Prawo cywilne cz. ogólna i p. zobowiązań SSP, WSP I
advertisement
Prawo cywilne – część ogólna i prawo zobowiązań Czynność prawna oraz oświadczenie woli przygotowała mgr Małgorzata Wilczyńska Czynność prawna – stan faktyczny, w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli, stanowiące uzewnętrznioną decyzję podmiotu prawa cywilnego wywołania określonych skutków cywilnoprawnych, z którym to stanem faktycznym ustawa wiąże skutki wyrażone w tym oświadczeniu, a także skutki prawne oświadczeniem woli nieobjęte, lecz wynikające z ustawy, zasad współżycia społecznego lub ustalonych zwyczajów. To takie zdarzenie, które polega na świadomym zachowaniu się danego podmiotu, w którym przejawia się dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilnoprawnych, np. przeniesienia własności, rozwiązania najmu. Uwaga! Niezbędnym elementem każdej czynności prawnej ,odróżniającym ją od innych zdarzeń cywilnoprawnych, jest co najmniej jedno oświadczenie woli. charakterystycznym elementem czynności prawnej jest jej „konwencjonalność” – skonstruowanie przez normę prawną, przejawiająca się przede wszystkim w wymogach formalnych warunkujących skuteczność dokonania konkretnej czynności prawnej, np. dla zawarcia małżeństwa nie wystarcza sama wola zainteresowanych – niezbędny jest spełnienie dodatkowych wymogów np. dot. formy, wieku, płci czy też niepozostawania w innym związku małżeńskim W doktrynie rozróżnia się następujące rodzaje czynności prawnych: 1). Z uwagi na ilość oświadczeń woli czynności prawnej: stron potrzebnych do dokonania Jednostronne, np. testament, porzucenie rzeczy, przyjęcie i odrzucenie spadku Dwustronne tj. umowy, gdzie konieczne jest zgodne oświadczenie woli stron Uchwały, które podejmowane są przez kolektywne organy korporacyjnych osób prawnych, 2). Z uwagi na status stron: Między żyjącymi (inter vivos) na wypadek śmierci (mortis causa) – ich skuteczność uzależniona jest od śmierci osoby, która czynności dokonała, korzyść z niej może zaś odnieść tylko osoba, która istnieje 3). Ze względu na to, w jaki sposób dochodzi do skutecznego dokonania czynności prawnej: Konsensualne, realne, 4) Ze względu na skutek prawny, jaki czynność wywołuje w sferze majątkowej osoby składającej oświadczenie woli: Rozporządzające, Zobowiązujące, O podwójnym skutku, 5) Ze względu na skutek prawny jaki czynność prawna wywołuje w sferze majątkowej kontrahenta: przysparzające, 6) Ze względu na to, czy przysporzenie następuje po obu stronach czynności prawnej, czy tylko po jednej, odpłatne, nieodpłatne, 7) Ze względu na wymóg istnienia causa tj. przyczyny prawnej kauzalne – gdy ważność czynności zależy od prawidłowości causa – przyczyny prawnej wyróżnia się następujące rodzaje causa Causa solvendi - celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. Causa obligandi vel acquirendi - celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem. Causa donandi - dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. Causa cavendi - czynność dokonana w celu zabezpieczenia wierzytelności. Przykładem jest przewłaszczenie na zabezpieczenie. abstrakcyjne (oderwane) zobowiązanie z weksla – gdy powyższej zależności nie ma np. Skutki czynności prawnej (art. 56 k.c.) Czynność prawna wywołuje skutki: - wyrażone w samej czynności, - wynikające z ustawy, - wynikające z zasad współżycia społecznego, - wynikające z ustalonych zwyczajów. Oświadczenie woli - w rozumieniu prawa cywilnego jest to takie zachowanie się człowieka, które wyraża w sposób dostateczny zamiar (wolę) wywołania skutku prawnego, tj. ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego, - art. 60 k.c. - jest podstawowym i koniecznym elementem czynności prawnej, Podział oświadczeń woli na: - wyraźne, - dorozumiane (per facta concludentia), Chwila złożenia oświadczenia woli: - oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie jest złożone z chwilą, gdy osoba ta mogła się zapoznać z jego treścią. Natomiast odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne jeżeli nastąpiło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej (art. 61 § 1 k.c.), - ta sama zasada dotyczy oświadczeń woli złożonych w postaci elektronicznej (Art. 61 § 2 k.c.), Wykładnia oświadczeń woli: - w pewnych przypadkach może zajść konieczność zinterpretowania oświadczenia woli, w celu ustalenia jego właściwego znaczenia, służyć temu ma wykładnia ośw. woli – czyli pewne zabiegi interpretacyjne mające na celu prawidłowe określenie skutków, do osiągnięcia których dążył dany podmiot, przedsiębiorąc takie a nie inne zachowanie, - zgodnie z art. 65 § 1 k.c. oświadczenie woli należy tłumaczyć tak jak, jak wymagają tego ze względu na okoliczności, w których złożone zostało: 1) zasady współżycia społecznego, 2) ustalone zwyczaje. Natomiast w umowach należy badać jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 § 2 k.c.)
