CUKRZYCA W CIĄŻY

Obowiązujące nazewnictwo dotyczące hiperglikemii w ciąży:
* "CUKRZYCA W CIĄŻY"- jeśli pacjentka spełnia któreś z obowiązujących kryteriów
rozpoznania cukrzycy:
− glikemia na czczo ≥126 mg /dl (7 mmol/l)
− lub glikemia >200 mg/dl (11,1 mmol/l) w 2.godz. OGTT 75 g
− lub glikemia przygodna >200 mg/dl (11,1 mmol/l) z towarzyszącymi objawami
hiperglikemii
* "CUKRZYCA CIĄŻOWA"- jeżeli jeden z wyników uzyskanych w OGTT 75 g jest
nieprawidłowy
− glikemia na czczo 92-125 mg/dl ( 5,1-6,9 mmol/l)
− po 1 godz. ≥180 mg/dl ( ≥10 mmol/l)
− po 2 godz. ≥153-199 mg/dl ( ≥8,5-11,0 mmol/l)
ALGORYTM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNANIA CUKRZYCY CIĄŻOWEJ
Wstępne oznaczenie stężenia glukozy na czczo na początku ciąży, przy pierwszej
wizycie.
Jeżeli pierwsze oznaczenie stężenia glukozy będzie w normie, kolejnym etapem
diagnostycznym będzie wykonanie testu tolerancji glukozy między 24 a 28 tyg. ciąży. Jeżeli
istnieją inne objawy mogące sugerować cukrzycę ciążową, test tolerancji należy wykonać
wcześniej.
Glukoza 100 – 125 mg/dl (5,6 – 6,9 mmol/l) – wartość nieprawidłowa - należy wykonać
OGTT.
Glukoza > 125 mg/dl – należy powtórzyć badanie na czczo i jeśli wynik jest nieprawidłowy
rozpoznajemy cukrzycę w ciąży.
Test diagnostyczny obciążenia 75 g glukozy – OGTT(oral glucose tolerance test)
− wykonywany na czczo
− 8 – 14 godzin od ostatniego posiłku
− przez trzy dni przed wykonaniem testu nie należy ograniczać spożycia węglowodanów
(nie mniej niż 150 g/d przy zwykłej aktywności fizycznej)
− 75 g glukozy rozpuścić w 250 – 300 ml wody i wypić w ciągu 5 min
− w trakcie badania pacjentka powinna siedzieć, nie powinna przyjmować pożywienia
ani palić.
Test tolerancji glukozy powinien być trzypunktowy i obejmować oznaczenie glukozy:
− na czczo
− po 1 godz.
− po 2 godz.
Leczenie cukrzycy w ciąży:
1) dieta
2) wysiłek fizyczny
3) insulinoterapia
1. Na czym polega prawidłowa dieta i kontrola glikemii?
Prawidłowa dieta kobiety w ciąży powikłanej cukrzycą powinna składać się z sześciu
posiłków na dobę - trzech głównych i trzech przekąsek. Każdy z tych posiłków powinien
zawierać odpowiednią ilość wymienników węglowodanowych (jednostek chlebowych).
Wymiennik węglowodanowy (jednostka chlebowa) to ilość wagowa danego produktu, która
zawiera 10-12 g węglowodanów
Rozkład posiłków:
19 – 21 wymienników węglowodanowych na dobę
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1 śniadanie 4 – 5 jednostek
drugie śniadanie 2 – 3 jednostek
obiad 5 jednostek
podwieczorek 2 – 3 jednostek
kolacja 3 – 4 jednostek
przed snem 1 – 2 jednostki ≤ jest to jeden z najważniejszych posiłków!!!
Szczególnie ważny jest posiłek przed snem (zjadany praktycznie tuż przed spoczynkiem
nocnym). Ma on zapobiegać nocnej hipoglikemii, czyli obniżeniu poziomu cukru we krwi
podczas godzin nocnych.
Jak komponować posiłki?
Dzienne zapotrzebowanie na składniki odżywcze powinno być pokryte przez:
40 – 50 % węglowodanów
30 % białka
20 – 30 % tłuszcze
Do minimum należy ograniczyć:
− cukry proste (cukier, miód, dżemy, słodycze)
− pełne mleko, śmietana, lody, tłuste sery, słodzone koktajle mleczne
− owoce kandyzowane, suszone, winogrona, banany
− słodkie soki, syropy, słodzone płyny
− jogurty owocowe, serki homogenizowane słodzone
− pieczywo słodzone np. chałka
− majonez
− tłuste mięsa i wędliny (wieprzowina, salami, boczek, słonina, smalec, salceson,
podroby, gęsi i kaczki)
− napoje alkoholowe
Wskazane produkty i techniki przyrządzania potraw:
− chleby gruboziarniste, razowe, chrupkie, makarony razowe
− surowe warzywa, owoce
− chude przetwory mleczne
− chude wędliny i mięsa
− soki owocowe rozcieńczone wodą
− potrawy:
• gotowanie w wodzie
• na parze na grillu lub rożnie
• pieczenie w pergaminie lub w folii
• duszenie bez obsmażania
W jaki sposób oceniamy wartości glikemii?
− pomiar glikemii na czczo ( bezpośrednio po przebudzeniu)
− pomiar glikemii 1 godz. po głównych posiłkach ( śniadanie, obiad, kolacja)
− czasami w miarę potrzeby ocena glikemii nocnej ( pomiędzy 2.00 a 4.00 rano)
KRYTERIA WYRÓWNANIA GLIKEMII W CUKRZYCY U KOBIET W CIĄŻY
I CUKRZYCY CIĄŻOWEJ
− na czczo i przed posiłkami 60-90 mg/dl ( 3,3-5,0mmol/l)
− glikemia maks. w 1 godz po posiłku <120 mg/dl ( <6,7 mmol/l)
− glikemia między 2.00 a 4.00 rano > 60mg/dl (> 3,3 mmol/l)
2. Wysiłek fizyczny
− poprawia utylizację glukozy, zmniejsza insulinooporność tkanek i zwiększa ich
wrażliwość na insulinę
− o ile nie ma przeciwwskazań, zaleca się specjalne zestawy ćwiczeń gimnastycznych o
umiarkowanym nasileniu
3.
−
−
−
Insulinoterapia
chore na cukrzycę typu 2 w okresie ciąży powinny być leczone insuliną
insulinoterapia konieczna jest u ok 10 – 40 % kobiet chorych na cukrzycę ciążową
najczęstszą metodą jest intensywna podskórna insulinoterapia
Lek. med Ewa Żmuda
( opracowanie na podstawie rekomendacji PTD 2014)