Działanie wirusobójcze - Theta

Legislacja
Fot. Depositphotos_ PhanuwatNandee
Działanie wirusobójcze
produktów biobójczych
w różnych obszarach zastosowania
Rynek preparatów dezynfekcyjnych jest bardzo zróżnicowany pod względem obszarów zastosowania oraz
zakresu działania. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 528/2012 z 22 maja
2012 r. w sprawie udostępnienia na rynku i stosowania produktów biobójczych, środki dezynfekcyjne,
służące do unieszkodliwiania czynników będących źródłem zakażeń, stosowane są w różnych obszarach
związanych z działalnością człowieka – kosmetycznym, spożywczym, medycznym, przemysłowym,
domowym, instytucjonalnym, a także w obszarze związanym z hodowlą zwierząt, czyli weterynaryjnym.
Z
astosowanie produktów biobójczych
ma na celu eliminację mikroorganizmów z miejsc, które byłyby źródłem przenoszenia i rozprzestrzeniania mikroorganizmów. W zależności od zadeklarowanego obszaru stosowania, dezynfekcja może obejmować powierzchnie podłóg,
ścian, sanitariatów, klamek, wózków sklepowych, naczyń, sprzętu kuchennego, butelek
i smoczków dla dzieci, wody pitnej i basenowej, ścieków, gleby, tkanin, butów, rąk i
ciała, czy narzędzi stosowanych w gabinetach fryzjerskich i kosmetycznych (za wyjątkiem tych, które związane są z przerwaniem ciągłości tkanek). Preparaty dezynfekcyjne mogą wykazywać działanie bakteriobójcze, grzybobójcze, wirusobójcze, prątkobójcze, czy sporobójcze. Zakres działania
bójczego może być ograniczony do konkretnego gatunku lub rodzaju mikroorganizmów (np. tylko działanie bójcze wobec
Candida albicans, czyli bójcze wobec grzybów drożdżopodobnnych) lub mieć pełny
charakter biobójczy wobec danej grupy mikroorganizmów (np. pełne działanie grzybobójcze). Wyjątek stanowi deklaracja działania bakteriobójczego, która zawsze musi
70
zostać wykazana dla wszystkich szczepów
bakterii wskazanych w normach.
Zwalczanie wirusów
Wśród preparatów dopuszczonych do obrotu na terytorium Polski dominują produkty o charakterze bakteriobójczym, jednakże sporą grupę stanowią również środki o właściwościach wirusobójczych. Preparaty, których celem jest zwalczanie wirusów zawierają najczęściej w swym składzie
etanol, propan 1-ol, propan 2-ol, troklozen
sodu, ditlenek chloru, kwas d-glukonowy,
podchloryn sodu oraz kwas nadoctowy[1].
Wirusy stanowią bardzo ważny czynnik
rozprzestrzeniania się zakażeń, zwłaszcza w obszarach medycznych, kosmetycznych, spożywczych, weterynaryjnych i instytucjonalnych (np. szkoły, przedszkola).
Rozprzestrzenianie się wirusów może mieć
na przykład konsekwencje schorzeń jelitowych (przez zakażenie żywności lub brudne ręce) lub oddechowych (wirus grypy,
adenowirusy). Duże znaczenie w ograniczeniu rozprzestrzenianiu się wirusów, takich jak wzw B, wzw C w obszarze medycznym i kosmetycznym ma również prawi-
Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej 4/2016
agregatów oraz rodzaj substancji czynnych
preparatu również decydują o ostatecznej
skuteczności produktów biobójczych. Ponieważ głównym czynnikiem decydującym
o wrażliwości wirusów na działanie produktów biobójczych jest ich struktura (obecność lub brak osłonki) w normach zalecanych do potwierdzenia skuteczności wirusobójczej, jako obligatoryjne zaleca się wirusy hydrofilne (bezosłonkowe): poliowirus,
adenowirus, parvowirus i norowirusy, które znacznie bardziej oporne są na działanie
czynników środowiskowych niż wirusy lipofilne (osłonkowe)[3].
Przy planowaniu badań potwierdzających
skuteczność wirusobójczą preparatu należy brać pod uwagę nie tylko obszar zastosowania, ale również często inne czynniki
wpływające na skuteczność (czas kontaktu, temperatura prowadzenia testu). Czynniki te mogą mieć również istotny wpływ
na konkurencyjność produktu na rynku. W
przypadku produktów, których celem jest
dezynfekcja rąk, działanie biobójcze powinno być stosunkowo szybkie, dodatkowo skuteczność powinna być uzyskana w
warunkach wysokiego obciążenia białkowego (zwłaszcza przy higienicznym myciu
rąk). W przypadku dezynfekcji tkanin skuteczność wirusobójcza powinna być pro-
wadzona w warunkach temperaturowych
odpowiadających praniu w pralce lub praniu ręcznemu. W przypadku prania automatycznego zaleca się temperaturę testu
pomiędzy 30°C a 70°C, w przypadku prania ręcznego możliwe jest stosowanie niższych temperatur. Działanie wirusobójcze
dezynfekowanej powierzchni również powinno być uzyskane w miarę krótkim czasie. Zaleca się w badaniach skuteczności
produktów przeznaczonych do dezynfekcji powierzchni stosowanie tzw. warunków brudnych, czyli wysokiego obciążenia białkowego oraz zawiesiny erytrocytów, które nie będzie ograniczać zastosowania produktu i prowadzenia procesu dezynfekcji tylko do wstępnie oczyszczonych
powierzchni.
Głównym czynnikiem potwierdzającym
spełnienie warunków wirusobójczych preparatu w danych warunkach zastosowania jest uzyskanie odpowiedniego poziomu redukcji miana wirusa. Według norm EN
14476:2013, EN 14675:2015 i EN 13610:2005
jest to logarytm redukcji wynoszący ≥4,0,
co oznacza utratę zdolności zakaźnych aż o
99,99% [3-5].
■
IZABELA BETLEJ
THETA Doradztwo-Techniczne
Literatura:
1.Wykaz Produktów Biobójczych cz. I zawierająca informacje dotyczące produktów, na które
wydano pozwolenie na obrót. http://bip.urpl.
gov.pl/pl/biuletyny-i-wykazy/produkty-biob%C3%B3jcze
2.Litwińska B, Trzcińska A., (2005), Aktywność wirusobójcza preparatów alkoholowych zawartych w środkach przeznaczonych do dezynfekcji rąk (antyseptykach). Zakażenia, http://www.
zakazenia.org.pl/index.php?okno=7&id=105&
3.EN 14476+A1:2015 Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne -- Ilościowa zawiesinowa metoda określania wirusobójczego działania w obszarze medycznym -- Metoda badania i wymagania (Faza 2/Etap 1)
4.EN 14675:2015 Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne -- Ilościowa zawiesinowa metoda określania wirusobójczego działania chemicznych środków dezynfekcyjnych i
antyseptycznych stosowanych w obszarze weterynarii -- Metoda badania i wymagania (Faza
2, etap 1)
5.Chemiczne środki dezynfekcyjne -- Ilościowa
zawiesinowa metoda określania wirusobójczego działania wobec bakteriofagów chemicznych środków dezynfekcyjnych stosowanych
w sektorze żywnościowym i warunkach przemysłowych -- Metoda badania i wymagania
(faza 2, etap 1)
dłowa dezynfekcja rąk i powierzchni skażonych cząstkami wirusów[2]. Preparaty dezynfekcyjne mogą wykazywać pełne lub
ograniczone działanie wirusobójcze. Pełne działanie wirusobójcze uznawane jest
wówczas, kiedy w testach potwierdzających skuteczność produktu dezynfekcyjnego zostaną spełnione wszystkie warunki
dotyczące zastosowanych szczepów wirusów, podanych w odpowiednich normach.
Ograniczone działanie wirusobójcze deklaruje się w przypadku zastosowania w
badaniach innych, niż wyznaczają normy,
szczepy wirusów lub w przypadku gdy testy skuteczności wykona się tylko na wybranych szczepach wirusów, podanych w
odpowiednich normach.
Skuteczność działania
Skuteczność wirusobójcza preparatów dezynfekcyjnych jest zależna od wielu czynników. Największy wpływ na skuteczność
działania wirusobójczego preparatu ma
struktura cząsteczki wirusa, jednakże czynniki takie, jak obecność substancji białkowych, temperatura, rodzaj powierzchni,
zdolność cząsteczek wirusa do tworzenia
www.chemiaibiznes.com.pl
www.chemiaibiznes.com.pl
Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej 4/2016
71