toksyczność dymu tytoniowego

TOKSYCZNO
DYMU
TYTONIOWEGO
Prof. dr hab. Andrzej Sapota
ł
ł
ł
ł
W Polsce tyto pojawił si w roku 1590 przysłany
przez posła Zygmunta III z Turcji. Pocz tkowo
traktowany jako ro lina ozdobna, potem lecznicza,
szybko zdobył sobie liczne zast py zwolenników.
Podobnie i u nas hołdowały temu zwyczajowi
wpierw warstwy wy sze, lecz wkrótce przejmowały
ten nawyk drog
na ladownictwa szerokie
warstwy społeczne. W zasadzie przyj ły si wtedy
w Polsce trzy sposoby u ywania tytoniu,
mianowicie: za ywanie tabaki i to raczej w ród
wy szych sfer społecze stwa, palenie tytoniu w
fajce oraz ucie li ci tytoniowych. Dwa ostatnie
sposoby były stosowane przez lud.
Polsk
nazw
"tyto " zapo yczono ze słowa
tureckiego tutum, co oznacza dym.
W 1598 r. ukazał si pierwszy traktat o szkodliwo ci
tytoniu, napisany przez lekarzy angielskich. W 1606 r.
król angielski Jakub I wydał traktat pisany po łacinie o
szkodliwo ci palenia, który przeło ony na wiele
j zyków cieszył si w Europie wielkim powodzeniem.
Wydanie tego traktatu nie zahamowało jednak
procesu rozpowszechniania spo ycia tytoniu. We
Francji Ludwik XIII zakazał za ywania tytoniu,
natomiast zezwolił na u ywanie go wył cznie na
zlecenie lekarzy. Panowało wtedy przekonanie o
wła ciwo ciach leczniczych tytoniu, szczególnie w
leczeniu gnilca (szkorbutu), wywołanego brakiem
witaminy C.
W Szwajcarii u ywanie tytoniu karano grzywn , a w
Niemczech pr gierzem.
W Japonii cesarz Jeyasu wprowadził ograniczenia w
u ywaniu tytoniu.
ł
ł
ł
ł
ł
ł
ł
)
ł
ł
(
ł
ł
Obecnie
powszechnie
pali
si
papierosy, w mniejszym stopniu fajki i
cygara (tyto
fajkowy i cygara
zaledwie 1% ogólnego
stanowi
zu ycia tytoniu), które s
mniej
szkodliwe od papierosów. Papieros w
XX wieku stał si
nieodł cznym
towarzyszem ycia. Najsilniejszy nałóg
panuj cy w Europie od 400 lat obj ł
1/3 ludno ci tego kontynentu i wywiera
swój negatywny wpływ pod wzgl dem
zdrowotnym,
ekonomicznym
i
społecznym
ł
ł
ł
ł
ł
ł
ł
Dym tytoniowy jest poj ciem szerszym, ni dym
papierosowy, gdy obejmuje równie dym z
cygar, cygaretek, fajki. Jednak terminy te cz sto
stosuje si zamiennie.
Dym tytoniowy i papierosowy, podobnie jak dym
pochodz cy z innych ródeł, jest aerozolem, na
który składa si faza cz steczkowa i faza
gazowa.
Tyto ma wysok temperatur arzenia (dochodz c
do 900 st. Celsjusza), co powoduje, e w procesie
palenia papierosów przekształceniom chemicznym
ulegaj prawie wszystkie zawarte w nim składniki.
Oznacza to, i w postaci dymu przedostaj si one
do naszego organizmu. Stosowane w wi kszo ci
papierosów filtry s nieskuteczne dla tego typu
zagro e .
Skład chemiczny dymu tytoniowego zale y od wielu
czynników:
•rodzaju tytoniu (nie tylko jego gatunku, odmiany i
jako ci, lecz tak e długo ci oraz szeroko ci włókna
krajanki tytoniowej);
•temperatury arzenia (ma najwi kszy wpływ na skład
chemiczny dymu; wzrost temperatury powoduje na ogół
zwi kszenie emisji substancji szkodliwych);
• typu papierosa (z ustnikiem, czy bez, gruby, czy
cienki, zawieraj cy bibuł barwion , b d nie, itp.)
• sposobu zaci gania si (podczas szybkiego i gł bokiego temperatura ognika
tzw. „nerwowego” zaci gania si
przekracza nawet 900° Celsjusza. Temperatura strefy arzenia
tytoniu w fajce osi ga niewiele ponad 600°Celsjusza);
• wilgotno ci (suche papierosy emituj co najmniej dwa razy
wi cej nikotyny ni wilgotne!),
• dodatków chemicznych do tytoniu.
Przy zało eniu, e przeci tnie palacz tytoniu wchłania z
papierosa 500 mg dymu, to wagowo 70% tej ilo ci stanowi azot
i tlen.
Pozostałe 30% to w olbrzymiej wi kszo ci substancje
nieoboj tne biologicznie, z czego 22% stanowi : tlenek w gla,
tlenek azotu, cyjanowodór, akroleina, natomiast pozostałe 8%
to faza cz steczkowa zło ona z ponad 2300 zidentyfikowanych
dotychczas zwi zków chemicznych.
W zale no ci od sposobu oddziaływania
na organizm substancji szkodliwych
zawartych w dymie tytoniowym, przyj ł si
podział na:
•substancje ogólno toksyczne - np.: tlenek w gla,
cyjanowodór,
•substancje dra ni ce - np.: akroleina, tlenek siarki,
amoniak, formaldehyd;
•substancje ciliotoksyczne (blokuj ce aktywno szeregu
enzymów oddechowych, a tak e ruch rz sek
wy ciełaj cych drogi oddechowe) - np.: cyjanowodór,
akroleina, aldehyd octowy;
kokancerogeny
(substancje
nie
maj ce
wła ciwo ci
rakotwórczych, lecz wzmacniaj ce ten proces w przypadku
wyst pienia ladowych ilo ci wła ciwych kancerogenów) - np.:
formaldehyd, piren, fluoranten, naftaleny, katechol;
kancerogeny (substancje bezpo rednio rakotwórcze) - np.:
benzen,
dwumetylonitrozoamina,
etylometylonitrozoamina,
dwuetylonitrozoamina, nitrozopirolidyna, hydrazyna, chlorek winylu;
inicjatory nowotworów (substancje odpowiedzialne za proces
powstawania u pionych ognisk w materiale genetycznym
poszczególnych komórek) - np.: toluen, fenol, uretan.
W procesie kancerogenezy bior
udział kancerogeny,
kokancerogeny i inicjatory nowotworów. Aby proces ten mógł
zaistnie , zwi zki rakotwórcze musz
przej
odpowiednie
przemiany chemiczne w organizmie. Dopiero wtedy kancerogeny s
zdolne do reakcji z makrocz steczkami RNA i DNA
zapocz tkowuj c skomplikowany proces rakowacenia tkanek.
Substancje
dra ni ce.
S
to
substancje, które działaj głównie w
drogach oddechowych i w skład ich
wchodz :
•zwi zki zw aj ce oskrzela (powoduj ce kaszel);
•zwi zki upo ledzaj ce ruch rz sek w drogach
oddechowych - zaburzaj
one funkcj
samooczyszczaj c oskrzeli i płuc doprowadzaj c do cz stych
infekcji;
•zwi zki pobudzaj ce wydzielanie luzu - du e ilo ci
luzu mog by przyczyn cz ciowego lub całkowitego
zamkni cia oskrzeli.
Izotopy promieniotwórcze
Osoba wypalaj ca półtorej paczki papierosów dziennie
otrzymuje w ci gu roku tak
dawk
promieniowania
jakby
przeszła
około
300
bada
jonizuj cego,
rentgenowskich
Chocia
w tytoniu znajduje si
wiele izotopów
radioaktywnych, badania wykazały, e do dymu przedostaje
si tylko polon i ołów, które do atmosfery trafiaj jako
produkty rozpadu promieniotwórczego, a nast pnie opadaj
na powierzchni .
W rezultacie kumuluj si w naziemnych cz ciach ro lin,
tytoniu.
W
przeprowadzonych
badaniach
równie
dowiedziono, e 87% ogólnej ilo ci polonu w ro linie trafia
do li ci.
Bierni palacze wchłaniaj dym głównie inhalacyjnie, tylko w niewielkim
stopniu absorbowany jest on w linie i połykany (droga pokarmowa).
St enia niektórych zwi zków w bocznym strumieniu dymu s
wielokrotnie wy sze od ich poziomów w głównym strumieniu. Znajduje
to potwierdzenie m.in. w wysokich st eniach:
•tlenku w gla (3-5 razy wi ksze ni w głównym strumieniu)
•amoniaku (40-170 razy)
•lotnych N-nitrozoamin (6-100 razy)
•tlenków azotu (4-10 razy)
•cyjanowodoru (4-10 razy)
•benzenu i toluenu (10 i 6-8 razy)
•kadmu (4-7 razy).
Ocenia si , e bierna ekspozycja na dym (dom, praca, miejsca
publiczne) jest równoznaczna z wypaleniem kilku papierosów dziennie.
Specjali ci odnotowuj wiele przypadków zachorowa na
choroby odtytoniowe w ród osób, które nigdy nie paliły tytoniu.
Wdychanie dymu wydychanego przez palaczy, zwi ksza ryzyko
wyst pienia raka płuc i chorób serca (np. choroby niedokrwiennej
serca) u osób niepal cych.,
Zawiera tak e wiele substancji alergizuj cych, powoduj cych
łzawienie oczu, podra nienie błony luzowej nosa, kaszel,
nawracaj ce zaka enia układu oddechowego, a tak e uczulenia i
w konsekwencji astm .
Bierne palenie niesie wi c za sob identyczne skutki zdrowotne,
co aktywne palenie papierosów. Dlatego warto dba o to by inni
nie palili w otoczeniu niepal cych i nie nara ali ich zdrowia.
Dzieci zmuszane do wdychania dymu
tytoniowego cz ciej zapadaj na
choroby
infekcyjne
układu
oddechowego
(zapalenia
płuc,
oskrzeli, górnych dróg oddechowych).
Poza tym palenie tytoniu przez
rodziców w istotny sposób zwi ksza
ryzyko wyst pienia astmy oskrzelowej
u dziecka, a tak e przewlekłego
zapalenia ucha rodkowego, które jest
główn przyczyn głuchoty w wieku
dzieci cym. Istniej tak e dowody na
zwi zek palenia tytoniu z innymi
powa nymi
chorobami,
np.
białaczkami.
SKŁADNIKI FAZY GAZOWEJ DYMU TYTONIOWEGO:
tlenek w gla - dym tytoniowy zawiera od 1 do 5% CO i jest
uwa any za jeden z bardziej niebezpiecznych czynników.
Wielkie powinowactwo CO do hemoglobiny krwi powoduje
powstanie karboksyhemoglobiny (COHb), co w du ym stopniu
obni a skuteczno systemu krwiono nego jako no nika tlenu. U
nałogowych palaczy st enie COHb we krwi dochodzi do 15%,
co mo e prowadzi do niedotlenienia wielu tkanek i narz dów
wra liwych na brak tlenu (serce, CUN - centralny układ
nerwowy);
tlenki azotu - powstaj z azotanu obecnego w surowym tytoniu
w trakcie jego spalania. Tlenek azotu (NO) jest szybko
metabolizowany w ywym organizmie, jest wolnym rodnikiem zawiera niesparowany elektron, natomiast dwutlenek azotu (NO2
lub N2O4) jest truj cym gazem, po dostaniu si do płuc uszkadza
błony wy ciełaj ce drogi oddechowe. A 99% dwutlenku azotu
zatrzymywane jest w płucach. W poł czeniu z aminami, tlenki
azotu s ródłem rakotwórczych nitrozoamin
cyjanowodór - (HCN - zwi zek wodoru, w gla i azotu), czyli
kwas pruski. ródłem w dymie s białka i aminokwasy li ci
tytoniowych. Jest czynnikiem bardzo toksycznym, łatwo
wchłanianym przez luzówk i skór . Blokuje aktywno szeregu
enzymów oddechowych, a tak e ruch rz sek wy ciełaj cych
drogi oddechowe, czyli wykazuje działanie ciliotoksyczne.
akroleina - (aldehyd akrylowy CH2=CH-CHO), czyli propenal o
wła ciwo ciach szczególnie dra ni cych. Wraz z aldehydem
octowym, formaldehydem i cyjanowodorem stanowi skuteczny
czynnik ciliotoksyczny,
amoniak - (NH3, bezbarwny gaz o ostrym, charakterystycznym
zapachu), pochodzi głównie z białek i azotanów li ci tytoniowych.
Dra ni nieprzyjemnie receptory górnych i dolnych dróg
oddechowych i razem z akrolein jest uznany za wyznacznik
smakowego odczucia ostro ci dymu tytoniowego
SKŁADNIKI FAZY CZ STECZKOWEJ DYMU TYTONIOWEGO czyli
tzw. SUBSTANCJE SMOLISTE - obejmuj ce zwi zki chemiczne
nale ce do:
w glowodorów alifatycznych,
w glowodorów
aromatycznych
benzo/a/piren, dwubenzo/a,h/antracen),
(klasyczne
kancerogeny:
fenoli i ich estrów - np. fenol (C6H5OH, hydroksybenzen,
charakterystycznym ostrym zapachu, truj cy), katechol;
o
kwasów,
aldehydów - np. akroleina (najprostszy aldehyd alifatyczny nienasycony,
ma ostry dusz cy zapach, działa dra ni co na oczy, jest trucizn
wykorzystywan do produkcji bojowych rodków truj cych).
ketonów,
alkoholi,
estrów alifatycznych,
zwi zków azotu i siarki - np. tlenki azotu.
Faza cz steczkowa tworzy si w procesie termicznym w czasie spalania
tytoniu. Na proces ten składaj si reakcje i zjawiska fizykochemiczne:
piroliza - proces degradacji cz steczki pod wpływem dostatecznie wysokiej
temperatury,
pirosynteza - reakcja chemiczna, w której powstaje zwi zek chemiczny z
substancji prostszych na drodze pirolizy,
utlenianie - oksydacja, procesy chemiczne przebiegaj ce z oddaniem
elektronów przez atom lub jon, tzn. ze wzrostem warto ciowo ci dodatniej lub
zmniejszeniem warto ciowo ci ujemnej pierwiastka,
redukcja - procesy chemiczne przebiegaj ce z pobraniem elektronów przez
atom lub jon, tzn. ze zmniejszeniem warto ciowo ci dodatniej lub wzrostem
warto ciowo ci ujemnej pierwiastka,
destylacja chemicznych,
metoda
rozdzielania
i
oczyszczania
ciekłych
zwi zków
sublimacja - parowanie substancji stałych,
dekarboksylacja - wyeliminowanie grupy karboksylowej z cz steczki,
dehydratacja - odebranie wody lub wodoru i tlenu w stosunku atomowym 2:1
ze zwi zku chemicznego.
ORGANOSPECYFICZNE
KANCEROGENY FAZY
CZ STECZKOWEJ DYMU
TYTONIOWEGO:
N-Nitrozonornikotyna,
nitrozopiperydyna,
powoduj ce raka przełyku;
nitrozopirolidyna
-
Polon-210, zwi zki niklu, zwi zki kadmu - powoduj ce raka płuc;
Nitrozoaminy powoduj ce raka trzustki;
B-naftyloamina, x-aminofluoren, x-aminostylben, o-toluidyna,
n-nitrotoluen, di-n-butylonitrozoamina powoduj ce raka nerek i
p cherza moczowego.
Rak przełyku, płuc, trzustki, nerek i p cherza moczowego to
najcz stsze nowotwory odtytoniowe.
Dziennik Ustaw z 2004 r. Nr 31 poz. 275
ROZPORZ DZENIE
MINISTRA ZDROWIA
z dnia 24 lutego 2004 r.
§ 2. 1. Zawarto substancji szkodliwych dla zdrowia w dymie
papierosowym papierosów wprowadzanych do obrotu handlowego
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie mo e przekracza
nast puj cych wielko ci w przeliczeniu na 1 papieros:
1) substancji smolistych - 10 mg;
2) nikotyny - 1 mg;
3) tlenku w gla - 10 mg.
Substancje zawarte w dymie papierosowym.
W dymie papierosowym zawartych jest około 4000 zwi zków
chemicznych. Około 40 z nich jest rakotwórczych. Biologiczne
działanie wielu substancji toksycznych i rakotwórczych oraz
uzale niaj ca(narkotyczna) natura nikotyny zawartej w tytoniu
sprawiaj , e palenie papierosów jest jednym z najwa niejszych
czynników zagro enia ludzkiej populacji. Teoretycznie łatwo mu
zapobiec, wystarczy, bowiem zmobilizowa si i rzuci palenie.
Zanim powstanie
papieros, do tytoniu dodaje si wiele aromatów, a tak e
substancji konserwuj cych, cz sto o nieznanym, utajnionym
przez producentów składzie chemicznym. Na przykład
specjalne sole powoduj , e papieros stale si tli, amoniak
zmieniaj c pH biologicznie uaktywnia nikotyn , cukier i lukrecja
poprawiaj smak, a gliceryna dłu ej zachowuje wie o
tytoniu.
Tak chemicznie "spreparowany" papieros dostarcza
palaczowi substancji, od której si uzale nia - nikotyny oraz
4000 innych toksycznych zwi zków chemicznych, w tym 40
substancji o działaniu rakotwórczym. Wchłanianie dymu
tytoniowego zachodzi głównie w układzie oddechowym, a
tak e w przewodzie oddechowym jako rezultat połykania
m.in. liny. Składniki dymu przenikaj do krwiobiegu i s
rozprowadzane po całym organizmie. Zły wpływ dymu
tytoniowego obserwowany jest nie tylko w obr bie jamy
ustnej czy płuc, ale tak e we wszystkich innych narz dach,
np. w p cherzu moczowym, trzustce, narz dach rodnych itp.
Wykazano równie zaburzenia funkcjonowania narz du
wzroku, czy uszkodzenie formuj cego si płodu.
Wpływ na rozwój nowotworów
•rak płuca
•rak krtani
•rak jamy ustnej
•rak przełyku
•rak gardła
•rak p cherza moczowego
•rak oł dka
•rak wargi dolnej
•rak trzustki
•rak pr cia
•rak nerki
•rak szyjki macicy
Wpływ na inne układy organizmu człowieka
Pozostały (pozanowotworowy) wpływ na organizm
ludzki:
•zwi kszenie
ryzyka
naczyniowego:
chorób
układu
sercowo-
•mia d yca
•choroba niedokrwienna serca
•zawał mi nia sercowego
•naczyniowe
nerwowego
choroby
o rodkowego
•przewlekła obturacyjna choroba płuc
•choroby przewodu pokarmowego
•choroba wrzodowa
•dyspepsja
•impotencja
układu
•wpływ na ci
i rozwój płodu
•utrudnienie zapłodnienia
•zwi kszenie ryzyka samoistnego poronienia, obumarcia płodu i zgonu
dziecka w okresie okołoporodowym
•niedorozwój płodu (dzieci matek pal cych maj rednio mniejsz mas
urodzeniow o 170 g)
•dym tytoniowy ma równie wpływ na pó niejszy rozwój fizyczny i
intelektualny dziecka
•przedwczesne wyst pienie:
•starzenie si skóry
•za my
•zwyrodnienia plamki ółtej oka
•zmian w obr bie kr ków mi dzykr gowych o typie dyskopatii
•interakcje lekowe
•zmniejszenie poziomu leków
•propranolol
•Teofilina
•propoksyfen (opioid).
U kobiet ci arnych, dym z papierosa przenikaj c przez ło ysko
ci arnej mo e by przyczyn zespołu nagłej mierci noworodka.
Kobiety pal ce mog równie sta si zupełnie bezpłodne.
Najwi kszym ryzykiem obarczone s kobiety pal ce 20 lub wi cej
papierosów dziennie oraz kobiety zaczynaj ce pali przed 18 rokiem
ycia.
U kobiet pal cych znika ochronne działanie e skich hormonów
przed wyst pieniem chorób serca.
Oto przykłady niektórych tylko substancji wyst puj cych w dymie
tytoniowym:
•Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
•Amoniak mineralnych.
stosowany
w
chłodnictwie,
składnik
nawozów
•Arsen - stosowany tak e jako popularna trutka na szczury i inne
gryzonie.
•Benzopiren - zwi zek o wła ciwo ciach
wykorzystywany w przemy le chemicznym.
rakotwórczych,
•Butan - gaz p dny, u ywany do wyrobu benzyny.
•Chlorek winylu - zwi zek u ywany np. do produkcji plastiku.
Posiada wła ciwo ci rakotwórcze.
•Ciała smołowate - s odpowiedzialne za powstawanie nowotworów
zło liwych u człowieka.
•Cyjanowodór - kwas pruski, gaz u ywany przez hitlerowców w
komorach gazowych do masowego ludobójstwa.
•DDT - insektycyd polichorowy.
•Dibenzoakrydyna - u ywana przy produkcji barwników. Posiada
wła ciwo ci rakotwórcze.
•Dimetylonitrozoamina - zwi zek wykorzystywany w przemy le
chemicznym.
•Fenole - niszcz rz ski nabłonka wy ciełaj cego oskrzela. Rz ski te
oczyszczaj wdychane przez człowieka powietrze i chroni drogi
oddechowe przed przenikaniem przez ich ciany substancji i
zwi zków chemicznych oraz mikroorganizmów, np. wirusów.
•Formaldehyd - zwi zek stosowany m.in. do konserwacji preparatów
biologicznych, np. ab.
•Kadm - silnie truj cy metal o wła ciwo ciach rakotwórczych.
•Metanol - silne truj cy zwi zek chemiczny, u ywany do produkcji
benzyn silnikowych.
•Naftyloamina - wchodzi w skład barwników, u ywanych w
przemy le drukarskim. Posiada wła ciwo ci rakotwórcze.
Nikotyna - działa obkurczaj co na ciany naczy kwiono nych (w
tym tak e naczy wie cowych zaopatruj cych serce), zwi ksza
ci nienie krwi, jest odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca.
W przypadku obecno ci nowotworu nikotyna mo e pobudza
wzrost guza przez nasilenie angiogenezy (tworzenia nowych
naczy krwiono nych). Nowe naczynia powstaj nie tylko przez
działanie naczyniozw aj ce, ale tak e za po rednictwem
prostacyklin, ródbłonkowego czynnika wzrostu, receptorów
nikotyno-acetylocholinowych i w wyniku nasilenia produkcji
tlenku azotu przez ródbłonek naczy krwiono nych. Wynika
st d, e nikotyna wykazuje aktywno ko-karcynogenn , cho
sama nie jest typowym karcynogenem.
Ostatnie
badania
przeprowadzone
przez
Sirkumara
Chellappana z zespołem z Uniwersytetu Południowej Florydy
w Tampie wyja niaj , dlaczego istniej cy ju nowotwór mo e
pod wpływem nikotyny sta si agresywniejszy. Okazało si ,
e nikotyna w ilo ciach równowa nych tej, jaka znajduje si
we krwi palacza po wypaleniu jednej paczki papierosów,
pobudza podziały komórkowe. Odpowiada za to ł czenie si
cz steczki Raf-1 z komórkowym białkiem Rb. Co ciekawe,
białko to normalnie odpowiada za hamowanie wzrostu guza
(ma działanie supresyjne). W tym aspekcie przestaje dziwi ,
e rak piersi cz ciej daje przerzuty do płuc u tych kobiet,
które pal tyto . Odkrycie Chellappana mo e jednak postawi
pod znakiem zapytania zasadno stosowania plastrów i gum
nikotynowych u pacjentów z rakiem płuc czy piersi. Oczywi cie
ryzyko inaczej rozkłada si u zdrowych palaczy, którzy
chcieliby zerwa z nałogiem.
Zale no pomi dzy liczb wypalanych papierosów
i zapadni ciem na chorob nowotworow jest
natury statystycznej. Nie jest to zale no typu
funkcyjnego (1:1), ale korelacyjnego.
I na tym wła nie opiera si wszelka nadzieja ludzka
a optymizm palaczy w szczególno ci. Nie bez
podstaw zreszt , gdy si zwa y, e człowiek
korzysta z ognia od miliona lat i tylu 80-latków
twórczo pracuje w oparach "niebia skiego dymku",
który wszystkich mniej genialnych zd ył ju
przenie ponad ziemskie obłoki.
Interakcje dymu tytoniowego z lekami
Spo ród zwi zków chemicznych zawartych w dymie tytoniowym,
mog cych wchodzi w interakcj z lekami, najwi ksz grup
stanowi wielopier cieniowe w glowodory aromatyczne b d ce
induktorami enzymatycznymi. Benzo(a)piren, benzofluoren i
benzo(a)antracen powoduj wzrost aktywno ci CYP 1A1, CYP ]
A2 i równie CYP 2E1. Cytochromy te charakteryzuj si specyfik
substratow i s odpowiedzialne za metabolizm (aktywacyjny)
zarówno zwi zków zawartych w dymie, jak i innych ksenobiotyków
przyjmowanych przez osoby pal ce. Równie enzymy II fazy
biotransformacji (np. glukuronylotransferaza) mog
by
aktywowane przez zawarte w dymie tytoniowym WWA.
Indukuj cy wpływ na aktywno enzymów mikrosomalnych (CYP
2E1, CYP 2B1, CYP 2B2) ma równie nikotyna. Dane te pochodz
z bada na zwierz tach. Składniki dymu tytoniowego mog równie
hamowa enzymy metabolizuj ce leki, np. tlenek w gla, metale
ci kie.
Interakcje
farmakokinetyczne
leków z dymem
tytoniowym
Mo liwe interakcje lekowe po
zaprzestaniu palenia tytoniu