Era-wiele

Era-wiele
tysiącleci, okres czasu liczony od
ważniejszego wydarzenia,które
mialo miejsce w przeszłosci
epoka-okres krotszy od ery
przynoszący zwykle istotne \
zmiany polityczne,gospodarcze,
kulturalne w dziejach ludzkośći
oznaki schylku sredniowiecza;
1.zachwiala się struktura
spoleczenstwa oparta na systemie lennym
2.nastąpil upadek znaczenia rycerstwa
3. rozwinęly się miasta-pieniądz stał się
wyzszym miernikiem wartości towaru
4.bogacenie się kupcow
5.do 15w ludzie zyli w zamknietych
kręgach cywilizacyjnych,a owczesni
europejczycy znali tylko 3 kontynenty
europe,azje i afryke
ferdynand magellan- ok. 1480-1521
,portugalski odkrywca w slużbie hiszpańskiej.
Jako pierwszy opłynął kulę ziemską do okola
.Zginąl w walce z tubylcami na Filipinach
przyczyny odkryć geograficznych;
1.rozwijanie się handlu
2.poszukiwanie przygód
3 nawracanie pogan na chrześcijaństwo
4 mozliwosc ucieczki przed karą
5.poszukiwanie panstw i kontynentow
wyprawy w 15 wieku możliwe
były dzięki;
1 kompas
2 busola
3ulepszone mapy zeglarskie
4astrolabium
5 ruchome zagle
skutki odkryć geogr. :
1 zmienily się szlaki handlowe
2 naplyw szlacheckich kruszcow
3 poszerzenie wiedzy o swiecie
4 nowe stroje
5rozwoj nauki
6.potwierdzenie tezy o kulistości ziemi
7.rozwoj niewolnistwa
renesans- z francuskiego
odrodzenie, odkrycie na nowo
tradycji i sztuki antycznej.
Humanasci- przeciwstawiali się
Sredniowiecznym poglądom,
ze celem zycia jest osiągniecie
Zycia wiecznego przez ubostwo
i poboznosc.wzorem dla malarzy,
pisarzy i architektów doby odrodzenia
była kultura i sztuka sredniowiecznej
grecji i rzymu.
Wlochy kolebką odrodzenia,bo;
1 znajdowalo się tam wiele starozytnych
zabytkow
2 panowaly tam dobre warunki
spoleczno-ettniczne
jan kochanowski-1530-1584
,najwybitniejszy poeta polskiego
renesansu, humanista,autor pierwszej
polskiej tragedii renesansowe
(odprawa posłów greckich)
m.kopernik- 1473-1543,
wielki astronom polski,
matematyk,lekarz,ekonomista ,
jego dzielo to
(o obrotach sfer niebieskich),jeden
z najwiekszych artystow renesansu.
Machal aniol-1475-1564
Wloski rzezbiarz, architekt,malarz
i poeta ,jego dzielo to np.
pieta,dawid,bazylika sw piotra
mikolaj rej- 1505-1564
pisarz,jeden z pierwszych
przedstawicieli polskiej literatury
renesansowej,
obrońca języka narodowego
donato bramante-1444-1514,
wloski architekt i malarz epoki
renesansu;prezbiterium
i kopula sw piotra,rozbudowa
palacu watykanskiego .
andrzej frycz-modrzewski1503-1572,najwybitniejszy pisarz
polityczny epoko odrodzenia;
sekretarz królewski. Jego rozprawa
to commentatorium de Republica.
Reformacja-to taki ruch relegijny
w europie w 16 w. Zapoczątkowany
przez marcina lutra, dązący do
wprowadzenia reform w kosciele
katolickim.
Reformacja narodzila się w niem.,bo:
1 niemcy były podzielone na
drobne panstewka
2.pogorszenie rozwoju gospodarczego
i kulturalnego
3 pogorszenie położenia chlopów ze
względu na wptrowadzenie
panszczyzny.
Niemieccy humanisci krytykowali
kościol za;
1 wystawne zycie częsci duchowienstwa
2 sprzedaż odpustow w calej europie
3. wysylanie przez biskopow danin
dla papieza
marcin luter- 1483-1546
niemiecki reformator religijny
i inicjator reformacji,doktor teologii.
Pzrelozyl biblie na j.niemiecki.tworca
luteranizmu
Jan kalwin-1509-1564
Jeden z najwazniejszych reformatorow
Chrzescijanstwa.tworca kalwinizmu
Henryk 8-1491-1547
Krol ang.,,nadano mu tytul
obroncy wiary za zwalczenie
ppogladaow lutra ,tworca anglikanizmu.
Konfederacja warszawska-uchwala
podjeta przez szlachte w warszawie
28.01.1573r
piotr skarga- 1536-1612
teolog i pisarz,jezuita,kaznodzieja,
nadworny zygmynta zygmunta 3 wazy
napisal zywoty swiętych
sejm- organ wladzy szlacheckeij.
Sejm walny -> senat(arcybiskup,biskupi
Kanclerz,podskarbi,marszalek,
Wojewodowie -> krol-. Izba poselska
Demokracja szlachecka- system
rządow ukrztaltowany w 15-16 wieku
w panstwie polskim dzieki przywilejom
uzyskanym przez szlachte
kasztelan-w polsce w 12,13 wieku
,sprawujacy wladze nad grodem
i okr ęgiem grodowym w imeiniu panujacego
kanclerz-urzednik kierujacy
kancelaria krolewska
podkanclerzy-jeden z najwyzszych
dostojnikow,zastepca kanclerza
marszalek- w sredn. Jeden z najwyzszych
urzednikow dworskich,pierwszy minister
podskarbi-w dawnej polsce urzednik
zarzadzajacy skarbem panstwa,
skarbem krola.
Demokracja antyczna- oznaczala
Sprawowania wlkadzy przez zgromadzenie
Wszytskich wolnych obywateli.
Demokracja szlachecka-oznacxzala
Dominujacy wplyw szlachty na
rzady przez sejmiki i sejm
wspolczesna demokracja-forma ustroju
panstwa w którym uznaje się wole
wiekszosci obywateli .
artykuly henrykowskie-dokument
zawierajacy warunki,które musial
zaprzysiac każdy nowo wybrany krol
pacta conventa- umowa krola
ze szlachta
elekcja-wybieranie krola
bezposrednoi przez ogol
szlachty rzeczpospolitej
.