Jak sprawowano władzę w Rzymie – od królów do cesarstwa

Jak sprawowano władzę w Rzymie – od królów do cesarstwa.
OKRES MONARCHII
1. Patrycjusze i plebejusze
- patrycjusze – członkowie rodów uprzywilejowanych (z racji urodzenia) tylko oni byli
obywatelami rzymskimi, płacili podatki i byli zobowiązani do służby wojskowej. Mieli prawo
zasiadać w zgromadzeniu.
- Plebejusze – wolni, ale bez praw politycznych. Wraz ze wzrostem majątku – wrastały przywileje
niektórych.
- Pod koniec panowania królów etruskich dokonano nowego podziału społecznego – w zależności
od posiadanej ziemi. Najwyższe klasy, które ponosiły największe poświęcenia na rzecz państwa
miały największą ilość głosów na zgromadzeniu ludowym.
2. W końcu VI w. p.n.e. na skutek tyrańskich rządów ostatniego etruskiego króla, obalono
monarchię.
- funkcje króla przekazano konsulom wybieranym przez zgromadzenia i sprawującym władzę
przez rok;
- senat (300 – osobowy) – ograniczał- kontrolował władzę konsulów. (składał się on w okresie
republiki z byłych i aktualnych urzędników).
- Kwestorzy – zajmowali się finansami;
- Cenzorzy – kontrolowali dochody i życie prywatne obywateli;
- Pretor sprawował funkcje sądownicze;
- Edylowie – odpowiedzialni za porządek w mieście, dostawy żywności i organizowanie igrzysk;
Urzędnicy nie dostawali wynagrodzenia, a czasem sami finansowali przedsięwzięcia. Musieli być wic
bogaci.
Obywatele niezadowoleni z rosnącego uprzywilejowania patrycjuszy wywalczyli ustanowienie urzędu
trybunów ludowych wybieranych spośród plebejuszy,
Dyktator – wyznaczano go w okresie zagrożenia państwa – dysponował szerokimi uprawnieniami;
3. Na skutek długotrwałych wojen i zapotrzebowania na żołnierzy ustalono u schyłku republiki, że
żołnierzem może być każdy, nawet ten, kto nie posiada ziemi. Taki człowiek automatycznie
dostawał obywatelstwo rzymskie. (Każdy chciał być w wojsku. Wodzowie obiecywali łupy i inne
korzyści – dlatego żołnierze byli wobec nich lojalni – co powodowało niezdrowe ambicje);
4. To z kolei spowodowało (obywatelstwo dla wszystkich), że zgromadzenie obywateli przestało
pełnić swoje funkcje.. Kwitła korupcja i nadużycia urzędników.
5. Początek I. w. p.n.e. – okres politycznego chaosu. Patrycjusze rozpoczynają walkę o władzę.
Włączają się do nich wodzowie legionów. Wielu polityków obwoływało się dyktatorami
wykorzystując różne sytuacje powodujące napięcia.
6. Wygrał Juliusz Cezar – naczelny dowódca w Galii. Po jej opanowaniu i złupieniu spłacił długi i
opłacił stronników w Rzymie. Był uwielbiany przez żołnierzy. Przez 5 lat walczył o przejęcie
władzy w Rzymie. Obwołał się dyktatorem, ale nie ogłosił się królem, ponieważ zmusił senat, by
ten mianował go wieczystym dyktatorem (pozory trwania republiki).
- senat nadal istniał, ale jego rola malała;
- rosła rola mianowanych przez cezara urzędników;
- 44 p.n.e. – Cezar zostaje zamordowany przez Brutusa – reprezentującego interesy grupy
senatorów dążących do przywrócenia republiki;
7. Władzę przejmuje Oktawian - oficjalnie nadal pierwszy wśród senatorów skupiał najważniejsze
funkcje w państwie:
- naczelnego wodza
- trybuna ludowego
- najwyższego kapłana
- zarządzanie nadgranicznymi prowincjami
Podstawę panowania Oktawiana stanowiła armia oraz warstwa urzędników (pracujących za
wynagrodzenie). Od imienia Cezara władców Rzymu zaczęto tytułować Cezarami.