Nefropatia analgetyczna - skutek nadużywania leków

Skutki nadużywania leków
przeciwbólowych
 Wszyscy łykają tabletki przeciwbólowe. W wielu przypadkach
bywają bardzo pomocne, ale mogą być także naprawdę
niebezpieczne - przedawkowanie paracetamolu w skrajnych
przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci.
 Co roku tysiące osób doznaje uszczerbku na zdrowiu wskutek
nadmiernego przyjmowania przeciwbólowych
farmaceutyków, a więc aspiryny, paracetamolu czy
ibuprofenu.
 Niebezpieczne bywa nie tylko przedawkowanie klasycznych
tabletek przeciwbólowych, ale także tych zwalczających
objawy przeziębienia i grypy.
 Przekonanie o skuteczności ich działania skłania nas do
przyjmowania ich przy każdej okazji, tymczasem mogą one
wywoływać także poważne skutki uboczne, takie jak
krwawienie żołądka, uszkodzenie wątroby i nerek, astmę, czy
nawet prowadzić do śmierci.
JAK DZIAŁAJĄ LEKI PRZECIWBÓLOWE?
 Uczucie bólu powstaje w wyniku podrażnienia




receptorów bólowych na skutek np. urazu fizycznego
bądź stanów chorobowych (ostrych i przewlekłych).
Impuls nerwowy z takiego receptora przesyłany jest
drogą nerwów do rdzenia kręgowego, a następnie wyżej
do kory mózgowej gdzie powstaje wrażenie bólu.
Działanie leków polega na “udawaniu” substancji, które
ból zmniejszają (np. endorfin), lub na wpływie na
wytwarzanie substancji ból nasilających (prostaglandyn).
Osoby, które się leczą wiedzą, że leki przeciwbólowe
możemy podzielić na:
Narkotyczne
Nienarkotyczne
 Leki narkotyczne łączą się ze swoistymi dla siebie
receptorami opioidowymi w mózgu i powodują prawie
natychmiastowe zniesienie bólu. Są to leki bardzo silne
dlatego też stosuje się je w bardzo ostrych i
przewlekłych bólach oraz przy chorobach
nowotworowych. Dodatkowym atutem tych leków jest
to, że potrafią polepszyć nastrój pacjenta. Jednak jest
bardzo duże ryzyko uzależnień się od takich leków.
 Leki nienarkotyczne hamują enzym cyklooksygenaze,
która jest niezbędna do produkcji nasilających ból
prostaglandyn. Ich działanie przeciwbólowe jest
nieporównywalnie słabsze niż leków narkotycznych, ale
nie powodują za to uzależnień (sporadyczne przypadki)
i często posiadają właściwości przeciwgorączkowe i
przeciwzapalne.
DLACZEGO POWINNIŚMY UWAŻAĆ NA LEKI
PRZECIWBÓLOWE?
Nadużywanie leków może doprowadzić do
wrzodów żołądka, chorób wątroby czy też
upośledzenia funkcjonowania nerek.
Czy zanim sięgamy po tabletkę przeciwbólową
zastanawiamy się dlaczego odczuwamy ból?
Biorąc tabletki tylko go zagłuszasz. Moim zdaniem
powinno się znaleźć przyczynę tego bólu, który u
nas się pojawił. Nasz organizm jest mądry tylko
niestety są czynniki, które nas „ogłupiają” np.
reklamy. Boli? – weź tabletkę. Nie możesz zasnąć?
– weź tabletkę. Masz rozwolnienie? – weź tabletkę.
To zaczyna przerażać! Wymyślają co chwilę jakieś
nowości i nic tylko je brać.
Nefropatia analgetyczna to choroba spowodowana przewlekłym
stosowaniem leków o działaniu przeciwbólowym , które mogą
prowadzić do psychicznego uzależnienia, jest ona narastającym
problemem w wielu państwach.
SKUTKI:
martwica brodawek nerkowych ,
Przewlekłe śródmiąższowe zapalenia nerek, które ma
charakter postępujący i prowadzi do niewydolności nerek,
dużo wyższe ryzyko nowotworu układu moczowego ,
nadciśnieniem tętniczym,
niedokrwistością hemolityczną
Aspiryna
Jest jednym z najstarszych leków przeciwbólowych. Zanim
jednak uzyskała obecną postać, przez tysiąclecia stosowano
jej substytut, którymi były napary z liści wierzby. Obecnie
wiemy, że substancję aktywną były silnie działające
salicylany, które w organizmie ludzkim są metabolizowane
do kwasu acetylosalicylowego, czyli... aspiryny!, noszącej w
medycynie nazwę „leku” cudownego. Popularności
aspiryny- jako uniwersalnego leku „na wszystko”- nie
dorównuje żaden specyfik. Dziennie jej spożycie wynosi 35
000 kg i w Anglii 6000 kg. Analogi aspiryny, np.
acetylosalicylan lizyny, stosuje się dożylnie w leczeniu bólów
pooperacyjnych i przygotowaniu do zabiegów.
PRZYKŁADY INTERAKCJI ASPIRYNY
ASA (kwas acetylosalicylowy) i jego pochodne: (ASPIRYN, POLOPIRYNA,
UPSARIN, ACARD, ACESAN, BESTPIRIN ITP.).
 W połączeniu z alkoholem, zwiększa się ryzyko wystąpienia krwawień z
przewodu pokarmowego.
 Stosowane łącznie z innymi lekami przeciwbólowymi (ibuprofen,
paracetamol, naproxen) zwiększa ryzyko krwawień oraz uszkodzeni
śluzówki żołądka.
• Substancja ta nie powinna być stosowana u pacjentów z chorobą
wrzodową żołądka i dwunastnicy.
 Pochodne kwasu acetylosalicylowego nie tylko zmniejszają wartość
terapeutyczną leków przeciwastmatycznych, ale mogą również
wywoływać ataki duszności u osób cierpiących na astmę.
 Stosowanie poniżej 12. roku życia w niektórych przypadkach może
wywołać tzw. zespół Reye’a, stanowiący zagrożenie dla życia dziecka.
Paracetamol
Paracetamol (acetaminofen) jest jednym z
najpopularniejszych leków przeciwbólowych i
przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty. W praktyce
klinicznej po raz pierwszy został zastosowany w1893r., jednak
powszechne jego zastosowanie, jako leku dostępnego bez
recepty, dotyczy ostatnich czterdziestu lat. Obecnie
substancja ta jest podawana we wszystkich grupach
wiekowych. Substancję tą zalecają min. Światowa
Organizacja Zdrowia (WHO), Amerykańska Akademia
Pediatrii(APP) jako bezpieczny również dla najmłodszych
pacjentów w zwalczaniu bólu i gorączki. Jest obecnie
najpopularniejszym z leków przeciwbólowych. Siła działania
przeciwbólowego paracetamolu znacznie wzrasta w
przypadku jego kojarzenia z kodeiną.
PRZYKŁADY INTERAKCJI
PARACETAMOLU
Paracetamol (APAP, PANADOL, EFFERALGAN, PARACETAMOL, ETORAN )
 Nasila działanie niektórych leków nasennych wraz z alkoholem,
zwiększa ryzyko uszkodzenia wątroby.
 Stosowany łącznie z niektórymi lekami przeciwbólowymi zwiększa
ryzyko uszkodzenia nerek.
 Przedawkowanie, np.: na skutek jednoczesnego zażywania różnych
preparatów handlowych zawierających w swoim składzie paracetamol,
prowadzi do uszkodzenia wątroby.
Ibuprofen (IBUPROFEN, IBUPROM, NUROFEN, IBUFEN, IBUM)
• Nasila działanie leków przeciwkrzepliwych
• W trakcie terapii ibuprofenem spożywanie alkoholu nasila toksyczność
leku.
• Kwas acetylosalicylowy zmniejsza jego działanie przeciwzapalne i zwiększa
ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego.
Metamizol (PYRALGINUM)
• ze względu na silne właściwości uczulające powinien być stosowany
ostrożnie, zwłaszcza u dzieci i osób starszych,
• Nasila działanie doustnych leków przeciw cukrzycowych,
• W okresie ciąży i karmienia piersią stosowanie leku jest zabronione.
Fenacetyna (TABLETKI OD BÓLU GŁOWY „Z KRZYŻYKIEM”)
• może powodować zależność lekową,
• Stosowana przewlekle uszkadza nerki oraz upośledza właściwości
hemoglobiny.
• Substancja ta ze względu na właściwości uzależniające oraz znaczną
toksyczność w wielu krajach została wycofana z obrotu.
Ketanol i Ketanol Forte
Niesterydowy lek przeciwzapalny, należy do grupy pochodnych
kwasu prioponowego, wykazuje również działanie
przeciwbólowe. Lek wydawany jest na receptę z zalecenia
lekarza.
Zastosowanie ketanolu:
• choroby reumatyczne,
• zwyrodnienie stawów,
• zesztywnienie kręgosłupa,
• gościec,
• bóle korzonkowe,
• bardzo silne i silne bóle różnego pochodzenia
• choroba nowotworowa
Ketanol może maskować rozwój ostrej infekcji albo choroby.
Po stosowaniu ketonalu mogą wystąpić :
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (niestrawność,
nudności, wzdęcia, bóle brzucha, biegunka lub zaparcia),
• ból głowy,
• występują skórne reakcje alergiczne.
• Natomiast rzadko ale u niektórych spotykane są: : wymioty, brak
łaknienia, zapalenie jamy ustnej, zawroty głowy, bezsenność,
zaburzenia psychiczne.
• Już po jednej dawce ketonal zostawia ślad w szpiku i ma działanie
na układ nerwowy.
• Ketonal w połączeniu z alkoholem powoduje utratę kontroli nad
organizmem: zaniki pamięci, oszołomienie oraz utratę
świadomości.
• Ketonal to silny środek przeciw bólowy który po przedawkowaniu
uszkadza mózg i wątrobę ale również układ nerwowy i obwodowy.
Może doprowadzić do padaczki jak również i do śpiączki
Tramal ( chlorowodorek tramadolu) jest syntetycznym
lekiem przeciwbólowym. Wykazuje także działanie
uspokajające, przeciwkaszlowe. Ma działanie 5 do 10 razy
słabsze od morfiny.
Jest stosowany w leczeniu ostrych i przewlekłych bólów
np. bólów nowotworowych, zawałowych, pourazowych,
pooperacyjnych, a także bólów na tle stanów zapalnych
oraz w uśmierzaniu nerwobólów. Lek przeznaczony jest
dla dorosłych i dzieci powyżej 14 roku życia. Występuje
najczęściej w postaci kapsułek, roztworu do wstrzykiwań,
kropli doustnych, czopków doodbytniczych. Jest to silny
lek z grupy opioidów i jak inne tego typu środki szybko
może wywołać uzależnienie zarówno fizyczne jak i
psychiczne.
Stosowanie Tramalu może również wywołać szereg działań
niebezpiecznych jak:
• osłabienie,
• stany splątania,
• trudności w zasypianiu,
• bóle i zawroty głowy,
• suchość w ustach,
• zaburzenia w oddawaniu moczu,
• objawy niepożądane ze strony układu krążenia: niemiarowe bicie
serca, przyspieszenie czynności serca,
• uczucie osłabienia,
• duszność i omdlenia.
Ponieważ tramalpowoduje uzależnienie, po odstawieniu mogą
wystąpić objawy abstynencyjne, takie jak pobudzenie, lęk, nerwowość,
bezsenność, nadmierna aktywność ruchowa, drżenie, objawy
majaczeniowe, objawy żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty,
biegunki, bóle brzucha, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, tachykardia,
zapaść naczyniowa, bóle mięśni i stawów, drgawki.
Metody naturalne zamiast
tabletki ? Jeżeli tak to jakie?
Gimnastyka – ćwiczenia relaksujące, rozciągające,
rozluźniające, wzmacniające mięśnie dobrane przez
specjalistę rehabilitacji. Bierną formą gimnastyki jest terapia
manualna – terapeuta wprawia w ruch stawy i mięśnie.
Kinezyterapia zwiększa siłę i zmniejsza napięcie mięśni,
poprawia zakres ruchu i działanie układu nerwowego (bóle
kręgosłupa, stawów, głowy).
Fizykoterapia wykorzystuje różne bodźce fizyczne (prądy
impulsowe oraz prąd stały, pole magnetyczne, ciepło, zimno,
właściwości fizyczne wody, promieniowanie świetlne), by
poprawić ukrwienie, zmniejszyć napięcie mięśni i uśmierzyć
ból. Zabiegi wybiera lekarz (bóle przeciążeniowe,
zwyrodnieniowe, reumatyczne kręgosłupa i stawów,
mięśniowe, nerwobóle, urazy). Ulgę przyniesie ciepła kąpiel w
wannie, jacuzzi, seans w saunie.
Terapia plastrami (kinesiotaping) – nowa metoda.
Przeszkolony terapeuta okleja wybrane miejsca taśmami o
specjalnej strukturze, które oddziałują na receptory bólu, układ
limfatyczny, mięśnie, stawy (przynosi ulgę przy każdym bólu z
powodu dysfunkcji układu mięśniowo-stawowego).
Aromaterapia – najlepsze efekty daje stosowanie
mieszanek olejków do masaży i kąpieli, a w bólach
miejscowych przykładanie kompresów. Bóle głowy i migreny
leczy się inhalacjami, w bólach kręgosłupa, mięśni pomoże
ciepła kąpiel z olejkiem rozmarynowym, majerankowym, w
nerwobólach – z olejkiem geraniowym, bazyliowym, na
migrenę – inhalacje z olejkiem bazyliowym, grejpfrutowym,
lawendowym, a na napięciowe bóle głowy – inhalacje z
olejkiem lawendowym i eukaliptusowym.
Ziołolecznictwo – napary łagodzą skurcze naczyń,
mają działanie uspokajające, rozluźniające (bóle
miesiączkowe – kozłek lekarski, mięta, nagietek,
rozmaryn, bóle brzucha – korzeń mniszka
lekarskiego, ziele dziurawca, bóle mięśniowe – imbir,
migrena – złocień maruna, nerwobóle – papryka).
Joga przynosi wewnętrzną harmonię, rozluźnia,
uśmierzając ból (menstruacyjny, reumatyczny, ból
głowy).
Medytacja zwalnia metabolizm, osłabia napięcie
mięśniowe, relaksuje (bóle głowy, twarzy, pleców,
szyi, ramion, brzucha).
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 
Prezentację przygotowała
mgr Hanna Mrozek