Kwiecień 2011 nr 4 (236) 52 A RT Y KU ŁY PSYCHOLOGIA 26 Neurobiologia odporności psychicznej Ludzie nadspodziewanie łatwo odzyskują równowagę po wielkiej tragedii osobistej. Skąd bierze się ta wewnętrzna siła? Gary Stix PL ANETOLOGIA 32 Merkury z bliska Żaden jeszcze statek kosmiczny nie krążył wokół najbliższej Słońca planety naszego układu – Merkurego. Teraz ma się to zmienić. Scott L. Murchie, Ronald J. Vervack junior i Brian J. Anderson ME DYCY N A 38 Choroba na szalce Przeprogramowanie komórek pacjentów pozwala tworzyć modele wielu groźnych chorób i przyśpieszyć poszukiwanie leków. Stephen S. Hall OBR AZOWAN IE 44 Sygnały pośród burzy Nowa komputerowa technika obrazowania ukazuje naukowcom sposób komunikowania się neuronów – cząsteczka za cząsteczką. Carl Schoonover ARCHEOLOGIA 46 Stonehenge odkrywane na nowo Czyżby wielki kamienny krąg był istotnie tylko częścią znacznie większego kompleksu budowli? William Underhill Zdjęcie Adam Voorhes FI ZYKA 52 Demony, entropia i pogoń za zerem absolutnym Dziewiętnastowieczny eksperyment myślowy, który przyczynił się do opracowania techniki chłodzenia do ultraniskiej temperatury, prowadzi do nowych odkryć oraz cennych zastosowań. Mark G. Raizen Z MI AN Y KL I MAT U 58 Deszcz ucieka od równika Naukowcy odtworzyli wędrówki pasa deszczy równikowych począwszy od 800 roku. Na podstawie swoich badań prognozują, co będzie się dziać z klimatem w tropikach w XXI wieku. Julian P. Sachs i Conor L. Myhrvold Z DROW I E PUB L I CZ N E 64 Nowotwory plagą nie tylko bogatych Ogólnoświatowe kampanie zdrowotne koncentrują się głównie na HIV, gruźlicy i malarii. Większy efekt przyniosłoby skierowanie ich przeciw rosnącemu zagrożeniu nowotworami – uważa antropolog Paul Farmer. Rozmawia Mary Carmichael PAL EON TOLOG I A 68 Dinozaury w śmiertelnej pułapce Ogkrycia z pustyni Gobi ujawniają sekrety życia i zagłady dinozaurów. Paul C. Sereno kwiecień 2011, Świat Nauki 1 STAŁE RU B RY K I 6 Skaner Dym nad Chinami. Podboje bizonów. Gigapikselowe fotografie. Kto pomoże lekarzom. Tycie w tłoku. Słoneczny termoobieg. Centryfuga w kuchni. Kosmiczny księgowy. Fizjologiczne mikroukłady. Mózg sterowany światłem. Kaprysy oceanu. 22 Wokół nauki Redakcja Scientific American Internet musi być fair 23 TechnoFakty 14 David Pogue Gadżetowe wojny 24 Zdrowie Deborah Franklin Pacjent prawie poinformowany 74 Głos sceptyka Michael Shermer Banialuki finansistów WA ROGO TA D OPŁA 75 Anty(po)waga Steve Mirsky Nastała przyszłość 76 Recenzje W okowach lęku 77 Faktograf 22 Mark Fischetti Zabójcze planetoidy 78 Jak i dlaczego Pachnieć – nie pachnieć? 79 Warto wiedzieć Ewolucja percepcji a sztuka Droga na Harvard 2011 Spotkania z kreatywnymi osobowościami STATISTICA w badaniach naukowych i nauczaniu statystyki Wsparcie dla młodych informatyków 80 Sto lat temu OKŁADKA Psychiczna odporność – niegdyś uważana za rzadkość – jest, jak się okazuje, normą. Badania neurobiologów i psychologów powoli ujawniają mechanizmy będące podłożem tej bezcennej cechy, która pozwoliła przetrwać najcięższe chwile całemu naszemu gatunkowi. 77 Zdjęcie: Corbis/FotoChannels Projekt okładki: Irina Pozniak 2 Świat Nauki, kwiecień 2011