UCHWAŁA NR .................... RADY MIASTA OPOLA z dnia

advertisement
Druk nr 260
Projekt
z dnia .........................
UCHWAŁA NR ....................
RADY MIASTA OPOLA
z dnia .................... 2015 r.
w sprawie przyjęcia Programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 oraz art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, poz. 645, poz. 1318, z 2014 r. poz. 379,
poz. 1072) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r.
poz. 581) – Rada Miasta Opola uchwala, co następuje:
§ 1. Przyjmuje się Program profilaktyki zakażeń pneumokokowych, stanowiący załącznik do
niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Opola.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 1
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr ....................
Rady Miasta Opola
z dnia....................2015 r.
PROGRAM
PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ PNEUMOKOKOWYCH
Urząd Miasta Opola
Wydział Polityki Społecznej
1. Opis problemu zdrowotnego
a. Problem zdrowotny
Pneumokok (Streptococcus pneumoniae) jest bardzo rozpowszechnionym patogenem
wywołującym zakażenia zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Jest jedną z głównych przyczyn
wywołujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci i odpowiada za największą ilość
zgonów oraz powikłań neurologicznych w przebiegu tych zakażeń. Bakteria ta jest również
główną przyczyną zakażeń inwazyjnych u dzieci, innych niż zapalenie opon mózgowordzeniowych, takich jak zapalenie płuc, posocznica (sepsa) oraz zakażenia nieinwazyjne –
zapalenie ucha u niemowląt i zapalenie zatok u dzieci starszych. Istnieje 90 odmian
pneumokoka, w tym 9 szczególnie zjadliwych, powodujących najcięższe zakażenia. Od wielu
lat obserwuje się narastającą ich oporność na penicylinę. Szczepy bakterii niewrażliwe na
penicylinę są często także oporne na inne antybiotyki, co w znacznym stopniu utrudnia
leczenie dzieci zakażonych tą bakterią i powoduje znaczny wzrost kosztów leczenia tych
zakażeń.
Bakterie są przenoszone drogą kropelkową, a źródło zakażenia stanowi nosiciel. Nosicielami
pneumokoków w górnych drogach oddechowych są ludzie. Nosicielstwo to jest najczęściej
bezobjawowe, a dotyczy około 5-10 % zdrowych dorosłych i około 22-62 % zdrowych dzieci.
Największy odsetek nosicielstwa, bo aż 80-98 %, występuje u małych dzieci od 6 miesiąca
życia do 5 roku życia. Dzieci te, ze względu na niedojrzały układ immunologiczny, są
szczególnie narażone na zachorowanie, a przebywanie w żłobku, przedszkolu, placówce
opiekuńczo-wychowawczej, pora roku (sezon zimowy i wiosenny), nawracające zakażenia
wirusowe dróg oddechowych, wcześniejsza antybiotykoterapia, złe warunki socjalne czy
narażenie na dym tytoniowy potęguje to zagrożenie.
b. Epidemiologia
Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że zakażenia pneumokokowe są jednym
z najpoważniejszych problemów epidemiologicznych naszych czasów i jedną z głównych
przyczyn zachorowalności i umieralności dzieci. Szacuje się, iż w wyniku chorób
pneumokokowych, co roku umiera od 700.000 do 1.000.000 dzieci na świecie.
Zapadalność na choroby pneumokokowe wśród dzieci poniżej 5 roku życia zróżnicowana jest
pod względem kraju i regionu świata i występuje na poziomie od 188 do 6.387/100.000.
Najwyższa zapadalność występuje w krajach Afryki (średnio 3.627/100.000), a najniższa
w Europie (średnio 504/100.000). Umieralność z powodu chorób pneumokokowych wynosi
średnio 133/100.000, przy czym najwyższa jest w Afryce (399/100.000), a najniższa
w Europie (29/100.000).
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 1
Zapadalność wśród dzieci od 0 do 23 miesiąca życia (na 100.000) na inwazyjną chorobę
pneumokokową w krajach europejskich w latach 1990-2003
W Polsce ogólna częstość występowania inwazyjnej choroby pneumokokowej u dzieci jest
podobna, jak w innych krajach europejskich (17,6/100.000 w grupie 0-5 lat oraz 19/100.000
w grupie 0-2 lata). Śmiertelność wywołana przez pneumokoka w zapaleniu opon mózgowordzeniowych wynosi 3,4 %. U ponad 10 % dzieci z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych
dochodzi do trwałych uszkodzeń w następstwie choroby.
Zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową w Polsce
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia liczba zachorowań spowodowanych
zakażeniem pneumokokowym z roku na rok sukcesywnie rośnie. W 2010 r. w Polsce zapadło
na inwazyjną chorobę pneumokokową 25 razy więcej dzieci w porównaniu z danymi z lat
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 2
2001-2004.
c. Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca się do
włączenia do Programu
Liczba mieszkańców miasta Opola na dzień 31 maja 2015 r. to 119.445 osób. Populacja
kwalifikująca się do włączenia do Programu to dzieci od 7 miesiąca życia do 48 miesiąca życia.
Na terenie miasta Opola w ww. przedziale wiekowym zameldowanych jest 3.961 dzieci
(według stanu na dzień 31 maja 2015 r.).
d. Obecne postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym ze szczególnym
uwzględnieniem gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych
Od października 2011 r., zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia
2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1068),
szczepienia przeciwko tym bakteriom są refundowane ze środków publicznych wyłącznie
u dzieci urodzonych przedwcześnie (poniżej 37 tygodnia ciąży) lub z niską masą urodzeniową
(mniej niż 2.500 g), a także u dzieci do 5 roku życia z grup wysokiego ryzyka. Są to m.in.
maluchy po urazach lub z wadami ośrodkowego układu nerwowego, zakażone HIV, po
przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów
wewnętrznych oraz implantu ślimakowego, cierpiące np. na zaburzenia odporności, ostrą
białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną, asplenię wrodzoną, dysfunkcję śledziony, po
splenektomii lub po leczeniu immunosupresyjnym, przewlekłe choroby serca, przewlekłą
niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy, choroby metaboliczne, w tym cukrzycę
oraz przewlekłe choroby płuc w tym astmę.
U pozostałych dzieci szczepienia przeciw pneumokokom ujmowane są w wykazie szczepień
zalecanych, ale wciąż nie ma możliwości aby uznane zostały za świadczenia gwarantowane.
Finansowanie ze środków Ministra Zdrowia lub Narodowego Funduszu Zdrowia tego zakresu
świadczeń wymagałoby zmian ustawowych.
e. Uzasadnienie potrzeby wdrożenia Programu
Infekcje pneumokokowe coraz trudniej jest leczyć, gdyż systematycznie narasta ich oporność
na antybiotyki. Bakterie te potrafią być oporne na dwie, trzy, a nawet cztery grupy
antybiotyków, więc wybór terapii jest coraz bardziej ograniczony. Dlatego najlepszym
wyborem jest zapobieganie tym infekcjom poprzez szczepienia. Zdecydowana większość
serotypów wywołujących inwazyjną chorobę pneumokokową w Polsce to serotypy zawarte
w szczepionkach skoniugowanych.
Ogromne znaczenie ma fakt, że szczepionki te nie tylko bronią przed zachorowaniem
zaszczepioną osobę, ale w przypadku powszechnego stosowania dają tzw. efekt populacyjny.
Oznacza to, że również osobnicy nieszczepieni są chronieni przed szerzeniem się szczepów
chorobotwórczych, bowiem szczepionka zapobiega nosicielstwu bakterii.
Znakomity efekt populacyjny obserwowano w USA już w niedługim czasie po wprowadzeniu
do programu szczepień ochronnych szczepionki pneumokokowej u niemowląt i małych dzieci.
Okazało się, że w tym czasie w znaczący sposób spadła liczba zachorowań na zapalenia płuc
i hospitalizacji z nimi związanych w populacji ludzi dorosłych, która wcale nie była szczepiona.
Po prostu zaszczepione dzieci przestały przenosić chorobotwórcze szczepy na swoich
rodziców i dziadków.
Dodatkowym efektem szczepień jest też zmniejszenie stosowania antybiotyków w populacji
szczepionej, bowiem większość infekcji spowodowanych jest przez wirusy, które takiej terapii
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 3
nie wymagają.
Przypadki zakażeń pneumokokowych należy rozpatrywać nie tylko mając na uwadze
konsekwencje zdrowotne, ale także wymierne koszty ekonomiczne. Przy tego rodzaju
analizach należy uwzględnić wiele elementów, które składają się na całkowity koszt związany
z zachorowaniem na inwazyjną chorobę pneumokokową, a mianowicie:
- koszty wizyt lekarskich,
- koszty leczenia,
- koszty powikłań,
- koszty badań specjalistycznych,
- koszty hospitalizacji,
- koszty zwolnień lekarskich we wszystkich grupach społecznych, w tym koszty wynikające
z nieobecności w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem czy
innym członkiem rodziny,
- spadek wydajności w pracy,
- zmniejszenie produkcji,
- straty w dochodach spowodowane nieobecnością w pracy,
- inwalidztwo stałe (np. częściowa utrata słuchu lub głuchota).
Oprócz rozwiązań systemowych i konieczności poniesienia odpowiednich nakładów
finansowych, równie ważna jest świadomość, zarówno całego społeczeństwa, jak również
środowisk medycznych. Badania wskazują, że rekomendacja lekarza odgrywa kluczową rolę
w procesie decyzyjnym rodziców dotyczącym skorzystania ze szczepienia przeciw
pneumokokom u swoich dzieci.
Prowadzenie działań profilaktycznych umożliwia racjonalne obniżenie nakładów na opiekę
zdrowotną i jest podstawą rozwoju właściwych relacji na poziomie kraju, regionu
i społeczności lokalnych między organizatorem opieki zdrowotnej i jej odbiorcami, a także jest
warunkiem skutecznej i efektywnej poprawy jakości życia. Nieodłącznym elementem
profilaktyki jest edukacja zdrowotna, która powinna uświadamiać społeczeństwo jaki
prowadzić tryb życia, aby tej choroby uniknąć.
2. Cele Programu
a. Cel główny
- zmniejszenie
zachorowalności
i przedwczesnej
umieralności
spowodowanych zakażeniami pneumokokowymi wśród dzieci
z powodu
chorób
b. Cele szczegółowe
- ograniczenie bezpośrednich kosztów medycznych związanych z leczeniem ambulatoryjnym
i szpitalnym,
- zwiększenie skuteczności zapobiegania inwazyjnej chorobie pneumokokowej wśród dzieci,
- zmniejszenie chorobowości populacji ogólnej dzięki podniesieniu odporności populacyjnej,
- zapewnienie łatwego dostępu dzieciom do szczepień przeciwko pneumokokom,
- podniesienie świadomości zdrowotnej rodziców dzieci na temat zakażeń pneumokokowych,
- kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych oraz promowanie korzyści płynących
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 4
z profilaktyki
c. Oczekiwane efekty
- spadek częstości występowania inwazyjnej choroby pneumokokowej u dzieci szczepionych,
- zmniejszenie liczby
pneumokokowymi,
zgonów
oraz
hospitalizacji
- redukcja częstości wizyt ambulatoryjnych
spowodowanych zakażeniami pneumokokowymi,
oraz
spowodowanych
zalecanych
zakażeniami
antybiotykoterapii
- wzrost świadomości społeczeństwa o zagrożeniach wynikających z inwazyjnej choroby
pneumokokowej,
- zmniejszenie wydatków na ochronę zdrowia
spowodowanych zakażeniami pneumokokowymi.
związanych
z leczeniem
chorób
d. Mierniki efektywności odpowiadające celom Programu :
- procentowa liczba dzieci biorących udział w Programie w stosunku do populacji
kwalifikującej się do włączenia do Programu (ocena zgłaszalności i wyszczepialności),
- liczba dzieci niezakwalifikowanych do szczepień z powodu przeciwwskazań lekarskich,
- liczba przeprowadzonych spotkań edukacyjnych dla rodziców (opiekunów) dzieci oraz
indywidualnych konsultacji z nimi,
- współczynnik zapadalności na choroby wywołane pneumokokami oraz liczba hospitalizacji
z ich powodu i kosztów ponoszonych z tego tytułu.
3. Adresaci Programu (populacja Programu)
a. Oszacowanie populacji, której włączenie do Programu jest możliwe
Ze względu na ograniczoną wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację
Programu, jego beneficjentami będą wyłącznie dzieci od 7 miesiąca życia uczęszczające do
żłobków publicznych i niepublicznych na terenie miasta Opola. Liczba żłobków ogółem
w mieście Opolu to 18. Miejsc w żłobkach jest 1.023 (stan na 31 maja 2015 r.).
b. Tryb zapraszania do Programu
Program będzie realizowany przez podmiot leczniczy z terenu miasta Opola wybrany zgodnie
z obowiązującymi przepisami. Środki finansowe niezbędne do realizacji Programu zostaną
przekazane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego po zawarciu umowy z realizatorem
Programu.
Akcja informacyjno-promocyjna prowadzona będzie zarówno przez Urząd Miasta Opola, jak
i realizatora Programu.
Zaproszenie do uczestnictwa w Programie zamieszczone zostanie na stronie internetowej
Urzędu Miasta Opola www.opole.pl oraz realizatora Programu, w prasie lokalnej oraz na
ulotkach i plakatach dostępnych w miejscach publicznych. Akcję informacyjną prowadzić będą
również pracownicy żłobków publicznych i niepublicznych w mieście Opolu, a także lekarze
pediatrzy zatrudnieni we wszystkich samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
dla których podmiotem tworzącym jest miasto Opole.
4. Organizacja Programu
a. Części składowe, etapy i działania organizacyjne
I etap
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 5
Zorganizowanie spotkań informacyjno-szkoleniowych dla personelu medycznego, który będzie
uczestniczył w realizacji Programu (ustalenie procedur postępowania przy
realizacji Programu).
II etap
Przygotowanie materiałów do popularyzacji Programu (broszury, ulotki) oraz akcja
informacyjna o Programie.
III etap
Zebranie podpisanej przez rodziców/opiekunów prawnych dzieci pisemnej zgody na
wykonanie szczepienia (Załącznik A).
IV etap
Podanie szczepionki poprzedzone badaniem lekarskim kwalifikującym do szczepienia, które
przeprowadzi przed każdą dawką lekarz pediatra zatrudniony przez realizatora Programu
(liczba dawek szczepionki uzależniona będzie od wieku dziecka według przyjętego schematu
zgodnego ze wskazaniami producenta szczepionki).
V etap
Edukacja rodziców na temat zagrożeń wywoływanych przez pneumokoki, a także promowanie
korzyści płynących z profilaktyki.
VI etap
Opracowanie i składanie do Urzędu Miasta Opola sprawozdań merytoryczno-finansowych
w oparciu o zapisy zawarte w umowie dotacyjnej.
b. Planowane interwencje
Podanie szczepionki skoniugowanej przeciwko pneumokokom.
c. Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników
Beneficjentami Programu będą wyłącznie dzieci od 7 miesiąca życia uczęszczające do żłobków
na terenie miasta Opola, które wcześniej nie były szczepione przeciwko pneumokokom
w ramach obowiązkowych szczepień ochronnych dla dzieci z grup wysokiego ryzyka
finansowanych z budżetu państwa.
Kwalifikacja do Programu będzie przebiegała na bieżąco według kolejności zgłaszania się
rodziców z dziećmi i zostanie zakończona w momencie wyczerpania środków finansowych
zabezpieczonych w danym roku na jego realizację.
d. Zasady udzielania świadczeń w ramach Programu
Podczas realizacji Programu planowane jest zaaplikowanie szczepionki przeciwko
pneumokokom poprzedzone badaniem lekarskim kwalifikującym do szczepienia, które wykona
lekarz pediatra zatrudniony przez realizatora Programu przed podaniem każdej kolejnej dawki
szczepionki. Rejestracja pacjentów następować będzie osobiście lub telefonicznie w gabinecie
zabiegowym od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-17.00.
Ponadto, w ramach realizacji Programu, planowane jest przeprowadzenie działań edukacyjnych
mających na celu podniesienie świadomości zdrowotnej rodziców dzieci uczestniczących
w Programie na temat zakażeń pneumokokowych, jak również kształtowania u nich
właściwych postaw prozdrowotnych. Każda osoba biorąca udział w Programie otrzyma
stosowne ulotki informacyjno-edukacyjne dotyczące skutków zakażeń pneumokokowych,
a także korzyści zdrowotnych płynących z profilaktyki.
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 6
e. Sposób powiązania działań Programu ze świadczeniami zdrowotnymi finansowanymi ze
środków publicznych
W świetle obowiązujących przepisów szczepienia przeciwko pneumokokom są refundowane
ze środków publicznych wyłącznie u dzieci urodzonych przedwcześnie (poniżej 37 tygodnia
ciąży) lub z niską masą urodzeniową (mniej niż 2.500 g), a także u dzieci do 5 roku życia
z grup wysokiego ryzyka.
U pozostałych dzieci szczepienia przeciwko pneumokokom znajdują się w grupie szczepień
zalecanych, ale nierefundowanych ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, jak również
Ministerstwa Zdrowia. Finansowanie tego zakresu świadczeń ze środków publicznych
wymagałoby zmian ustawowych.
Program profilaktyki zakażeń pneumokokowych będzie wypełniać lukę w systemie opieki
zdrowotnej, która nie jest finansowana ze środków publicznych. Dzięki Programowi rodzice
dzieci, dla których koszt szczepionki jest sporym obciążeniem dla domowego budżetu, będą
mieć łatwiejszy dostęp do szczepienia. Wdrożenie Programu zmniejszy częstotliwość
występowania zakażeń pneumokokowych, a także zmniejszy wydatki na ochronę zdrowia.
Ponadto Program kładzie duży nacisk na kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych
oraz promowanie korzyści płynących z profilaktyki.
f. Sposób zakończenia udziału w Programie i możliwości kontynuacji otrzymywania świadczeń
zdrowotnych przez uczestników Programu, jeżeli istnieją wskazania
Po zaszczepieniu dziecka każdy rodzic zostanie poinformowany o dalszym postępowaniu
w ramach świadczeń gwarantowanych opłacanych ze środków Narodowego Funduszu
Zdrowia (np. konsultacja u lekarza pediatry, itp.) w przypadku wystąpienia niepokojących
objawów ubocznych. Każdy rodzic indywidualnie podejmie decyzję o ewentualnym dalszym
leczeniu dziecka.
g. Bezpieczeństwo planowanych interwencji
Wykonano wiele badań klinicznych w Polsce i za granicą, które gwarantują bezpieczeństwo
stosowanych szczepionek. Współczesne szczepionki nie zawierają śladowych ilości metali
ciężkich, są więc w pełni bezpieczne dla najmłodszych. Ponadto można je łatwo dopasować do
istniejącego kalendarza szczepień obowiązkowych, ponieważ mogą być podawane
jednocześnie z innymi szczepionkami. Powikłania poszczepienne w postaci gorączki, wysypki,
zmniejszenia apetytu są zdecydowanie mniej groźne niż np. powikłania po przebytym
pneumokokowym zapaleniu płuc.
W Programie będą użyte szczepionki skoniugowane, zarejestrowane i dopuszczone do obrotu
w Polsce, zakupione przez realizatora Programu w drodze postępowania przetargowego.
W Polsce zarejestrowane są obecnie 2 różne szczepionki skoniugowane:
- Szczepionka trzynastowalentna (PREVENAR13) – w jej skład wchodzą oczyszczone
polisacharydy otoczkowe 13 serotypów pneumokoków połączonych z nośnikiem białkowym,
przeznaczona jest dla dzieci od 6 tygodnia do 17 roku życia oraz dla dorosłych powyżej
50 roku życia,
- Szczepionka dziesięciowalentna (SYNFLORIX) – w jej skład wchodzą oczyszczone
polisacharydy otoczkowe 10 serotypów pneumokoków połączonych z nośnikiem białkowym,
przeznaczona jest dla dzieci od 6 tygodnia do 5 roku życia.
h. Kompetencje/warunki niezbędne do realizacji Programu
Świadczenia w ramach Programu udzielane będą w budynku podmiotu leczniczego z terenu
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 7
miasta Opola - realizatora Programu, który posiada uprawnienia niezbędne do wykonania
szczepień, dysponuje niezbędną wiedzą i doświadczeniem, potencjałem technicznym
i ekonomicznym, a także zatrudnia fachową kadrę lekarzy POZ i pielęgniarek.
i. Dowody skuteczności planowanych działań
Masowe szczepienia szczepionką przeciwko pneumokokom zapoczątkowane w USA
w 2000 r. wykazały wśród zaszczepionych dzieci olbrzymi spadek (98 % w grupie wiekowej 02 rok życia) zachorowań na zakażenia wywołane przez serotypy zawarte w szczepionce,
a także wyraźny spadek nosicielstwa bakterii. Zmniejszyło się także występowanie serotypów
pneumokoków opornych na powszechnie stosowane antybiotyki. Szczepienie dzieci poniżej
2 roku życia zredukowało również liczbę zachorowań u dzieci starszych, do 5 roku życia –
o 84,1 %, u dorosłych – o 52 % oraz u osób starszych, po 65 roku życia – o 27 %.
W latach 2003-2007 walkę z rosnącym problemem chorób wywołanych przez pneumokoki,
poprzez wdrożenie powszechnych szczepień dzieci, podjęły również kraje europejskie, m.in.
Luksemburg, Francja, Niemcy, Grecja, Włochy, Holandia, Norwegia, Szwajcaria, Wielka
Brytania, Belgia czy Hiszpania. W krajach tych znacznie spadła liczba najcięższych postaci
choroby pneumokokowej, takich jak sepsa lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Zmniejszyła się też zapadalność na zapalenie płuc i ostre zapalenie ucha. Dziesięcioletnie
obserwacje ujawniły ponadto zjawisko nazywane efektem populacyjnym: nastąpił spadek
zachorowań na inwazyjną chorobę pneumokokową wśród młodszego i starszego rodzeństwa,
natomiast wśród dziadków i rodziców zaobserwowano spadek liczby zapaleń płuc.
W Polsce od 2006 r. w Kielcach szczepione są wszystkie noworodki. We wstępnych analizach
z 2007 r. uzyskano 60 % redukcję hospitalizacji spowodowanych potwierdzonym
radiologicznie zapaleniem płuc u dzieci w wieku do 1 roku życia w grupie dzieci szczepionych
i 23 % u dzieci w wieku 2-4 roku życia w grupie dzieci nie szczepionych. W tym samym roku
redukcja zachorowań na zapalenie ucha środkowego wśród szczepionych dzieci
hospitalizowanych wyniosła 85 %.
Obecnie w wielu miejscowościach w Polsce (np. w Płocku, Policach, Poznaniu, Kaliszu,
Jeleniej Górze, Bogatyni, Krakowie, Bochni, Tarnowie, Lublinie, Puławach, Chełmie, Dębicy,
Brzesku, Polanicy Zdrój, itd.), realizowane są podobne programy szczepień.
5. Koszty
a. Koszty jednostkowe
Koszt szczepienia (podania 1 dawki) przeciwko pneumokokom wraz z lekarskim badaniem
kwalifikacyjnym (w tym również koszt edukacji rodziców, spotkań informacyjnoszkoleniowych dla personelu medycznego oraz koszty administracyjne) – 250 zł.
b. Planowane koszty całkowite
Planowany koszt całkowity realizacji Programu w 2015 r. to kwota 342.750 zł. Środki
finansowe przeznaczone na ten cel mogą ulec zwiększeniu bądź zmniejszeniu w latach
kolejnych w zależności od możliwości budżetowych miasta Opola.
c. Źródła finansowania, partnerstwo
Program realizowany w danym roku kalendarzowym finansowany będzie ze środków budżetu
miasta Opola, zgodnie z umową zawartą z jego realizatorem.
d. Argumenty przemawiające za tym, że wykorzystanie dostępnych zasobów jest optymalne
Choroby wywołane przez pneumokoki, obok malarii, zostały zakwalifikowane przez Światową
Organizację Zdrowia do grupy chorób o najwyższym priorytecie, którym można zapobiegać
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 8
poprzez szczepienia. Przy ocenie zagrożenia jakie stwarza określona choroba zakaźna,
kierowano się 10 kryteriami (według ważności): umieralność, ryzyko epidemiczne lub
pandemiczne, wpływ na ekonomię, śmiertelność, zapadalność w regionach, gdzie choroba
stanowi największy problem, długotrwałe następstwa choroby, zachorowalność, niski status
ekonomiczny, brak alternatywnych sposobów leczenia lub zapobiegania, dotkliwość objawów.
Ograniczenie zakażeń pneumokokowych jest możliwe tylko dzięki szczepieniom. Dane
z krajów, które wprowadziły powszechne szczepienia przeciwko pneumokokom pokazują, że
profilaktyka przynosi konkretne korzyści dla społeczeństwa, co również potwierdzają wstępne
dane na temat efektów wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko pneumokokom na
skalę lokalną w Polsce.
Za szczepieniami przeciwko pneumokokom przemawiają cztery główne argumenty:
- duża częstość nosicielstwa u dzieci do 5 lat,
- serotypy zawarte w skoniugowanej szczepionce w 77 % pokrywają się z serotypami
odpowiedzialnymi za zachorowania na inwazyjne zakażenia pneumokokowe u dzieci w Polsce,
- koszty leczenia dzieci z inwazyjną chorobą pneumokokową przewyższają koszty szczepień,
- dodatkowe efekty szczepień u dzieci to redukcja zachorowań u młodzieży i dorosłych oraz
redukcja nosicielstwa i lekooporności w całej populacji.
Skutki społeczne związane z leczeniem zakażeń pneumokokowych są również bardzo dotkliwe
ze względu na koszty leczenia. Dlatego też profilaktyka w tym zakresie jest konieczna
i bardziej opłacalna z punktu widzenia dobra społecznego. W wyniku realizacji Programu
profilaktyki zakażeń pneumokokowych wydaje się w pełni możliwe obniżenie kosztów
funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Przy zmniejszeniu liczby dzieci zagrożonych
zakażeniem pneumokokowym koszty opieki zdrowotnej mogłyby również ulec znacznemu
obniżeniu.
6. Monitorowanie i ewaluacja
a. Ocena zgłaszalności do Programu
Ocena zgłaszalności do Programu będzie monitorowana w trakcie trwania Programu oraz po
jego zakończeniu na podstawie list uczestnictwa. Realizator Programu zobowiązany będzie do
składania raz w miesiącu sprawozdania z realizacji Programu zawierającego następujące dane:
- populacja dzieci kwalifikujących się do szczepienia, zgodnie z przyjętymi kryteriami,
- liczba dzieci zakwalifikowanych do szczepień,
- liczba dzieci, które nie zostały zaszczepione ze względu na brak kwalifikacji lekarskiej,
- liczba wykonanych szczepień w danym miesiącu
b. Ocena jakości świadczeń w Programie
Realizator Programu wyznaczy osobę odpowiedzialną za stały monitoring jakości udzielanych
świadczeń w Programie (koordynatora). Ponadto każdy rodzic (opiekun prawny) dziecka
będzie poinformowany o możliwości zgłaszania uwag pisemnych do realizatora Programu
w celu oceny uzyskanych świadczeń z perspektywy beneficjenta Programu.
Ewaluacja Programu będzie prowadzona na bieżąco. Ocena jakości świadczeń w Programie
będzie monitorowana na podstawie:
- obserwacji realizacji Programu,
- sprawozdań częściowych przedkładanych przez realizatora Programu.
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 9
c. Ocena efektywności Programu
Końcowa ocena efektywności Programu zostanie dokonana na podstawie następujących
kryteriów:
- zgłaszalności dzieci do udziału w Programie,
- analiz statystycznych zapadalności na inwazyjne choroby pneumokokowe (statystyki
Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny).
7. Okres realizacji Programu
Program jest wieloletni, realizowany od 2015 r. do czasu włączenia powszechnych szczepień
przeciwko pneumokokom do obowiązkowej części Programu Szczepień ochronnych
finansowanych przez budżet państwa.
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 10
Opracowano na podstawie :
1. E. Bernatowska, Szczepienia ochronne, Warszawa 2010.
2. P. Albrecht, M. Patrzałek, M. Kotowska, A. Radzikowski, Kliniczne i praktyczne efekty
szczepień koniugowaną szczepionką pneumokokowi w zapobieganiu inwazyjnej chorobie
pneumokokowej, zapaleniom płuc i ucha środkowego u dzieci w świetle doświadczeń polskich
i światowych, Pediatria Pol, 84 (1), strony 3-12, 2009.
3. Europa szczepi dzieci przeciwko pneumokokom
( http://www.we-dwoje.pl/europa;szczepi;dzieci;przeciwko;pneumokokom,artykul,5179.html)
4. W. Hryniewicz, Epidemiologia zakażeń pneumokokowych w Polsce i na świecie, Nowa,
13 walentna koniugowana szczepionka przeciw pneumokokom w świetle aktualnej wiedzy na
temat zakażeń Streptococcus pneumoniae, Elsevier Urban&Partner, strony 4-5; 2010.
5. Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych. Wytyczne
Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych dotyczące
stosowania 13-walentnej koniugowanej polisacharydowej szczepionki przeciwko
pneumokokom – PCV13. Pediatria, T.7, strony 10-12; 2010.
6. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 opublikowany przez Ministerstwo Zdrowia
z dnia 15 maja 2007 r.
7. Szczepionki przeciw zakażeniom pneumokokowym
( http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=137&sz=1026& ...)
8. Jakie rodzaje szczepionek przeciw pneumokokom są dostępne w Polsce?
( http://szczepienia.pzh.gov.pl/main.php?p=3&id=137&to=szczepionka)
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 11
Załącznik A
Opole, dnia ..........................................
Zgoda rodzica/opiekuna prawnego na szczepienie
osoby nieletniej objętej świadczeniami zdrowotnymi
Ja, ………………………………………..…………………………………………...
(imięi nazwisko rodzica / opiekuna prawnego)
zam. ........................................................................................................................................
(adres zamieszkania)
wyrażam zgodę na zaszczepienie mojego / pozostającego pod moją opieką / dziecka
..................................................................................................
PESEL ..................................
(imięi nazwisko dziecka)
szczepionką przeciw pneumokokom.
Dziecko jest zapisane do .........................................................................................................
(nazwa i adresżłobka)
....................................................................
(czytelny podpis rodzica / opiekuna prawnego)
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 12
UZASADNIENIE
do
projektu
uchwały
w
sprawie
przyjęcia
Programu
profilaktyki
zakażeń
pneumokokowych
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U.
z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym również
z zakresu ochrony zdrowia, należy do zadań własnych gminy.
Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581) określa, iż do zadań
własnych gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej
należy m.in. opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów polityki zdrowotnej
wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy.
Zgodnie z art. 48a ust. 1 cyt. wyżej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych jednostka samorządu terytorialnego sporządza projekt programu
polityki zdrowotnej na podstawie map potrzeb zdrowotnych, o których mowa w art. 95a ust.
1
i 6 ustawy. Ponadto projekt programu polityki zdrowotnej jest przekazywany do Agencji
Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w Warszawie w celu jego zaopiniowania.
Projekt Programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych został wysłany w dniu 7 kwietnia
2015 r. do Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w Warszawie celem jego
zaopiniowania. W pozytywnej opinii z dnia 7 maja 2015 r. stwierdzono, iż projekt Programu
odnosi się do dobrze zdefiniowanego problemu zdrowotnego – zakażeń pneumokokami,
a także realizuje priorytety zdrowotne: „zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom
zakaźnym i zakażeniom”, „zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego” oraz „poprawę jakości i skuteczności
opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i dzieckiem do lat 3”.
Przyjęcie przedmiotowego programu polityki zdrowotnej pozwoli na zmniejszenie
zachorowalności na zakażenia pneumokokowe, spowoduje również redukcję nosicielstwa oraz
lekooporności w całej populacji. Dzięki Programowi profilaktyki zakażeń pneumokokowych
dzieci od 7 miesiąca życia, uczęszczające do żłobków na terenie miasta Opola, będą mieć
łatwiejszy dostęp do szczepień. Ponadto Program kładzie duży nacisk na podniesienie
świadomości zdrowotnej rodziców dzieci w nim uczestniczących.
Skuteczność szczepień przeciwko pneumokokom uważana jest za dowiedzioną, a korzyści
przeważają nad potencjalnym ryzykiem związanym z podawaniem szczepionki. Szczepienia
przeciwko pneumokokom znajdują się w grupie szczepień zalecanych, ale niefinansowanych ze
środków budżetu państwa.
Projekt programu polityki zdrowotnej został również pozytywnie oceniony przez Konsultanta
Wojewódzkiego w dziedzinie pediatrii oraz Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie chorób
zakaźnych dla Województwa Opolskiego.
Program polityki zdrowotnej będzie realizowany corocznie, począwszy od 2015 r. do czasu
włączenia szczepień przeciwko pneumokokom do obowiązkowej części Programu Szczepień
Ochronnych finansowanych przez budżet państwa.
Program polityki zdrowotnej realizowany w danym roku kalendarzowym finansowany będzie
ze środków budżetu Miasta Opola zgodnie z umową zawartą z jego realizatorem.
W roku 2015 w dziale 851 rozdziale 85149 § 2560 zaplanowano na jego realizację kwotę
342.750,00 zł.
Id: 55067EA1-0DD2-43E0-A5A6-CCBD91F9BEB1. Projekt
Strona 13
Download