Ruch powietrza Powietrze jest w ciągłym ruchu, a jeśli zostanie

Ruch powietrza
Powietrze jest w ciągłym ruchu, a jeśli zostanie ogrzane, unosi się, co
dzieci mogą sprawdzić w następującym ćwiczeniu:
Kolejność czynności - nauczyciel przygotowuje rysunek spirali – węża na
kartce papieru. Powiela go na kserokopiarce dla wszystkich dzieci.
Zadaniem dzieci jest wycięcie węża – wzdłuż linii, nabicie jego centralnej
części na patyczek, który jest umieszczony na korku, podstawce z
plasteliny. Tak przygotowane węże umieszczamy na kaloryferach, w pobliżu
dowolnego źródła ciepła, trzymamy nad zapaloną lampką nocną. Po jakimś
czasie każdy wąż będzie obracał się na patyczku. Należy wyjaśnić
dzieciom, że powietrze ogrzewa się nad źródłem ciepła i unosząc się w górę
powoduje ruch papierowego węża. Zamiast objaśnień nauczyciela – dzieci
mogą samodzielnie próbować wyciągnąć wnioski z tej zabawy.
Na
zakończenie – rozmowa z dziećmi na temat Gdzie, kiedy, w jakich
sytuacjach i dlaczego możemy wykorzystać tę właściwość powietrza?
Naturalny odświeżacz powietrza
Przygotować: pomarańcze, grejpfruty, cytryny, kilka paczek goździków,
spodeczki. Nabić gęsto każdy owoc goździkami. Można układać fantazyjne wzory z
goździków. Rozłożyć owoce na spodeczkach – w różnych miejscach mieszkania,
klasy. Miły zapach będzie się utrzymywał przez kilka tygodni. Warto nie mieszać
zapachów i zdecydować się na jeden rodzaj owoców w danym pomieszczeniu. Gdy
owoce wyschną, można je wykorzystać jako odświeżacze w szafach, na półkach z
ubraniami, pościelą.
Telefon
Do wykonania telefonu należy przygotować: dwa plastikowe kubeczki, pojemniki
po jogurcie, cienki sznurek o długości kilku metrów, nożyczki. Kolejność czynności:
Przebić nożyczkami otwór w dnie każdego kubeczka, pojemniczka. Przewlec sznurek
przez oba otwory, zawiązać supły. Wykorzystanie zabawki: Dwie osoby prowadzą
rozmowę telefoniczną – muszą stanąć w odległości, tak aby naprężyć sznurek
telefonu.
Jedna z nich mówi pochylając się nad kubeczkiem (głos musi być skierowany do
kubeczka, pojemnika), druga osoba trzyma kubeczek, pojemnik przy uchu – otworem
w kierunku ucha. Sznurek powinien być cały czas mocno naprężony. Dźwięki
docierają do odbiorcy dzięki ruchom i drganiom powietrza, które są przewodzone
przez sznurek.
Lupa z kropli wody
Przygotować: kawałki tektury, przezroczystą folię, plaster lub taśmę klejącą,
nożyczki, łyżeczki, wodę w naczyniach. Kolejność czynności: Wyciąć z tektury lupę w
kształcie lizaka. Wyciąć w niej duży otwór. Dociąć folię – dopasować jej wielkość i
kształt do otworu w lupie i przykleić ją z jednej strony lupy. Delikatnie nanieść łyżeczką
niewielką ilość wody na wierzch folii.
Przez tak powstałą lupę można obserwować małe obiekty przyrodnicze. Nauczyciel
wyjaśnia dzieciom, że kropla wody powiększa je, ponieważ jest wypukła. Warto
porównać działanie własnoręcznie zrobionej lupy z prawdziwą lupą ze szkłem
powiększającym. Następnie dzieci mogą sprawdzić, czy woda, która zmieniła stan
skupienia z ciekłego w stały, czyli lód – ma podobne właściwości. Do tego ćwiczenia
badawczego są potrzebne różnej grubości kawałki lodu, które same w sobie należy
wykorzystać jako lupy. Wskazane, aby dzieci tym razem samodzielnie wyciągnęły
wnioski z obserwacji.
Jaka będzie pogoda?
Potrzebne:
sosnowe
szyszki,
plastelina.
Szyszki
należy
umieścić
na
podstawkach z plasteliny. Wynosimy je na balkon, zewnętrzny parapet okna. Kiedy
będzie ładna, sucha pogoda – szyszki otworzą się. Jeśli powietrze będzie coraz
bardziej wilgotne – łuski szyszek zamkną się. Na tej postawie można prognozować,
czy będzie padał deszcz, czy nie. Jest to naturalny wilgotnościomierz.
Rośliny, które leczą
Przebieg zajęcia: Nauczyciel prezentuje dzieciom rośliny dziurawca – okazy
naturalne, suszone i na planszach. Wyjaśnia, że dziurawiec rośnie na ubogich
glebach, suchych i nasłonecznionych zboczach, osiąga wysokość 30 – 100 cm,
kwitnie od czerwca do sierpnia, a jego liście są pełne prześwitujących punktów,
dziurek i stąd pochodzi nazwa rośliny. Jest wykorzystywany w lecznictwie – m.in. jako
lek uspokajający, w przypadkach nerwobóli i mięśniobóli. Może być również bardzo
przydatny w leczeniu ran i oparzeń. W tym celu letnim rankiem należy zebrać
nierozwinięte jeszcze w pełni kwiaty dziurawca i wypełnić nimi słój, duży kubek,
garnuszek. Zalewamy je oliwą z oliwek i stawiamy na słońcu. Po upływie około
jednego miesiąca olej nabierze czerwonego koloru. Przelewamy go do butelki – przez
sito. Resztę należy wyrzucić, a olej wstawić do apteczki lub lodówki. Służy do
smarowania ran oparzeniowych – łagodzi ból, przyspiesza gojenie. Zadaniem dzieci
jest napisanie instrukcji wykonania leczniczego oleju – na podstawie wysłuchanych
objaśnień nauczyciela. Dzieci pracują w grupach. Po wykonaniu zadania –
przedstawiciele grup czytają instrukcje. Wybór najlepszej instrukcji, powielenie jej na
kserokopiarce dla każdego ucznia ( lub: przepisanie do zeszytów). Indywidualne
mówienie instrukcji z pamięci przez kilkoro dzieci. Zachęcenie dzieci przez
nauczyciela do wykonania oleju z dziurawca w czasie wakacji.
Samodzielne wyszukiwanie informacji przez dzieci w różnych źródłach na temat
właściwości innych roślin leczniczych, które prezentuje nauczyciel: kwiaty jeżyny,
kwiaty lipy, mięta, tymianek, koper. Wykonanie naparu z mięty i wypicie go przez
dzieci. Przy najbliższej okazji warto wybrać się do Ogrodu Botanicznego w
Warszawie, na pobliskie działki, aby wytropić te rośliny w naturalnym środowisku.
Można wtedy opracować mapkę najbliższej okolicy, w której występują te rośliny.
Siła ziaren fasoli, grochu
Dzięki temu doświadczeniu dzieci przekonają się, jaka siła drzemie w
kiełkujących roślinach. Należy przygotować: gips, wodę, pojemnik do rozrobienia
gipsu, patyczek, ziarna fasoli lub grochu, plastikowe kubeczki, których używa się do
gorących napojów. Rozrobić w pojemniku gips z wodą do gęstości śmietanki. Mieszać
patyczkiem. Wsypać do tego garść fasoli lub grochu. Napełnić plastikowe kubeczki
mieszanką gipsu i ziaren. Odstawić na parapet. W ciągu najbliższych kilku dni –
zraszać gips wodą ze spryskiwacza. Na stężałym gipsie wkrótce pojawią się rysy,
wreszcie kiełkujące ziarna rozsadzą plastikowy kubeczek.
Informacja dla nauczyciela: Starożytni Grecy rozbijali skalne bloki w ten sam sposób.
Wzdłuż zaplanowanej linii pęknięcia, odłupania skały wiercili otwory, które wypełniali
fasolą i wodą. Pęczniejące ziarna rozsadzały skały.
Rośliny i światło
Światło jest jednym z niezbędnych czynników koniecznym do wzrostu roślin. To
ono pozwala roślinom uzyskać zielone zabarwienie – chlorofil. Rośliny dążą więc do
światła. Te proste doświadczenia przekonają dzieci o roli światła w życiu roślin.
Doświadczenie:
Przygotować kawałek tekturki lub cienkiej deseczki, sklejki.
W wyznaczonym miejscu boiska przykrywamy tekturą, cienką deseczką fragment
trawnika. Po kilku dniach należy odsłonić ten fragment trawnika i porównać go z
częścią, która nie była zasłonięta. Trawa, która nie miała dostępu do światła, utraci
swoje naturalne zabarwienie.
Doświadczenie :
Przygotować: kilka paseczków papieru, spinacze biurowe.
Wybieramy jedną z roślin doniczkowych o dużych liściach, która
stoi na parapecie i ma swobodny dostęp do światła słonecznego.
Przymocowujemy kilka pasków papieru do jednego, dwóch liści
rośliny. Robimy to za pomocą spinaczy biurowych. Po kilku
dniach należy zdjąć paski i porównać kolory liści na roślinie.
Doświadczenie :
Przygotować: kawałki pietruszki, marchwi – odcięte w odległości 5 – 7 cm od
grubszego końca każdej z nich, wykałaczki lub patyczki, sznurek lub gruby kordonek,
nożyk, wodę. Każdą część marchwi, pietruszki wydrążyć tak, żeby przypominały
zbiorniczki, miseczki. Na górze ścianek przebić dwa otwory wykałaczką, którą należy
pozostawić. Umocować sznurek do jej końców. Zawiesić pojemniczki w słonecznym i
ciepłym miejscu, wlać do nich wody. Pozostawić na kilka dni. Uzupełniać
systematycznie wodę w wydrążeniach. Wkrótce na dole pojawią się łodyżki, które
jednak będą szukać światła i zmienią swoje położenie ku górze.
Nauczyciel powinien zdecydować o sposobie przygotowania dzieci do tych
doświadczeń, rozmowach wstępnych, notowaniu wyników obserwacji w ciągu
kolejnych dni.
Co poradzisz kupić?
Cel zabawy: Nauka lub doskonalenie umiejętności dokonywania zakupów
przyjaznych dla środowiska. W zabawie bierze udział dowolna liczba dzieci, które
dzielimy na grupy. Każda grupa otrzymuje kartki papieru i mazaki. Zadaniem dzieci
jest opracować słownie lub wizualnie (za pomocą rysunków) alternatywną listę
zakupów przyjaznych dla środowiska – do tej listy, którą przygotował nauczyciel dla
poszczególnych grup. Przykład listy opracowanej przez nauczyciela: Wacek kupił
mleko w folii, napój w plastikowej butelce, torebki foliowe do drugiego śniadania,
plastikowe słomki do napojów, plastikowe kubeczki. Jakie podobne rzeczy, produkty
mógłby kupić Wacek, żeby jego zakupy były przyjazne dla środowiska?
Gdzie wyrzucisz?
Cel zabawy: Nauka lub doskonalenie segregacji śmieci. Dzieci rozwiązują
problem indywidualnie lub w parach. Otrzymują od nauczyciela różne śmieci, odpadki
z gospodarstwa domowego – rysunki powielone na kserokopiarce. Na dużym
kartonie papieru otrzymują ilustrację przedstawiającą pojemniki na różne odpady
(podpisane: szkło, papier, plastik, puszki). Zadaniem dzieci jest rozciąć obrazki
przedstawiające śmieci, odpadki i przykleić je na wybranych pojemnikach.
Który szczypiorek lepiej rośnie? – zabawa badawcza.
Dwie doniczki z cebulką – jedną ustawiamy w miejscu słonecznym, drugą zaś
w ciemnym kącie sali. Obserwujemy wzrost szczypiorku.
Kolorowe kamienie – praca plastyczna w terenie.
• Wyrabianie inwencji twórczej,
• Zwracanie uwagi na przyrodę i wrażliwości na jej piękno,
• Wyrabianie wyobraźni.
Malowanie kamieni w ogródku przedszkolnym farbami plakatowymi według
własnej pomysłowości
Pomoce: oczyszczone kamienie, farby, pędzle.
Trzy szklanki – obserwacja na podstawie doświadczenia.
Opis: W szklance ciepła, przegotowana woda (250cm3) – rozpuszczamy
kostkę bulionową. Następnie ostrożnie wlewamy płyn w równej ilości do trzech
przezroczystych naczyń. Pierwsze naczynie oznaczamy kropką taśmy
samoprzylepnej i dodajemy do znajdującego się roztworu łyżkę soli. Do drugiej
szklanki (oznaczona 2 kropkami) dodajemy łyżkę octu. Do trzeciej szklanki nic
nie dodajemy i oznaczamy podpisem „Kontrola”. Szklanki odstawiamy na dwa
dni w ciepłe miejsce.
• Roztwór z octem i solą jest klarowny,
• Najbardziej mętny jest roztwór w szklance z napisem kontrola (bez dodatków).
Roztwory w szklankach zawierających konserwanty (ocet i sól) są bardziej
klarowne. Ocet hamuje proces rozmnażania się bakterii w większym stopniu
niż sól. Zmętnienie szklance z napisem „kontrola” powstało wskutek pojawienia się
dużej ilości bakterii.
Pomoce: kostka bulionu, trzy szklanki, przegotowana woda, sól, ocet,
oznakowania na szklanki- kropki, podpis „kontrola”.
Wyczarujmy kryształy – zabawa badawcza
• wykrywanie związków i zależności między substancjami,
• motywowanie dzieci do prowadzenia systematycznych obserwacji.
Dzieci samodzielnie przygotowują roztwór nasycony soli, w celu jej
krystalizacji. Na słoikach opierają patyczki, zanurzają wełniane nitki w wodzie.
Wniosek: Po kilku dniach na nitkach utworzą się kryształki pod wpływem
parowania wody.
Pomoce: słoiki z wodą dla każdego dziecka, sól, patyczki, wełniane nici.
Opadanie liści – zabawa badawcza
Obserwowanie wpływy temperatury na rośliny, motywacja dzieci do
systematycznych obserwacji. Klasyfikacja liści (świeże, suche). Prezentacja
dwóch słoiczków z jednakową ilością wody, z tym że jeden jest wyjęty z
zamrażalnika lodówki – liście by zamarzły. Liście opadają, ponieważ roślina
broni się przed zbliżającymi się mrozami.
Co się rozpuści – zabawa doświadczalna w „Kąciku małego badacza”.
Wyciąganie wniosków, że ciała lżejsze pływają, rozpuszczanie w wodzie
różnych substancji tworząc zawiesinę, roztwór lub nie rozpuszczają się. Do
naczyń laboratoryjnych z wodą dzieci włożyły różne substancje spożywcze
(mąka, miód, cukier, kminek, olej). Do pięciu naczyń z wodą dzieci wkładają kolejno
rzeczy spożywcze. Wniosek: okazuje się, że jedne produkty rozpuszczają się, inne
tworzą zawiesinę, jeszcze inne jak kminek nie rozpuszczają się. Woda z cukrem
będzie słodka.
Pomoce: 5 szklanek z czysta wodą, olej, mąka, cukier, miód, kminek.
Jak to ze lnem było – opowiadanie M. Konopnickiej
• poznajemy tkaniny naturalne i sztuczne,
• umiejętność rozróżniania i nazywania tkanin,
• badanie właściwości materiałów.
Po wysłuchaniu opowiadania oglądanie próbek lnianych i bawełnianych. Nad
miska z wodą podpalamy len i bawełnę. Próby skręcenia z waty nici.
Wniosek: Len i jedwab to tkaniny pochodzenia roślinnego. Po doświadczeniu
dzieci przypinają próbki tkanin z podziałem na roślinne, zwierzęce,
syntetyczne. Dawniej tkano na krosnach, dziś są fabryki.
Pomoce: ilustracje do opowiadania „Jak to ze lnem było”, próbki materiałów
lnianych, bawełnianych, jedwabnych, miska z wodą, wata.