Analiza relacji między kategoriami zawodowymi personelu szpitala
advertisement
ANALIZA RELACJI MIDZY KATEGORIAMI ZAWODOWYMI PERSONELU SZPITALA MARCIN KSY Uniwersytet Jagielloski Streszczenie EfektywnoĞü organizacji wymaga od kaĪdego pracownika nie tylko podnoszenia kompetencji zawodowych czy ogólnych (ponadzawodowych), a przede wszystkim naleĪy podnosiü umiejĊtnoĞci komunikacyjne w grupach. Powinno wzmacniaü siĊ przekonanie w pracownikach o waĪnoĞci ich działaĔ dla organizacji, a ponadto zaangaĪowanie wszystkich w realizacjĊ misji organizacji nastawionej na ratowanie Īycia ludzkiego. W tym celu przeprowadzono pierwsze badania w duĪym zakładzie opieki zdrowotnej liczącym prawie 1000 pracowników. Uzyskane dane pozwolą pokazaü róĪnice miĊdzygrupowe, uwzglĊdniając kryterium wieku, płci oraz staĪu pracy. Słowa kluczowe: grupa zawodowa, relacje interpersonalne, relacje midzygrupowe 1. Wstp Ponisza praca stanowi kontynuacj rozwaa podjtych we wczeniejszej publikacji Analiza i ocena relacji miĊdzy personelem medycznym a administracyjnym szpitala opublikowanym w monografii przygotowywanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloskiego. Podjta analiza w poprzedniej publikacji objła relacje midzygrupowe pomidzy lekarzami, pielgniarkami, personelem administracyjnym oraz pracownikami technicznymi, bez uwzgldniania dodatkowych kryteriów. Czym jest pojcie kategorii zawodowej ujte w temacie pracy? Mona stwierdzi, e kategoria jest grup w tym przypadku zawodow, posiadajc cechy wspólne, gwarantujce zakwalifikowanie jednostki do danej grupy zawodowej. W tym przypadku stanowi o tym dwie cechy, pierwsz jest zdobyte wykształcenie, które czciowo wymusza drug cech, a wic zajmowane stanowisko pracy. Rozwaania rozszerzone zostały o uwzgldnienie w analizie kryteriów wieku, płci, stau pracy w obecnym miejscu zatrudnienia oraz całkowitego stau pracy. Istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizacji jest stwierdzenie, e organizacja jest tworzona oraz rozwijana przez ludzi1 i dla ludzi. Aspekt społeczny organizacji jest wany dla prawidłowego funkcjonowania kadej jednostki bez wzgldu na jej charakter, wielko oraz obszar działania. Kierownictwo powinno dba o to, aby istniały nie tylko pozytywne relacje interpersonalne, lecz równie midzygrupowe. Współczesna słuba zdrowia dostrzega, jak wan rol odgrywa w jej funkcjonowaniu zarzdzanie zasobami ludzkimi. Stara si jak najlepiej wykorzysta potencjał społeczny, jaki posiada2. Jednake czsto zdarzaj si przypadki oddziaływania nie obejmujcego wszystkich uczestników procesu leczenia, w tym i pracowników zoz. Istotnym aspektem dla kadej organizacji jest 1 A. Peszko (2002) Podstawy zarządzania organizacjami, Uczelniane Wyd. Naukowo-Techncizne, Kraków, s. 39. M. RudziĔska (2009) Tendencje zarządzania zasobami ludzkimi w jednostkach słuĪby zdrowia, [w:] Aktualne problemy zarządzania zasobami ludzkimi, red. J. Lendzion, A. Walecka, M. Szczepanik, Wyd. Media Press, ŁódĨ, s. 65. 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010 157 stworzenie takiej kultury organizacyjnej, aby móc maksymalnie wykorzysta drzemicy w nim potencjał kadrowy oraz materialny. Według L. Smirich istniej trzy płaszczyzny kultury organizacyjnej. Dla celów przyjtych w pracy uwaga skupiona została na kulturze jako zmiennej wewntrznej zwanej równie kultur przedsibiorstwa, stanowicej zwizek efektywnoci i kultury organizacyjnej3. 2. Charakterystyka bada W badaniu wziło udział 163 pracowników zatrudnionych w jednym ze szpitali w województwie lubuskim. Przebadano 15 lekarzy sporód 75 zatrudnionych, 18 techników sporód 90 zatrudnionych, 30 pracowników administracyjnych sporód 150 zatrudnionych oraz 100 pielgniarek sporód 500 zatrudnionych. Do dalszej analizy dopuszczono 149 prawidłowo wypełnionych ankiet, w tym 11 wypełnionych przez lekarzy, 14 przez pracowników technicznych, 30 przez administracj oraz 94 przez pielgniarki. Jak wida najgorszy zwrot zanotowano w grupie lekarzy, który był na poziomie 73,3%. Najlepszy wynik uzyskano wród pracowników administracyjnych, wyniósł on 100%. Na godne uwagi zasługuje wysoki wynik zwrotu w grupie pielgniarskiej, który wyniósł 94%, a przecie ankiet rozdano 100 pielgniarkom. Wynika to z faktu, e w badaniach wspomagała mnie pielgniarka i to ona rozdawała ankiety wród personelu, w tym wród swoich koleanek „po fachu”. W pracy, oprócz kategoryzacji zawodowej, wprowadzono podział osób uwzgldniajcy wiek, płe, sta pracy ogółem oraz miejsce zatrudnienia badanego. Uwzgldniajc kryterium wieku, najwiksz grup badawcz stanowi osoby w przedziale wiekowym midzy 35 a 45 lat, 38,1% całej badanej populacji pracowniczej. Pod wzgldem liczebnoci w dalszej kolejnoci s osoby midzy 45 a 55 rokiem ycia (27,9% badanych), nastpnie do 35 roku ycia (25,2%). Najmniej reprezentatywn grup stanowi osoby liczce powyej 55 lat, jest to jedynie 8,8% badanej populacji. Kolejnym kryterium podziału uwzgldnionym w pracy jest płe badanego. Szpital jest takim typem organizacji, któr mona nazwa jednostk w duym stopniu sfeminizowan, tak te jest i w tym przypadku. W badanym szpitalu płe eska stanowi 89,1% składu osobowego szpitala. Najwicej kobiet reprezentuje zawody z grupy pielgniarek, pracowników technicznych (laborantki). W przypadku grupy pracowników administracyjnych oraz lekarzy zwikszył si udział mczyzn w stosunku do ogółu pracowników grupy zawodowej. Trzecim kryterium podziału pracowników jest sta pracy ogółem. Sporód badanych pracowników najwicej osób legitymuje si staem pracy mieszczcym si w przedziale midzy 15 a 25 lat. Ta grupa stanowi 32% badanej populacji, w dalszej kolejnoci 29,9% badanych reprezentuje grup z dowiadczeniem ponad 25 letnim. Osoby z dowiadczeniem nie wikszym ni 5 letnim reprezentowane s przez 11,6% ogółu badanych. Ostatnim kryterium analizy pracowników jest sta pracy w badanym szpitalu. Na 149 przebadanych osób 35,4% kadry zatrudnionych jest nie dłuej ni 5 lat. Przy innych podziałach długoci zatrudnienia liczebno grup jest na podobnym poziomie. 3 M. Kostera (1996) Postmodernizm w zarządzaniu, PWE, Warszawa, s. 63. 158 Marcin KĊsy Analiza relacji miĊdzy kategoriami zawodowymi personelu szpitala Analizujc dane badawcze z uwzgldnieniem kryteriów stau pracy, mona zauway, e kierownictwo szpitala w ostatnich latach zwikszyło skal zatrudniania, szczególnie wród pielgniarek oraz lekarzy. We wczeniejszych latach przyrost był równomiernie rozłoony w czasie. Analiza w grupach zawodowych prowadzona jest na zasadzie pokazania rónic wewntrznych w grupach z uwzgldnieniem rónych kryteriów. Wpierw analizie poddane s dane uwzgldniajce kryterium wieku badanego. 3. Wyniki bada uwzgldniajce kryterium wieku badanego Badani pracownicy mieli do wyboru cztery przedziały wiekowe. Pierwszy z nich do 35 lat, drugi przedział midzy 35 a 45 rokiem ycia, trzeci wybór midzy 45 a 55 rokiem i ostatnia alternatywa była powyej 55 roku ycia. Jednake ze wzgldu na słab liczebno grupy lekarskiej czy te pracowników technicznych podzielono personel szpitala na dwie grupy wiekowe. Jedn do 45 lat, drug powyej 45 roku ycia. W grupie lekarzy w wieku do 45 lat 66,7% badanych czuje si lepiej w miejscu pracy anieli w pocztkowej fazie zatrudnienia, w badanej grupie nie wystpiły przypadki pogorszenia odczu indywidualnych. W grupie lekarzy powyej 45 roku ycia 60% pozytywnie wypowiada si o pracy, lecz ju 40% posiada neutralne odczucia w stosunku do pierwszego dnia w pracy. W przypadku spotka integracyjnych obie grupy lekarzy dostrzegaj potrzeb ich organizowania. Czstotliwo organizowania spotka integracyjnych jest zagadnieniem odmiennie postrzeganym przez obie grupy wiekowe. Połowa populacji wród lekarzy młodszych uwaa, e naley je organizowa co najmniej raz na miesic, z kolei 80% z grupy pracowników powyej 45 roku ycia uwaa, e spotkania naley organizowa co pół roku. 67% badanych lekarzy do 45 roku ycia stwierdziło, e nie ma zdania wzgldem zwikszenia liczebnoci pracowników administracyjnych i technicznych. Z kolei w grupie powyej 45 roku ycia 40% uwaa, e naley zwikszy zatrudnienie w grupie pracowników administracyjnych i technicznych. Lekarze w wieku do 45 lat twierdz, e wszyscy sporód nich maj, co najmniej dobre relacje wewntrz grupy, 84% z pielgniarkami, oraz po 50% z pracownikami technicznymi i administracyjnymi. Z kolei lekarze powyej 45 roku ycia najlepsze relacje utrzymuj z pracownikami administracyjnymi, 50% przedstawicieli posiada pozytywne relacje z pracownikami technicznymi. W przypadku relacji wewntrz grupy oraz z pielgniarkami przewaaj neutralne relacje. 30,7% pielgniarek w grupie do 45 roku ycia gorzej czuje si w miejscu pracy w porównaniu do pocztku pracy. W grupie powyej 45 lat a 39,3% przedstawicieli ma zły stosunek do miejsca pracy. Wynik ten pokazuje pozytywn tendencj, w której coraz wiksza grupa osób pozytywniej postrzega miejsce pracy. Zestawiajc dane pochodzce od dwóch grup wiekowych wzgldem uczestnictwa w spotkaniach integracyjnych, zauwaalne s zmiany zwizane z otwieraniem si grupy na innych pracowników. Czciej pielgniarki do 45 lat spotykaj si w towarzystwie innej grupy zawodowej oraz wybranych osób bez wzgldu na przynaleno zawodow. W obu grupach wiekowych osigane s podobne wyniki dotyczce zapotrzebowania na kadr medyczn. 85,5% pielgniarek do 45 lat potwierdza niedostatek pracowników tego typu, w grupie powyej 45 lat 75%. Odmienne spojrzenie maj przedstawiciele grup wiekowych w sprawie zapotrzebowania szpitala na kadr administracyjn i techniczn. 50% osób powyej 45 roku ycia potwierdza, e pracowników jest wystarczajco duo. Z kolei wród pielgniarek do 45 roku ycia pogldy nie s ju tak wyraziste, 25,8% jest neutralnie nastawionych do tego problemu. Kolejna cz potwierdza istnienie rozd wiku pomidzy obiema grupami wiekowymi w sprawie potrzeb kadrowych POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010 159 Szpitala. I tak 46,4% pielgniarek powyej 45 roku ycia uznaje, e pracownicy administracyjni znaj si na tym, co robi, natomiast 48,4% pielgniarek do 45 roku ycia nie interesuje to. Bardzo ciekawe wyniki osigane s w czci dotyczcej relacji midzygrupowych. Dla pielgniarek ogólnie nie s to dobre wyniki, pokazuj „ich” oderwanie, izolowanie si tej grupy od innych, a jednoczenie bardzo du symbioz wewntrzn grupy. Uwzgldniajc kryterium wieku, zauway mona negatywn tendencj polegajc na pogorszeniu si relacji pielgniarek z innymi pracownikami. Poprawie ulegaj relacje wewntrz grupy. Cała grupa pielgniarek ma podobne pogldy w sprawie powołania zespołu mieszanego w celu poprawy funkcjonowania szpitala, poparcie jest znaczne i wynosi 75%. Obie grupy wiekowe maj taki sam stosunek do składu takiego zespołu. Według nich zespół powinien by oparty na lekarzach oraz pielgniarkach, w mniejszym stopniu na innych pracownikach. Obie grupy wiekowe zauwaaj i potwierdzaj istnienie podziału pracowników szpitala na personel biały i administracj. Stwierdzaj równie, e podział ten jest uzasadniony. Kolejn omawian grup zawodow s pracownicy techniczni, podobnie jak wczeniej podzielono ich według kryterium wieku na dwie podgrupy. Grupy w duej czci maj zblione pogldy na wiele spraw, ale równie s zauwaalne rónice i to na nich skupiona zostanie uwaga. Po pierwsze technicy nie maj pozytywnych odczu co do miejsca obecnego zatrudnienia. Rónice s zauwaalne w podejciu do organizacji spotka integracyjnych. 66,7% starszych pracowników uwaa, e dobrze czuje si w miejscu pracy. Z kolei atmosfera w pracy wywołuje pozytywne emocje ju tylko wród 50% młodszych pracowników. 50% pracowników powyej 45 roku ycia uwaa, e kadra administracyjna i techniczna jest wystarczajca. Z kolei 55,6% młodszych pracowników uwaa, e zasób kadrowy w grupie administracji i techników jest niewystarczajcy i naley zwikszy kadr. Równie co do liczebnoci pracowników medycznych, grupa pracowników do 45 roku ycia stwierdza, e zachodzi zasadno zwikszenia zatrudnienia. Wród pracowników starszych pomysł ten nie ma ju tak duego poparcia i jest niszy od wyniku pierwszej grupy o 23% i wynosi 66,7%. Bardzo ciekawy wynik zwizany jest z obsad kadrow w zespołach mieszanych. Według starszych pracowników w skład zespołu powinni wchodzi głównie ich przedstawiciele. Natomiast młodsi pracownicy posiadaj szersze spojrzenie na to zagadnienie i wytypowali do składu zespołu nie tylko reprezentantów swojej grupy zawodowej, ale równie pielgniarki, pracowników administracyjnych oraz lekarzy. Co ciekawe, grupa lekarska miała najmniejsze poparcie wród pracowników technicznych. Uwzgldniajc kryterium wieku wród pracowników administracyjnych, zauwaa si duo rónic midzy obiema grupami. I tak, 50% pracowników starszych gorzej postrzega swoje miejsce pracy anieli na jej pocztku. Na przeciwnej sinusoidzie s pracownicy młodsi, wród których 56,3% czuje si dobrze w miejscu pracy. Jeeli chodzi o wiadomo dotyczc spotka integracyjnych to równie obie grupy wiekowe s sobie przeciwstawne w pogldach. Młodsi pracownicy twierdz, e nie ma takich spotka, z kolei starsi odmiennie to postrzegaj. Wynika to moe z dłuszego czasu, w którym s zatrudnieni u obecnego pracodawcy, w wyniku tego pracownicy starsi spotykaj si równie w swoim gronie na nieformalnych zasadach. Obie grupy wiekowe uwaaj, e pracowników administracyjnych i technicznych jest wystarczajca liczba. Z kolei w przypadku relacji midzygrupowych to w młodszej grupie zarysowuje si pozytywna tendencja w relacjach wewntrz grupowych oraz z lekarzami (90% oraz 75%), na podobnym poziomie utrzymuj si relacje z pracownikami administracyjnymi, z kolei pogorszeniu ulegaj relacj z pielgniarkami o 31,2%. Wród młodszego personelu bardzo wyra ne jest istnienie i zrozumienie dla podziału personelu szpitala na personel medyczny i innych. W przypadku starszej grupy 160 Marcin KĊsy Analiza relacji miĊdzy kategoriami zawodowymi personelu szpitala pracowniczej odczucia s mniej klarowne i rozkładaj si po równi za, jak i przeciw temu stwierdzeniu. 4. Wyniki bada uwzgldniajce kryterium płci badanego Ze wzgldu na niewielki odsetek mczyzn wród badanych pracowników szpitala analiza dokonana zostanie bez uwzgldnienia podziału na grupy zawodowe, jedynym kryterium bdzie płe badanego. I tak, w grupie mczyzn przewaa pogld dobrego samopoczucia w miejscu pracy, w przypadku grupy kobiet sygnał nie jest ju tak jednolity, co prawda przewaaj osoby pozytywnie nastawione do miejsca pracy, lecz wystpuje dua grupa (31,5% badanych kobiet), która gorzej czuje si w miejscu pracy. W przypadku wiedzy na temat organizowania spotka integracyjnych to 82,6% mczyzn oraz 49,6% kobiet potwierdza, e posiadaj tak wiedz. Według kobiet spotkania te maj charakter zamknity, wewntrz oddziałowy, uwaa tak 29% pa. Z kolei wród mczyzn zdania s podzielone, 35,3% uwaa, e w tych spotkaniach uczestniczy cały personel szpitala, natomiast 29,4% mczyzn uwaa podobnie jak panie, e spotkania organizowane s na poziomie oddziałów. Rónic dostrzega si w postrzeganiu podmiotu, który według badanych organizuje takie spotkania. Wic najwiksz grup stanowi panie (33,6%), które twierdz, e sami pracownicy. 41,2% mczyzn twierdzi, e spotkania organizowane s przez dyrekcj. Wikszo mczyzn (70,6%) stwierdziło, e naley zwikszy liczb pracowników administracyjnych i technicznych, z kolei badane kobiety głosz odmienny pogld, 75,6% uwaa, e nie ma takiej potrzeby. Z kolei aspekt zwizany ze zwikszeniem kadr medycznych przez 70,6% mczyzn postrzegane jest negatywnie, natomiast w grupie kobiet s zauwaalne dwie opcje, pierwsza to ta negujca tak potrzeb, druga to popierajca denia wzmocnienia personalnie kadr medycznych. Jest to odpowiednio 46,6% oraz 32,1% badanych kobiet. Analizujc relacje midzygrupowe, naley pamita, e grup kobiet stanowi w duej czci pielgniarki oraz pracownicy techniczni, którzy nie maj nazbyt dobrych relacji z innymi. Dlatego ten wynik w grupie kobiet tak niekorzystnie wyglda na tle grupy mskiej. I tak pozytywne relacje wewntrz grup ocenia 82,4% kobiet oraz 94,1% mczyzn. Pozostałe relacje z przedstawicielami innych grup zawodowych kształtuj si podobnie na pułapie 57% dla kobiet oraz od 58,8% do 88,2% dla mczyzn w zalenoci od grupy zawodowej. Kolejn rónic mona dostrzec w postrzeganiu personalnego składu zespołów mieszanych. I tak wród kobiet przewaa opinia, e najlepiej do komisji pasuj lekarze i pielgniarki. U mczyzn przewag zyskuj dwie grupy zawodowe: pielgniarki i pracownicy administracyjni. 88,2% mczyzn jest w wieku do 35 lat, jednoczenie 53% legitymuje si staem co najmniej 5 letnim. W grupie kobiet przewaaj osoby mieszczce si w przedziale wieku od 35 do 55 lat, jest to 66,4% badanych kobiet. 5. Wyniki bada uwzgldniajce kryterium stau pracy Analiza relacji midzygrupowych w oparciu o kryterium długoci stau pracy uwzgldnia zarówno całkowity sta pracy, jak równie sta w obecnym miejscu pracy. W przypadku grupy zawodowej lekarzy zarówno młodsi, jak i w czci starsi lekarze dobrze czuj si w miejscu pracy. Wyjtkiem s lekarze ze staem pracy powyej 15 lat w obecnym miejscu pracy, 66,7% sporód nich ma neutralne odczucia do atmosfery w pracy. Wszyscy lekarze twierdz, e spotkania integracyjne odbywaj si zazwyczaj w gronie pracowników z oddziału, zazwyczaj uczestnicz lekarze i pielgniarki. Lekarze o stau powyej 15 lat uwaaj, e oprócz pracowników spotkania organizuj równie firmy medyczne. Wyra ne rónice wystpuj w postrzeganiu czstotliwoci POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010 161 przygotowywania spotka. Według lekarzy z 15 letnim staem spotkania integracyjne powinny odbywa si co pół roku. Z kolei 50% lekarzy z maksymalnie 15 letnim staem uwaa, e spotkania powinny si odbywa co miesic. Dua cz sporód badanych lekarzy bez wzgldu na ich sta pracy uwaa, e liczebno personelu medycznego jest niewystarczajca dla prawidłowego funkcjonowania szpitala. Lekarze z dłuszym staem nie widz potrzeby zwikszenia zatrudnienia wród personelu administracyjnego oraz technicznego, inne zdanie maj lekarze ze staem nie dłuszym ni 15 lat. Ponad 60% sporód nich nie ma zdania na ten temat. Bardzo istotnym elementem w rozwaaniach nad koegzystencj wszystkich grup zawodowych jest analiza ich relacji midzygrupowych. I tak, lekarze z dłuszym dowiadczeniem maj neutralne (potocznie: takie sobie) relacje wewntrz grupowe, troch lepsze z pielgniarkami oraz pracownikami technicznymi i dobre z personelem administracyjnym. Z kolei lekarze mniej dowiadczeni zawodowo utrzymuj bardzo dobre relacje z kolegami tej samej profesji, jak i pielgniarkami oraz w miar dobre z pozostałymi dwiema grupami. Zwraca uwag, e lekarze nie s negatywnie odbierani przez innych pracowników. Lekarze ze staem nie dłuszym ni 15 lat wskazali, e zespół mieszany powinni tworzy głównie przedstawiciele 3 sporód 4 grup zawodowych, oprócz pracowników technicznych. Starsi lekarze wskazuj głównie na pracowników administracyjnych, inne grupy zawodowe maj taki sam wynik. Drug grup zawodow, jak poddano analizie uwzgldniajcej kryterium stau pracy jest grupa zawodowa pielgniarek. Jest to grupa zawodowa, która ma bardzo złe odczucia co do miejsca pracy, w szczególnoci dotyczy to pielgniarek z 15 letnim staem pracy. 44% pielgniarek z ponad 15 letnim staem pracy widzi popraw swojej sytuacji w porównaniu do pocztku pracy w tym zawodzie. Oprócz młodszych pielgniarek, które twierdz, e spotkania integracyjne odbywaj si wród wybranych osób lub w gronie osób z tego samego oddziału, pozostałe pielgniarki wybieraj czciej drug moliwo. Pielgniarki twierdz, e spotkania organizowane s z inicjatywy pracowników, ale grupa pielgniarek ze staem ponad 15 letnim dodatkowo wskazuje na firmy medyczne, jako organizatorów spotka. Badane pielgniarki mówi, e w zawodach z grupy administracyjnej i technicznej nie trzeba nowych pracowników, ci co s wystarcz. Jedynie 27,3% osób ze staem powyej 15 lat, stwierdza, e istnieje potrzeba powikszenia kadry. Wynika to moe z dwóch przyczyn, pierwszej merytorycznej, czyli pielgniarki z dłuszym staem s zorientowane w obowizkach nałoonych na pracowników administracyjnych i technicznych, albo druga według autora to pozytywne spojrzenie pielgniarek wynika z relacji interpersonalnych pomidzy pracownikami grup zawodowych. Przecie oni tam pracuj ju ponad 15 lat, czsto znaj si, lubi, a nawet przyja ni. Trudno w takiej sytuacji negowa prac koleanek i kolegów z pracy. Bardzo ciekawa zaleno zachodzi w przypadku zapotrzebowania na pracowników medycznych. Pielgniarki z maksymalnie 15 letnim dowiadczeniem pełnym i w obecnym miejscu pracy twierdz, e trzeba zwikszy kadr medyczn, odpowiednio 58,5% i 53,4%. Natomiast 17% oraz 23,3% miało odmienne zdanie. Natomiast wród pielgniarek ze staem ponad 15 letnim istnieje bardzo due poparcie w sprawie zwikszenia personelu medycznego, odpowiednio 81,8% dla osób z całkowitym staem oraz 69% ze staem u obecnego pracodawcy. Bardzo istotnym wska nikiem dostosowania si grupy zawodowej do realiów wewntrz organizacji s m. in. relacje midzygrupowe. Jest zauwaalna bardzo niebezpieczna tendencja dotyczca nie tylko relacji pielgniarek wewntrz własnej grupy zawodowej, ale przede wszystkim z innymi pracownikami organizacji (Tablica 1). Zaprezentowane w tablicy wyniki pokazuj, e wraz z dłuszym staem w obecnym miejscu pracy ulegaj pogorszeniu relacje interpersonalne pielgniarek, zarówno wewntrz grupy 162 Marcin KĊsy Analiza relacji miĊdzy kategoriami zawodowymi personelu szpitala zawodowej, jak równie wród innych grup. Duym zagroeniem jest fakt, e pielgniarki z mniejszym dowiadczeniem w obecnym miejscu pracy lepiej oceniaj relacje z innymi, jednake wraz z upływem lat relacje te si pogarszaj, a co najgorsze pielgniarki po 15 latach pracy w obecnym miejscu pracy gorzej oceniaj to miejsce pracy anieli osoby z co najmniej 15 letnim dowiadczeniem. Wiksza cz sporód badanych pielgniarek wykazuje zainteresowanie utworzeniem zespołu mieszanego i w duej mierze wskazuj na siebie oraz lekarzy jako te grupy, które powinny wchodzi w skład takiego zespołu. Tabela 1. Relacje pielĊgniarek z grupami zawodowymi w procentach Pozytywne % Negatywne % Pozytywne % Negatywne % Pozytywne % Negatywne % wewntrz grupy z lekarzami z pracownikami administracyjnymi z pracownikami technicznymi Negatywne % Grupa zawodowa Ze staem całkowitym powyej 15 lat Pozytywne % Ze staem w Ze staem Ze staem w obecnym miejscu całkowitym poni- obecnym miejscu pracy poniej ej 15 lat pracy powyej 15 15 lat lat 92,5 60,4 45,3 3,8 11,3 15,1 90,0 63,3 53,3 6,7 16,7 20,0 72,7 63,6 9,1 9,1 18,2 9,1 84,0 60,0 50,0 4,0 8,0 8,0 50,9 7,5 56,6 13,3 27,3 9,1 52,0 8,0 ródło: Opracowanie własne na podstawie bada przeprowadzonych w Szpitalu. Pracownicy administracyjni s drug co do wielkoci grup zawodow w przebadanym szpitalu. Wród pracowników przewaa zadowolenie z atmosfery w pracy, jednake 50% pracowników ze staem całkowitym powyej 15 lat zauwaa negatywne aspekty w swoim miejscu pracy. Kolejnym istotnym elementem oceny grupy jest dostrzeganie przez pracowników administracyjnych potrzeby nowej kadry w profesji, któr równie reprezentuj. Wysze poparcie zyskało to działanie wród pracowników ze staem powyej 15 lat (całkowitym –50%, oraz u obecnego pracodawcy – 45,5%), anieli u personelu mniej dowiadczonego (całkowity – 38,5%, w obecnym miejscu pracy – 33,4%). Wysze poparcie wród pracowników zwizane jest ze zwikszeniem liczebnoci pracowników medycznych. Pracownicy z maksymalnie 15 letnim dowiadczeniem u obecnego pracodawcy osigaj najgorszy wynik, jedynie 44,5% popiera te działania. Natomiast najlepszy wska nik poparcia odnotowano w grupie ze staem całkowitym powyej 15 lat, a 87,5%. Relacje, jak w ocenie kadej z grup, s istotnym punktem w analizie. W przypadku pracowników administracyjnych wyniki s bardzo ciekawe. Lepsze wyniki osigaj pracownicy ze staem maksymalnie 15 lat, natomiast gorszy, pracownicy z wikszym dowiadczeniem. Wynik pokazuje, e młodsi pracownicy maj lepsze relacje interpersonalne z innymi pracownikami, poprawie uległy relacje wewntrz grupy oraz z lekarzami. Wysoki stabilny poziom dotyczy relacji z pracownikami technicznymi, pogorszeniu uległy relacje z pielgniarkami. Pracownicy techniczni s t grup zawodow, która posiada bardzo wyra nie zarysowany negatywny stosunek do miejsca pracy. Pracownicy ci nie dostrzegaj potrzeby zatrudniania nowej kadry z zakresu pełnionych przez nich obowizków. Im pracownicy młodsi tym ta myl jest POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010 163 wyra niejsza, moe to wynika z niechci dopuszczania do struktur organizacyjnych nowych osób, które mogłyby by dla nich konkurencj. Z kolei ponad 65% techników jest za uzupełnieniem kadry medycznej. Wynik bada dotyczcy relacji midzygrupowych w przypadku pracowników technicznych jest bardziej ni zły, jest przeraajcy. Relacje pracowników wewntrz grupy, jak i z innymi pracownikami nie s dobre, w duej mierze s neutralne. 6. Wnioski Aby skutecznie przeprowadzi zmiany organizacyjne czy te funkcjonalne, niezbdne jest pozyskanie przedstawicieli wszystkich grup zawodowych w jednostce, tworzc dla nich szans na normalne i spokojne funkcjonowanie4. Rzeczywicie zdanie to dotyka sedna sprawy. Zaprezentowane wyniki maj pokaza istniejce rónice midzy grupami zawodowymi. S to zarówno dobre tendencje, jak i te, które mog sta si zagroeniem dla prawidłowego funkcjonowania jednostki szpitalnej. Zaprezentowane wyniki pokazuj pewien obraz jednostki organizacyjnej, w której bardzo wanym walorem jest człowiek, który jako pracownik nie funkcjonuje w sposób prawidłowy. Mona sobie zada pytanie: „dlaczego”? Odpowied nie jest prosta. Na podstawie opisanych danych empirycznych wyłania si duy podział personelu, zagroone poczucie bezpieczestwa, brak porozumienia, zrozumienia, jak równie docenienia ze strony nie tylko kierownictwa, lecz równie personelu szpitala. Lekarze s t grup zawodow, która czuje zadowolenie z wykonywanej pracy oraz panujcej w niej atmosfery, maj poczucie bezpieczestwa oraz s doceniani przez innych. Minusem jest fakt, e nie dostrzegaj innych, marginalizuj pozostałe grupy zawodowe. Pielgniarki s najbardziej skomplikowan grup zawodow, o której mona napisa najwicej. Z jednej strony podkrelaj swój dobry kontakt z lekarzami, z drugiej nie doceniaj pracy innych, co moe by postrzegane jako wywyszanie si. Czsto wynika to z bliskiej współpracy z lekarzami i faktu, e znaj si na stopie prywatnej. Jednoczenie pielgniarki czuj si niedoceniane przez kierownictwo od strony zawodowej i oczywicie finansowej. Posiadaj niskie zadowolenie z pracy, a to przekłada si na negatywne relacje z innymi pracownikami. Pracownicy administracyjni to grupa zawodowa, która jest pozytywnie nastawiona do pracy i ludzi. Ich relacje midzygrupowe i interpersonalne stanowi pozytywny aspekt bada. Pracownicy techniczni s kolejn po pielgniarkach grup zawodow stanowic „problem” do rozwizania w organizacji. Na podstawie wywiadów oraz obserwacji mona stwierdzi, e ocena ta wynika z faktu duej izolacji ze strony techników, jak równie złego nastawienia do innych pracowników szpitala. Istotne s równie odczucia pracowników wzgldem miejsca pracy. Biorc pod uwag potrzeby bezpieczestwa, potrzeby społeczne oraz wartociowania mona wnioskowa, e w badanym szpitalu wszystkie trzy kryteria potrzeb s spełnione w przypadku lekarzy. Z kolei potrzeby bezpieczestwa oraz społeczne realizowane s w stosunku do personelu administracyjnego oraz pielgniarek. Na podstawie wniosków z bada mona pokusi si o stwierdzenie, e dla pracowników technicznych spełnione s tylko potrzeby w zakresie bezpieczestwa. Pozostałe potrzeby nie s realizowane zgodnie z zapotrzebowaniem techników. 4 M. Kachniarz (2008) Komercjalizacja samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, Wyd. ABC a Wolters Kluwer business, Warszawa, s. 123. 164 Marcin KĊsy Analiza relacji miĊdzy kategoriami zawodowymi personelu szpitala Analizujc relacje interpersonalne z uwzgldnieniem kryterium wieku, pozytywny jest fakt, e młodsi pracownicy s zadowoleni z wykonywanej pracy, jak równie ich relacje z innymi s duo lepsze anieli starszych pracowników. Jednake wynika to moe z: 1. 2. 3. 4. 5. rozpoczcia pracy w nowym miejscu i fascynacji t nowoci, krótkotrwałego zadowolenia z warunków finansowych, braku rozpoznania nieformalnych relacji, nadziei, e wczeniej było le, teraz ju bdzie lepiej, zdobycia wykształcenia (czsty problem pielgniarek). Bibliografia 1. 2. 3. 4. Kachniarz M.: Komercjalizacja samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, Wydawnictwo ABC a Wolters Kluwer Business, Warszawa 2008. Kostera M.: Postmodernizm w zarzdzaniu, PWE, Warszawa 1996. Peszko A.: Podstawy zarzdzania organizacjami, Uczelniane Wydawnictwo NaukowoTechncizne, Kraków 2002. Rudziska M.: Tendencje zarzdzania zasobami ludzkimi w jednostkach słuby zdrowia, [w:] Aktualne problemy zarzdzania zasobami ludzkimi, red. J. Lendzion, A. Walecka, M. Szczepanik, Wydawnictwo Media Press, Łód 2009. THE ANALYSIS OF RELATION BETWEEN STAFF OF THE GROUPS IN THE HOSPITAL Summary Effectiveness of the organization will demand from every worker not only complete of professional whether global competence, and we should complete skills of the communication in all groups. It should be stronger conviction to the workers about importance of their activities for the organization, engagement all in realization the mission of organization on saving lives human. In this aim one passed first research in the large hospital which counts about 1000 workers. We should use the other criteria of age, of sex and of practice of work which will permit to show differences between the groups. Keywords: professional group, human relations, group relations Marcin Ksy Członek Zespołu Bada nad Organizacj i Zarzdzaniem Szpitalami AVICENNA Instytut Ekonomii i Zarzdzania UJ Kraków e-mail: [email protected]
