Pytania z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej

Pytania i tematy
egzaminacyjne
COiN
1. Zasady zielonej chemii. Czego dotyczą i na czym polegają?
2. Główne zadania chemii – (Poznawanie budowy i właściwości
materii oraz zależności między nimi, projektowanie
i otrzymywanie nowych substancji i materiałów, cel
przeprowadzania reakcji)
3. Niektóre postulaty Daltona są nieaktualne. Czego dotyczą i
dlaczego nie są prawdziwe?
4. Definicje podstawowe: pierwiastek, atom, mol, nuklid, izotop,
masa atomowa, unit, związek chemiczny, cząsteczka, jon, ..
Podstawowe prawa chemiczne - Stosowanie oraz zrozumienie, z
czego wynikają i jakie są tego prawa konsekwencje:
– prawo zachowania masy (materii)
– prawo stałości składu
– prawo stałych stosunków masowych
– prawo Avogadro
– prawo stosunków stałych
– prawo stałych stosunków wielokrotnych
Podstawowe pojęcia związane z reakcjami
chemicznymi:
substrat, produkt, równanie szkieletowe, równanie
zbilansowane, pełne i skrócone równania jonowe,
współczynnik stechiometryczny
7. Klasyfikacja związków nieorganicznych
8. Rodzaje, nazwy i charakterystyka tlenków
9. Rodzaje, nazwy i charakterystyka wodorków
10. Rodzaje, nazwy i charakterystyka kwasów
11. Rodzaje, nazwy i charakterystyka soli
12. Pisownia wzorów związków nieorganicznych:
związki jonowe proste i złożone (sole kwasów
tlenowych),
związki kompleksowe
wyjątki (amidki, azydki, cyjanki, cyjaniany,
izocyjaniany, tiocyjaniany, …..)
6.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Budowa atomu – jądro atomowe
Jakie są relacje (zależności) pomiędzy liczbą atomową ,
liczbą masową a liczbami cząstek elementarnych danego
atomu.
Jak się kształtuje stosunek liczby neutronów do liczby
protonów w trwałych izotopach pierwiastków?
Jak obliczamy energię wiązania jądra atomowego i skąd
się ona bierze?)
Jak się zmienia trwałość jąder atomowych pierwiastków
mierzona energią przypadającą na jeden nukleon?
Na czym polegają główne naturalne przemiany (reakcje
jądrowe) stabilizujące jądra nietrwałe, takie jak rozpad na
kilka lżejszych izotopów, przemiany α, β, emisja
neutronu, pozytonu, wychwyt K.
Skąd się bierze energia jądrowa?
Na czym polega datowanie metodą węgla 14C? Jakie są
ograniczenia tej metody?
Sfera elektronowa w atomach - Orbitale atomowe
8. Jaki jest związek między funkcja falową a orbitalem
atomowym?
9. Jaki kształt mają orbitale s, p i d?
10. Ile jest orbitali poszczególnych typów?
11. Jakie zależności występują pomiędzy liczbami kwantowymi?
12. Ile liczb kwantowych i które z nich określają jednoznacznie
powłokę elektronową, orbital i elektron?
13. Czy następujące zestawy 3 liczb kwantowych (n,l,m) opisują
orbital? [0, 0, 1], [-1, 0, 1], [2, 1, 2], 3,2,-1], [2, 1, 1], [5, 1, 0]
14. Jakie reguły obowiązują przy przewidywaniu kolejności
obsadzania orbitali przez elektrony?
15. Jaka jest kolejność poziomów energetycznych orbitali na
3, 4 i 5 powłoce, decydująca o konfiguracji elektronowej?
14. Jaki jest związek pomiędzy konfiguracją elektronową a
miejscem pierwiastka w układzie okresowym?
15. Jakie są konfiguracje elektronowe bloków s, p, d?
Układ okresowy
1. Dlaczego miejsce pierwiastka w układzie okresowym
decyduje o jego właściwościach?
2. Wyjaśnij brak monotoniczności zmian właściwości
fizycznych atomów w okresach
3. Wymień główne zalety i wady układu okresowego
pierwiastków w wersji zaproponowanej przez Mendelejewa
4. Od czego zależy i o czym decyduje wielkość energii jonizacji?
5. Co to jest efektywna liczba atomowa?
6. Jak się określa elektroujemność i do czego ona służy?
7. Dlaczego elektroujemność na ogół maleje dla kolejnych
pierwiastków danej grupy układu okresowego a rośnie dla
kolejnych pierwiastków bloków s i p w danym okresie?
8. Od czego zależy wielkość atomów i jak się zmienia w grupach
(rodzinach) i okresach?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wiązania chemiczne
Które podpowłoki nazywamy wewnętrznymi (w), które
zewnętrznymi (z), wysyconymi (w) i niewysyconymi (n)?
Czy wszystkie kombinacje (ww,wn, zw, zn) są możliwe?
Czym różnią się główne typy wiązań chemicznych?
Jak elektroujemność atomów tworzących wiązanie
wpływa na charakter (typ) tego wiązania?
Na czym polegają zmiany orbitali (elektronów)
podpowłok zewnętrznych i wewnętrznych atomu po
utworzeniu przez ten atom różnych rodzajów wiązania?
Charakterystyka wiązania jonowego i metalicznego.
Kierunkowość, energia, wysycenie, właściwości
substancji, w której są tylko wiązania jonowe.
Charakterystyka i odmiany wiązania kowalencyjnego,
najważniejsze właściwości substancji zbudowanej z
cząsteczek.
7. Z czego wynika reguła oktetu i jakie są jej
konsekwencje, jeśli chodzi o charakter wiązań
tworzonych przez dany atom?
8. Zastosowanie wzorów Lewisa do wyjaśnienia budowy
prostych nieorganicznych związków i jonów: H2O, CO,
CO2, SO2, O3, N2, NO2, SO42-, NH4+, HCO3-, H2O2.
9. Na czym polega wiązanie wodorowe i pomiędzy jakimi
grupami funkcyjnymi może występować?
10. Na czym polega wpływ wiązań wodorowych na
temperaturę wrzenia i topnienia substancji
molekularnych?
11. Jakie znaczenie mają wiązania wodorowe w białkach,
kwasach nukleinowych i polisacharydach?
12. Rodzaje sił van der Waalsa i ich wzajemne relacje.
13. Na jakie właściwości związków wpływają one w
największym stpniu?
14. Na czym polegają wiązania kowalencyjne wielokrotne?
Orbitale cząsteczkowe
14. Z jakich orbitali atomowych mogą powstawać
orbitale molekularne π i  (pi i sigma)?
15. Napisz konfiguracje elektronowe (obsadę orbitali
molekularnych) dla prostych cząsteczek i jonów
dwuatomowych, np. N2, O2, O2-, O22-, F2, He2+.
16. Jak określa się rząd wiązania kowalencyjnego?
17. Na czym polega hybrydyzacja orbitali atomowych?
18. Jakie są geometryczne konsekwencje hybrydyzacji
sp, sp2, sp3, sp2d, sp3d, sp3d2?
19. Podaj przykłady związków molekularnych,
w których atom centralny ma hybrydyzację typu …
(Będzie podany jeden z typów wymienionych w pytaniu 18).
20. Na czym polega sprzężenie wiązań kowalencyjnych
wielokrotnych? Podaj przykłady.
21. Co to są wiązania (kowalencyjne) zdelokalizowane?
Reakcje chemiczne
1. Jakie znasz rodzaje reakcji chem.? Podaj przykłady.
2. Jak się określa wydajność reakcji?
3. Dlaczego w ogóle zachodzą reakcje chemiczne?
4. Jak się określa rząd reakcji chemicznej?
5. Czym różni się równanie stechiometryczne od
kinetycznego?
6. Jak się określa energię aktywacji konkretnej reakcji i
czy można ją zmienić?
7. Od czego zależy szybkość reakcji chemicznych?
8. Od czego zależy stała szybkości reakcji?
9. Z czego wynika reguła van’t Hoffa?
10.O czym mówi równanie Arrheniusa?
11.Różnica między kompleksem aktywnym a produktem
pośrednim?
12. Na czym polegają reakcje łańcuchowe?
13. Dlaczego zastosowanie katalizatora może zmienić nie
tylko szybkość ale i kierunek reakcji?
14. Podaj przykłady praktycznego zastosowania katalizy w
przemyśle nieorganicznym.
15. Jakie są różnice pomiędzy katalizą hetero- i
homogeniczną?
16. Co oznacza stwierdzenie, że reakcja osiągnęła stan
równowagi (chemicznej)?
17. Czy każda reakcja może taki stan osiągnąć?
18. Jakiego typu reakcje są jednokierunkowe
(nieodwracalne)?
19. Jak temperatura wpływa na stan równowagi chemicznej
a jak wpływa na szybkość dochodzenia do niej?
20. Jak wykorzystuje się praktycznie prawo działania mas i
na czym ono polega?
21. Od czego (i dlaczego) zależy liczba zderzeń (szybkości
reakcji) w teorii kinetycznej gazów?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Elektrolity
Jakie konsekwencje dla właściwości roztworu ma
zjawisko dysocjacji elektrolitycznej?
Od czego zależy stopień dysocjacji danej substancji w
danym rozpuszczalniku?
Od czego zależy moc elektrolitu?
Jakie wartości może przyjmować i od czego zależy
współczynnik van’t Hoffa?
Definicje kwasów i zasad. Czy ta sama substancja albo
jon może być zarówno kwasem jak i zasadą?
Na czym polega różnica pomiędzy definicjami kwasów i
zasad według Brönsteda i Lewisa?
Jakiego typu substancje mogą być zarówno kwasami jak
i zasadami?
Z czego wynika stałość iloczynu jonowego wody?
9. Co charakteryzuje pH i jak pH zależy od budowy
związku?
10. Dlaczego zmierzone pH może znacznie różnić się od
obliczonego?
Które z nich może być większe?
11. Wyjaśnij związek pomiędzy stałą a stopniem dysocjacji
słabego elektrolitu (wzór Ostwalda).
12. Dlaczego kolejne stopnie dysocjacji np. w H2S są coraz
mniejsze?
13. Od czego zależy moc kwasów beztlenowych typu H-X?
14. Od czego zależy moc kwasów tlenowych o ogólnym
wzorze R[Om(OH)n]?
15. Od czego zależy twardość (i miękkość) kwasów i zasad
Lewisa i jakie to ma konsekwencje dla ich właściwości
chemicznych?
16. W jakich przypadkach wodorotlenki wykazują
właściwości amfoteryczne?
17. Na czym polega hydroliza i jakie związki jej ulegają?
18.Jakiego typu mieszaniny (w roztworze wodnym)
mają zdolność buforowania zmian pH i od czego
zależy ilość neutralizowanego kwasu lub zasady?
19.Z czego wynika stałość iloczynu rozpuszczalności?
20.Jak wykorzystano iloczyn rozpuszczalności do
utrzymania względnie stałego potencjału w
elektrodach wzorcowych?
21.Wyjaśnić na podstawie równania równowagi
hydrolizy NH4NO2, NaNO2 lub NH4Cl, jak zmiana pH
(po dodaniu kwasu lub zasady) wpływa na stopień
hydrolizy soli.
22.Dlaczego aktywność jonów maleje ze wzrostem
mocy jonowej roztworu?
Reakcje redoks i potencjał elektrochemiczny
1. Jakie reakcje noszą nazwę reakcji utleniania-redukcji? Czy
jest możliwe przeprowadzenie tylko jednej z nich?
2. Jak się oblicza stopień utlenienia atomów i kiedy równa się
on ładunkowi formalnemu?
3. Jak przewidzieć zachowanie się danego związku lub jego
fragmentu w reakcji redoks? Czy będzie on reduktorem
czy utleniaczem?
4. Od czego zależy potencjał danego półogniwa?
5. Jakie są różnice między szeregami napięciowymi metali,
pierwiastków i układów redoks?
6. Jak na podstawie szeregu napięciowego przewidzieć
przebieg reakcji redoks a jak przewidzieć możliwy wpływ
pH na potencjał takiego ogniwa?
7. Czy i jak można wpłynąć (zmienić jej wartość) na siłę
elektromotoryczną ogniwa?
8. Co można policzyć z równania Nernsta?
9. Na jakiej zasadzie działają ogniwa paliwowe?
10.Jakie reakcje zachodzą w akumulatorze ołowiowym
(i w bateriach alkalicznych)?
11.W roztworach jakiego typu można prowadzić
elektrolizę i jakiego typu substancje poddają się
elektrolizie?
12.Jakie związki otrzymuje się metodą elektrolityczną
na skale przemysłową?
13.Na czym polega korozja elektrochemiczna i w jakich
sytuacjach występuje?
Związki koordynacyjne (kompleksowe)
1. Jak są zbudowane związki kompleksowe i jak się zapisuje ich wzory?
2. Ile równowag może występować w roztworze związku
kompleksowego?
3. Jakie charakterystyczne wiązania występują w związkach
kompleksowych?
4. Co to jest liczba koordynacyjna i od czego ona zależy?
5. Jakie są zasady nazewnictwa związków kompleksowych?
6. Z jakiego powodu następuje zróżnicowanie energii orbitali d
w związkach kompleksowych i od czego ono zależy?
7. Czego dotyczy szereg spektrochemiczny ligandów i z czego wynika
kolejność w nim ligandów?
9. Jakie są i na czym polegają główne rodzaje izomerii w związkach
kompleksowych? Jakie są główne założenia teorii pola ligandów?
10. Przykłady praktycznego zastosowania związków kompleksowych.
11. Czym charakteryzują się ligandy chelatujące (kleszczowe)?
Podaj przykład takich ligandów.
Znaczenie postaci substancji chemicznych
1. Jakie są różnice w prowadzeniu reakcji z użyciem substancji
gazowych, ciekłych i stałych?
2. Jakie właściwości są charakterystyczne dla substancji jonowej,
metalicznej i cząsteczkowej?
3. Jak dzieli się ciała stałe w zależności od typu wiązań pomiędzy
występującymi w nich atomami?
4. Co jest charakterystyczne w budowie i właściwościach ciał stałych
krystalicznych?
5. Na czym polega polimorfizm i jaka jest jego relacja do alotropii?
6. Dlaczego związki niestechiometryczne (bertolidy) mogą
występować tylko w związkach jonowych i międzymetalicznych?
7. Dlaczego nie istnieją bertolidy z rzeczywistym nadmiarem
anionów? Jakie znasz inne typy związków niestechiometrycznych?
8. Do czego można wykorzystać regułę faz Gibasa?
9. Jakie znasz rodzaje układów z rozproszoną fazą stałą w ciekłej i
jakie są między nimi różnice?
10. Co decyduje o rozpuszczalności danej substancji w wodzie?