płci we wszystkich obszarach Źródła danych 1. Raport GUS „Kobiety w Polsce” (2008) 2. Raport UNDP „Polityka równości płci – Polska 2007” (2007) 3. Krajowy monitoring równego statusu kobiet i mężczyzn. Raporty eksperckie, (2006), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” 4. Plan działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2006 – 2010, Komisja Europejska, http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2006:0092:FIN:PL:PDF 5. Polityka równości płci. Podręcznik (2006), Warszawa: UNDP/Fundacja „Fundusz Współpracy” 6. Polityka równości płci. Polska 2007. Raport (2007), Warszawa: UNDP/Fundacja „Fundusz Współpracy” 7. Krajowy System Monitorowania Równego Traktowania Kobiet i Mężczyzn www.monitoring.rownystatus.gov.pl 8. Obserwatoria Rynku Pracy 9. System Informacji Oświatowej 10. www.kongreskobiet.pl (raport) „Nowy system doskonalenia i wspierania nauczycieli w powiecie węgorzewskim” Projekt realizowany w ramach PO KL Priorytet III, Działanie 3.5 Nr projektu w ramach konkursu 1/POKL/3.5/2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
