18 listopada Europejski Dzień Wiedzy o Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach Antybiotykach. Antybiotyki Antybiotyki są uznawane za jedno z największych odkryć w medycynie XX wieku – dzięki nim nastąpił znaczący spadek zachorowań i śmiertelności z powodu zakażeń oraz chorób zakaźnych. Kiedy odkryto antybiotyki i co oznacza ich nazwa? Słowo – antybiotyk pochodzi z greki, od słów: anti – przeciw, bios – życie i odwołuje się do zabójczego dla bakterii działania antybiotyków. Pierwszym odkrywcą antybiotyku był Alexander Fleming w 1928 r. Alexander Fleming Dlaczego antybiotyki stają się niebezpieczne? Powszechne nadużywanie i nieodpowiedzialne stosowanie antybiotyków doprowadziło w ostatnich latach do ograniczenia ich skuteczności w leczeniu chorób wywołanych przez bakterie. Dzień 18 listopada został ustanowiony przez Komisję Europejską na wniosek Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób. Inicjatywa ta powstała ze względu na obserwowanie niezwykle niepokojącego zjawiska jakim jest bardzo szybkie narastanie oporności drobnoustrojów na antybiotyki. Dlaczego antybiotyki stają się niebezpieczne? Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów europejskich pod względem zażywania antybiotyków. Zażywa je 25 na 1000 Polaków. Często niepotrzebnie lub zbyt krótko, co powoduje, że sami wytwarzamy szczepy odporne na leki. Efektem odporności szczepów bakterii na antybiotyki jest wzrost zachorowalności i śmiertelności pacjentów szpitali oraz wydłużenie czasu hospitalizacji. Wszystko to powoduje, że zagrożenie bakteriami wzrasta. W Polsce średnio około 20 proc. gronkowców złośliwych jest opornych na meticylinę. Na niektórych oddziałach szpitalnych niewrażliwych na antybiotyk bywa nawet 80 % tych bakterii. Problemem w Polsce stały się też pałeczki zapalenia płuc, które poza odpornością na penicylinę , cefalosporynę i karbapenemę, są także niewrażliwe na wiele innych grup antybiotyków, a nawet opisano już szczepy tej bakterii odporne na wszystkie antybiotyki. pałeczki zapalenia płuc Antybiotykooporność - fakty Fakt 1 Fakt 2 Antybiotykooporność stanowi coraz poważniejsze wyzwanie dla medycyny w leczeniu zakażeń w Europie. Pojawianie się, rozprzestrzenianie i selekcja szczepów lekoopornych stanowi zagrożenie bezpieczeństwa pacjentów hospitalizowanych. Niewłaściwe stosowanie antybiotyków w szpitalach jest jednym z czynników sprzyjających narastaniu antybiotykooporności . Przykładem niewłaściwego stosowania antybiotyków jest m.in.: • Nieuzasadnione przepisywanie antybiotyku; • Nadużywanie antybiotyków o szerokim spektrum; • Zbyt niskie lub zbyt wysokie dawki antybiotyku; • Zbyt krótki lub zbyt długi czas trwania antybiotykoterapii; • Antybiotykoterapia prowadzona niezgodnie z antybiogramem. Fakt 3 Fakt 4 Racjonalne stosowanie antybiotyków może zapobiegać pojawianiu się i selekcji bakterii lekoopornych. Badania wykazały, iż ograniczenie stosowania antybiotyków zmniejsza zapadalność na zakażenia wywołane przez Clostridium difficile (bakteria wywołująca zapalenie jelit). W celu poprawy polityki antybiotykowej i kontroli zjawiska lekooporności w szpitalach istnieje konieczność podjęcia pewnych działań przez lekarzy: • Ustawicznego ich kształcenia w zakresie kontroli zakażeń szpitalnych i antybiotykoterapii • Monitorowania antybiotykooporności na terenie szpitali • Stosowania w niektórych wskazaniach antybiotykoterapii krótkoterminowej zamiast długoterminowej; • Pobierania próbek do badania mikrobiologicznego przed włączeniem antybiotykoterapii. Co możemy i powinniśmy zrobić? Oporności na antybiotyk całkowicie nie wyeliminujemy, ale możemy ograniczyć jej rozmiar, spowolnić jej powstanie poprzez rozważne zażywanie antybiotyków. Rodzicu – o tym powinieneś wiedzieć, zanim Twoje dziecko przyjmie antybiotyk! Czy przed włączeniem antybiotykoterapii Twoje dziecko dostało polecenie oddania materiału na posiew? Jaki jest właściwy czas i dawka podawania antybiotyku? Czy w trakcie zażywania antybiotyku Twoje dziecko przyjmuje lek osłonowy – tzn. preparat z pożytecznymi bakteriami? Czy można infekcję Twojego dziecka wyleczyć naturalnymi antybiotykami? ANTYBIOTYKI – zachowaj ostrożność! Rodzicu - poniższe zasady obowiązują wszystkich członków Twojej rodziny. Dopilnuj aby Twoje dziecko wiedziało, że: Antybiotyki działają tylko na bakterie. Nie leczą chorób wirusowych: grypy, przeziębienia, ostrych zapaleń gardła i oskrzeli. Przyjmuj i kontroluj, czy Twoje dziecko zażywa tylko antybiotyki przepisane przez lekarza. Kontroluj, czy Twoje dziecko stosuje się do zaleceń lekarza, czy nie przerywa terapii antybiotykowej nawet jeśli poczuje się lepiej. Obserwuj, czy Twoje dziecko stosuje podstawowe zasady higieny, by zatrzymać rozprzestrzenianie się bakterii. Rodzicu – pamiętaj! Niewłaściwe stosowanie antybiotyków prowadzi do lekooporności! Opracował: Zespół ds. Promocji Zdrowia realizujący program autorski ZDROWA ZIEMIA – ZDROWY CZŁOWIEK w Gimnazjum nr 14 im. prof. Jana Karskiego w Rudzie Śląskiej