WODA Prezentacja [tryb zgodnoœci]
advertisement
WODA Woda bezbarwna, bezwonna, pozbawiona smaku i kalorii jest niezbędna do Ŝycia wszystkim organizmom na ziemi. Bez niej nie przetrwałby Ŝaden człowiek, Ŝadne zwierzę, Ŝadna roślina. Jest tak samo waŜna dla utrzymania Ŝycia jak tlen i poŜywienie. Aby być zdrowym, kaŜdy z przeszło pięciu miliardów ludzi musi codziennie przyjąć w posiłkach i napojach około dwóch i pół litra wody. Brak wody uniemoŜliwia uprawę ziemi i hodowlę zwierząt. Bez wody nie ma Ŝywności, a bez Ŝywności nie ma Ŝycia. Woda Woda to tlenek wodoru o wzorze sumarycznym H2O, który występuje w trzech stanach skupienia. • W warunkach stałych (pokojowych) woda występuje w postaci cieczy. • MoŜe występować takŜe w stanie stałym, jako lód • oraz gazowym w postaci pary wodnej. Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych. Większość wody na Ziemi jest słona, czyli zawiera rozpuszczone sole np. chlorek wapnia. W wodzie rozpuszczonych jest takŜe wiele gazów, przede wszystkim dwutlenek węgla. • Cykl hydrologiczny - naturalny obieg wody na Ziemi. Obejmuje on procesy zachodzące zarówno w atmosferze takie jak: parowanie, kondensacja, opady transport wilgoci; biosferze: pobieranie wody i jej oddawanie w procesie oddychania czyli transpiracji jak i w litosferze wsiąkanie, spływ podziemny i powierzchniowy. W cyklu hydrologicznym wyróŜnia się obieg duŜy i mały. • Tylko część wody na kuli ziemskiej podlega cyklowi hydrologicznemu. Znaczne jej ilości są okresowo (w skali procesów geologicznych) wyłączone z obiegu (retencja). Do wody wyłączonej z obiegu zalicza się: • lodowce i pokrywy śnieŜno-lodowe - zwłaszcza na biegunach • wodę głębinową w jeziorach, morzach i oceanach • głębinowe wody podziemne Woda źródłem Ŝycia dla roślin Jak wiadomo, rośliny do Ŝycia i wzrostu potrzebują wody, a wysokie temperatury stanowią zagroŜenie dla jej dostepności, burze i powodzie równieŜ mogą negatywnie odziaływac na rosliny które na przełomie dziajów nauczyły się Ŝyć w kazdych warunkach od pustyń przez bagna do rzek, mórz i oceanów. SUKULENTY •Sukulenty Sukulenty, Sukulenty rośliny gruboszowate - grupa kserofitów czyli roślin, które przystosowały się do Ŝycia w warunkach bardzo gorących dzięki moŜliwości magazynowania wody w róŜnych tkankach Rośliny gruboszowate odznaczają się mocno rozwiniętą tkanką magazynującą wodę w śluzowatym soku komórkowym, redukcją liści, małą transpiracją, ciśnieniem osmotycznym (2-3 atmosfer) oraz wolną produkcją materii organicznej. Przystosowane są do bezpośredniego pobierania wody deszczowej. Ze względu na miejsce magazynowania wody dzieli się sukulenty na 3 grupy: grupy •Łodygowe (kaktusy) •Liściowe (aloes, rojnik) •Korzeniowe (wybrane pelargonie) • • • • • • HYDROFITY Hydrofity, rośliny wodne, rośliny wodnopączkowe - rośliny wodne których pączki odnawiające zimują w wodzie. W strefach klimatycznych, w których występują okresy niesprzyjające wegetacji roślin (np. zima), zimują pączki znajdujące się w wodzie. Na wiosnę odtwarza się z nich nowy pęd. wśród hydrofitów wyróŜnia się 3 grupy: pływające - swobodnie unoszące się na powierzchni wody. NaleŜą tutaj liczne nitkowate glony, jak np. skrętnica i liczne rośliny naczyniowe np. rzęsa, rogatek, pływacz przyczepione do podłoŜa - są przyczepione do podłoŜa (dna zbiornika wodnego lub przedmiotów znajdujących się w nim), lub zagłębione w nim. NaleŜą tu m.in. Hydrophyta adnata, liczne gatunki glonów, mchów wodnych, wątrobowców czy grzybów. korzeniące się w podłoŜu. Dzielą się na dwie podgrupy: – Hydrogeofity- ich pączki odnawiające są zagłębione w podłoŜu, jak np. u Hydrophyta radicantia – hydrohemikryptofity- ich pączki odnawiające znajdują się bezpośrednio na powierzchni podłoŜa . NaleŜy tu np. lobelia jeziorna. Hydrofity charakteryzują się dość słabo rozwiniętym system korzeniowym u niektórych (jak pływacz) w ogóle go brak. Wiele z nich natomiast ma silnie rozwinięte kłącza. Odznaczają się bardzo słabym wykształceni em tkanek mechanicznych i tkanek przewodzących nie posiadają kutykuli i aparatów szparkowych. Posiadają duŜe przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem . Ciśnienie osmotyczne w komórkach jest niskie, do 8 atmosfer. HYGROFITY • Hygrofity, higrofity, rośliny bagienne – rośliny zamieszkujące siedliska lądowo-bagienne, mocno uwilgotnione. Są roślinami wilgociolubnymi, wraŜliwymi na niedobór wody. NaleŜą do nich np. takie gatunki, jak szczawik błotny, knieć błotna. Posiadają duŜe liście pokryte cienką kutikulą i aparatami szparkowymi po obu stronach blaszki. Występują u nich duŜe przestwory międzykomórkowe wypełnione aerenchymą. System korzeniowy jest słaby, ciśnienie osmotyczne wynosi 8-11 atmosfer. Szybko więdną po zerwaniu (paprocie). MEZOFITY • Mezofity - to rośliny występujące na średnio i zmiennowilgotnych siedliskach (np. pola uprawne, łąki, lasy). Mają dobrze rozwinięty system korzeniowy, a takŜe tkanki przewodzące, mechaniczne, okrywające i miękiszowe. Ich liście mają aparaty szparkowe po dolnej stronie blaszki liściowej. Ciśnienie osmotyczne dochodzi do 25 atmosfer. Np. bodziszek cuchnący, groszek łąkowy i świetlik lakowy TROPOFITY • Tropofity – rośliny klimatu zmiennego, gdzie okresy korzystnych warunków dla wzrostu roślin pojawiają się cyklicznie. Potrafią przetrwać zarówno ostrą zimę jak i upalne lato. W klimacie środkowoeuropejskim naleŜą do nich: • rośliny jednoroczne, • rośliny dwuletnie, • byliny, • drzewa. SUCHOROŚLA • Suchorośla, suchorosty, sklerofity - rodzaj kserofitów przystosowanych do Ŝycia w warunkach bardzo gorących dzięki moŜliwości ograniczania transpiracji, np. poprzez zmniejszenie powierzchni liści, pokrycia ich dodatkową ilością wosków, itd. W przeciwieństwie do sukulentów nie "oszczędzają" wody, kiedy mają jej pod dostatkiem. Są one dobrze ukorzenione. Cechuje je wysokie ciśnienie osmotyczne (25-60, a nawet 100 atmosfer), które pozwala im pobierać roztwór glebowy o duŜej koncentracji. Suchorośla mają rozwiniętą sklerenchymę, sztywne liście z grubą kutykulą i głęboko umieszczonymi aparatami szparkowymi. Często są pokryte kutnerem, który dodatkowo ochrania roślinę. • Przykładem moŜe być Ŝarnowiec miotlasty, kolecja krzyŜowa. SUSZA FIZJOLOGICZNA Susza fizjologiczna – okres, w którym roślina nie moŜe pobierać wody z otoczenia, mimo iŜ woda tam występuje. Powodem tego moŜe być zbyt niska temperatura powietrza, zbyt duŜe zasolenie gleby lub teŜ jej zbyt małe napowietrzenie(zbyt mało tlenu). Susza fizjologiczna występuje najczęściej późną jesienią, zimąi wczesną wiosną. Niektóre rośliny są odpowiednio przystosowane do radzenia sobie w czasie suszy – takie przystosowanie to kseromorfizm. Bogactwo Ŝycia w wodzie Jak powszechnie wiadomo woda jest największym skupiskiem Ŝycia na ziemi, a ukazanie jej ogromnego bogactwa i zróŜnicowania jest wręcz niemoŜliwe. Pomijając ogrom Ŝycia w jeziorach, stawach i rzekach naleŜy uświadomić sobie chociaŜby róŜnorodność gatunków, Ŝyjących w oceanach. Są to wszelkiego rodzaju ryby, skorupiaki, mięczaki, ssaki, zarówno bezkręgowce, jak i strunowce oraz skorupiaki.... Woda – jeden z Ŝywiołów Nie da się dokładnie poznać, okiełznać Ŝadnego z Ŝywiołów. Tak teŜ jest i z wodą. Człowiek jednak, chociaŜ w bardzo małym stopniu, potrafi poskromić ten Ŝywioł. Umie z nim Ŝyć. I chociaŜ wie, Ŝe bardzo trudno jest kształtować taką siłę jaką jest woda, on próbuje i często mu się to udaje. Człowiek poskramia wodę przez budowę mostów... budowę statków... czy budowę zapór... Podział wód Wody słodkie: Wody słone: - rzeki, jeziora (nadbrzeŜne, przydeltowe, morenowe, rynnowe, cyrkowe, krasowe, tektoniczne, kraterowe) i bagna, wody gruntowe i podziemne, lodowce, pokrywa śnieŜna i para wodna w atmosferze - oceany i morza (zatoki i morza = część przybrzeŜna oceanów, oprócz Morza Kaspijskiego, które jest jeziorem o powierzchni 376 km2), czyli wszechocean (ocean światowy). Woda jako źródło Ŝycia Nieprzypadkowo mówi się, Ŝe woda jest źródłem Ŝycia. O ile bez jedzenia moŜna przeŜyć około miesiąca, bez wody człowiek nie wytrzyma dłuŜej niŜ kilka dni. Dlatego szokujący wydaje się fakt, Ŝe 1,1 mld ludzi, a więc co szósty mieszkaniec Ziemi, nie ma dostępu do czystej wody. Z tego powodu co minutę umiera sześcioro dzieci. NiedoŜywienie jest zresztą teŜ wynikiem deficytu wody słodkiej. Jest ona niezbędna dla rolnictwa (chociaŜ wykorzystywanie jej musi być teŜ racjonalne, gdyŜ nawadnianie pól na obszarach suchych jest przyczyną jej marnotrawstwa: po prostu bardzo szybko wyparowuje). W Meksyku i Afganistanie brak dostatecznej ilości wody ogranicza moŜliwości powiększenia obszaru uprawy odmian pszenicy dających wysokie plony. Bez wody produkcja Ŝywności spada. Zasoby wody słodkiej Zasoby wody słodkiej na Ziemi kształtują się na poziomie 37,5 milionów km3. Z tego na Polskę przypada około 220 km3 wody. Ponad 70% tracimy na skutek parowania, reszta – średnio 62 km3 – odpływa rzekami – głównie do Bałtyku. W ciągu roku na kaŜdego mieszkańca przypada średnio: na Ziemi - 7300 m3 wody, w Europie - 4560 m3 wody, w Polsce - 1580 m3 wody. Tylko dwa europejskie kraje – Belgia i Malta – mają mniejsze od nas zasoby wodne w przeliczeniu na jednego mieszkańca. ZuŜycie wody słodkiej w Polsce na jednego mieszkańca, w danym województwie. Deficyt wody Brak słodkiej wody dotyka przede wszystkim tereny pustynne, stąd do najbiedniejszych krajów naleŜą np. Mali, Niger, Czad czy Sudan. Dziś niedobory wody występują juŜ w 80 krajach, w których mieszka 40% ogółu ludzkości. W roku 1990 w 20 krajach deficyt wody był tak duŜy, Ŝe statystyczny mieszkaniec miał jej do dyspozycji mniej niŜ 1000 m3 rocznie. W kolejności od kraju o największym deficycie do kraju o ilości wody zbliŜającej się do 1000 m3 rocznie na mieszkańca są to: DŜibuti, Kuwejt, Malta, Katar, Bahrajn, Barbados, Singapur, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Jordania, Jemen, Izrael, Tunezja, Zielony Przylądek, Kenia, Burundi, Algieria, Rwanda, Malawi i Somalia. Gdy deszcze zawodzą, jak to bywa w Somalii, trudno mieć nadzieję na lepsze jutro… W wielu miastach koszt czystej wody do picia jest bardzo duŜy. Na zdjęciu obok Ramdźan Mondol z Zachodniego Bengalu w Indiach, chociaŜ ma darmową wodę, powoli umiera z powodu zatrucia arsenem, który sprawia, Ŝe woda z płytkich studni staje się toksyczna. ZuŜycie wody i jej oszczędzanie Wciągu ostatnich 30 lat zuŜycie wody niepomiernie wzrosło. Przyczyn tego wzrostu jest wiele, wśród nich na przykład wzrastająca liczba pralek i zmywarek, myjnie samochodowe, popularyzacja urządzeń nawadniających przydomowe ogródki i upowszechnienie spłukiwanych wodą toalet. Jedna trzecia wody wykorzystywanej w przeciętnym gospodarstwie domowym w krajach zachodnich spływa właśnie przez muszlę klozetową. Zapotrzebowanie na wodę moŜna teŜ zmniejszyć poprzez zmniejszanie ilości wody marnowanej w gospodarstwach domowych. Wielu ludzi wciąŜ jest przekonanych, Ŝe zasoby wody są niewyczerpywalne i w związku z tym zuŜywają więcej wody niŜ potrzeba. Spryskiwacze są wprawdzie niezastąpione, kiedy chce się zachować zieloną trawę, jednak zuŜywają one nawet 1000 litrów wody na godzinę, co w dobie oszczędności jest juŜ marnotrawstwem. Ten tryskający z pękniętego wodociągu strumień wody pozwala nam sobie uświadomić, ile wody marnuje się z powodu zwykłych przecieków, zanim dotrze do naszych kranów. Czasami z nieszczelnych wodociągów wycieka nawet 30% cennej wody pitnej. Sposoby zdobywania słodkiej wody: Budowa zapór wodnych – na zdj. Zapora w Jordanii Stacje uzdatniania wody morskiej – na zdj. Stacja w Katarze w Zatoce Perskiej. Odsalanie jest niezwykle kosztowne, dlatego na takie stacje mogą pozwolić sobie tylko bogate kraje. Zdjęcie lotnicze instalacji do odsalania wody na brzegu jeziora Mead w Newadzie. Źródłem wody pitnej mogą być takŜe góry lodowe. Wykorzystanie wody Źródło energii Źródło zdrowia Źródło Ŝycia Cele rekreacyjne Droga wodna Źródło Ŝycia Cele rekreacyjne •MasaŜe wodne •Gorące źródła •Rozrywka •Sporty wodne: KONIEC Aleksandra Szyszkowska Karolina Zwolak
