POLSKA EDYCJA Kwiecień 2015 nr 4 (284) 60 A RT Y KU ŁY E L E K TRO N I K A M E DYCZ NA 32 Medycyna wstrząsów Pobudzanie układu nerwowego może zastąpić leki stosowane w chorobach zapalnych i autoimmunologicznych. Kevin J. Tracey PL A N E TO LO G I A JUSTIN MCMANUS Getty Images (przerwany falochron atolu Tarawa w Rebublice Kiribati) 32 Oceany z nieba Nowe dowody ponownie rozgrzały debatę, czy to rzeczywiście komety i planetoidy są jedynym źródłem wody na Ziemi. David Jewitt i Edward D. Young M E DYC YN A 40 Słaby punkt w bakteryjnej twierdzy Biolodzy ewolucyjni próbują atakować bakterie w nowy sposób: zakłócając ich życie społeczne. Carl Zimmer NEU RO NAU K I 46 Czy i dlaczego mamy wolną wolę Neurony „zapalają” się w naszych głowach, zanim jeszcze uświadomimy sobie, że podjęliśmy decyzję. Jednak to odkrycie nie oznacza, że jesteśmy „biochemicznymi marionetkami”. Eddy Nahmias T ECHN I K A 50 Dane do słuchania Ucho jest tak niewiarygodnie skutecznym narzędziem zdolnym wychwycić subtelne różnice tonów, że naukowcy konwertują dane na dźwięk, aby badać cząstki w przestrzeni kosmicznej i wykrywać komórki nowotworowe. Ron Cowen N EURO N AUK I 54 Leczenie depresji u źródeł Elektryczna stymulacja w głębi mózgu może złagodzić wyniszczające zaburzenia nastroju. Andreas M. Lozano i Helen S. Mayberg K LI M AT 60 Wyspa fantazji Naprędce podejmowane próby ratowania Kiribati przed zalaniem przez podnoszące się oceany i medialny zgiełk wokół tej sprawy mogą wyrządzić więcej złego niż dobrego. Simon D. Donner N AUK A I SPO ŁECZ EŃ ST WO 66 Nasza transparentna przyszłość W cyfrowym świecie nie ma sekretów. Możliwe implikacje tego faktu dla instytucji przywodzą na myśl teorię Darwina. Daniel C. Dennett i Deb Roy kwiecień 2015, Świat Nauki 1 STAŁE RU B RY K I 6 Wokół nauki Niezdrowa etyka pracy Redakcja Scientific American 8 Skaner Szczepionki na raka. Twarde, ale elastyczne. Jak uciszyć lodówki. Niszczycielska mikrograwitacja Zaśmiecone niebo. Jak dziś przeprowadzać sondaże. Elipsa nie sprzyja życiu. Spróbujmy dorównać karaczanom 12 20 Forum Kwestia zaufania Karl Frederick Rauscher 21 TechnoFakty Czy nadszedł kres e-maili? David Pogue 22 Zdrowie Rewolucja w naprawie kolan Claudia Wallis 74 Głos sceptyka Wykuwanie znaków zapytania Michael Shermer 75 Anty(po)waga Translacja frustracja Steve Mirsky 22 76 Ex libris 77 Faktograf Pyły w górę Mark Fischetti 78 Warto wiedzieć 80 Z archiwum Scientific American OKŁADKA 74 Bywa, że układ odpornościowy zaczyna niszczyć komórki własnego organizmu. Kiedy układ nerwowy dostrzeże taką nadmierną reakcję, próbuje jej przeciwdziałać, często, niestety, bezskutecznie. Ratunkiem dla osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne mogą okazać się implanty generujące odpowiednie sygnały elektryczne. Ilustracja: Bryan Christie Opracowanie polskiej wersji okładki: Zbigniew Larwa 2 Świat Nauki, kwiecień 2015