Choroby układu mięśniowo

Choroby
układu mięśniowo – szkieletowego
pracowników zatrudnionych
przy ręcznym przenoszeniu ciężarów
09.04.2014r
Lek. med. Marek Andrzejewski
Ręczne prace transportowe
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 14 marca
2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych.
(Dz. U. Nr 26, poz. 313) § 2 pkt.1
Każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów,
ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników,
w tym przemieszczanie ich poprzez:
- unoszenie
- podnoszenie
- układanie
- pchanie
- ciągnięcie
- przenoszenie
- przesuwanie
- przetaczanie lub przewożenie
Ręczne prace transportowe zawodowo
Ręczne prace transportowe poza pracą
Transport ręczny charakteryzuje się występowaniem zarówno
obciążenia dynamicznego, jak i statycznego.
Często towarzyszy mu znaczny wydatek energetyczny.
Jeśli nie można go wyeliminować z procesu pracy, powinien się
odbywać zgodnie z zaleceniami i normami określonymi
przepisami prawa
Obciążenie dynamiczne
związane jest z aktywnością ruchową
podczas pracy (skurcze mięśni - ruch)
Obciążenie statyczne wywołane jest długotrwałym napięciem
mięśni spowodowanym utrzymywaniem przez dłuższy czas ciała lub
przedmiotów w tej samej pozycji, a zwłaszcza w wymuszonej
pozycji ciała (napięcie mięśni – pozycja ciała)
Miarą obciążenia fizycznego (ciężkości pracy) jest wartość
wydatkowanej energii, czyli wydatek energetyczny określający
ilość energii zużytej do wykonania pracy (w kcal lub kJ)
Wysiłek fizyczny
to każdy rodzaj aktywności ruchowej, czyli wykonywanie
czynności przez określone grupy mięśniowe zarówno
wykonywanie ciężkich prac fizycznych (np. podczas ręcznego
przemieszczania ciężarów, zamiatania),
jak i obciążenia statyczne
(np. długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej).
Smakzdrowia blogspot.pl
Choroby układu mięśniowo-szkieletowego (MSD)
(Musculoskeletal Disorders ) mogą mieć wpływ na:
mięśnie, stawy, ścięgna, wiązadła, kości i nerwy.
polki.pl
Większość chorób układu mięśniowo-szkieletowego związanych z pracą
rozwija się z biegiem czasu i jest spowodowane wykonywaną pracą lub
środowiskiem pracy.
Mogą je również powodować wypadki, np. złamania i zwichnięcia.
Choroby układu mięśniowo-szkieletowego zazwyczaj dotykają:
pleców, szyi, ramion i kończyn górnych, rzadziej dotyczą kończyn dolnych.
Czwarte europejskie badanie warunków pracy (European
Working Conditions Survey (EWCS), Parent-Thirion, Fernández
Macías, Hurley i Vermeylen, 2007) wykazało, że w 2005 r.
niemal 46 procent polskich pracowników uskarżało się na
związany z pracą ból pleców. Raport „Aktywność ekonomiczna
ludności Polski“ (GUS, 2008) wskazuje, że praca zawodowa była
przyczyną bądź czynnikiem nasilającym objawy co najmniej
1,7 miliona przypadków bólu pleców w 2006 r.
Parent-Thirion i in. (2007) stwierdzili, że 44 procent [polskich]
pracowników uskarżało się na bóle mięśni karku, ramion
i kończyn (średnia unijna: 22,8 procent). Zgodnie z raportem
„Aktywność ekonomiczna ludności Polski w latach 20062007“ niemal milion polskich pracowników uskarżało się na
związane z pracą bóle mięśni karku, ramion, rąk i dłoni (GUS,
2008).
cyt.zdolni do pracy? Choroby układu mięśniowo-szkieletowego a rynek pracy w Polsce 2011 fitt for work
Według ankietowego badania zdrowia - bóle pleców są najczęściej
występującą dolegliwością zdrowotną / chorobą przewlekłą*
Mężczyźni
w%
Kobiety
w%
Bóle pleców
18,5
Bóle pleców
24,4
Wysokie ciśnienie krwi
18,0
Wysokie ciśnienie krwi
23,1
Bóle szyi
8,2
Zapalenie kości i stawów
14,8
Choroba wieńcowa
7,9
Bóle szyi
14,5
Zapalenie kości i stawów
7,5
Choroba wieńcowa
11,2
*GUS Departament Badań społecznych, Europejskie Ankietowe Badanie Zdrowia w 2009r.
Opracowanie A.Zajenkowska – Kozłowska, M.Piekarzewska.
Badaniem objęto 24,5 tys. gospodarstw domowych zamieszkałych w wylosowanych
mieszkaniach, w których zbadano 41 818 osób, mieszkających na obszarach wiejskich
i miejskich całego kraju.
Choroby MSD
związane z pracą
choroby zawodowe
pośrednio związane z pracą związane
choroby parazawodowe
ze sportem
bez związku z pracą
samoistne
Definicja choroby zawodowej Kodeks pracy
Art. 2351
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie
chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy
można
stwierdzić
bezspornie
lub
z
wysokim
prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem
czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku
pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych
„narażeniem zawodowym”
Art. 2352
Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego
pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu
zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod
warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych
w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.
Choroby zawodowe
Pozycja19 wykazu:
Przewlekłe choroby układu ruchu
wywołane sposobem wykonywania
pracy
Okres, w którym wystąpienie
udokumentowanych objawów chorobowych
upoważnia
do rozpoznania choroby zawodowej pomimo
wcześniejszego zakończenia pracy w
narażeniu zawodowym
1)
przewlekłe zapalenie ścięgna
i jego pochewki
1 rok
2)
przewlekłe zapalenie kaletki
maziowej
1 rok
3)
przewlekłe uszkodzenie łąkotki
u osób wykonujących pracę
w pozycji klęcznej lub kucznej
1 rok
4)
przewlekłe zapalenie
okołostawowe barku
1 rok
5)
przewlekłe zapalenie
nadkłykcia kości ramiennej
1 rok
6)
zmęczeniowe złamanie kości
1 rok
Choroby zawodowe
Pozycja 20 wykazu:
Przewlekłe choroby obwodowego
układu nerwowego wywołane
sposobem wykonywania pracy
Okres, w którym wystąpienie
udokumentowanych objawów
chorobowych upoważnia
do rozpoznania choroby zawodowej
pomimo wcześniejszego zakończenia pracy
w narażeniu zawodowym
1)
zespół cieśni w obrębie
nadgarstka
1 rok
2)
zespół rowka nerwu
łokciowego
1 rok
3)
zespół kanału de Guyona
1 rok
4)
uszkodzenie nerwu
strzałkowego wspólnego
u osób wykonujących pracę
w pozycji kucznej
1 rok
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie
chorób zawodowych Dz.U.2009 nr.105 poz.869
Choroby pośrednio związane z pracą
Tzw.choroby parazawodowe - to choroby, w powstaniu których
warunki pracy stanowią jeden z możliwych czynników ryzyka,
wpływających na ujawnienie, przyśpieszenie bądź pogorszenie
choroby.
Do rozpoznania choroby pośrednio związanej z pracą konieczne
jest udokumentowanie i wykazanie niekorzystnego wpływu
warunków lub sposobu wykonywania pracy na powstanie lub
przebieg choroby.
Choroby te nie są określone aktami prawnymi.
- zespoły przeciążeniowe kręgosłupa
- choroba niedokrwienna serca
- nadciśnienie tętnicze
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
- zaburzenia nerwicowe, depresje
Czynniki przyczyniające się do powstania lub pogłębienia dolegliwości
mięśniowo-szkieletowych
Czynniki związane z wysiłkiem:
- przemieszczana masa
- powtarzalność czynności
- pozycja ciała
- kształt przedmiotu, stabilność
- odległość przemieszczania
Czynniki osobnicze:
- płeć
- wiek
- predyspozycje genetyczne
- sprawność fizyczna
- stan psychiczny
- doświadczenie, edukacja
Czynniki organizacyjne:
- wpływ na sposób i tempo pracy
- możliwość współpracy
- wyposażenie w środki pomocnicze
- widoczność na trasie przemieszczania
- charakter podłoża
- motywacja
- mikroklimat
- odzież robocza
Czynniki wywołujące przeciążenie układu ruchu
•
•
•
•
•
•
•
•
•
monotypia ruchów,
wymuszona pozycja ciała,
obciążenie statyczne i dynamiczne mięśni,
nadmierny wysiłek fizyczny,
ucisk lub rozciąganie elementów
czynnościowych tego układu
podnoszenie i przenoszenie znacznych
ciężarów,
powtarzające się mikrourazy.
wibracja
praca w zmiennym mikroklimacie
Czynniki mające wpływ na wielkość obciążenia układu
mięśniowo-szkieletowego
•
•
•
•
•
siła wywierana w czasie wykonywania czynności
czas jej trwania
powtarzalność zadań
czas przerw miedzy nimi
rytm pracy (monotypowość)
o pracy monotypowej mówimy wtedy gdy czynności
powtarzają się w odstępach krótszych niż 5 minut.
Przy częstotliwości powtarzania czynności większej niż
40 x /min. mięśnie nie mają możliwości odnowy swojej
zdolności do skurczu.
Układ mięśniowo-szkieletowy
www.resmedica.pl
Budowa kręgosłupa
www.elspini.pl
www.lalbavita.pl
Staw kolanowy
www.sportklinika.pl
Kaletka maziowa (łac. bursa synovialis) − rodzaj wytworu
błony maziowej, mający postać zbudowanego z tkanki łącznej
worka o pęcherzykowatym kształcie, zwykle komunikującą się
z jamą stawową i wytwarzającą maź stawową.
Dzięki temu posiadają one gładką i wilgotną powierzchnię.
kaletka
www.sportmed.pl
Mięśnie
www.doz.pl
www.doz.pl
Rodzaje skurczów mięśni
triceps.poznan.pl
Izometryczny: wzrasta napięcie mięśnia przy stałej długości
(wynikiem nie jest ruch, ale utrzymanie części ciała w stałym położeniu)
Izotoniczny :
gdy zmienia się długość mięśnia przy stałym poziomie napięcia mięśniowego
(wynikiem skurczu jest ruch)
Jak ręczne przemieszczanie ciężarów może wpływać na zdrowie
pracowników?
Ręczne przemieszczanie ciężarów może powodować:
- skumulowane zaburzenia wynikające ze stopniowego
i postępującego pogarszania się stanu układu mięśniowoszkieletowego wskutek ciągłego wykonywania czynności
podnoszenia i przemieszczania ciężarów
np. bóle pleców, bóle lędźwiowego odcinka kręgosłupa, bóle barku.
- nagłe urazy, takie jak zranienia lub złamania,
powstałe wskutek wypadku.
Urazy układu ruchu
- stłuczenia
- skręcenia
- zwichnięcia
- złamania
- zmiażdżenia
- pęknięcia
- zerwania
- naderwania
- naciągnięcia
- rozerwania
pinger.pl
Stłuczenie
jest to uszkodzenie tkanki podskórnej w z uszkodzeniem naczyń
krwionośnych. Widoczny jest wówczas krwawy wylew
podskórny. Uraz niekiedy może sięgać włókien
i warstw
głębokich mięśnia niekiedy dochodzących aż do samej kości.
By doszło do stłuczenia musi zadziałać bezpośrednia siłauderzenie, upadek itp. Im mniej napięty mięsień w trakcie
owego urazu tym stłuczenie jest głębsze.
helgates.cba.pl
Skręcenia:
Są
spowodowane
nadmiernym
rozciągnięciem
i rozerwaniem więzadeł. Skręcenia mogą obejmować
rozerwanie nielicznych włókien, ale również całkowite
rozerwanie układu więzadeł. Skutkiem skręcenia jest
ból ,tkliwość oraz obrzęk tkanek miękkich.
pl.wikipedia.org
Zwichnięcia:
Zwichnięciem nazywamy przemieszczenie tworzących
staw kości tak , że powierzchnie stawowe nie stykają się
ze sobą zwykle towarzyszy mu rozerwanie torebki
i aparatu więzadłowego. Jeżeli przemieszczenie nie jest
całkowite określa się je mianem podwichnięcia
www.arthros.pl
Złamania:
całkowite przerwanie ciągłości kości (gdy dochodzi do
przerwania niecałkowitego mówimy o nadłamaniu).
złamania dzielimy na:
- złamania otwarte - są to złamania w których odłamy
kostne sterczą na zewnątrz przez ranę w skórze
- złamania zamknięte
doktorzy24.pl
Zespoły przeciążeniowe powstają wskutek
zaburzenia równowagi
pomiędzy eksploatacją tkanek
a ich regeneracją
Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe są najbardziej
rozpowszechnionym problemem zdrowotnym związanym
z pracą w Europie.
39% pracowników z nowych państw UE skarży się na bóle
kręgosłupa, a 36% na bóle mięśniowe.
W krajach dawnej 15 – tki proporcje te są o 14 – 15 pkt
procentowych niższe.
Uszkodzenia powysiłkowe
Naciągnięcie- jest to uraz do którego dochodzi na skutek zadziałania siły
pośredniej. Zazwyczaj ma miejsce w przypadku dźwignięcia ciężaru
nieproporcjonalnego względem siły danego mięśnia. Dochodzi wówczas do
silnego rozciągnięcia mięśnia. W wyniku gwałtownej siły mięsień nie jest
w stanie zareagować skurczem obronnym i dochodzi do rozerwania
włókien mięśniowych wraz z powstaniem tzw. krwiaka śród mięsnego
Naciągnięcie może mieć miejsce bezpośrednio na brzuścu danego mięśnia
ale także w miejscu przejścia mięśnia w ścięgno.
Naderwanie - ciężko jest ukazać jakąś bezwzględną granicę między
naciągnięciem a naderwaniem. Przyjmuje się, że naciągnięcie dotyczy
niewielkiej grupy włókien mięśniowych. Naderwanie jest to z kolei uraz
typu średniego, gdzie liczba włókien uszkodzonych jest znaczna. Może
tutaj dojść niekiedy do całkowitego rozwłóknienia tychże włókienek,
w niektórych miejscach.
Rozerwanie - jest to najcięższy uraz mięśnia / ścięgna. Dochodzi do
całkowitego rozwłóknienia włókien i przerwania ciągłości tkanki.
www.leksykonmasazu.pl
BOLESNY BARK
Zespół samoistnego bólu i dysfunkcji barku na tle sumowania
się przeciążeń i przedwczesnego zużycia struktur tkankowych
dooktor.pl
BOLESNY BARK
Przyczyny wewnętrzne
• zespół ciasnoty podbarkowej, uszkodzenie pierścienia
rotatorów
• zapalenie kaletki podbarkowej
• niestabilność
• urazy tkanek miękkich i złamania
• zmiany zwyrodnieniowe
• zapalenie ścięgien
• zapalenie torebki stawowej
• guzy
• uszkodzenia naczyń i nerwów
• problemy psychologiczne
BOLESNY BARK
Przyczyny zewnętrzne
• zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego
• zmiany krążka międzykręgowego
• uszkodzenie splotu ramiennego
• neuropatie uciskowe
• zespół wylotu klatki piersiowej
• jamistość rdzenia
• nowotwory płuc
• choroba niedokrwienna serca
ZESPÓŁ CIASNOTY PODBARKOWEJ I USZKODZENIE PIERŚCIENIA
ROTATORÓW.
Pierścień rotatorów: ścięgna czterech mięśni, których przyczepy
początkowe znajdują się na łopatce, a przyczep końcowy to
guzek większy i mniejszy kości ramiennej
• podłopatkowy
• podgrzebieniowy
• obły mniejszy
• nadgrzebieniowy
www.bolesnybark.pl
Widok od strony bocznej stawu - ścięgna
4 mięśni opłaszczają głowę kości ramiennej
przypominając stożek.
www.rehabilitacjaczerwinski.com
ZESPÓŁ CIASNOTY PODBARKOWEJ I USZKODZENIE PIERŚCIENIA
ROTATORÓW.
Stopień uszkodzeń
1 - stan obrzęków, wylewów krwawych i zapalenia kaletek
2 – włóknienie na skutek stanu zapalnego
3 - całkowite przerwanie pierścienia rotatorów i / lub ścięgna
głowy długiej mięśnia dwugłowego
4 - zmiany kostne w wyrostku barkowym, odwapnienia,
wyrośla kostne
5 - artropatia całego stawu ramiennego również ze zmianami
w chrząstce
ZESPÓŁ CIASNOTY PODBARKOWEJ
I USZKODZENIE PIERŚCIENIA ROTATORÓW.
• Stadium I - jest to zapalenie kaletki maziowej - bóle
występują przy ustawieniach ramienia powodujących konflikt
tkankowy.
• Stadium II - dołącza się zapalenie, które obejmuje już torebkę
i ścięgna (stożek rotatorów i obwodowy odcinek stożka
rotatorów oraz ścięgno głowy długiej m. dwugłowego
ramienia) — ból pojawia się przy wykonywaniu zwykłych
czynności dnia codziennego.
• Stadium III - zostają uszkodzone stożek rotatorów
i/lub ścięgno głowy długiej m. dwugłowego ramienia.
Do bólu dołącza się utrata siły lub wypadnięcie funkcji ww.
mięśni. Nierzadko dochodzi do paradoksalnego ustąpienia
bólu!
ZESPÓŁ CIASNOTY PODBARKOWEJ I USZKODZENIE PIERŚCIENIA
ROTATORÓW.
•
•
•
•
•
•
Obraz kliniczny w wywiadzie:
ból przy ruchu odwodzenia lub zginania, często ból samoistny
ograniczenie lub brak czynnego odwodzenia lub zginania
wiek powyżej 40 lat
wykonywanie pracy ponad głową
wychudzenie mięśni obręczy barkowej
ból często w nocy, przy spaniu na chorym barku
Określenie sprawności rotatorów przez dotykanie
kciukiem wyrostków kolczystych kręgosłupa
ZESPÓŁ CIASNOTY PODBARKOWEJ
I USZKODZENIE PIERŚCIENIA ROTATORÓW.
Leczenie
• nieoperacyjne
– farmakologiczne
– fizykoterapia
– kinezyterapia- ograniczenie wysiłku fizycznego, odwodzenie
i zginanie do 60 st. , ćwiczenia wzmacniające mięśnie obręczy
barkowej i zwiększające zakres ruchu
– profilaktyka
• operacyjne
– brak poprawy po 6-9 miesiącach
– nasilanie się dolegliwości w ciągu kilku tygodni mimo leczenia
zachowawczego
– całkowite zerwanie pierścienia rotatorów.
BARK ZAMROŻONY
Ograniczenie ruchów barku spowodowane przykurczem struktur
tworzących staw
• wtórny- pourazowy
• pierwotny- idiopatyczny
Częstym powodem może być przedłużające się unieruchomienie
z powodu innych przyczyn np. urazy, niedowłady,
unieruchomienie po zabiegach operacyjnych, długotrwałe
unieruchomienie barku np. po złamaniu przedramienia
i założeniu opatrunku gipsowego. Ale i choroby układowe,
cukrzyca, choroby neurologiczne, reumatologiczne.
ZERWANIE ŚCIĘGNA MIĘŚNIA DWUGŁOWEGO
- GŁOWY DŁUGIEJ
ścięgno zwykle bywa zmienione zapalnie lub zwyrodnieniowo i nagły ruch
z dużym obciążeniem może doprowadzić do samoistnego zerwania
Objawy
• krótkotrwały, silny ból związany z nagłym ruchem pod dużym
obciążeniem
• zmniejszenie lub ustąpienie dolegliwości po kilku tygodniach
• osłabienie siły mięśniowej m. dwugłowego
• wybrzuszenie w połowie ramienia
• dotyczy zwykle mężczyzn po 40 r. życia
www.doz.pl
orthomedyk.pl
ZESPÓŁ GÓRNEGO OTWORU KLATKI PIERSIOWEJ- ZESPÓŁ WYLOTU
KLATKI PIERSIOWEJ Thoracic outlet syndrome (TOS)
Zespołem uciskowym górnego otworu klatki piersiowej określa
się patologiczne objawy neurologiczne i naczyniowe (tętnicze
i żylne), występujące w obrębie kończyn górnych, a wywołane
uciskiem na splot ramienny, tętnicę podobojczykową i pachową
oraz żyłę podobojczykową w obszarze górnego otworu klatki
piersiowej. Ucisk ten dotyczy zwykle wszystkich elementów
pęczka naczyniowo-nerwowego
W obrazie klinicznym najczęściej obserwuje się objawy
wynikające z ucisku na nerwy, następnie tętnice, a do rzadkości
należą objawy kompresji żylnej
Zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS)
spowodowany jest nieprawidłowymi stosunkami
anatomicznymi w obrębie górnego otworu klatki piersiowej.
Splot ramienny biegnie przez trzy cieśnie anatomiczne:
szczelinę mięśni pochyłych, przestrzeń między pierwszym
żebrem i obojczykiem oraz przestrzeń pod mięśniem
piersiowym mniejszym
Wyróżnia się więc
kilka wariantów TOS w zależności od miejsca i przyczyny ucisku
- zespół żebra szyjnego
- zespół mięsni pochyłych
- zespół żebrowo – obojczykowy
- zespół mięśnia piersiowego mniejszego
ZESPÓŁ GÓRNEGO OTWORU KLATKI PIERSIOWEJ - ZESPÓŁ
WYLOTU KLATKI PIERSIOWEJ
.
Objawy
• bóle i parestezje promieniujące od szyi do barku,
przedramienia lub ręki
• bóle nocne, podczas pracy, przy podnoszeniu ciężaru
• szybka męczliwość mięśni k. górnej
• zaburzenia koordynacji
• brak możliwości wykonywania pracy
z rękami ponad głową
www..eorthropol.com
Objawy neurologiczne
Najczęściej dochodzi do ucisku nerwów wychodzących ze splotu barkowego. Przyjęcie
określonej pozycji – skręcenie głowy do boku czy uniesienie ramienia – wyzwala lub
potęguje objawy. Pojawić się mogą także inne objawy neurologiczne ból barku, osłabienie
siły mięśni całej kończyny górnej, a także zaburzenia czucia na skórze oraz drętwienie
palców. Niepracujące mięsnie powoli ulegają zanikowi, toteż obwód chorej kończyny
ulega zmniejszeniu, staje się ona szczuplejsza i wątlejsza.
Objawy niedokrwienne
Objawy wynikające z niedokrwienia kończyny górnej poprzez ucisk na tętnicę
podobojczykową stanowią drugą grupę najczęstszych symptomów. Kiedy krew nie
dociera do mięśni i skóry ręki, staje się ona chłodna, a po wykonaniu większych ruchów
zaczyna boleć. Objawy znacznie przybierają na sile, kiedy chory uniesie rękę lub odwróci
głowę w chorą stronę. Ponadto tętno na tętnicach kończyny jest słabe lub
niewyczuwalne, a różnica ciśnień zmierzonych na zdrowym i chorym ramieniu jest
znaczna.
Objawy z zastoju krwi
Najrzadziej występują objawy związane z zablokowaniem odpływu krwi z ręki poprzez
ucisk na żyłę podobojczykową. Pojawia się wówczas obrzęk całej kończyny górnej,
który najczęściej występuje o poranku. Może także dojść do niebezpiecznego
wykrzepienia się krwi w żyle.
Zespoły bólowe kręgosłupa – najczęściej dotyczą odcinka
lędźwio-krzyżowego, rzadziej szyjnego, wyjątkowo piersiowego
Czynniki mające wpływ na występowanie bólów kręgosłupa to:
- ciężka praca fizyczna
- podnoszenie i przenoszenie ciężarów
- wymuszone statyczne pozycje ciała
- praca w pozycjach ze skręceniem tułowia
- praca w pochyleniu
- praca w narażeniu na wibrację.
Czynniki pozazawodowe
- wiek
- płeć
- masa ciała
- sytuacja społeczno – ekonomiczna
- kondycja psychofizyczna
www.elspini.pl
Najczęściej bóle kręgosłupa są związane z:
- przeciążeniem lub uszkodzeniem mięśni i więzadeł
- wadami postawy
- procesami zapalnymi w obrębie stawów kręgosłupa lub
krążków międzykręgowych
- przepukliną krążka międzykręgowego („wypadnięcie”
dysku, dyskopatia)
- zmianami zwyrodnieniowymi związanymi z fizjologicznymi
procesami starzenia w obrębie krążków, stawów kręgosłupa
i wrodzonymi wadami kręgosłupa
- chorobami organów wewnętrznych.
75% pracowników transportu lądowego podnosi ciężary
w codziennej pracy
27% pracowników przemysłu metalowego
Bardzo częste u pracowników służby zdrowia
IMP Łódź 2011
przeciążenia kręgosłupa
mikrourazy i ich kumulacja
zmiany zwyrodnieniowe i degeneracyjne
osłabienie struktur (mięśnie, więzadła, krążki stawowe)
czynnik zewnętrzny
nadwyrężenie, naderwanie, zerwanie, pęknięcie, wypadnięcie
Choroba krążka międzykręgowego - dyskopatia
Jest to choroba mechaniczna – uszkodzenie – krążka
międzykręgowego (dysku).
Przeważnie występuje w odcinku lędźwiowym kręgosłupa (70%),
rzadziej w szyjnym i sporadycznie w piersiowym.
Występujące zwykle u osób w wieku 20-60 rż. Szczególnie często
(około 90% populacji) występuje w krajach wysokorozwiniętych.
U około 1/3 z nich występuje rwa kulszowa, która jest bólem
kręgosłupa lędźwiowego promieniującym do kończyn dolnych.
Inne nazwy: mechaniczne uszkodzenie dysku, przepuklina dysku.
www.terapiamanualna.pl
Mechanizm powstania
Do uszkodzenia dysku dochodzi zwykle w wyniku niewielkiego urazu,
którym przeważnie jest nagłe zgięcie, podniesienie ciężaru lub długotrwałe
siedzenie. W związku z urazem dochodzi do przerwania pierścienia
włóknistego.W powstałą szczelinę wnika jądro miażdżyste. Ten etap
nazywamy uszkodzeniem wewnątrzdyskowym. Następnie dochodzi do
uwypuklenia uszkodzonego pierścienia włóknistego – powstaje przepuklina
dysku. Jeżeli proces uszkodzenia nie zostanie zahamowany, fragment jądra
miażdżystego zostaje „wypchnięty” do kanału kręgowego i powstaje
sekwestr. Uwypuklony dysk lub sekwestr w odcinku lędźwiowym mogą
uciskać worek oponowy i/lub korzenie nerwowe.
fridamedical.pl
Objawy dyskopatii w odcinku lędźwiowo - krzyżowym
- Lokalny ból pleców nad uszkodzonym odcinkiem kręgosłupa –
wszystkie 3 stadia uszkodzenia dysku
- Ból udzielony – ból kręgosłupa z „rozlanym” bólem pośladka
i uda – wszystkie 3 stadia uszkodzenia dysku
- Ból promieniujący, korzeniowy, rwa kulszowa – ból
promieniujący do kończyny (pośladek, udo podudzie i stopa)
zgodny z topografią danego korzenia nerwowego (np. L4, L5 lub
S1) z, lub bez bólu kręgosłupa – wskazuje na obecność ucisku
korzenia, powstaje tylko w przypadku istnienia przepukliny lub
sekwestru
Częstym objawem ucisku lub uszkodzenia korzenia nerwowego
są parestezje (drętwienie, pieczenie, zaburzenia czucia) oraz
osłabienie siły mięśni.
Leczenie
Część pacjentów odczuwa samoistną poprawę, jednak
problemem są nawroty dolegliwości.
- leczenie rehabilitacyjnie stosując ćwiczenia – kinezyterapię
- leki przeciwbólowe
- leki sterydowe
- leki zmniejszające napięcie mięśniowe
- leki wspomagające regenerację korzeni nerwowych.
Jednak w pewnych przypadkach leczenie nieoperacyjne zawodzi.
Wtedy chorego operujemy.
Wskazania do leczenia operacyjnego choroby dyskowej;
1.Ból trwający ponad 3-6 miesięcy mimo prawidłowo
prowadzonego leczenia nieoperacyjnego.
2.Występowanie ubytkowych objawów neurologicznych:
parestezje, osłabienie czucia, osłabienie siły mięśni.
3.Nagłe wystąpienie zespołu ogona końskiego.
Rwa kulszowa (łac.ischias) zespół objawów związanych z uciskiem
na nerwy rdzeniowe L4,L5 lub S1 tworzące nerw kulszowy lub na
przebiegu samego nerwu kulszowego
rwakulszowa-poznan.pl
Objawy nagły ból okolicy lędźwiowej promieniujący do pośladka,
tylnej powierzchni uda lub do łydki lub stopy. Drętwienie, zaburzenia
czucia, osłabienie siły mięśniowej.
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego spondyloartroza
Jest to choroba degeneracyjna wszystkich struktur kręgosłupa.
Zajęte są stawy, dyski i otaczające je struktury.
Związana z wiekiem lub przeciążeniami kręgosłupa.
Uszkodzenie stawów i dysków kręgosłupa lędźwiowego prowadzi
do zwężenia kanału kręgowego i otworów międzykręgowych,
powstawania niestabilności i deformacji kręgosłupa.
Leczenie
Przeważnie wystarczające jest leczenie nieoperacyjne polegające na
stosowaniu kinezyterapii (ćwiczeń rehabilitacyjnych), fizykoterapii
(zabiegów np. krioterapia, TENS, jonoforeza), leków
przeciwbólowych i niesterydowych przeciwzapalnych (NLPZ),
stosowaniu sznurówek ortopedycznych itp.
Leczenie operacyjne
Leczeni operacyjne podejmuje się gdy leczenie zachowawcze jest
nieskuteczne. Celem operacji jest uwolnienie pacjenta od bólu i
umożliwienie mu normalnego, codziennego funkcjonowania.
Ogólne założenia zabiegu operacyjnego opierają się na odbarczeniu
uciśniętych struktur nerwowych oraz ustabilizowaniu zajętych
procesem artrozy segmentów.
Profilaktyka
MATERIAŁY CIOP
Podnoszenie i obniżanie ciężarów w tempie 30 szt. na godz.
Health and Safety Executive
Dodatkowo wartości podane na rysunku należy zmniejszyć o 10%, jeśli przy podnoszeniu
ciężkich przedmiotów należy się obracać w bok o 45º a o 20% przy obrocie o 90º
i odpowiednio przy zwiększaniu ilości podnoszonych przedmiotów na godzinę
o 30% gdy 1-2 x na min; o 50% gdy 5-8 x na min; o 80% gdy ponad 12 x na min.
materiały PIP
Koszty MSD
Koszty bezpośrednie obejmujące koszty medyczne takie jak koszty
profilaktyki, diagnostyki, leczenia, rehabilitacji i opieki długoterminowej
oraz bieżące wydatki medyczne i prywatne. Wśród nich często rozróżnia się
koszty medyczne występujące w sektorze ochrony zdrowia oraz koszty
pozamedyczne pojawiające się w innych sektorach (Lundkvist, Kastäng
i Kobelt, 2008);
Koszty pośrednie, do których należą gorsze wyniki w pracy spowodowane
ograniczoną zdolnością do wykonywania poszczególnych czynności
zawodowych: zmniejszona produktywność, utracone zarobki, utracone
szanse rozwoju członków rodziny, utracone zarobki członków rodziny oraz
niższe wpływy z podatków;
Koszty o charakterze niematerialnym obejmujące psychospołeczne
obciążenia wynikające z obniżenia standardu życia, w tym stres związany
z wykonywaną pracą, napięcia i cierpienie psychiczne o podłożu
ekonomicznym lub związane z sytuacją rodzinną (WHO, 2003).
cyt.zdolni do pracy? Choroby układu mięśniowo-szkieletowego a rynek pracy w Polsce 2011 fitt for work
Wydatki na świadczenia związane z niezdolnością do pracy poniesione w 2012 r.
według wybranych, niektórych grup chorobowych będących przyczyną
niezdolności do pracy i płci świadczeniobiorców ( dane stat.ZUS )
kwota wypłat
Grupy chorobowe
razem
w tys.zł
mężczyźni
w%
kobiety
w tys.zł
w%
w tys.zł
w%
Zaburzenia psychiczne
5 070 712,5 16,7
2 719 473,9
15,8
Choroby układu krążenia
4 579 812,1 15,1
3 637 414,8
21,2
Choroby ukł.mięśniowego
kostno-stawowego
3 930 981,2 12,9
i tkanki łącznej
2 383 170,8
13,9
1 547 810,4 11,7
-
-
3 187 692,2 24,1
9,5
1 784 461,8
10,4
1 106 276,7
8,3
Choroby ukł.oddechow.
2 157 868,0 7,1
1 125 383,7
6,5
1 032 484,3
7,8
Nowotwory
1 528 796,4
5,0
803 741,5
4,7
725 054,9
5,5
ogółem
30 438 586,1
100
17 191 740,3
13 246 845,8
100
Ciąża i połóg
3 187 692,2 10,5
Choroby ukł.nerwowego ¹ 2 890 738,5
100
2 351 238,6 17,7
942 397,3
7,1
¹ obejmuje choroby centralnego i obwodowego układu nerwowego
„Podobnie jak w wielu innych krajach, również w Polsce panuje
niska świadomość co do zakresu i skutków MSD, ale zgromadzone
dane wskazują na to, że w najbliższych latach wzrośnie odsetek
populacji w wieku produkcyjnym dotkniętej tymi schorzeniami.
Wydaje się jednak, że brakuje spójnej analizy i wspólnych działań
rządu, klinicystów i pracodawców, koncentrujących się na
postrzeganiu pacjentów z MSD z perspektywy ich aktywności
zawodowej. Odpowiednie rozwiązania ustawowe oraz partnerska
współpraca wszystkich zainteresowanych stron stanowią pierwsze
kroki na drodze do obniżenia kosztów społecznych MSD”.
cyt: raport Zdolni do pracy? Choroby układu mięśniowo-szkieletowego a rynek pracy w Polsce 2011
Ksenia Zheltoukhova, Stephen Beaven, Anna Reich
samouzdrawianie.pl