Interpretacja wyników badań laboratoryjnych w świetle zaleceń
advertisement
Interpretacja wyników badań laboratoryjnych w świetle zaleceń praktyki klinicznej – czy one są prawem? Bogdan Solnica Zakład Diagnostyki Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Kraków Katowice, 11.04.2014. Laboratoryjna interpretacja wyniku • Ocena poprawności przed-/analitycznej badania – zatwierdzenie wyniku • Ustalanie wartości odniesienia zamieszczanych na formularzu wyników badań • wartości referencyjne / prawidłowe • wartości decyzyjne (odcięcia) • Wartości pożądane / docelowe • wartości krytyczne = „NORMA” Formularz wyników jest dla lekarza głównym źródłem informacji o wartościach odniesienia Wytyczne postępowania klinicznego (Clinical Practice Guidelines, CPG) Informacje wspierające decyzje medyczne. POSTĘPOWANIE Służą do rozpowszechnienia najlepszych schematów postępowania w praktyce medycznej, ujednolicenia jej, zwiększenia efektywności i bezpieczeństwa postępowania, lepszego wykorzystania środków i ułatwienia szkolenia. Zwykle mają charakter rekomendowanych algorytmów postępowania. WYTYCZNE Wytyczne NIE SĄ: • substytutem doświadcznia klinicznego • stosowane u wszystkich chorych i w każdej sytuacji • jedynym możliwym rozwiązaniem problemu klinicznego • obowiązującym protokołem postępowania 70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l) Zależność między glikemią na czczo a ryzykiem retinopatii cukrzycowej ü Indianie Pima ü Egipcjanie ü Amerykanie Diabetes Care 2009;32:1327-35 Nieprawidłowa glikemia na czczo (IFG) Glukoza w osoczu na czczo Cukrzyca Stan przedcukrzycowy: ü éryzyko rozwoju cukrzycy ü éryzyko sercowo-naczyniowe 126 mg/dl 100 mg/dl Nieprawidł. glikemia na czczo Prawidłowa glikemia na czczo mg/ 7060mg/dl dl Rozpoznawanie IFG Normoglikemia IFG è DM 100 mg/dl 115 mg/dl Stężenie glukozy w osoczu Stan przedcukrzycowy (IFG i/ lub IGT) jest stanem chorobowym – wymaga leczenia Dyslipidemia – stan w którym stężenia lipidów i/lub lipoprotein odbiegają od wartości pożądanych Wartości pożądane są najczęściej określane w odniesieniu do ryzyka sercowo-naczyniowego Stężenie cholesterolu LDL – wartości pożądane Diagn Lab 2012;48:473-474 Niejednakowe wartości odniesienia na wynikach badań laboratoryjnych • Zła ocena wskazań do leczenia è błędy w leczeniu dyslipidemii • Gorsza współpraca pacjentów z lekarzami; samowolne przerywanie leczenia przez pacjentów Kontrola hipercholesterolemii w Polsce Rozpoznawanie zawału serca • Termin „świeży zawał serca” należy stosować, gdy istnieją dowody uszkodzenia/martwicy kardiomiocytów w sytuacji klinicznej odpowiadającej ostremu niedokrwieniu myocardium: • Wzrost i/lub spadek stężenia biomarkera sercowego (preferencyjnie cTn) z co najmniej jednym wynikiem przekraczającym 99. centyl zakresu referencyjnego (ZR), wraz z co najmniej jednym objawem niedokrwienia myocardium Badanie CARMAGUE (Cardiac Marker Guideline Uptake in Europe) (2007) • dane z 211 laboratoriów szpitalnych w 8 krajach Europy: ü 99. percentyl – w 35% laboratoriów ü czułość funkcjonalna na poziomie CV=10% - w 39% laboratoriów ü inne wartości decyzyjne – w 26% laboratoriów Czy zalecenia praktyki klinicznej są oboiązującymi aktami prawnymi? NIE Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego Kodeks Etyki Lekarskiej Zalecenia praktyki klinicznej prezentują aktualny stan wiedzy medycznej. Postępowanie zgodnie z nimi nie jest wymogiem prawa, ale nieprzestrzeganie ich może prowadzić do błędu w sztuce zawodu – złamania prawa. § § §§ § §§
